SOCJOLOGIA

Struktura społeczna- wyraz tego za na społeczne konteksty naszego życia nie składa się przypadkowo zbiór zdarzeń i czynności oraz, że w rzeczywistości są one poukładane.

Na co pozwala socjologia?

- pozwala patrzeć na świat społeczny, innym niż nasz, punktem widzenia.

- pomagają w ocenie efektów praktycznych inicjatyw społecznych.

- pomaga nam w samopoznaniu- lepszym zrozumieniu samego siebie.

Pierwsi teoretycy:

1. Comet- jest twórcą słowa „socjologia”. Pragną stworzyć naukę o społeczeństwie, która wyjaśniłaby prawa życia społecznego. Uważał socjologię za naukę pozytywną (pozytywizm utrzymuje, że nauka powinna zajmować się wyłącznie rzeczami namacalnymi, które można poznać doświadczalnie). Comet sformułował prawo trzech etapów: trzy stadia pojmowania świata: teologicznym, metafizycznym i pozytywnym. Na etapie teologicznym myśleniem rządziły idee religijne i wiara, że społeczeństwo jest wyrazem woli Boga. Na etapie metafizycznym (renesans) ludzie odeszli od spostrzegania społeczeństwa w kategoriach ponadnaturalnych. Etap pozytywny jest to poznawanie społeczeństwa przy użyciu techniki.

2. Durkheim- pierwsza słynna zasada socjologii :Fakty społeczne należy traktować jak rzeczy” - życie społeczne może być prowadzone rygorystycznie jak badania naturalnych obiektów i zjawisk. Trzy najważniejsze wątki jakie poruszył to znaczenie socjologii jako nauki empirycznej, znanie jednostki i powstanie nowego porządku społecznego oraz źródła i charakter społecznego autorytetu moralnego. Głównym zadaniem dla Durkheima jest badanie faktów społecznych, że istnieje coś takiego jak rzeczywistość społeczna. Fakty społeczne to wg niego zewnętrzne wobec jednostki sposoby działania, myślenia i odczuwania, które żyją własnym życiem, niezależnie od tego jak żyją i co postrzegają pojedynczy ludzie. Drugą właściwością faktów jest ich przymusowość. Fakty społeczne mogą ograniczać ludzkie działania na wiele sposobów począwszy od kary wymierzonej bezpośrednio, przez wykluczenie społeczno, Az do zwyczajnego nie porozumienia. Durkheim zafascynowany był zmianami w społeczeństwie i moralną solidarnością. Przedstawiał dwa rodzaje solidarności: mechaniczną i organiczną. Anomia- poczucie bezcelowości i rozpaczy, w efekcie rozwoju nowoczesności załamały się wyznaczone przez religię tradycyjne punkty odniesienie i normy. Durkheim zajmowała się samobójcami.

3. Marks- Interesowało go zmiany w okresie nowoczesnym i wg niego największe zmiany przyniósł kapitalizm ( system produkcji zasadniczo różnych od występujących wcześniej systemów gospodarczych, polegających na produkcji dóbr i usług dla szerokich rzesz odbiorców. Dwa elementy przedsiębiorstwa kapitalistycznego: kapitał- wszelkie mienie (pieniądze, maszyny, fabryki itp.) które może zainwestować i wytworzyć nowe mienie. Drgki to praca zarobkowa- dotyczy ludzi którzy nie mają własnych środków utrzymania i muszą szukać zatrudnienia u posiadaczy kapitału (Kapitaliści). Materialistyczna koncepcja dziejów- zmiana społeczna nie wypływa z wyznaczonych przez ludzi idei i wartości lecz z warunków ekonomicznych.

4. Weber- Twierdził, że to ludzkie motywy i idee powodują zmianę. Idee, wartości i przekonania są w stanie spowodować transformację społeczną. Wprowadził pojęcie typu idealnego- pomoc w zrozumieniu rzeczywistości modele pojęciowe i analityczne. Rozwój nauki, techniki i biurokracji Weber określił mianem racjonalizacji- oparta na wiedzy technicznej i podporządkowana kryterium wydajności organizacja życia społecznego i ekonomicznego.

Durniem i Marks podkreślali konieczność badania czynników zewnętrznych wobec jednostki, a Weber, przeciwnie, zdolność jednostki do twórczego oddziaływania na świat zewnętrzny. Marks przypisywał znaczenie warunkom ekonomicznym, a Weber szerszy zakres czynników.

Funkcjonalizm- społeczeństwo działa ze sobą tworząc zgraną całość. Comet i Durkheim porównywali społeczeństwo do funkcjonowania żywego organizmu.

Teoria konfliktu- podkreśla znaczenie struktur społecznych oraz proponują ogólny „model” funkcjonowania społeczeństwa. Odrzucają funkcjonalistyczne założenia o konsonansie społecznym. W zamian podkreślają znaczenie podziałów społecznych i kładą nacisk na zagadnienia związane z władzą, nierównością i walką

Teorie działania społecznego- kładą nacisk na formowanie społeczeństwa poprzez działanie i interakcje członków społeczeństwa.

Interakcjonizm symboliczny- - zainteresowanie językiem i znaczeniem. Elementem tego procesu jest symbol. Każe skupić uwagę na szczegółach interakcji międzyludzkich i zastanowić się jak te szczegóły decydują o sensie tego co mówią i robią inni.

Kultura- wyuczone, niedziedziczne aspekty społeczeństw ludzkich . Są to wspólne wszystkim ludziom elementy kultury. Kultura społeczeństwa ma aspekty niematerialne( przekonania, wartości itp.) oraz materialne (przedmioty, symbole itp.)

Podstawą każdej kultury są idee co uchodzi za wartościowe.

Wartości- dają ludziom poczucie sensu i są drogowskazem w iteracjach międzyludzkich

Normy- reguły zachowań odzwierciedlające wartości danej kultury. W nich osadzone są nasze przyzwyczajenia

Wartości i normy zmieniają się z upływem czasu, tkwią głęboko. Czynniki kulturowe mają wpływ na nasze zachowanie, mimikę itp.

Kultury różnią się nie tylko przekonaniami. Małe społeczeństwa są zazwyczaj jednolite kulturowo czyli jednokulturowe. Np. w Japonii ujawnia się tzw. Homogeniczność kulturowa.

Subkultura- dotyczy wszystkich grup ludności, które odróżniają się od reszty społeczeństwa swoim wzorem kulturowym. Mają bardzo szeroki zasięg. Można do nich zaliczyć np. hipisów, hakerów itp. Jedni identyfikują się z konkretną subkulturą a inni z wieloma różnymi. Subkultury odrzucają większość przyjętych norm i wartości

Kultura odgrywa ważną rolę w utrwalaniu wartości i norm oraz stwarza możliwości do kreatywności i zmian.

Ruchy społeczne- grupa ludzi o podobnym stylu życia będąca przyczyną zmian społecznych.

Szok kulturowy- dezorientacja związana z wejściem w obcą kulturę.

Relatywizm kulturowy- badania kultury odbywające się w kategoriach jej sensów i wartości.

Etnocentryzm- ocenienie innych kultur przez porównanie ich ze sobą.

Socjalizacja- proces w którym dzieci lub inni nowi członkowie społeczeństwa uczą się jak żyć w danym społeczeństwie. proces kiedy bezbronne dziecko staje się samoświadomą, zorientowaną osobą, która umie poruszać się w Obrębie kultury. Socjalizacja jest podstawowym przekazem kulturowym poprzez czasy i pokolenia. Socjalizacja łączy pokolenia. Należy ją rozumieć jako trwający całe życie proces kształcenia zachowań przez interakcje społeczne. Pozwala on uczyć i rozwijać się.

Instytucja socjalizacji- to grupa lub kontekst społeczny, w którym zachodzą ważne procesy socjalizacji

Socjalizacja pierwotna- przypada na okres niemowlęctwa.

Socjalizacja wtórna- obejmuje starsze dzieci i dorosłych. W tej fazie socjalizacje przyjmują inne instytucje niż rodzina.

Role społeczne- społecznie określone oczekiwania, która ma do spełnienie osoba zajmująca daną pozycję społeczną.

Tożsamość- odnosi się do tego jak ludzie rozumieją samych siebie i co ma dla nich znaczenie. Do najważniejszych źródeł tożsamości należą: płeć, orientacja seksualna, narodowość i sytuacja społeczna. Dwa typy tożsamości: społeczna ( cech jakie jednostce przypisują inni) i jednostkowa ( odrębność jednostki względem innych, dotyczy procesów rozwojowych)

Typy społeczeństw:

Łowców i zbieraczy	50000 lat p.n.e do dziś (zanik)	Mała liczba członków utrzymująca się z łowiectwa, rybołówstwa i zbieractwa
Rolnicze	12000 lat p.n.e do dziś	Małe, wiejskie społeczeństwo, uprawa ziemi, łowiectwo, zbieractwo. Przywódca
Pasterskie	12000 lat p.n.e do dzisiaj	Hodowla zwierząt domowych, duza liczebność. Przywódca, wojownicy
Przedindustrialne	6000 lat p.n.e cywilizacje tradycyjne przestały istnieć	Rolnictwo, produkcja, handel,

Uprzemysłowienie- produkcja przy użyciu maszyn opartych na wykorzystywaniu zasobów energii nieożywionej.

Społeczeństwa przemysłowe- społeczeństwo nowoczesne. Charakterystyczna cechą jest zatrudnienie znacznej większości populacji w fabrykach, biurach, sklepach. Występuje w miastach. Systemy polityczne są bardziej rozwinięte i skoncentrowane.

Państwa narodowe- społeczności polityczne oddzielone od siebie granicami

Trzeci Świat- kraje rozwijające się

Pierwszy świat - Europa, USA, Australia

Drugi świat- ZSRR, Azja

Wiele krajów rozwijających się powstało na ziemiach dawnych kolonii Azji, Afryce itd.

Większość krajów słabo rozwiniętych pozostaje w tyle za Zachodem o tych krajach mówi się kraje nowo uprzemysłowione i są to Korea, Tajwan, Ameryka łacińska.

Społeczeństwa świata nowoczesnego:

Pierwszego świata	XVIII w do dziś	Produkcja przemysłowa, wolny rynek, większość ludzi mieszka w miastach, państwa zachodu
Drugi świat	XX w - lata 90	przemysł, ludność mieszka w miastach. ZSRR
Trzeci świat	XVIII do dzisiaj	Rolnictwo, wolnorynkowy system gospodarczy. Chiny
Kraje nowo uprzemysłowione	Od lat 1970 do dziś	Przemysł, wolny rynek. Ludzie w miastach, średnie dochody. Brazylia, Maksyk

Zmiany społeczne- aby wskazać czy zaszła zmiana trzeba przedstawić przekształcenia zasadniczej struktury sytuacji w czasie. Zmiana społeczna jest to zmiana zasadniczych struktur grupy społecznej lub społeczeństwa. Możemy wskazać trzy zasadnicze zmiany: środowisko fizyczne, organizacje polityczne, czynniki kulturowe.

Środowisko fizyczne- kształtuje rozwój organizacji społecznej (szlaki komunikacyjne)

Organizacje polityczne- wyodrębnione instytucje polityczne, które decydują o rozwoju społeczeństwa

Czynniki kulturowe- należą do nich oddziaływanie religijne, system komunikacji i przywództwa. Szczególnie ważny jest system komunikacji.

Zmiany w epoce nowoczesnej:

Czynnik ekonomiczny- wiąże się ze wzrostem wytwórczości i akumulacją majątku. Są to zmiany wywołane przez naukę, technikę, politykę i kulturę.

Czynniki polityczne- wpłynęły na gospodarkę, oraz siły militarne

Czynniki kulturowe- do nich należy rozwój nauki

Zadaniem badania społecznego jest wyjście poza powierzchowne rozumienie zwykłego życia.

METODY BADAWCZE:

- pytania o stan faktyczny ( co się stało?)

- pytania porównawcze (czy dzieje się tak wszędzie?) porównania społeczeństw

- pytania o rozwój wypadków (czy działo się to stopniowo?)

- pytania teoretyczne (jakie jest podłoże tego zjawiska?) interpretacja faktów

Badania empiryczne- dotyczą tego jak powstaje określony stan rzeczy.

Czy socjologia jest nauką? Jest, ponieważ nauka polega na budowaniu wiedzy w jakiejś dziedzinie poprzez zastosowanie metod badawczych. Nie jest natomiast nauką przyrodniczą.

PROCES BADAWCZY:

Problem badawczy przegląd danych ( zapoznanie się z innymi badaniami i sprawdzenie jej przydatności) sformułowanie problemu badawczego (postawienie hipotezy) opracowanie projektu (sposób zbierania materiałów, wybranie techniki badawczej np. wywiad, obserwacje, kwestionariusz) realizacja projektu interpretacja wyników(wyciągnięcie wniosków i odniesienie ich do problemu badawczego) sporządzenie raportu (opublikowanie w formie artykułu lub książki) ingerencja rzeczywistości

Związek przyczynowy- jedno zdarzenie powoduje drugie

Korelacja- istnienie systematycznego związku między dwiema grupami zdarzeń- zmiennych (zmienna to każdy aspekt w jakim grupy różnią się od siebie). W korelacji można odróżnić zmienne zależne (zmienna na która jest wywierany wpływ) i niezależne (wywiera wpływ na inną zmienna)

Mechanizm przyczynowości- postawy ludzi i motywy ich działania

Próba kontrolna- stosujemy ja w celu stwierdzenia czy korelacje między zmiennymi ma podłoże przyczynowe. Jest to część zmiennych pozostawionych bez zmian aby sprawdzić jak zachowują się względem nich pozostałe.

Metody badawcze:

Etnografia- poznawanie zachowań społecznych ludzi i grup w bezpośrednim kontakcie z innym przez określony czas prowadzenia obserwacji uczestniczącej i przeprowadzenia wywiadów. Celem jest dotarcie do sensu działań społecznych. Zalety: bagadsze i wyczerpujące wyniki, pozawala dostrzec szerszy kontekst procesów społecznych. Wady: małe grupy, wyniki odnoszą się do małych grup/

Badania sondażowe- zbieranie danych, które są poddawane analizom statystycznym, pozwalające wykryć stałe tendencje i regularności. Zalety: badania na dużą ilość osób, dokładne porównanie odpowiedzi. Wady: zebrany materiał powierzchowny, wyniki odnoszą się do badanych grup

Mogą to być:

- kwestionariusze - grupą badanych jest populacja. Stosuje się dwa typy kwestionariusza: z pytaniami zamkniętymi i otwartymi. Muszą być tak ułożone aby ankieterzy mogli zadawać pytania i rejestrować odpowiedzi. Powinien określać respondentów odpowiadających na pytania.

- próby - nie ma możliwości przebadania całej społeczności a więc poddaje się próbie jakąś grupę. Próba reprezentowana- grupa typowa dla całej populacji. Próba losowa- dopieranie ludzi aby każdy miał szanse uczestnictwa w próbie.

Eksperymenty- sprawdzenie hipotezy w sposób ściśle kontrolowany, stworzonych przez badacza warunkach. Eksperymenty stosuje się w naukach przyrodniczych. Badacz kontroluje warunki w jakich przebiega eksperyment. Zalety: badacz kontroluje, łatwo powtarzalne. Wady: wiele aspektów nie da się przenieś do laboratorium, warunki mogą mieć wpływ na badanych.

Historie życia- stosowane w naukach społecznych. Zawierają materiały biograficzne ludzi.

Analiza historyczna- umieszczenie problemu w perspektywie czasowej. Historia mówiona- przeprowadzenie wywiadu na interesujący nas temat z ludźmi którzy byli jego świadkami. Badania dokumentalne- odwołanie się do dokumentów i tekstów pisanych.

Socjologowie łączą badania porównawcze z badaniami historycznymi prowadząc tzw. Analizę porównawczą wtórną aby znaleźć podobieństwo badają wiele różnych materiałów.

Pojęcia statystyczne:

Tendencja środkowa- miara obliczania przeciętnych

Współczynnik korelacji- pomiar wzajemnego stopnia dwóch zmiennych

Średnia- wartość obliczona przez sumowanie a nastepnie podzielenie przez liczby sumowane.

Modalna- liczba która w zbiorze danych występuje najczęściej

Mediana- środek zbioru liczb

Odchylenie standardowe oraz rozproszenie- zakres w jakim mieszczą się dane

ETYKA PROTESTANCKA- WEBER

W etyce protestanckiej Weber poruszył fundamentalny problem: dlaczego kapitalizm rozwiną się tylko na zachodzie?

Duch kapitalizmu- zespół przekonań i wartości wyznawanych przez pierwszych kapitalistycznych kupców i przemysłowców. Cechował ich silny pęd do tworzenia własnych majątków.

Sedno teorii Webera stanowi teza, że postawa należąca do ducha kapitalizmu wywodzą się z religii. Wynikają one po części z idei chrześcijaństwa w ogóle, ale szczególną rolę w ich kształtowaniu odegrał protestantyzm.

Teoria Webera spełnia szereg ważnych kryteriów teorii socjologicznej:

1. Odchodzi od wiedzy potocznej

2. Pozwala zrozumieć coś co wcześniej było niezrozumiałe

3. Rzuca światło na okoliczności, których rozjaśnienie nie było pierwotnie celem jej powstania.

4. Dobra teoria to nie tylko teoria, która okazuje się prawomocna, musi być owocna.

DYLEMATY TEORETYCZNE

Jeden z nich dotyczy relacji między ludzkim działaniem działaniem a strukturą społeczną.

Drugi dylemat teoretyczny dotyczy kwestii konsonansu i konfliktu społecznego.

Trzeci rzadko pojawia się w ortodoksyjnej tradycji dyscypliny. Dotyczy tego w jaki sposób włączać do analizy socjologicznej kulturową kwestię rozumienia płci.

Czwarty problem dotyczy specyfiki nowoczesnego rozwoju społeczeństwa, ich powstania i natury.

Dylemat I- przymus społeczny wywierany na nasza działania przez nasze społeczeństwo.(Durkheim)

Dylemat II- konsens a konflikt- Społeczeństwo to zespól współzależnych elementów tworzący wspólną całość (Durkheim). Każde społeczeństw jest pełne napięć.

Dylemat III- Problem płci (Durkheim)

Dylemat IV- Kształtowanie nowoczesnego świata:

1. Perspektywa Markowska- kapitalizm odegrał rolę w kształtowaniu świta w jakim żyjemy.

2. Weber- kapitalizm- określony sposób organizacji przedsiębiorczości- jest czynnikiem rozwoju społecznego w nowoczesności. Czynniki: nauka, technika i biurokracja. Resocjalizacja oznacza opartą na wiedzy technicznej organizację życia społecznego i gospodarczego w myśli zasady wydajności.

TEORIE POSTMODERNIZMU

1. Foucault- w swoich pracach ukazywła różnice między nowoczesnością a innymi epokami. Analizował powstawanie nowoczesnych instytucji tkich jak więzienia, szpitale i szkoły. Wg niego władza działa za pomocą dyskursu który kształtuje postawy wobec takich zjawisk jak przestępczość, obłęd i seksualność.

2. Habermas- Jednym z podstawowych sposobów zwiększenia kontroli nad gospodarką jest ożywienie sfery publicznej, która tworzy ramy demokracji

3. Beck- społeczeństwo ryzyka- wg niego wchodzimy w fazę drugiej nowoczesności. Beck dostrzegł ryzyko i niepewność, a porządek globalny to kontrola ryzyka. Ryzyko zajmuje ważną pozycję z kilku powodów np. postępu nauki i techniki. Współczesny świat nie jest bardziej niebezpieczny ale zmienił się rodzaj ryzyka. Współczesność nie wyklucza reformy społecznej i politycznej, a nawet rodzą się nowe formy aktywizmu i nowej sfery subpolitycznej (odnosi się do działalności grup funkcjonującymi poza mechanizmami demokracji.

4. Castells- gospodarka sieci- zajął się rolą mediów i środków komunikacji na społeczeństwo, które opiera się na gospodarce sieci. Ich podstawę stanowi telekomunikacja i komputery, które mają wielki wpływ na codzienne życie. Określił globalną gospodarkę jako automatom i uważa że panuje on już nad naszym światem. Przewiduje on koszmar w którym maszyny sprawują władzę nad światem. Jednak zdaniem Castellsa można zapanować nad globalnym rynkiem poprzez zjednoczenie się organizacji międzynarodowych.

5. Giddens- refleksyjność społeczna- refleksyjność społeczna oznacza analizowanie okoliczności naszego życia.

Globalizacja- wzrost współzależności różnych społeczeństw, regionów i krajów świata w miarę organizacji nowej światowej gospodarki.

Globalizacja sięga całego świata i jest odczuwalna nawet w krajach najbiedniejszych. Czynnikami wspierającymi globalizacje jest rozwój komunikacji, postęp techniczny i rozwój telekomunikacji oraz gospodarki światowej. Przyczynami globalizacji są: przemiany polityczne, przepływ informacji i korporacja ponadnarodowa.

Sceptycy- uważają, że idea globalizacji jest przereklamowana i uważają, że poziom globalizacji ma swoje odpowiedniki w historii.

Hiperglobaliści- ich stanowisko jest przeciwne stanowiska sceptyków. Twierdzą, że globalizacja jest zjawiskiem bardzo realnym, a globalizacja przebiega bez względu na granice państwowe.

Zwolennicy koncepcji transformacji- postrzegają globalizację jako przyczynę różnych zmian, które nadają kształt społeczeństwu. Uważają, że zjawisko globalizacji zachodzi, ale stare struktury również mają miejsce.

Globalizacja wywiera duże zmiany na świecie oraz spore ryzyko jak np. choroby itp.

Antyglobaliści- Ruch alterglobalistyczny - ruch społeczno-polityczny aktywny w większości państw świata, różnorodny ideowo i niejednolity organizacyjnie. Za cel stawia sobie radykalną zmianę obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych, poprzez m.in. budowanie globalnego społeczeństwa obywatelskiego. Należy rozróżnić dwa typy procesów globalizacyjnych: kulturowy i ekonomiczny. Alterglobaliści nie są przeciwnikami globalizacji kulturowej (globalne prawa człowieka, solidarność, zrównoważony rozwój, globalna etyka, itp.). Do organizacji alter- i antyglobalistycznych w Polsce można zaliczyć między innymi: Federację Anarchistyczną, Nową Lewicę, Polską Partię Pracy, ATTAC Polska, Lewicową Alternatywę, Pracowniczą Demokrację, ogólnopolski związek zawodowy Inicjatywa Pracownicza, WZZ Sierpień 80, Zielonych 2004 oraz Grupę "Społeczeństwo Aktywne". Światopogląd alterglobalistyczny promowany jest ponadto na łamach takich czasopism, jak Recykling Idei, Magazyn "Obywatel" czy Le Monde diplomatique.

Darcy Ribeiro- przedstwiciel intelektualnego zaplecza tematu "antygloblizacja"; wskazuje na potrzebę globalnego działania; wg niego wszystko jest powiązane w stosunkach gospodarczych, kulturalnych, społecznych

Avram Noam Chomsky Medioznawstwo -opublikował, wyniki badań nad makroekonomicznymi przesłankami, którymi kierują się media w pracy.Rezultaty te są zwykle określane mianem "modelu propagandy"Model ten zakłada tendencję systemowo-uwarunkowanego odchylenia w obiektywności niepaństwowych Środków masowego przekazu, którą wyjaśnia na podstawie uwarunkowań ekonomicznych.

Artur Domosławski polski dziennikarz. Zajmuje się głównie tematyką Ameryki Łacińskiej, ruchu antyglobalistycznego, konfliktów społecznych oraz zagadnieniami religijnymi.

Naomi Klein − kanadyjska dziennikarka, pisarka i aktywistka społeczna. Autorka książki "No Logo", która stała się manifestem alterglobalizmu. Poglądy zbliżone do feminizmu.

Następna książka jest uznawana za manifest ruchów alterglobalistycznych i antyglobalistycznych. Następna ksiązka "Doktryna szoku. Jak współczesny kapitalizm wykorzystuje klęski żywiołowe i kryzysy społeczne"w której krytykuje współczesny kapitalizm.

Oriana Fallaci - włoska dziennikarka i pisarka, autorka szeroko rozpowszechnionych wywiadów. Podjęła kwestię stosunków między Zachodem a światem muzułmańskim,

Występowała przeciwko ruchowi alterglobalistycznemu czy aktywizmowi gejowskiemu, zarzucając im powierzchowność, snobizm oraz czysto polityczne pobudki.

Problem mniejszości narodowych - Członkowie mniejszości są nieuprzywilejowani w stosunku do większości populacji i mają pewne poczucie solidarności grupowej. Na pewnych obszarach miejszość stanowi większość populacji. Członkowie tej grupe są zazwyczaj izolowani od innych i osiedlają się na obrzeżach ipt.

Victor Witter Turner - antropolog amerykański pochodzenia szkockiego. Turner zyskał sławę dzięki swym badaniom nad teorią trójdzielnej struktury rytuału A. van Gennepa i rozwinięciu w niej fazy wyłączenia (liminalnej). Zauważył, że w stanie liminalnym, przejściowym między dwiema innymi fazami, uczestnicy rytuału są "pomiędzy". Nie należą już do społeczności, której byli częścią, ale nie zostali jeszcze włączeni do innej grupy. Liminalność jest wg Turnera stanem zawieszenia, niejasnym okresem, którego wyznacznikami mają być: pokora, odosobnienie, sprawdziany, niezdefiniowana przynależność do grupy płciowej oraz communitas[3]

Communitas to łacińskie słowo oznaczające niezcherarchizowaną społeczność, w której ludzie są równi lub samego ducha takiej wspólnoty.

Postmodernizm- przekonaie ze społeczeństwem nie rządzi historia ani postęp. Społeczeństwo postmodernistyczne jest bardzo pluralistyczne, zróżnicowane i nie rządzi nimi żadna „wielka narracja”

Zygmunt Bauman socjolog, filozof, eseista, jeden z najważniejszych twórców koncepcji postmodernizmu (ponowoczesności, płynnej nowoczesności, późnej nowoczesności). Znawca i interpretator Holocaustu.

Struktura Heglowska- dialektyzm, wg niego świat to wynik interakcja pomiędzy przeciwieństwami

Thomas Samuel Kuhn - twórca pojęcia paradygmatu naukowego.

Rewolucja społeczna- Piotr Kropotkin pisał: "Rewolucja społeczna oznacza przekształcenie życia ekonomicznego danego kraju, a w konsekwencji także całej struktury społecznej".

Perspektywa Heraklita- pantarei (wszystko płynie), wg niego istotą społeczeństwa jest jego zmiana.

Refleksyjność- powiązanie między wiedzą a życiem społecznym. Wiedza może wpływać na działania.

Koncepcja P. Bourdieu Wg P. Bourdieu habitus to system schematów myśli, percepcji, oceniania i działania.

Jego koncepcja zakłada, że habitusem jest całe pomysłotwórcze otoczenie określonej osoby. Obejmuje to także osobiste wierzenia, skłonności oraz sposoby rozwiązywania problemów (wybór drogi, odpowiednie zachowanie). Teoria habitusu kwestionuje założenia koncepcji wolnej woli z racji tego, że zakłada ograniczoną (przez usposobienie, czy gotowość do działania) możliwość wyboru. Jednak człowiek nie jest automatem, ponieważ każdy habitus wykazujepewną elastyczność, ale żaden nie jest wyłącznie wolną wolą. Całkowite poznanie habitusu danej osoby nie jest możliwe, ze względu na fakt, że jest on zakorzeniony w podświadomości.

Kapitał społeczny- zbiór rzeczywistych i potencjalnych zasobów, jakie związane są z posiadaniem trwałej sieci mniej lub bardziej zinstytucjonalizowanych związków wspartych na wzajemnej znajomości i uznaniu - lub inaczej mówiąc z członkostwem w grupie - która dostarcza każdemu ze swych członków wsparcia w postaci kapitału posiadanego przez kolektyw, wiarygodności, która daje im dostęp do kredytu w najszerszym sensie tego słowa.

Kapitał kulturowy- to pojęcie wprowadzone przez francuskiego socjologa Pierre Bourdieu na określenie idei, wiedzy, umiejętności i przedmiotów o wartościach kulturowych, jakie ludzie nabywają, w czasie uczestnictwa w życiu społecznym. Wyraża się on w pierwszym rzędzie w językowych i kulturowych kompetencjach jednostki.

Wg Bourdieu występuje w trzech podstawowych formach:

ucieleśnionej (embodied) - jako długotrwałe dyspozycje ciała i umysłu, w tym w szczególności tzn. "dobre maniery", gust kulturowy, smak, znajomość form kultury wysokiej, konwencji kulturowych i towarzyskich.

zinstytucjonalizowanej - głównie w postaci sformalizowanego wykształcenia, w szczególności potwierdzonego przez dyplomy prestiżowych uczelni

uprzedmiotowionej (objectified) - jako posiadane dobra kulturowe (malarstwo, książki, maszyny itp.).

Przemoc symboliczna jest jedną z kluczowych, a nawet centralną kategorią teorii francuskiego socjologa Pierre'a Bourdieu. Przemoc symboliczna jest to miękka forma przemocy, która nie daje po sobie poznać, że jest przemocą. Polega na uzyskiwaniu różnymi drogami takiego oddziaływania klas dominujących czy uprzywilejowanych na całość społeczeństwa i na klasy podporządkowane, by podporządkowani postrzegali rzeczywistość, w tym samą relację dominacji, której są ofiarą,

SFERA PRAXIS- odnośnie Pierre Bourdieu- jego badania opierały się o problem praktyki; najbardziej interesuje go praktyka(sfera praxis)

Clifford James Geertz - antropolog amerykański. Z czasem stworzył oryginalną koncepcję badań, stał się jednym z najbardziej inspirujących antropologów swego pokolenia i radykalnie odmienił oblicze współczesnej antropologii.

Stał się twórcą i przedstawicielem antropologii interpretatywnej, która charakteryzuje się położeniem nacisku na osobę badacza, jego przeżycia i jego "nieprzezroczystość" - skupia się bardziej na interpretacji kultury, niż na doszukiwaniu się jej struktur.

Na wiedzę lokalną składają się skomplikowane, zmienne relacje symboli. Relacje te swoje znaczenie wyrażają i uzyskują w działaniach członków danego kręgu kulturowego. Innymi słowy zdaniem Geertza to symbole kierują działaniem. Kultura nadaje światu znaczenia i czyni go zrozumiałym.

PROCES ZAGĘSZCZONY- niekoniecznie metoda; zagęszczenie różnych poglądów--> mówił to w kontekście do projektu Cliffarda Geertza( proces zagęszczony z angielskiego "thick deskription")

Kenneth Duva Burke był głównym amerykański teoretyk literatury i filozof. Podstawowych interesów Burke były retoryki i estetyki.

---