WITAMINY

1. Witamina A - retinol:

• występuje w tranie, wątrobie, maśle i mleku

• może być wytwarzana w ustroju z rozpuszczonej w wodzie prowitaminy - betakarotenu znajdującego się w marchwi

• jest niezbędna do pobudzania komórek dzięki czemu warunkuje wzrost umożliwiając i warunkując prawidłowy rozwój młodego organizmu - witamina wzrostu

• szczególnie przydatnie wpływa na wzrost i prawidłowy stan nabłonków - witamina ochronna nabłonka

• poza tym jej metabolit - retinal - jest składnikiem czerwieni wzrokowej (rodopsyny) - to barwnik siatkówki umożliwiający widzenie w słabym oświetleniu

• witamina A wspólnie z niektórymi karotenoidami bierze istotny udział w procesach immunologicznych oraz może działać hamująco na karcynogenezę

• zastosowanie:

• nadczynność gruczołu tarczowego - lek wspomagający

• choroby zakaźne - gruźlica

• przewlekłe nieżyty dróg oddechowych i przewodu pokarmowego

• paradontopatie

• źle gojące się rany, odmrożenia i oparzenia

• niedorozwój fizyczny - zahamowanie wzrostu

• kamica nerkowa

• preparaty:

• Vitaminum A

• Aksoderm - Dermosan - Dermovit A

• Vitaminum A+D

• Vitaminum A+E

• Bio-karoten - Betavit

• Beta-karoten E

2. Witamina B1 - aneuryna, tiamina:

• występuje w drożdżach, otrębach oraz w tkankach zwierzęcych (wątroba, nerki)

• aktywną postacią witaminy B1 jest pirofosforan tiaminy, czyli kokarboksylaza

• warunkuje ona właściwe utlenianie węglowodanów

• brak jej lub niedobór powoduje upośledzenie przemiany węglowodanowej (w krańcowej postaci doprowadza do choroby beri-beri)

• podanie pozajelitowe witaminy B1 może wywołać wstrząs - konieczne jest sprawdzenie wrażliwości osobniczej przed podaniem

• zastosowanie:

• zapalenie nerwów obwodowych - zwłaszcza neuritis alcoholica

• w niewydolności serca (alkoholizm, ciąża, zatrucie czteroetykiem ołowiu, długotrwałe biegunki) opornej na leczenie glikozydami nasercowymi

• w cukrzycy wieku starczego - wspomaga działanie leków p/cukrzycowych, zwłaszcza w kwasicy cukrzycowej - kokarboksylaza

• rzucawka ciążowa

• wymioty acetoniczne u dzieci

• preparaty:

• Vitaminum B1

• Cocarboxylasum

3. Witamina B2 - ryboflawina, laktoflawina:

• występuje w mleku, serwatce, maśle, białku jaj oraz drożdżach

• biologicznie aktywną postacią witaminy B2 jest fosforan ryboflawiny oraz dinukleotyd flawinoadeninowy powstający w ustroju przy udziale ATP

• witamina B2 jest koenzymem niezbędnym do prawidłowego przebiegu procesów utleniania w tkankach

• jej brak powoduje zapalenie skóry z tworzeniem się tzw. zajadów w kącikach ust i zapalenie języka oraz zanikowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i jelit (biegunka) a także zmiany zwyrodnieniowe OUN

• zastosowanie:

• wyłącznie w objawach hipowitaminozy - szczególnie w niedokrwieniu, zaćmie i zapaleniu oskrzeli

• preparaty:

• Vitaminum B2

4. Witamina B5 - kwas pantotenowy:

• prawoskrętna forma wchodzi w skład acetylokoenzymu A - warunkuje czynność resopcyjną błony śluzowej jelit oraz uczestniczy w procesach metabolicznych o podstawowym znaczeniu biologicznym

• jej brak powoduje pobudzenie psychiczne przechodzące następnie w senność, zmęczenie, bóle głowy

• zastosowanie:

• dermatologia - stany alergiczne, choroby skóry, włosów i paznokci

• interna - choroby wątroby, choroby zakaźne (półpasiec)

• okulistyka - uszkodzenie i owrzodzenie rogówki

• laryngologia - zanikowy nieżyt nosa

• chirurgia - zapobieganie i leczenie atonii pooperacyjnej jelit oraz niedrożności porażennej jelit

• preparaty:

• Calcium Pantothenicum

• D - Panthenolum - Bepanthem, Panthenol, Corueregel

5. Witamina B6 - adermina, pirydoksyna:

• występuje w zielonych częściach roślin oraz w produktach zwierzęcych (wątroba)

• bierze udział w przemianie białkowej - koenzym przemiany aminokwasowej i syntezy białek

• brak jej w pokarmach wywołuje stan zapalny skóry kończyn i twarzy zwany akrodynią oraz zapalenie błon śluzowych, zaburzenie trawienia, niedokrwienie, ogólne osłabienie

• zastosowanie:

• wymioty u ciężarnych

• niedokrwistość ze splenomegalią, hemosyderozą oraz agranulocytozą

• zapalenie łojotokowe skóry

• wypadanie włosów na tle łojotoku

• stany zapalne błon śluzowych

• preparaty:

• Vitaminum B6

6. Witamina B12 - cyjanokobalamina !!!:

• jest to bardzo złożony związek zawierający w swej budowie kobalt

• występuje w tkankach zwierzęcych (wątroba) a poza tym w grzybach i drożdżach

• jest wytwarzana przez liczne drobnoustroje

• jest niezbędnym koenzymem syntezy kwasów nukleinowych w następstwie prawidłowego wytwarzania i dojrzewania krwinek czerwonych

• jej niedobór powoduje powstanie niedokrwistości złośliwej

• zastosowanie:

• niedokrwistość megaloblastyczna

• stwardnienie rozsiane

• nerwobóle

• brak łaknienia

• bezsoczne zapalenie błony śluzowej żołądka

• nadczynność gruczołu tarczowego

• preparaty:

• Vitaminum B12

• Vegevit B12

• IF-12

7. Witamina B15 - kwas pangamowy:

• występuje w roślinach zielonych, drożdżach i wątrobie

• bierze istotny udział w procesach transmetylacji, w następstwie czego dochodzi do wzmożonej syntezy kreatyny w mięśniach, pobudzenia oddechu tkankowego oraz działania lipotropowego

• zastosowanie:

• choroba wieńcowa

• zapalenie i marskość wątroby

• miażdżyca

• gościec stawowy

• preparaty:

• Calgam

8. Witamina C - kwas askorbinowy:

• występuje w zielonych częściach roślin, kapuście, cytrynie, głogu, jagodach, cebuli i w wątrobie

• jest potężnym czynnikiem oksydoredukcyjnym i bierze udział w procesie utleniania tkanek, zwłaszcza w procesie utleniania tkanki łącznej i substancji międzykomórkowej

• odgrywa również główną rolę w procesach odpornościowych oraz zmniejsza wrażliwość organizmu na trucizny

• brak witaminy C wywołuje tzw. gnilec, który objawia się stanem zapalnym błony śluzowej jamy ustnej, a zwłaszcza dziąseł, kruchością naczyń i wynikającą z tego skazą krwotoczną

• zastosowanie:

• w przebarwieniu skóry różnego pochodzenia - np. w ciąży, schorzeniach wątroby

• w niedokrwieniu

• w próchnicy zębów u dzieci

• w chorobach alergicznych

• w przeziębieniu - profilaktyka i leczenie

• preparaty:

• Vitaminum C

• Vicevit

• Cebion - krople

9. Witamina D - kalcyferol:

• witamina D3 znajduje się w mleku, maśle, zwłaszcza zaś w tranie rybim, a powstaje w organiźmie w skórze z prowitaminy (7-dehydrocholesterazy) pod wpływem naświetlania promieniami nadfioletowymi

• obecnie stwierdzono, że właściwą witaminą D jest kalcytriol, natomiast kalcyferol jest prekursorem tej witaminy, ulegającym przekształceniu do kalcytriolu w nerkach

• zastosowanie:

• gruźlica skóry

• gościec stawowy

• choroby alergiczne

• tężec - duże dawki

• niedoczynność przytarczyc - duże dawki

• hipokalcemia u chorych dializowanych

• preparaty:

• Vitaminum D3 (Vigatol, Vigantoletten)

• Alphacalcidolum

• Vicalvit D

10. Witamina E - tokoferol:

• występuje w kiełkach pszenicy, sałacie, rzeżusze, oleju lnianym, wołowinie i maśle

• bierze udział w oddychaniu tkankowym

• odgrywa w organiźmie rolę „przeciwutleniacza”, tzn. hamuje powstawanie toksycznych nadtlenków nienasyconych kwasów tłuszczowych i powoduje ich unieczynnianie

• bierze również udział w przemianie białkowej

• spełnia funkcję witaminy „rozrodczej” - jest niezbędna do wytwarzania plemników i prawidłowej czynności jajników oraz do utrzymania prawidłowego napięcia mięśni szkieletowych

• zastosowanie:

• niedokrwienie - zwłaszcza hemolityczne

• miastenia

• zanikowy niedowład mięśni pochodzenia rdzeniowego

• stany skurczowe naczyń i nadciśnienie - działanie rozszerzające naczynia

• toczeń rumieniowy, sklerodermia, owrzodzenie skóry

• zakrzepowe zapalenie naczyń - działanie p/zakaźne

• poronienia nawykowe i oziębłość płciowa u kobiet

• w niemocy płciowej u mężczyzn

• preparaty:

• Vitaminum E

• Evitol

• Sant - E - Gel

11. Witamina F:

• nazwą witaminy F określa się zespół nienasyconych kwasów tłuszczowych (linolowy, linolenowy, arachidowy), które nie mogą powstawać w organiźmie człowieka

• nazywa się je niezbędnymi kwasami tłuszczowymi

• występują przede wszystkim w olejach roślinnych oraz w mniejszej ilości w tłuszczach zwierzęcych

• są one substratem do biosyntezy prostanoidów, poza tym biorą udział w przemianie lipidów i utrzymaniu prawidłowego stanu skóry

• zastosowanie:

• wypryskowe zapalenie skóry

• choroby wątroby

• miażdżyca - działanie hipocholesterolemiczne

• preparaty:

• Lipostabil Forte

• Dermovit F

12. Witamina K:

• właściwości witaminy grupy K ma naturalna witamina K1 (filochinon) występująca m.in. w szpinaku, kapuście, ziemniakach i zielonych warzywach oraz witamina K2 (menachinon) wytwarzana przez drobnoustroje w przewodzie pokarmowym człowieka

• jest niezbędna przede wszystkim do wytwarzania protrombiny w wątrobie

• niedobór prowadzi do zmniejszania stężenia protrombiny, co powoduje upośledzenie krzepnięcia krwi - skaza krwotoczna

• zastosowanie:

• w skazach krwotocznych hipoprotrombinemicznych w noworodków

• w chorobach wątroby

• w zespole złego wchłaniania

• w czasie leczenia antybiotykami o szerokim spektrum działania

• przy przedawkowaniu antywitaminy K

• preparaty:

• Vitaminum K

• Vitacon

13. Witamina H - biotyna:

• występuje w wielu pokarmach, zwłaszcza w drożdżach i w wątrobie

• jest wytwarzana również przez bakterie przewodu pokarmowego

• wpływa na wzrost roślin i zwierząt oraz reguluję przemianę tłuszczową

• brak jej wywołuje łojotok i na jego tle trądzik oraz zapalenie skóry z czyracznością, poza tym senność i nerwobóle

• charakterystyczne są również zmiany na języku (język geograficzny) oraz brak łaknienia i zaburzenia trawienia

• zastosowanie:

• łuszczyca

• łojotok

• trądzik młodzieńczy

• preparaty:

• Vitaminum H

• Biotine Roche

14. Witamina M - kwas foliowy:

• występuje w zielonych częściach roślin, pokarmach pochodzenia zwierzęcego (wątroba, śledziona) jak również w drożdżach

• wytwarzana jest również przez florę jelitową

• warunkuje transformulację przebiegającą przy biosyntezie zasad purynowych i pirymidynowych (niezbędny czynnik biosyntezy kwasów nukleinowych) oraz transmetylację

• niedobór powoduje zaburzenia erytropoezy oraz upośledzenie czynności błony śluzowej przewodu pokarmowego

• zastosowanie:

• niedokrwistość makrocytarna

• zaburzenia jelitowe

• agranulocytoza

• leukopenia

• zapalenie wielonerwowe (cukrzycowe, alkoholowe)

• profilaktyczne u kobiet w ciąży (jako profilaktyka wad cewy nerwowej u płodu)

• preparaty:

• Acidoum Folicum

• Hemofer F Prolongatom

15. Witamina P - rutyna:

• występuje najczęściej łącznie z witaminą C w zielonych częściach roślin

• ma właściwość chelatowania jonu miedziowego, dzięki czemu chroni witaminę C przed jej utlenianiem

• unieczynnia również wiele innych enzymów m.in. warunkujących metabolizm amin katecholowych

• rutyna zmniejsza przepuszczalność i łamliwość śródbłonka naczyń włosowatych (uszczelnia kapilary), działa również spazmolitycznie na mięśnie gładkie naczyń oraz wzmaga diurezę

• zastosowanie:

• skaza krwotoczna pochodzenia naczyniowego

• choroby alergiczne (pokrzywka, katar sienny)

• nadciśnienie tętnicze

• preparaty:

• Rutina (Rutisol)

• Rutinoscorbin (Rutovit C)

16. Witamina PP - niacyna:

• występuje w drożdżach, wątrobie i wielu roślinach

• amid kwasu nikotynowego odgrywa ważną rolę w procesach utleniania - oddychanie komórkowe

• działanie witaminy PP jest bardzo różnokierunkowe, przede wszystkim wpływa ona leczniczo w wielu schorzeniach skóry i błon śluzowych, nie związanych ściśle z niedoborem tej witaminy, np. trądzik, liszaje, świąd odbytu, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (pleśniawki)

• witamina PP rozszerza naczynia krwionośne, w związku z tym jest podawana w skurczu naczyń

• zastosowanie:

• schorzenia skóry - liszaje, trądzik, łojotok, rumień wielopostaciowy, toczeń rumieniowaty

• schorzenia błony śluzowej - afty, zapalenie języka i jamy ustnej

• choroby układu krążenia - skurczenie naczyń obwodowych

• choroby OUN - neuralgia nerwu trójdzielnego, obłęd opilczy, stwardnienie rozsiane

• preparaty:

• Vitaminum PP

• Nicotinamide

17. Witamina Q - ubichinon:

• wchodzi jako koenzym w skład łańcucha oddechowego każdej komórki warunkując utylizację energii i zgromadzenie ATP

• najwięcej tej witaminy zawierają narządy zużywające największą ilość energii - serce, wątroba, nerki, mózg

• działa przede wszystkim hipotensyjnie, a ponadto poprawia ukrwienie i zmniejsza zapotrzebowanie na tlen mięśnia sercowego

• ponadto pobudza układ immunologiczny i wzmaga odporność

• wzmaga także podstawową przemianę materii i powoduje obniżenie masy ciała

• zastosowanie:

• nadciśnienie tętnicze

• zwyrodnienie mięśnia sercowego

• dusznica bolesna

• przyzębica

• w cukrzycy

• w miażdżycy

• preparaty:

• Koenzym Q-10

---