ANDRZEJ PAWŁUCKI

WYCHOWANIE DO WARTOŚCI CIAŁA

Do jakich wartości ciała:

1. WITALNEJ wartości ciała

(zdrowotnej)

2. UTYLITARNEJ wartości ciała

(rekreacyjnej)

3. AGONISTYCZNEJ wartości ciała

(sportowej)

Dziedziny Wychowania Fizycznego:

W myśl koncepcji “wychowania do wartości ciała” idealnym “produktem” wychowania fizycznego są kompetencje kulturowe (osobowościowe dyspozycje człowieka),

które decydują o treści i jakości ludzkich działań podejmowanych z myślą ludzkim ciele.

WYCHOWANIE DO WITALNEJ WARTOŚCI CIAŁA

czyli WYCHOWANIE ZDROWOTNE:

• Ciało jest narzędziem biologicznego istnienia, a zdrowie jest warunkiem życia osoby ludzkiej.

• 3 stany witalne - ciało zdrowe, zagrożone chorobą i chore.

• Ciało domaga się (potrzebuje) od człowieka określonych działań.

• 3 rodzaje zabiegów witalnych na ciele - działania

1. medyczne, 2. profilaktyczne i 3. zdrowotne

• 3 subdziedziny edukacji zdrowotnej - wychowanie medyczne, profilaktyczne i zdrowotne

• Wychowanie do zdrowia pozytywnego (z myślą o realizacji wyższych wartości)

WYCHOWANIE DO UTYLITARNEJ WARTOŚCI CIAŁA czyli WYCHOWANIE REKREACYJNE:

• Ciało jest narzędziem pracy, a praca jest koniecznością w życiu każdego człowieka.

• 3 stany utylitarne - ciało zdolne do pracy, zmęczone pracą i uszkodzone w wyniku pracy.

• Ciało domaga się od człowieka określonych działań.

• 3 rodzaje zabiegów utylitarnych na ciele - działania utylitarne:

1. kreacja ruchowa, 2. rekreacja ruchowa i 3. rehabilitacja ruchowa.

• Edukacja rekreacyjna.

• Hedonizm (bierny odpoczynek) a rekreacja ruchowa.

WYCHOWANIE DO AGONISTYCZNEJ WARTOŚCI CIAŁA czyli WYCHOWANIE SPORTOWE:

Celem sportu jest zwycięstwo w uczciwej rywalizacji.

Wśród wielu zasad postępowania kreowanych przez sport na szczególną uwagę zasługują NORMY FAIR PLAY (powinnościowe, choć nie koniecznościowe zasady rywalizacji).

Warunki zrealizowania celu czynności sportowej:

1. Wykazanie się przez wszystkich uczestników tej czynności (sportowców i kibiców)

• jak największym znawstwem dyscypliny (konkurencji) sportowej, której są uczestnikami (znajomością przebiegu czynności, reguł postępowania),

• jak najwyższymi kompetencjami moralnymi (uczciwością w rozstrzyganiu przebiegu czynności).

2. Wykazanie się przez sportowców

• jak najwyższymi kompetencjami ciała (sprawnością we władaniu ciałem lub szczególną budową ciała).

Cechy czynności sportowej:

• pozorna użyteczność wykonywanych przez sportowców czynności (symbolizowanie czynności użytecznych)

• jawne nawiązywanie rywalizacji z innymi uczestnikami czynności

• porównywanie kompetencji ciała (sprawności we władaniu ciałem lub budowy ciała) sportowców

• ścisłe uregulowanie reguł postępowania uczestników czynności sportowej

Role uczestników czynności związanych z pielęgnacją ciała:

Czynności o znaczeniu egzystencjalnym

uczestnik treningu zdrowotnego

uczestnik rekreacji

Czynności o znaczeniu symbolicznym

Działalność sportowa

sportowiec

kibic

Działalność taneczna

tancerz

widz

RODZAJE CZYNNOŚCI SPORTOWYCH
ZE WZGLĘDU NA RODZAJ INTERAKCJI:

1. AGONISTYKI JEDNOPODMIOTOWE

charakteryzuje je rywalizacja potencjalna

(gimnastyka sportowa, skoki narciarskie)

2. AGONISTYKI DWUPODMIOTOWE

charakteryzuje je współzawodniczenie (zawodnik rywalizuje obok konkurenta)

(bieg na 100m, F1, kolarstwo)

3. AGONISTYKI DWUPODMIOTOWE WALKI

charakteryzuje je przeciwzawodniczenie (zawodnik rywalizuje przeciw konkurentowi - rywalowi)

(sporty walki, gry zespołowe, szachy, tenis)

NORMY FAIR PLAY:

Bezinteresownego poszanowania reguł gry

 Szacunku dla przeciwnika

 Zachowywania równych szans w walce

 Niewykorzystywania przewagi losowej

 Bezwzględnego respektowania autorytetu sędziego

 Minimalizacji cierpień przeciwnika

UNIWERSALIZM FAIR PLAY obejmuje:

• wszystkie dyscypliny sportowe

• wszystkich uczestników agonu sportowego (zawodników, trenerów, sędziów, lekarzy oraz kibiców)

• każdy okres życia człowieka (ontogeneza i filogeneza)

• różnych form działalności ludzkiej w ogóle.

RODOWÓD FAIR PLAY:

1. AGON ANTYCZNY - tysiące lat temu u sportowców greckich doszukiwano się boskości, a „naczelną zasadą rywalizacji był postulat czystej gry - honorowego współzawodnictwa, nieposzlakowanej opinii zawodników...”

2. ETOS RYCERSKI - centralną wartość moralności rycerskiej stanowił HONOR rozumiany jako „(...) trwała dyspozycja do bezinteresownej akceptacji reguł gry, obowiązujących w walce zbrojnej, grach, zabawach, prowadzeniu dyskusji oraz sporcie”

3. Niektóre z reguł współczesnego obyczaju uczciwości sportowej możemy odnaleźć także w renesansowym ideale dworzanina oraz dziewiętnastowiecznych postawach dżentelmeńskich.

4. Niezwykle ważną skarbnicą dla omawianych reguł był ruch neoolimpijski, zapoczątkowany przez arystokratę, Francuza, barona Pierre'a de Coubertina; za jego sprawą w 1896 roku powołany został do życia największy w dziejach ludzkości ruch społeczny- Olimpizm Nowożytny, zwany Neoolimpizmem

5. Etyka Chrześcijańska (oraz inne rodzaje etyk religijnych)

---