RACHUNKOWOŚĆ wykłady 29-11-2008 13-12-2008
Sprawozdawczość finansowa
Sprawozdawczość tworzy uporządkowany zbiór sprawozdań zawierających informacje o działalności gospodarczej, sytuacji finansowej i jej wynikach
Elementy sprawozdania finansowego
KAŻDY PODMIOT GOSPODARCZY |
BILANS |
|
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT |
|
INFORMACJA DODATKOWA |
+
JEDNOSTKA ZOBOWIĄZANA DO BADANIA SORAWOZDANIA FINANSOWEGO |
ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE (FUNDUSZU) WŁASNYM |
|
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH |
Sprawozdanie jest jedno, elementów sprawozdania od 1-3
Własności poszczególnych składników ujmowanych w sprawozdaniach pochodzą z ksiąg rachunkowych po uprzednio dokonanej wycenie bilansowej zgodnie z założeniem ustawy o rachunkowości
sprawozdanie finansowe sprawdza się na dzień bilansowy (dzień kończący rok obrotowy) lub dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych
sprawozdanie finansowe sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej
dane liczbowe można wykorzystać w zaokrągleniu do 1.000
sprawozdanie finansowe podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych i kierownik jednostki
Wybrane pozycje składników sprawozdania finansowego a w szczególności:
należności
aktywa finansowe
zobowiązania
dywidendy i udziały w zyskach
odsetki zapłacone i należne
Wykonuje się z podziałem na:
jednostki powiązane
pozostałe jednostki
Składniki sprawozdania finansowego
Bilans - zestawienie rzeczywistego stanu majątku (aktywów) i źródeł jego finansowania (pasywów)
aktywa bilansu wykazuje się wg stopnia ich płynności
pasywa bilansu wykazuje się wg stopnia ich wymagalności
przy sporządzaniu bilansu stosuje się metodę netto
układ bilansu wynika z wzoru (załącznik nr 1 ustawy o rachunkowości)
informacje mogą ulec roszczeniu, jeżeli jest to zasadne dla danej jednostki
informacje podaje się za dany jak i poprzedni rok obrotowy
Rachunek zysków i strat - jest to zestawienie kosztów, przychodów, strat i zysków nadzwyczajnych oraz obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego
Metody rachunku zysków i strat
porównawczy rachunek wyników (ewidencja wg układu rodzajowego kosztów)
kalkulacyjny rachunek wyników
Informacje dodatkowe - zawiera informacje zawarte w bilansie rachunku zysków i strat, zmianach w kapitale własnym lub rachunkach przepływów pieniężnych, a także wyjaśnienia pozwalające jasno i rzetelnie ocenić sytuację majątkową i finansową jednostki, jej wynik finansowy oraz rentowność.
Informacja dodatkowa obejmuje:
wprowadzenie do sprawozdania finansowego
dodatkowe informacje i objaśnienia
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego zawiera informacje o:
jednostce gospodarczej
czasie trwania działalności
zakresie sprawozdania
zdolności jednostki do kontynuacji działalności
przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości
Dodatkowe informacje i objaśnienia
Informacje i objaśnienia ujęte są w 9 grupach i dotyczą:
pozycji bilansu
pozycji rachunku zysków i strat
pozycji rachunku przepływu pieniężnych
zatrudnienia, struktury zawodowej wynagrodzeń, itp.
informacji przypadającej na prawidłową ocenę sytuacji majątkowej i finansowej
sprawozdań jednostek powiązanych
informacji w przypadku występowania niepewności co do 9 innych informacji
Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym
Obejmuje informacje w zmianach poszczególnych składników kapitału (funduszu) własnego za bieżący i poprzedni rok obrotowy oraz odzwierciedla przyrost lub spadek aktywów netto* w ciągu obrotowego
aktywów netto* - aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania odpowiadające wartościowo kapitału własnego
I. Kapitał własny na początek okresu (BO)
|
I. a. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO), po korektach |
1. Kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu 1.1. Zmiany kapitału (funduszu) podstawowego
zmniejszenie (z tyłu)
1.2. Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu |
2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu 2.1. Zmiana należnych wpłat na kapitał podstawowy
2.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na konie okresu |
3. Udział (akcje) własne na początek okresu
3.1. Udziały (akcje) własne na koniec okresu |
4. Kapitał (fundusz) zapasowy na początek okresu 4.1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowego
zmniejszenie (z tyłu)
4.2. Stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec okresu |
5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na początek okresu 5.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości
5.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu |
6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na początek okresu 6.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych,
6.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na koniec okresu |
7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu 7.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości - korekty błędów 7.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach
zmniejszenie (z tyłu)… 7.3. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu 7.4. Strata z lat ubiegłych na początek okresu - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości - korekty błędów 7.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach
7.6. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu 7.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu |
8. Wynik netto
|
II. Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu (BZ) |
III. Kapitał (fundusz) własny, po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty) |
Rachunek przepływów pieniężnych obejmuje wszystkie wpływy i rozchody środków pieniężnych jednostki z wyłączeniem operacji związanych z zakupem lub sprzedażą środków pieniężnych.
Przepływy pieniężne wykazywane są odrębnie dla:
działalności operacyjnej
działalności inwestycyjnej
działalności finansowej
Sporządza się go:
metodą bezpośrednią
metodą pośrednią
sprawozdanie z działalności to dokument uzupełniający sprawozdanie finansowe, który prowadzą:
sp.zo.o.
spółka akcyjna
spółka komandytowo-akcyjna
spółdzielnie
przedsiębiorstwa państwowe
Zawiera informacje dotyczące:
ważniejszych zdarzeń w roku obrotowym i przewidywanych w przyszłości
gromadzeniu rozwoju jednostki
ważniejszych osiągnięć w zakresie badań i rozwoju technicznego
aktualnej i przeszłej sytuacji finansowej
BUDŻETOWANIE
Planowanie a budżetowanie
Budżet nie może być rzeczowy
PLANOWANIE
PLANY RZECZOWE - procesy realne w jednostce gospodarczej
|
BUDŻETY CZĄSTKOWE - zapis procesu w postaci wartości
BUDŻETOWANIE
budżetowanie - to prognoza przyszłego stanu przedsiębiorstwa, jego majątku, kapitału i przychodów
Budżetowanie można określić jako metodę zarządzania przedsiębiorstwem, określający zasady planowania i wykorzystania środków finansowych w celu efektywnego wykonania zadań produkcyjnych.
Budżetowanie planów w układzie jednostki gospodarczej
Rodzaje budżetów
ze względu na sposób uwzględniania zmian w rozmiarach działalności
budżety statystyczne - sporządzane dla jednego przewidzianego poziomu działalności
budżety elastyczne - ustalane dla różnych poziomów działalności w formie wielu budżetów
ze względu na okres jaki obejmuje budżet
budżety stałe - sporządzane na konkretny czas; kolejny budżet jest zatwierdzany po zakończeniu realizacji poprzedniego
budżety kroczące - obejmują zawsze ten sam przedział czasu i na bieżąco uzupełniane są o kolejne okresy kalendarzowe
Charakterystyka celów budżetowania
Funkcje budżetowania:
mobilizowanie do okresowego planowania
umacnianie koordynacji, współpracy i komunikowania
ustawienie kwalifikacji opisowych zamierzeń i celów
dostosowanie podstaw kontroli i oceny dokonań
dostarczenie danych do opracowania systemów motywacyjnych
kreowanie świadomości głównie w zakresie kosztów prowadzonej działalności
spełnienie wymagań prawnych i związanych z umowami
Struktura budżetów cząstkowych operacyjnej części budżetu głównego
BUDŻETY OPERACYJNE |
CHARAKTERYSTYKA BUDŻETU |
BUDŻET SPRZEDAŻY |
Najistotniejszy w grupie wszystkich budżetów, ponieważ wielkość i struktura sprzedaży determinują wykorzystanie potencjału produkcyjnego. Dlatego też sporządzany jest jako pierwszy w procesie budżetowania. |
BUDŻET WPŁYWÓW ZE SPRZEDAŻY |
Stanowi założenia dla zakładanych wpływów ze sprzedaży, istotny z punktu widzenia jako element mający wpływ na utrzymanie płynności finansowej jednostki. |
BUDŻET PRODUKCJI W SZTUKACH |
Jest kolejnym sporządzanym po budżecie sprzedaży. Celem tego budżetu jest upewnienie się, że zdolności produkcyjne są w stanie spełnić wymagania sprzedaży i utrzymać odpowiedni poziom zapasów produktów. Sporządzany jest w ujęciu ilościowym, a jego realność zależy od rzetelności budżetu sprzedaży oraz oszacowania wielkości zapasów buforowych. |
BUDŻET ZUŻYCIA MATERIAŁÓW BEZPOŚREDNICH |
Określa zapotrzebowanie na materiały bezpośrednio zużywane do zaplanowanej produkcji. Do materiałów bezpośrednich zalicza się zużycie materiałów podstawowych i pomocniczych. Budżet ten sporządzany jest w oparciu o dane pochodzące z budżetu produkcji, planowania wielkość oraz o normatywy zużycia materiałów i zapas początkowy i końcowy materiałów. |
BUDŻET ZAKUPU MATERIAŁÓW BEZPOŚREDNICH |
Sporządzany w oparciu o budżet zużycia materiałów bezpośrednich, ma za zadanie zaplanowanie ilości i jakości pośrednich, ma za zadanie zaplanowanie jakości i jakości wymaganych materiałów. Przy sporządzaniu tego budżetu należy również uwzględnić zapas początkowy i końcowy surowców. Zakupy materiałów powinny być skoordynowane z budżetem produkcji i harmonogramem jej wytwarzania w celu odpowiedniego zaopatrzenia na czas w wymagane materiały. |
BUDŻET WYBNAGRODZEŃ BEZPOŚREDNICH |
Obejmuje wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w procesie wytwórczym, które bez względu na stosowaną formę płac można odnieść na konkretną grupę produktów. Wielkość produkcji wyrażona w jednostkach naturalnych musi zostać przemnożona przez ich jednostkową pracochłonność wyrażoną w roboczogodzinach i stawki za godzinę pracy pracownika. |
BUDŻET KOSZTÓW UDZIAŁOWYCH |
Planuje koszty związane z ruchem, organizacją, kierownictwem i obsługą wydziałów wytwórczych, wyodrębnionych jako miejsca powstawania kosztów (MPK). Dla kosztów wydziałowych stosuje się w ewidencji podział na pozycje szczegółowe, umożliwiające analizę tych kosztów. |
BUDŻET KOSZTÓW SORZEDAŻY |
Zaplanowane koszty pośrednie, poniesione w fazie zbytu w związku z prowadzoną działalnością. Koszty sprzedaży rozdziela się na poszczególne partie wyrobów sprzedanych proporcjonalnie do ilości, wagi wartości. Budżet obejmuje planowane koszty materiałówko pakowania itp. i kosztów działalności marketingowej np. reklamy. |
BUDŻET KOSZTÓW ZARZĄDU |
To zaplanowane koszty stałe i dlatego jest to budżet o charakterze stałym. Istnieje możliwość utworzenia wielostopniowego budżetu z wyodrębnieniem kosztów kontrolowanych i niekontrolowanych w ośrodku odpowiedzialności. |
Struktura budżetów cząstkowych finansowej części budżetu głównego
BUDŻETY FINANSOWE |
CHARAKTERYSTYKA BUDŻETU |
PLANOWANY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT |
Jest zestawieniem przychodów i kosztów ich uzyskania oraz wyników nadzwyczajnych, celem ustalenia wyniku finansowania rocznej działalności. Rachunek zysków i strat można sporządzić w wersji przewidzianej ustawą lub w wersji uproszczonej. Informacje potrzebne do obliczeń pochodzą z budżetów operacyjnych częściowych. |
PLANOWANY RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH |
Informacje o możliwości generowania środków pieniężnych i o sposobie ich wykorzystania. Informacje zawarte ujmowane są wg trzech rodzajów działalności: operacyjnej, inwestycyjnej, finansowej. Rachunek przepływów pieniężnych można porządzić w wersji przewidzianej ustawą lub w wersji uproszczonej. |
PLANOWANY BILANS |
Jest to sporządzony bilans pro forma mający na celu ukazanie stanu środków gospodarczych i źródeł ich finansowania po zrealizowaniu założeń budżetowych wszystkich budżetów cząstkowych. |
Metody budżetowania działalności:
metoda przyrostowa
metoda od zera
metoda odgórna
metoda oddolna (partycypacyjna)
Zalety i wady metody budżetów przyrostowej i „od zera”
Metoda budżetowania |
ZALETY |
WADY |
Metoda przyrostowa |
|
|
Wg metody „od zera” |
|
|
Zalety i wady budżetów odgórnych i oddolnych
|
ZALETY |
WADY |
Budżet odgórny |
|
|
Budżet oddolny |
|
|
Procedura budżetowania (ang. budget manual) wyznacza zadania i etapy budowy budżetu.
W odróżnieniu od projektu lub programu powinna ona służyć do wielokrotnego użytku i wymaga ujęcia formalnego.
Komisja budżetowa - powinna składać się z menadżerów, którzy reprezentują najważniejsze segmenty (działy) jednostki.
Jej zasadniczym zadaniem jest współuczestnictwo w realizacji projektu systemu budżetowania, a także zapewnienie realności budżetów i ich wzajemne skoordynowanie.
Zadania komisji budżetowej:
koordynacja, weryfikacja i zapewnienie spójności i realności budżetu z punktu widzenia wyznaczonych przez jednostkę celów
finalne zatwierdzenie budżetu głównego
weryfikacja budżetu głównego (w sytuacjach szczególnych)
Projektowanie procedury budżetowania:
określenie celów i przewidywanych celów budżetowania
wykaz czynności składających się na etap opracowania budżetu
harmonogram budżetowania
układu tablicy budżetowej(wzory formularzy budżetowych)
zasady szacowania poszczególnych wielkości budżetowych
kompetencję i obowiązki poszczególnych komórek organizacyjnych
zasady dysponowania limitami budżetowymi
zasady sporządzania raportów z wykonania budżetu
zasady ustalania i rozliczania odchyleń
TABLICA BUDŻETOWANIA
projektowanie procedury budżetowania w efekcie poza ustaleniem
………
………
Kontrola budżetów na podstawie tablic budżetowych lub raportów:
prognostyczne (BĘDZIE)
normatywne (POWINNO BYĆ)
faktyczne (JEST)