ONTOGENEZA UKŁADU RUCHU (WOLAŃSKI „ROZWÓJ BIOLOGICZNY CZŁOWIEKA”
KSZTAŁTOWANIE KRZYWIZN FIZJOLOGICZNYCH I ZAKRESÓW RUCHÓW ODCINKOWYCH KRĘGOSŁUPA W OKRESIE ROZWOJU KRĘGOSŁUPA (LEWANDOWSKI
NORMY KRZYWIZN FIZJOLOGICZNYCH (OD 3 DO 25LAT)
Cechy stałe budowy stawu
Kości powstają na podłożu chrzęstnym i tkanki błoniastej.
Kości kończyn powstają na podłożu chrzęstnym, kierunek rozchodzenia się tkanki kostnej jest do jej końców.
Etap kostnienia kończy się w wieku 20 lat. Ostatnim ogniwem kostnienia jest kość krzyżowa ok. 25 r.ż.
(Do około 20 roku zycia nasady kości są chrzęstne i nie dostosowane do pionizacji)
Połączenia kości:
1) Połączenia nieruchome
a) więzozrosty:
- pochodzenia włóknistego - błona miedzy kostna przedramienia
- pochodzenia sprężystego - więzadło żółte kręgosłupa
b) chrząstkozrosty - chrząstki żebrowe i spojenie łonowe
c) kościozrosty:
- trwałe - kość krzyżowa
- rozwijające się w okresie życia osobniczego - nasady kości, miednica
2) ruchome:
- stawowe
- maziowe
Staw to połączenie ruchome 2 kości, staw jest hermetycznie zamknięty w torebce stawowej.
Elementy stałe stawu:
a) powierzchnie stawowe
b) torebka stawowa - ma dwie warstwy:
-część zewn. to więzadła, duża ilość więzadeł świadczy o hipomobilności; więzadła ograniczają ruchomość - mały zakres ruchu
- część wewn. - błona maziowa która zmniejsza tarcie.
Maź stawowa nie jest wytwarzana w statyce i jej produkcja maleje wraz z wiekiem.
FUNKCJE TOREBKI STAWOWEJ:
- ochronna - przed drobnoustrojami i urazami mechanicznymi
- w zależności od ilości więzadeł przyczynia się do zwiększenia bądź zmniejszenia obszerności ruchu.
Elementy uzupełniające stawu:
a) chrząstka śródstawowa - dopasowuje nierówne pow. stawowe (powstaje połączenie wielostanowe) - staw mostkowo - obojczykowy, mostek
b) obrąbek stawowy - element który znosi dysproporcje pow. stawowych - (st. ramienny) brak powoduje zwichnięcia
c) łąkotki stawowe - dopasowują kości , zmniejszanie fizjologicznej odległości kości, amortyzują staw, funkcja dynamiczna przy zmianie charakteru ruchu.
St kolanowy - dopasowanie kłykci kości udowej z kłykciami kości piszczelowej. Podczas maksymalnego zgięcia kości udowa i piszczelowa stykaja się ze sobą.
St. kolanowy
-do 20stopni - toczenie
- powyżej 20 stopni - slizg
Łąkotki przesuwają się w kierunku przeciwnym do ruchu. Zakres ruchu liniowego łąkotek 10 mm. Test szufladkowy wykonujemy przy zgięciu 20 stopni
Podział funkcjonalny stawów:
Zależy od osiowości i płaszczyznowości ruchu.
Osie ciała tworzą płaszczyznę.
Płaszczyzna czołowa - wyznacza kierunek przednio- tylny
Płaszczyzna poprzeczna wyznaczona przez oś strzałkową i oś poprzeczną wyznacza kierunek góra dół
Płaszcyzna strzałkowa wyznaczona przez oś strzałkową i pionową wyznacza stronę lewą i prawą ( boczną i przyśrodkową)
Podział stawów:
I) stawy jednoosiowe (ruch w 1osi i 1 płaszczyźnie)
1) obrotowe - promieniowo-łokciowy (ruch: zgięty staw łokciowy i wykonanie ruchu pronacji i supinacji - pł poprzeczna i oś strzałkowa)
2) śrubowe - staw zęba kręgu obrotowego
3) zawiasowe - kolanowy zmodyfikowany, miedzypaliczkowe.
Cechy stawu zawiasowego :
- obecnośc więzadeł pobocznych
- ruchomość stawów analizujemy z pozycji stojącej, kk przedramienia równolegle, pozycja anatomiczna, zerowa.
Cechy stawów obrotowych:
Pozycja wyjściowa, zgięty s. łokciowy, pł. poprzeczna
Cechy ss. śrubowych:
??????????????????????????????????????????????????
II) stawy dwuosiowe - ruch dookoła 2 osi i w 2 płaszczyznach
1) eliptyczne (kłykciowe)
a) promieniowo nadgarstkowy :
- zginanie dłoniowe i grzbietowe (oś poprzeczna i pł. strzałkowa)
- odwodzenie promieniowe i przywodzenie łokciowe (os… , pł czołowa)
2) siodełkowy
a) s. nadgarstkowo-śródręczny kciuka (czworoboczna większa) dwie wklęsłe powierzchnie zachodzące na siebie
- odwodzenie i przywodzenie (os strzałkowa, pł czołowej)
- zginanie i prostowanie ( os poprzeczna pł strzałkowa)
Cechą stawu dwuosiowego jest ruch obwodzenia (sumowanie ruchu dwóch płaszczyzn)
III) satwy wieloosiowe - ruch w wielu osiach i wielu płaszczyznach
1) kuliste
a) wolne np. staw ramienny (zginanie i prostowanie w osi poprzecznej i pł strzałkowej, odwodzenie i przywodzenie w osi strzałkowej i pł czołowa, rotacja zewn i wewn w osi pionowej i pł poprzecznej)
b) panewkowe np. staw biodrowy (zginanie i prostowanie w osi poprzecznej i w pł strzałkowej, odwodzenie i przywodzenie w osi strzałkowej i pł czołowej, rotacja w osi pionowej i pł poprzecznej)
2) płaskie
a) stawy nadgarstka
- ruch sprzężony ze stawem promieniowo-nadgarskowym mierzony liniowo określający przesywalność pow stawowych względem siebie
b) stawy stępu
- międzystępowe
3) nieregularne
a) mostkowo obojczykowy
b) barkowo obojczykowy
- elewacjo i depresjo (unoszenie i obniżanie w osi strzałkowej i pł czołowej
- wysuwanie i cofanie w osi poprzeczna pł strzałkowa
- rotacja obojczyka w osi pionowej i pł poprzecznej
Jednostką funkcjonalną mięśnia jest akton.
punktum mobilium -punkt ruchomy mięśnia
punktum fixum - punkt stały
M. czworoboczny grzbietu jest funkcjonalnie mięśniem stawu ramiennego, barkowego i mostkowo obojczykowego a strukturalnie powierzchowne grzbietu:
- część wstępująca - obniża ramię i łopatkę
- część poprzeczna - przybliża do kręgosłupa
- część zstępująca - unosi ramię
Aktonem mięśnia nazywamy część mięśnia która wykonuje względem innych części tego mięśnia antagonistyczne ruchy.
m ramienno promieniowy i prosty uda atonalność tych mięśni!!!
Teoria skurczu mięśniowego
Skurcz mięśnia - odpowiedź mięśnia na bodziec, mięsień nie reaguje kiedy ma przesyt bodźców,
Rodzaje skurczów :
1) izometryczny- stała długość ( zmienia się tonus mięśnia)
skurcz w którym mięsień zachowuje swoją długośc. Mięsień odpoczywa w statyce ale zmiennym parametrem jest jego napięcie. Napięcie statyczne mięśnia - ćwiczenia równoważne.
2) izotoniczny - stałe napięcie (praca dynamiczna, warunkiem jest ruch. Skurcz izotoniczny polega na skurczu mięśni antagonistycznych i wydlużeniu mięśni agonistycznych
3) auksotoniczny (mieszany)
Mechanika stawów:
Ruchy w stawach możemy podzielić na 3 kategorie:
- ślizganie,
- toczenie
- obracanie
Ruchy te mogą występować w każdym stawie lub mogą występować jeden po drugim w jednym stawie. Na skutek ścisłego przylegania pow. stawowych w stawach na ogół występują ruchy ślizgowe przy czym są one ograniczone zazwyczaj torebką stawową i więzadłami - jest to ruch wspólny dla wszystkich stawów ale tylko w niektórych (szczególnie w stawach płaskich nadgarstka i stepu) ruch ślizgowy występuje wyłącznie w tych połączeniach. Ruchom ślizgowym w początkowej fazie towarzyszą ruchy toczenia, takie zjawisko zachodzi na początku ruch zgięcia w stawie kolanowym. Podobny ruch można zaobserwować również w ss. skroniowo-żuchwowych. Ruchy obrotowe występują wtedy kiedy dwie pow. stawowe o kształcie kulistym stykają się ze sobą i jedna kość względem drugiej obraca się wokół długiej osi kości. Ten rodzaj ruchu występuje w s. promieniowo-łokciowym gdzie k. promieniowa obraca się we wcięciu k. łokciowej . Wszystkie ruchy stawów człowieka są obustronne . Łańcuchy kinematyczne złożone z kilku ss. poruszają się względem siebie niezależnie. KK mogą poruszać się względem tułowia. Przy stabilizacji kończyn tułów może poruszać się względem KK. Jeżeli składowe części stawu jakim są pow. stawowe są mało ruchome w stosunku do siebie to zakres ruchu przy napięciu torebek stawowych i obecności więzadeł jest znikomy. Jeżeli w stawie złożonym poszczególne pow. stawowe są względem siebie bardzo ruchome to zakres ruchu takiego połączenia jest również duży i wchodzą w jego zakres różne rodzaje ruchów np.:
- w s. łokciowym , anatomicznie jednym stawie (gdyż posiada jednolitą torebkę stawową) natomiast czynnościowo w stawie złożonym z trzech połączeń (s. ramienno-łokciowym , ramienno-promieniowym i promieniowo-łokciowym bliższym) zachodzą nie tylko ruchy zginania i prostowania ale również ruchy obrotowe. Ponadto dwa leżące skrajnie stawy mogą wykonywać tę samą ruchomość np. stawy promieniowo łokciowe bliższe i dalsze czy stawy obręczy KG - takie połączenia nazywamy sprzężonymi.
Kinezjologia barku
Ruchy w stawie barkowo-obojczykowym są podobne do stawu kulistego.
Wyrostek barkowy opisuje ruch kolisty na pow. stożka którego wierzchołek leży przy mostku a średnica podstawy wynosi mniej więcej od 10-12 cm . Połączenie to jest połączeniem nieregularnym, pośrednim gdyż pomiędzy pow. stawowymi występuje krążek stawowy. Obecność krążka doprowadza do wieloosiowej ruchomości. Obojczyk wykonuje ruchy dookoła 3 prostopadle ustawionych do siebie osi . Z położenia spoczynkowego obojczyk wykonuje ruchy do przodu w zakresie 26º do tyłu 35º , najobszerniej ku górze 50º a najmniejszy zakres ruchu występuje w momencie obniżania ku tyłowi około 5º.
Ograniczenie ruchu ku dołowi spowodowane jest położeniem pierwszego żebra oraz napięciem pasma przyśrodkowego więzadła mostkowo-obojczykowego. Jeżeli kończynę pociągnie się silnie ku dołowi obojczyk dotknie pierwszego żebra i w tym ruchu może dojść do ucisku tętnicy podobojczykowej w skutek czego może zanikać tętno w tętnicy promieniowej. Podobnie ruch ten może spowodować ucisk splotu ramiennego.
Ruchy w ss barkowo-obojczykowych są podobne gdyż pow. stawowe stanowią wycinek kuli, z tą różnicą że nie zawsze pomiędzy nimi występuje krążek stawowy, wtedy połączenie to staje się stawem bezpośrednim. Ruchomość s barkowo-obojczykowego jest mniejsza. Oprócz aparatu torebkowo-więzadłowego zakres ruchu ogranicza sąsiedztwo KP.
Jeżeli obojczyk wyłuszczy się ze stawu to podobnie jak przy mostku zakreśla on ruchy koliste wokół wyrostka barkowego łopatki. Świadczy to o tym że stawy obojczyka są ze sobą sprzężone. Przyczyniają się one do ruchów łopatki i przesuwania się całej obręczy barkowej na KP w związku z ruchami ramienia. Łopatka jest kością która jest jedynie zawieszona na KP za pomocą pętli mięśniowych . Jedna z nich która unosi łopatkę składa się z części górnej m. czworobocznego grzbietu , dźwigacza łopatki i części górniej m. równoległobocznego. Druga pętla która obniża łopatkę składa się z części dolnej m. czworobocznego, m. najszerszego grzbietu , mm. piersiowych większego i mniejszego oraz m. zębatego przedniego. Kolejna pętla przesuwa bark do przodu, należą do niej mm. piersiowe oraz zębaty przedni. Przesuwanie barku ku tyłowi dokonuje się przy pomocy mm. czworobocznego grzbietu, równoległobocznego i najszerszego grzbietu.
Ruchy barku wspomagają ruchy ramienia w stawie ramiennym zarówno zginanie do przodu oraz odwodzenie wykonywane są do 90 stopni, powyżej poziomu guzek większy k. ramiennej unosi wyrostek barkowy łopatki przesuwając go w ten sposób, że wyrostek barkowy i grzebień łopatki znajdują się ku tyłowi do grzbietowo, natomiast kąt dolny łopatki przesuwa się w przestrzeń międzyżebrową do tego stopnia, że często wyczuwalny jest on palpacyjnie między żebrami. Ustawienie łopatki w tym położeniu nazywa się ustawieniem dyrygenckim albo bokserskim. Ustawienie łopatki do pozycji wyjściowej odbywa się pod wpływem samego ciężaru łopatki oraz m. piersiowego mniejszego. Znaczenie ss. obojczykowych jest wyraźnie widoczne przy usztywnieniu stawu ramiennego. W przypadku zrostu kości ramiennej z łopatką s. ramienny utrzymuje znaczny stopień ruchomości gdyż ruchy odbywają się wtedy w ss. obojczyka.
Mięśnie obręczy KG migrujące odgłowowo
m. czworoboczny grzbietu /m. trapezius /
m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy /m. sternocleidomastoideus /
m. łopatkowo - gnykowy /m. omohyoideus /
Grupa tylna mięśni tułowia i obręczy KG
mm. równoległoboczne /mm. rhomboidei /
m. dźwigacz łopatki /m. levator scapulae /
Grupa przednia mięśni tułowia i obręczy KG
m. podobojczykowy /m. subclavius /
m. piersiowy mniejszy /m. pectoralis minor /
m. zębaty przedni /m. serratus anterior /
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach obręczy KG
UNOSZENIE /elevatio /
m. czworoboczny grzbietu ( cz. zstępująca ) - / m. trapezius /
mm. równoległoboczne - / mm. rhomboidei /
m. dźwigacz łopatki - / m. levator scapulae /
m. zębaty przedni ( cz.górna ) - / m. serratus anterior /
m. piersiowy większy ( cz. obojczykowa ) - / m. pectoralis major /
m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy - / m. sternocleidomastoideus /
OBNIŻANIE / depressio /
m. czworoboczny grzbietu (cz. wstępująca) - / m. trapezius /
m. zębaty przedni (cz. dolna) - / m. serratus anterior /
m. piersiowy mniejszy - / m. pectoralis minor /
m. piersiowy większy ( cz. brzuszna ) - / m. pectoralis major /
m. najszerszy grzbietu - / m. latissimus dorsi /
m. podobojczykowy - / m. subclavius /
WYSUWANIE / antepositio, anteversio /
m. piersiowy większy ( cz. mostkowo - żebrowa ) - / m. pectoralis major /
m. piersiowy mniejszy - / m. pectoralis minor /
m. zębaty przedni - / m. serratus anterior /
m. podobojczykowy - / m. subclavius /
COFANIE / retropositio, retroversio /
m. czworoboczny grzbietu ( cz. poprzeczna ) - / m. trapezius /
mm. równoległoboczne - / mm. rhomboidei /
m. najszerszy grzbietu - / m. latissimus dorsi /
ROTACJA obojczyka do przodu
m. zębaty przedni ( cz. dolna ) - / m serratus anterior /
m. czworoboczny grzbietu ( cz. wstępująca i zstępująca ) - / m. trapezius /
ROTACJA obojczyka do tyłu
mm. równoległoboczne - / mm. rhomboidei /
m. piersiowy mniejszy - / m. pectoralis minor /
m. dźwigacz łopatki - / m. levator scapulae /
Kinezjologia ramienia
Staw ramienny jest pod względem funkcjonalnym stawem wieloosiowym , kulistym, wolnym. Posiada największą ruchomość spośród wszystkich połączeń stawowych.
Do czynników zwiększających ruchomość stawu ramiennego należą:
a) budowa morfologiczna
- kulista głowa,
- płaska panewka,
- luźna torebka stawowa,
-słaby aparat więzadłowy,
- współgra ze stawami obręczy KG
- obecność elementu uzupełniającego w postaci obrąbka stawowego
W ruchach odwodzenia i przywodzenia największy zakres ruchu występuje wtedy gdzie wykonujemy w płaszczyźnie łopatki(pł. zbliżona do pł. czołowej) w stosunku do osi ustawionej prostopadle do tej płaszczyzny.
Ustawienia osi stawu od funkcji mięśnia:
Wszystkie mm. leżące z przodu osi stawu będą należały do grupy zginaczy znajdujące się w tylnej osi stawowej to prostowniki.
Mm. leżące bocznie i przyśrodkowo będą wykonywały ruchy przywodzenia i odwodzenia a mm. leżące wzdłuż osi długiej stawu (pionowej) bądź mające układ włókien skośny do osi pionowej będą wykonywały ruchy obrotowe.
Zakres ruchu wynosi wtedy około 90º. W czystej pł. czołowej dookoła osi strzałkowej ruchy odwodzenia mogą zachodzić tylko do 70º, a ograniczenie ruchu spowodowane jest głównie napięciem włókien torebki stawowej. W ruchu odwodzenia zwiększa się powierzchnia dołu pachowego(„dół pachowy otwiera się „) w ruchu przywodzenia dół pachowy zmniejsza swoją powierzchnię „zamyka się”
Unoszenie ramienia w s. ramiennym powyżej poziomu praktycznie nie jest możliwe z powodu napięcia mm. powodujący ruch przywodzenia, napięcia dolnej ściany torebki oraz oparcia guzka większego o wyrostek barkowy i sklepienie s. ramiennego. Dalsze unoszenie odbywa się w ss. obojczyka, w ruchach wahadłowych zginania i prostowania największy zakres ruchu uzyskuje się w pł. prostopadłej do pow. łopatki. Nie jest to czysta pł. strzałkowa bowiem w ruchu ramienia do przodu KG przesuwa się skośnie w kierunku osi symetrii, przyśrodkowo. W ruchach prostowania KG oddala się od osi symetrii kierując się bocznie. W tej pł. zakres ruchu zginania i prostowania wynosi 115º . Jeżeli ruchy wykonywane były by w czystej pł strzałkowej to ich zakres ruchu do przodu wynosiłby 60º . Natomiast ruchy prostowania byłyby niemożliwe. W ruchach obwodzenia występują poszczególne składowe składające się ze zginania i prostowania oraz odwodzenia i przywodzenia. Ruchy rotacyjne nie uczestniczą w obwodzeniu. Natomiast ruchy te ściśle łączą się z ruchami w stawach obojczyka.
Ruchy obrotowe zachodzą dokoła osi pionowej
- do wewnątrz nawracanie
-na zewn odwracanie.
Ruchy te wybitnie są widoczne w czasie obracania przedramienia zgiętego w s. łokciowym. W całości przyjmuje się że zakres ruchów obrotowych wynosi 90º w każdą stronę. Jeżeli do tych ruchów doda się zakres ruchów w s. promieniowo-łokciowych oraz ruchy obrotowe obojczyka to cały łańcuch biokinematyczny jakim jest KG wykonuje ruch zbliżony do 360º.
Mięśnie stawu ramiennego ( podział funkcjonalny)
m. naramienny / m. deltoideus /
m. piersiowy większy / m. pectoralis major /
m. m. obły większy / m. teres major /
m. obły mniejszy / m. teres minor /
m. nadgrzebieniowy / m. supraspinatus /
m. podgrzebieniowy / m. infraspinatus /
m. podłopatkowy / m. subscapularis
m. kruczo - ramienny / m. coracobrachialis /
m. dwugłowy ramienia ( głowa długa ) - / m. biceps brachii /
m. trójgłowy ramienia ( głowa długa ) - / m. triceps brachii /
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawie ramiennym
ZGINANIE / flexio /
m. naramienny ( cz. obojczykowa ) - / m. deltoideus /
m. piersiowy większy ( cz. obojczykowa, cz. mostkowo - żebrowa ) / m. pectoralis major /
m. kruczo - ramienny / m. coracobrachialis /
m. nadgrzebieniowy - / m. supraspinatus /
m. dwugłowy ramienia - / m. biceps brachii /
PROSTOWANIE / extensio /
m. naramienny ( cz. grzebieniowa ) - / m. deltoideus /
m. najszerszy grzbietu - / m. latissimus dorsi /
m. obły większy - / m. teres major /
m. trójgłowy ramienia ( głowa długa ) - / m. triceps brachii /
ODWODZENIE / abductio /
m. naramienny (cz. barkowa) - / m. deltoideus /
m. nadgrzebieniowy - / m. supraspinatus /
m. dwugłowy ramienia ( g. długa ) - / m. biceps brachii /
m. podgrzebieniowy (cz. górna) - / m. infraspinatus /
PRZYWODZENIE / adductio /
m. naramienny (cz. obojczykowa, cz. grzebieniowa ) - / m. deltoideus /
m. piersiowy większy - / m. pectoralis major /
m. najszerszy grzbietu - / m. latissimus dorsi /
m. obły większy - / m. teres major /
m. kruczo - ramienny - / m. coracobrachialis /
m. dwugłowy ramienia ( g. krótka) - / m. biceps brachii /
m. trójgłowy ramienia ( g. długa ) - / m. triceps brachii /
ODWRACANIE / supinatio /
m. podgrzebieniowy - / m. infraspinatus /
m. naramienny ( cz. grzebieniowa ) - / m. deltoideus /
m. nadgrzebieniowy - / m. supraspinatus /
m. obły mniejszy - / m. teres minor /
NAWRACANIE / pronatio /
m. naramienny ( cz. obojczykowa ) - / m. deltoideus /
m. podłopatkowy - / m. subscapularis /
m. najszerszy grzbietu - / m. latissimus dorsi /
m. piersiowy większy - / m. pectoralis major /
m. obły większy - / m. teres major /
m. kruczo-ramienny - / m. coracobrachialis /
m. dwugłowy ramienia ( g. długa ) - / m. biceps brachii /
Kinezjologia łokcia
Pod względem morfologicznym s. łokciowy jest jednym stawem gdyż posiada jedną torebkę stawową natomiast pod względem funkcjonalnym wewnątrz torebki znajdują się:
- staw ramienno - łokciowy
- ramienno - promieniowy
- promieniowo - łokciowy bliższy
Oś s. łokciowego (ramienno-łokciowego i ramienno- promieniowego) przechodzi przez środek bloczka oraz przez środek główki kości ramiennej biegnąc poniżej obu nadkłykci. W obydwu tych połączeniach odbywają się ruchy zginania i prostowania w których udział biorą wspólnie obie kości przedramienia, więzadło pierścieniowate (wewnątrzstawowe) przymocowuje kość promieniową do kości łokciowej, oś stawu łokciowego nie jest stała. W rzeczywistości odbywają się ruchy w stosunku do wielu osi chwilowych, które wahają się dokoła osi średniej; graficznie przedstawiając ruch stawu łokciowego poszczególne punkty nie tworzą wykresu liniowego a wykres linii łamanej. Związane jest to z pewną amplitudą ruchu występującą na skutek odchyleń od czystego ruchu zawiasowego. Odchylenia te powodowane są układem mięśni , żaden z mięśni stawu łokciowego oprócz m. ramiennego nie jest czystym zginaczem i z tego powodu staw ramienno-łokciowy zalicza się do stawów zawiasowych z różnymi tzw. osiami chwilowymi, które ulegają wahaniom wokół średniej osi. W położeniu wyprostowanym ramię i przedramię u mężczyzny tworzą kąt 175º u kobiet 180º i więcej u dzieci może przekraczać 200º jest to głównie związane ze słabszym rozwinięciem wyrostka dziobiastego.
U osobników fizycznie dobrze rozwiniętych wyrostki te są bardzo silnie rozwinięte, mogą powodować skutek odwrotny czyli ograniczenie zakresu ruchów. W położeniu max zgięcia ramię i przedramię tworzą kąt około 40º. W chwili zginania napina się torebka stawowa, napinają się mm. prostujące oraz zginacze przedramienia.
Ruch prostowania hamowany jest głównie przez oparcie wyrostka łokciowego o dno dołu łokciowego.
Pow. stawowe s. ramienno-promieniowego są wyraźnie kuliste. Pomimo kulistego charakteru stawu w połączeniu tym odbywają się tylko ruchy zginania i prostowania oraz ruchy obrotowe.
Ruchy zginania i prostowania są sprzężone z połączeniem ramienno-łokciowym. Natomiast w ruchach obrotowych głowa kości promieniowej wykonuje ruchy obrotowe względem główki kości ramiennej. Ten ruch jest sprzężony z ruchami obrotowymi s. promieniowo-łokciowego bliższego i dalszego.
Ruchy odwodzenia ze względu na budowę morfologiczną i obecność więzadeł pobocznych są niemożliwe. Główka kości ramiennej nie zawsze i nie wszędzie styka się z głową kości promieniowej.
Największa pow. styczności obydwu główek zachodzi w pozycji zgięcia s. łokciowego do kąta prostego, jest to położenie największej stabilizacji stawu łokciowego nazywana położeniem naturalnym.
W położeniu pełnego wyprostu głowa kości promieniowej tylko nieznacznie z przodu i z tyłu przylega do dolnego końca kości ramiennej , z boków kości oddalają się od siebie od strony promieniowej wyraźniej odczuwa się szczelinę stawową . Okolica łokcia jest stosunkowo sztywnym połączeniem znacznie częściej ulega ona uszkodzeniu, przede wszystkim częściej podlega zwichnięciom. Widać to wyraźnie od strony tylnej stawu, gdzie spotyka się asymetrię obu nadkłykci z wyrostkiem łokciowym.
Staw łokciowy z jego ruchomością najtrudniej można zastąpić innymi połączeniami gdyż ruchy występują we wzajemnie znoszących się osiach i płaszczyznach. Uszkodzenia stawu łokciowego stwierdza się w widoku od tyłu między nadkłykciami a wyrostkiem łokciowym przeprowadza się linie na której w prawidłowych warunkach muszą znajdywać się wszystkie punkty kostne a w przypadku pozycji zgiętej tworzą trójkąt równoramienny.
Wszelkie odchylenia od położenia liniowego punktów kostnych wskazują na procesy chorobowe.
Mięśnie stawu łokciowego ( podział funkcjonalny )
m. dwugłowy ramienia / m. biceps brachii /
m. ramienny / m. brachialis /
m. ramienno - promieniowy / m. brachioradialis /
m. trójgłowy ramienia / m. triceps brachii /
m. łokciowy / m. anconeus /
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawie łokciowym
ZGINANIE / flexio /
m. dwugłowy ramienia / m. biceps brachii /
m. ramienny / m. brachialis /
m. ramienno - promieniowy / m. brachioradialis /
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka / m. extensor carpi radialis longus /
m. nawrotny obły / m. pronator teres /
m. zginacz promieniowy nadgarstka / m. flexor carpii radialis /
m. dłoniowy długi / m. palmaris longus /
m. zginacz powierzchowny palców / m. flexor digitorum superficialis /
PROSTOWANIE / extensio /
m. trójgłowy ramienia / m. triceps brachii /
m. łokciowy / m. anconeus /
ODWRACANIE / supinatio /
m. dwugłowy ramienia / m. biceps brachii /
m. odwracacz przedramienia / m. supinator /
m. ramienno - promieniowy / m. brachioradialis /
m. odwodziciel długi kciuka / m. abductor pollicis longus /
m. prostownik długi kciuka / m. extensor pollicis longus /
m. prostownik krótki kciuka / m. extensor pollicis brevis /
m. prostownik wskaziciela / m. extensor indicis /
NAWRACANIE / pronatio /
m. nawrotny obły / m. pronator teres /
m. nawrotny czworoboczny / m. pronator quadratus /
m. ramienno - promieniowy / m. brachioradialis /
m. zginacz promieniowy nadgarstka / m. flexor carpii radialis /
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka / m. extensor carpii radialis longus /
Mm zginacze są znacznie silniejsze od prostowników dlatego ich tonus ustawia staw łokciowy w pozycji lekkiego zgięcia
Kinezjologia stawów promieniowo - łokciowych
Oba stawy promieniowo łokciowy bliższy i dalszy są stawami czynnościowo sprzężonymi, w których odbywają się zawsze ruchy jednoczesne. Stawy te zaliczamy do typowo obrotowych o osi przebiegającej przez środek głowy kości promieniowej. Ustawiony jest skośnie do przestrzeni międzykostnej, oraz przebiegające przez głowę kości łokciowej. W pozycji ręki odwróconej obie kości przedramienia zwrócone są do siebie brzegami międzykostnymi i ułożone są względem siebie równolegle. W pozycji nawrócenia kość promieniowa krzyżuje się od przodu z kością łokciową w stawie łokciowo - promieniowym bliższym głowa kości promieniowej wykonuje obrót do wewnątrz, na powierzchni ograniczonej więzadłem pierścieniowatym i wcięciem promieniowym kości łokciowej. W stawie promieniowo - łokciowym dalszym koniec dalszy kości promieniowej wraz??????????????? …..obrót do wewnątrz i na zewnątrz. W pozycji wyprostowanego stawu łokciowego przedłużenie osi ruchów obrotowych przedramienia odbywa się przez środek głowy kości ramienia , dlatego umożliwia to wykonanie ruchów obrotowych nie tylko w stawach promieniowo - łokciowych ale również pozwala na dokonanie rotacji w stawie ramiennym . w kończynie górnej ułożonej wzdłuż tułowia ?????????…. Linii ciężkości ramienia.
Zakres ruchów obrotowych przedramienia wacha się w granicach 120-140 st przy czym jest on hamowany przez napięcie mm odwracających i nawracających przedramienia . jeżeli nastąpi wyłączenie tonusów tych mm to zakres ruchów może wzrosnąć nawet o 50 st nawet do 190 st . w położeniach krańcowych zarówno nawróceniu i odwróceniu obie torebki stawowe są napięte. W położeniu odwróconym napięta jest również błona międzykostna , jednak najsilniej błona międzykostna napięta jest w tzw semipronacji a więc między ruchem nawracania i odwracania. Trzony obu kości w tym położeniu są od siebie najbardziej oddalone , we wszystkich innych położeniach pasma włókniste błony tracą swe napięcie dlatego błona międzykostna nie odgrywa większej roli wyhamowaniu ruchów nawracania i odwracania . największe znaczenie błona międzykostna odgrywa przeciwstawiając się przesuwaniu się kości promieniowej względem kości łokciowej, w nieznacznym stopniu ruch taki można zaobserwować w czasie wyprostu w stawie łokciowym, dlatego błona .. stanowi ważne zabezpieczenie kości przedramienia podczas upadku na nawróconą rękę , ucisk jaki działa wtedy na kość promieniową przenoszony jest przez błonę międzykostną na kość łokciową i ramienną . kolejną funkcją którą spełnia błona międzykostna jest powiększenie pola przyczepu mięśniowego mm przedramienia. Z dwóch grup mięśniowych działających w ruchach obrotowych mm odwracacze przedramienia są znacznie silniejsze niż mm nawrotne, z tego powodu wiele narzędzi przystosowanych jest bardziej dla osobników praworęcznych. Gdy ramię swobodnie zwisa ręka ustawia się w położeniu probacji. Natomiast każde ułożenie supinacyjne ręki odbywa się pod wpływem działania mm. Najsilniej działają mm krzyżujące kości przedramienia (m. nawrotny obły - szczególnie rozwijający swą siłę w pozycji zgiętego stawu łokciowego, znacznie słabszy jest m nawrotny czworoboczny , …………..i prostownik promieniowy długi nadgarstka . najsilniejszym odwracaczem jest m dwugłowy ramienia , wspomagany jest on przez m odwracacz przedramienia , odwodziciel i prostownik długi kciuka , prostownik krótki kciuka i prostownik wskaziciela. M ramienno promieniowy obok swej głównej funkcji zginania w zależności od swego położenia uczestniczy zarówno w pronacji jak i supinacji.
Mięśnie stawów bliższych ręki ( podział funkcjonalny )
m. zginacz promieniowy nadgarstka / m. flexor carpi radialis /
m. zginacz łokciowy nadgarstka / m. flexor carpi ulnaris /
m. zginacz powierzchowny palców / m. flexor digitorum superficialis /
m. zginacz głęboki palców / m. flexor digitorum profundus /
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka / m. extensor carpi radialis longus /
m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka / m. extensor carpi radialis brevis /
m. prostownik łokciowy nadgarstka / m. extensor carpi ulnaris /
m. prostownik palców / m. extensor digitorum /
m. prostownik wskaziciela / m. extensor indicis /
m. odwodziciel długi kciuka / m. abductor pollicis longus /
m. prostownik długi kciuka / m. extensor pollicis longus /
m. zginacz długi kciuka / m. flexor pollicis longus /
m. dłoniowy długi / m. palmaris longus /
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach bliższych ręki
ZGINANIE DŁONIOWE / flexio palmaris /
m. zginacz powierzchowny palców / m. flexor digitorum superficialis /
m. zginacz głęboki palców / m. flexor digitorum profundus /
m. zginacz długi kciuka / m. flexor pollicis longus /
m. zginacz promieniowy nadgarstka / m. flexor carpi radialis /
m. zginacz łokciowy nadgarstka / m. flexor carpi ulnaris /
m. odwodziciel długi kciuka / m. abductor pollicis longus /
ZGINANIE GRZBIETOWE / flexio dorsalis /
m. prostownik palców / m. extensor digitorum /
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka / m. extensor carpi radialis longus /
m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka / m. extensor carpi radialis brevis /
m. prostownik łokciowy nadgarstka / m. extensor carpi ulnaris /
m. prostownik długi kciuka / m. extensor pollicis longus /
m. prostownik wskaziciela / m. extensor indicis /
ODWODZENIE PROMIENIOWE / abductio radialis /
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka / m. extensor carpi radialis longus /
m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka / m. extensor carpi radialis brevis /
m. odwodziciel długi kciuka / m. abductor pollicis longus /
m. prostownik długi kciuka / m. extensor pollicis longus /
m. prostownik wskaziciela / m. extensor indicis /
m. zginacz promieniowy nadgarstka / m. flexor carpi radialis /
PRZYWODZENIE ŁOKCIOWE / adductio ulnaris /
m. prostownik łokciowy nadgarstka / m. extensor carpi ulnaris /
m. zginacz łokciowy nadgarstka / m. flexor carpi ulnaris /
Kinezjologia stawów śródręczno paliczkowych i międzypaliczkowych
Stawy te są stawami płaskimi o wybitnie napiętych torebkach stawowych z bardzo silnie wykształconymi więzadłami. Z tego względu kości szeregu dalszego oraz kość śródręcza stanowią czynnościowo jedną całość. Między nimi zachodzi bardzo mała ruchomość. Kości szeregu dalszego oraz śródręcza wykonują ruchy względem szeregu bliższego nadgarstka i przedramienia. Najmniejszą ruchomość posiada 3 kość śródręcza, nieznacznie większą 2 kość śródręcza , natomiast znaczną ruchomością cechują się 4 i 5 kość śródręcza. Ruchomość ostatniej kość śródręcza spowodowana jest wklinowaniem tych kości w szereg dalszy kości nadgarstka do tego stopnia że palec 5 może wykonywać nieznaczne ruchy przeciwstawiania.
Mięśnie stawów dalszych ręki ( podział funkcjonalny )
m. zginacz powierzchowny palców / m. flexor digitorum superficialis /
m. zginacz głęboki palców / m. flexor digitorum profundus /
m. prostownik palców / m. extensor digitorum /
m. prostownik wskaziciela / m. extensor indicis /
m. prostownik palca małego / m. extensor digiti minimi /
mm. glistowate / mm. lumbricales /
mm. międzykostne dłoniowe / mm. interossei palmares /
mm. międzykostne grzbietowe / mm. interossei dorsales /
m. odwodziciel palca małego / m. abductor digiti minimi /
m. zginacz krótki palca małego / m. flexor digiti minimi brevis /
m. przeciwstawiacz palca małego / m. opponens digiti minimi /
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach śródręczno - palcowych
ZGINANIE / flexio /
m. zginacz powierzchowny palców / m. flexor digitorum superficialis /
m. zginacz głęboki palców / m. flexor digitorum profundus /
mm. glistowate / mm. lumbricales /
mm. międzykostne dłoniowe / mm. interossei palmares /
mm. międzykostne grzbietowe / mm. interossei dorsales /
m. odwodziciel palca małego / m. abductor digiti minimi /
m. zginacz krótki palca małego / m. flexor digiti minimi brevis /
PROSTOWANIE / extensio /
m. prostownik palców / m. extensor digitorum /
m. prostownik wskaziciela / m. extensor indicis /
m. prostownik palca małego / m. extensor digiti minimi /
ODWODZENIE / abductio /
mm. międzykostne dłoniowe / mm. interossei palmares /
m. prostownik wskaziciela / m. extensor indicis /
m. prostownik palca małego / m. extensor digiti minimi /
PRZYWODZENIE / adductio /
mm. międzykostne grzbietowe / mm. interossei dorsales /
m. prostownik palców / m. extensor digitorum /
m. odwodziciel palca małego / m. abductor digiti minimi /
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach międzypaliczkowych bliższych
ZGINANIE / flexio /
m. zginacz powierzchowny palców / m. flexor digitorum superficialis /
m. zginacz głęboki palców / m. flexor digitorum profundus /
PROSTOWANIE / extensio /
mm. międzykostne dłoniowe / mm. interossei palmares /
mm. międzykostne grzbietowe / mm. interossei dorsales /
mm. glistowate / mm. lumbricales /
m. odwodziciel palca małego / m. abductor digiti minimi /
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawach międzypaliczkowych dalszych
ZGINANIE / flexio /
m. zginacz głęboki palców / m. flexor digitorum profundus /
PROSTOWANIE / extensio /
mm. międzykostne dłoniowe / mm. interossei palmares /
mm. międzykostne grzbietowe / mm. interossei dorsales /
mm. glistowate / mm. lumbricales /
m. odwodziciel palca małego / m. abductor digiti minimi /
Kinezjologia kciuka
Ruchy kciuka w ss. nadgarstkowo - śródręcznych odbywają się w 2 głównych kierunkach. Oś jednego ruchu ustawiona jest w kierunku grzbietowo dłoniowym w stosunku do niej odbywają się ruchy odwodzenia i przywodzenia kciuka;
Druga os biegnie w kierunku promieniowo-łokciowym, odbywają się wokół niej ruchy przeciwstawiania i odprowadzania kciuka. Zakres ruchów odwodzenia wynosi 35-45º, przeciwstawiania 45-60º. Kombinacja ruchów przywodzenia i odwodzenia z ruchami przeciwstawiania i odprowadzania prowadzi do tzw obwodzenia; w ruchu tym kciuk zakreśla stożek o owalnej podstawie. W stawie nadgarstkowo-śródręcznym można biernie wykonywać również ruchy obrotowe , dlatego ruchy kciuka uważa się za ruchy wielostronne a ruch przeciwstawiania umożliwia współprace z pozostałymi palcami.
Staw nadgarstkowo- śródręczny kciuka otaczają ze wszystkich stron mięśnie na kształt pierścienia.
Mięśnie stawów kciuka ( podział funkcjonalny )
m. prostownik długi kciuka / m. extensor pollicis longus /
m. zginacz długi kciuka / m. flexor pollicis longus /
m. prostownik krótki kciuka / m. extensor pollicis brevis /
m. odwodziciel długi kciuka / m. abductor pollicis longus /
m. odwodziciel krótki kciuka / m. abductor pollicis brevis /
m. zginacz krótki kciuka / m. flexor pollicis brevis /
m. przeciwstawiacz kciuka / m. opponens pollicis /
m.przywodziciel kciuka / m. abductor pollicis /
Zestawienie ruchów i wykonujących je mięśni w stawie nadgarstkowo - śródręcznym kciuka
ODWODZENIE / abductio /
m. prostownik krótki kciuka / m. extensor pollicis brevis /
m. odwodziciel krótki kciuka / m. abductor pollicis brevis /
m. odwodziciel długi kciuka / m. abductor pollicis longus /
PRZYWODZENIE / adductio /
m. prostownik długi kciuka / m. extensor pollicis longus /
m. zginacz krótki kciuka / m. flexor pollicis brevis /
KD kinezjologia stawu biodrowego.
Mięśnie stabilizujące miednicę
Płaszczyzna czołowa
m. przywodziciel długi
m. przywodziciel krótki
m. przywodziciel wielki
m. pośladkowy wielki
m. pośladkowy średni
m. pośladkowy mały
Płaszczyzna strzałkowa
m. dwugłowy uda
m. półścięgnisty
m. półbłoniasty
m. zasłaniacz zewnętrzny
m. grzebieniowy
m. przywodziciel wielki
m. przywodziciel długi
m. przywodziciel krótki
m. pośladkowy wielki
Typy miednicy:
- z wysokim promontorium
- typ pośredni
- ze zwiększonym pochyleniem miednicy (kości krzyżowej)
Kryteria |
Ustawienie promontorium |
||
|
Wysokie |
pośrednie |
Niskie |
Kąt nachylenia kośći Krzyżowej w stopniach |
50-70 |
35-50 |
15-35 |
Kąt nachylenia górnej pow. S1 w stopniach |
15-30 |
30-50 |
50-70 |
Położenie krążka międzykręgowego L4 |
Ponad linią grzebieni biodrowych |
Na poziomie lini grzebieni biodrowych |
Poniżej linii grzebieni biodrowych |
Położenie promontorium w obręczy miednicy |
odśrodkowe |
centralne |
Centralnie lub dośrodkowo (brzusznie) |
Kształt trzonu kręgu L5 |
prostokątny |
klinowaty |
Klinowaty |
Kształt krązka L5 |
Prostokątny i wyższy niż L4 |
Klinowaty i niższy niż L4 |
|
Płaszczyzna maksymalnej ruchomości |
L5-S1 |
L4-L5 |
L4-L5 |
Rola więzadła biodrowo -lędzwiowego |
Słaba stabilizacja L5 |
Dobra stabilizacja L5 |
Dobra stabilizacja L5 jak również L4 |
Struktura utrzymująca ciężar ciała |
Płytka graniczna L5 |
Płytka graniczna L5 |
Pow. stawów międzywyrostkowychpołączenia lędzwiowokrzyżowego i stawy krzyżowo biodrowe |
Krzywizny kręgosłupa |
spłaszczone |
Normalne |
Pogłębione |
Statyka rentgenowska |
Oś stawów biodrowych znajduje się do przodu w stosunku do krawędzi promontorium, linia pionu opuszczonego z otworu słuchowego pada na kość łódkowatą stopy i przebiaga za osią stawów biodrowych oraz nieco za krawędzią promontorium |
Podobnie jak przy wysokim promontorium |
Linia pionu opuszczonej z otworu słuchowego przebiega do przodu w stosunku do krawędzi promontorium, zaś promontorium znajduje się do przodu w stosunku do osi stawów biodrowych. |
Następstwa kliniczne |
Hipermobilność, zmiany zwyrodnieniowe lub uszkodzenie krążka L5, bóle więzadłowe |
Zablokowania, uszkodzenie krążka L4 |
Zmiany zwyrodnieniowe stawów lędźwiowo-krzyżowego, krzyżowo-biodrowych i biodrowych |