Prasoznawstwo

WYKŁADY

I. Prasoznawstwo - zagadnienia wstępne

• Przedmiot nauki:

- historycznie

- socjologicznie

- ekonomicznie

- psychologicznie - wpływ

- politologicznie

• Metody:

a) historyczna

b) konwencjonalna

c) analityczna

• Erich Feldman

Publizistisch - może być rozpatrywana jako nauka o komunikowaniu. Komunikowanie można najlepiej określić jako proces rozpowszechniania i odbioru sensownych informacji, wymagań i treści kulturowych między jednostkami i grupami w ramach ich wzajemnych odniesień. Przez komunikowanie masowe rozumie się dzisiaj przekazywanie wiadomości informujących, normujących lub oddziałujących dowolnej anonimowej grupie odbiorców żyjących ze sobą bez duchowych i społecznych związków, a także niepozostających w stosunku bezpośrednim do komunikującego.

Wiadomość informująca, charakter normujący - tworzenie reguł rozumienia

• Wilbur Schramm

Journalism - dziennikarstwo dzieli z psychologiem, socjologiem i antropologiem odpowiedzialność za badanie rozległych problemów procesu komunikowania, ale dziennikarstwo ma również swoisty i podstawowy obowiązek badania komunikowania masowego. Odpowiedzialnością tą w małym stopniu dzieli się z nim przedstawiciel nauk politycznych, ekonomista, socjolog instytucji.

Dziennikarstwo ma szczególny obowiązek badać:

1) masowe komunikowanie jako instytucję społeczną, jej organizację, jej społeczną kontrolę, miejsce i funkcje pełnione w społeczeństwie kulturowe, jej kręgi odbiorców i zadania

2) warunki skuteczności działania, dobór kanałów, naturę komunikatów, dobieranie się kręgów odbiorczych, problem przekazu sensu i związku struktury grupy z jej predyspozycjami do skutków komunikowania

3) naturę i dane dotyczące skutków - czyli co komunikowanie masowe czyni z życiem jednostki, jak przyczynia się do zmiany społecznej lub braku tej zmiany.

Interdyscyplinarność

• Harold Lasswell - pentada Lasswella, stworzona przez kwi...

1) kto mówi?

2) co mówi?

3) do kogo?

4) jak?

5) z jakim skutkiem?

• Mieczysław Kafel

Przedmiotem prasoznawstwa jest prasa, radio, telewizja i pewne obszary działalności filmowej.

Przedmiot ten należy rozumieć w znaczeniu:

- naukowym (wytwór pracy dziennikarskiej)

- osobowym (ludzie mediów)

- terminologicznym (transmisja informacji)

Granice przedmiotu tej nauki muszą być wyraźnie określone, bo nie każda informacja i nie każde komunikowanie się jest przedmiotem prasoznawstwa. Czynnikami ograniczającymi ten przedmiot jest praca i twórczość dziennikarza.

Przedmiotem prasoznawstwa są:

1) twórcy, metody i organizacja ich pracy oraz twórczości

2) wytwór ich pracy i jego technika

3) zawartość i treść utworu oraz wytworu dziennikarskiego

4) proces przekazu treści informacyjnych

5) warunki społeczne działania i oddziaływania mediów

6) skutki i efekty działalności prasy

• Józef Mądry

Prasoznawstwo to nauka o społecznych aspektach periodycznego komunikowania masowego, czyli komunikowania za pomocą prasy, radia i telewizji.

Obszarami zainteresowań badawczych prasoznawców są:

1) wiedza, nauka o komunikowaniu masowym, obejmująca wszystkie elementy, fazy i aspekty procesu komunikowania pośredniego za pomocą środków masowych wszelkiego typu - periodycznych i nieperiodycznych

2) prasoznawstwo sensu largo obejmuje elementy, fazy i aspkety komunikowania masowego za pomocą środków o charakterze periodycznym

3) nauka o dziennikarstwie, obejmująca wszystkie elementy, fazy i aspekty procesu komunikowania za pomocą prasy, radia i telewizji, które bezpośrednio łączą się z zasodową działalnością dziennikarzy

4) wiedza o prasie drukowanej, czyli prasoznawstwo sensu stricto, obejmujące wszystkie elementy, fazy i aspekty procesu komunikowania masowego, periodycznego, za pomocą środków drukowanych

• Irena Tetelowska

Przedmiot prasoznawstwa należy ograniczyć do działania, które ma postać procesu komunikowania, a ten proces z kolei ma złożony charakter zjawiska społeczno-kulturowego. W tym procesie widać przeplatanie się z innymi procesami:

- produkcyjnym

- organizacyjnym

- prawodawczym

Składnikami tych procesów są pewne czynności ludzkie:

1) postanowienia polityczne dysponenta

2) czynności pisarskie, dziennikarskie

3) czynności redakcyjne

4) czynności realizatorskie - wydawca, drukarz, kolporter

SOCJOLOGIA HISTORIA

P R A S O Z N A W S T W O

EKONOMIA PSYCHOLOGIA

• Dyscypliny prasoznawstwa

1) teoria prasy z metodologią badań prasowych

2) teoria informacji (przesyłania sygnału)

3) polityka informacyjna

4) teoria i psychologia propagandy

5) teoria reklamy i marketingu

6) socjologia dziennikarstwa i socjologia prasy

7) teoria gatunków dziennikarskich

8) język dziennikarski wraz z erystyką i stylistyką dziennikarską

9) historia prasy

10) prawo prasowe i etyka zawodowa

11) systemy prasowe

12) analiza prasowa

Zeitungshole

Prasoznawstwo nie uczy dziennikarstwa, ale je wyjaśnia - M. Kafel

II. Ewolucja prasoznawstwa

• Geneza nauki o prasie

Arystoteles „Retoryka”

XVII w.

1666 r. - Christopherus Besoldus „Neue Zeitungen” Norymberga

1676 r. - Ahasuerus Fritsch - Jena „Dyskurs o dzisiejszym używaniu i nadużywaniu gazet”

1676 r. - Christian Weise - Jena „Rozważania pilne o czytaniu gazet”

1695 r. - Kasper von Stiehler - Hamburg „Zeitung Lust und Nutz”

1698 r. - Halle - wykłady uniwersyteckie na temat prasy

1806 r. - we Wrocławiu

• Cechy prasy

a) cechy treści

b) cechy form

a) cechy treści:

1 - aktualność

2 - wszechstronność

b) cechy formy

3 - periodyczność

4 - publiczny charakter

1) Czas pomiędzy wydaniem a publikacją (scoop)

2) Uniwersalizm treści dostarczanych przez media

3) Cykliczność ukazywania się druków

4) Publiczny charakter:

- jako powszechna dostępność prasy

- przystępność treściowa przekazów prasowych

Otto Groth - 1928-30 - „Gazeta. System wiedzy o prasie”

• Badania nad prasą

• Niemcy

Karl Bucher - 1884 r.

- Bazylea

- wykłady

- 1916 - Instytut wiedzy o prasie na uniwersytecie w Lipsku

Karol d'Ester

- uniwersytet w Munster

- 1924 - profesor prasoznawstwa

1915 - periodyk prasoznawczy - „Zeitungskunde” - do 1920

1903 - pierwsza katedra dziennikarstwa

Szkoła niemiecka:

- Bucher

- Hagemann

- Lubl

- Dovifat

Zajmowała się analizą mediów i technologii przekazu, historią myśli społecznej, odzwierciedlonej w przekazach prasowych, socjologia prasy, problematyka prawna, psychologia przekazu i odbioru.

Terminologia

Lubl - praktyka dziennikarska, technika dziennikarska

• Szkoła brytyjska - nauka tylko przez pracę - „on the job”

• Francja

- socjologia

- psychologia

- ekonomika prasy

• USA

Washington College

1869 - Lexington

Lee - szkolnictwo wyższe w zakresie dziennikarstwa

Sekcja dziennikarstwa:

- badanie opinii publicznej

- prawo prasowe

- historia prasy

- warsztat dziennikarski

- gatunki prasowe

- typografia

- techniki prasy

- ogólnohumanistyczne

1878 - Uniwersytet Columbia - Missouri

Katedra Historii Prasy

1884 - kurs praktycznego dziennikarstwa

1908 - School of Journalism

Joseph Pulitzer - 1864 w USA

1912 - University of Columbia - szkoła dziennikarstwa

1917 - nagroda Pultizera

Program:

- czytelnictwo gazet

- reporterka - forma krótsza od reportażu

- praca dziennikarza w zespole redakcyjnym

- pisarstwo dziennikarskie

- publicystyka

- prasowe problemy wydawnicze

- etyka dziennikarska

- reklama i ogłoszenia

- opis i analiza mediów

1957 X - Uniwersytet w Strasburgu

Międzynarodowy Instytut Wyższych Studiów Dziennikarskich

CIESJ

- działalność

- międzynarodowe sesje prasoznawcze

- szkolenie dla dziennikarzy Trzeciego Świata

1957 XII - AIERI - Międzynarodowe Stowarzyszenie do Badań Komunikowania Masowego

Międzynarodowe Stowarzyszenie Badań Prasoznawczych - Paryż

- prasoznawcy z kilkudziesięciu krajów

Sekcje tematyczne:

- prawna

- teorii

- bibliografii

- historii zawodu

- technologii

- satelitów telekomunikacyjnych

- ekonomiki

- terminologiczna

- wydawnictw

- porozumienia międzynarodowego

1962 - status organizacji konsultacyjnej UNESCO w zakresie środków masowego komunikowania

1959 - Quito (Ekwador) - UNESCO - odpowiednik organizacji europejskiej CIEJPAL

1952 - Zurich - Międzynarodowy Instytut Prasowy

Piotr Niemczycki

III. Polska „szkoła prasoznawcza”

Pierwsze badania prasoznawcze w Polsce były opóźnione o ok. 100 lat względem Europy Zachodniej

1761 - Bauch - „Patriota Polski” - na łamach

1794 - autor nieznany - „Co to są pisma periodyczne? Jakie były początki i zamiar onych.”

• Okresy rozwoju prasoznawstwa:

OKRES(1) od powstania pierwszych prac do roku 1859 (data wydania Estreichela pt. „Ruch książkowy i dziennikarski w Galicji i innych prowincjach Polski przed 1849 r.”, Lwów, dodatek do „Gazety Lwowskiej”)

Okres zdominowany przez historyków

Feliks Bentkowski - 1814 - książka pt. „Historia literatury polskiej wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszonych”

Adam Tomasz Chłędowski - 1816 we Lwowie - praca pt. „O początkowych pismach periodycznych w języku polskim”

Badanie przyczyn, podkreślanie roli prasy jako środka edukacji obywateli. Prace te posiadały błędy faktograficzne (Bentkowski - pominięcie „Gazety Warszawskiej”; Chłędowski - pominięcie „Merkuriusza Polskiego Ordynaryjnego”)

Bandtkie - 15 V 1817 - referat w Krakowie - rzecz czytana, koryguje błędy obu historyków. Zajął się tez rolą dziennikarstwa, a także kwestią korekty błędów.

Karol Szajnocha - 1848 - „Literatura czasowa w Polszcze” \

- opis zjawiska prasy, literatura periodyczna

- prasa jako odbicie historii

- wykorzystanie metody opisowo-porównawczej w badaniu prasy - analiza treści i formy druków, skutecznie real..wana, relacjonowania przez prasę wydarzeń historycznych. Badał także ogłoszenia, ich miejsce itd.

Ocena prasy - negatywna ocena dziennikarstwa i jego poziomu.

Dziennikarstwo naukowe - publicystyka ludzi nauki.

Ocena języka gazet - umiejętność prezentacji i relacjonowania wydarzeń.

Zastosowanie metody statystycznej - stosunek prozy do poezji.

Analiza działalności redakcji - „Monitor Warszawski”

Lipiński - 1845 - „O gazetach pisanych w Polsce i niektóre z nich wyjątki”

Badacz prasy powinien mieć praktyczne doświadczenie w dziedzinie prasy.

Bruno Kiciński - wątki wolności prasy i słowa

K. Libelt, J. Moraczewski, Kraszewski

OKRES (2) 1859 - 1886 - data publikacji pracy St. Czarnowskiego „Postęp literatury periodycznej”

K. Estreicher - pierwszy polski prasoznawca

- zdał sobie sprawę z potrzeby zgromadzenia materiału badawczego - rozpoczął gromadzenie prasy - 1400 pism - zebranie, skatalogowanie tych dzieł, wydanie w postaci „zawartość czasopism”

- 1865-68 - Szkoła Główna - popularyzacja elementów wiedzy o prasie

1861 - „Dziennikarstwo w Galicji i w Krakowie do 1861 roku”

- ekonomika przedsiębiorstwa prasowego

- problematyka redagowania prasy

- metoda statystyczna w badaniach

Dawid - analiza zawartości prasy „O zarazie moralnej” 1886

Socjologia prasy - Chicińska „Czytelnik i prasa”

Prawo prasowe - Lewi 1879

„Rozwój prawa pisanego i drukowanego słowa w Zachodniej Europie”

OKRES (3) 1896-1918

St. Czarnowski - historyk z wykształcenia, aktywny dziennikarz, redaktor i wydawca

- prasa powinna pełnić rolę trybuny społecznej.

Argumenty na rzecz upośledzonych warstw społecznych, ich obrona. Prasa powinna rozpowszechniać dorobek epoki - naukowy, kulturalny. Był tym prasoznawcą w Polsce, który skierował tę naukę na właściwe tory.

Specyfika pracy dziennikarskiej - wszechstronność zmusza do:

1) nieustannego tworzenia

2) tłumaczenia

3) komentowania

4) drukowania

5) wydawania

6) przedrukowywania

7) odbijania

8) stereotypowania

9) rozsyłania

10) ogłaszania

11) rozdawania

12) objaśniania

13) czytania innym

14) rozpowszechniania

15) dawania wszystkim

16) dawania tanio

17) za cenę kosztu

Program badań prasowych w Polsce - kierunek badań

- badania nad typami pism - np. dla pism sublokalnych

- przyporządkowanie im określonych funkcji

- zawód i twórczość dziennikarska

- badania nad funkcjami prasy

- badania nad statystyką prasy - ilościowe ujęcie

- organizacja pracy redakcyjnej (Garlicki)

- ekonomika przedsiębiorstwa prasowego

- prawo prasowe

- gatunki dziennikarskie - forma uporządkowania wypowiedzi prasowych

- opinia publiczna

1 I 1885 - Nicea - międzynarodowa wystawa prasy

1895 - Czarnowski publikuje „Literaturę periodyczną i jej rozwój”, Kraków

Piotr Chmielowski - 1896

„Dziennikarstwo i dziennikarstwo polskie”

- kwestie terminologiczne i prawne

Dzienniki to czasopisma periodyczne, które ukazują się częściej niż raz w tygodniu

- felieton i powieść

Efektem - 1902 „Najważniejsze nasze felietony”

Stefan Gorski - wielotomowe badania - historia prasy

1905 „Dziennikarstwo polskie. Zarys historyczny”

- szkolnictwo dziennikarskie

- uczniowskie

- cenzura prasowa

1905 „Z dziejów cenzury w Polsce”

- rola i zadania dziennikarstwa - zakres funkcjonalistyczny prasy

Kółka dziennikarskie

Aleksander Krausher - kwestii wolności prasy

1909 - „Wolność druku i dziennikarstwo warszawskie w czasach listopadowaych”

1830-1831 - „Senator Nowosilcow. Cenzura za Królestwa Polskiego 1819-1829”, 1911

Wilhelm Buchnalski

- monografie czasopism - 1911 - „Gazeta Lwowska”

- elementy wiedzy o prasie do wykładów uniwersyteckich

- charakterystyka gatunków

Wydarzenia polityczne prowadziły do wzrostu liczby prasy.

Makarewicz - „Reforma prawa prasowego” 1906

Nowotny - „Odpowiedzialność redaktora” 1905

Tworzenie kółek dziennikarskich - najczęściej w dużych miastach.

Bardziej zorganizowane formy:

1893 - Lwów - Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Dziennikarzy Polskich;

po 2 latach - 1895 - zmiana na Towarzystwo Dziennikarzy Polskich

1896 - przyjęte do Międzynarodowego Związku Prasy

„Fragment fizjologii dziennikarstwa”

Potrzeba uruchomienia szkolnictwa dziennikarskiego - Dębicki, Kmyszewski, Rabski

1894 - 2 zjazd dziennikarzy i literatów - postulat tworzenia szkół dziennikarskich

1911 - krajowy zjazd w Krakowie

Kolejne postulaty tworzenia instytutu prasoznawczego

Muzeum prasy polskiej, archiwum prasy.

Periodyk naukowy.

1917 - uruchomienie w Warszawie przy Wolnej Wszechnicy kursu naukowego

OKRES (4) 1918-1939

Stanisław Teofil Jarkowski - dziennikarz, redaktor, publicysta, naukowiec, pierwszy polski prasoznawca wykształcony za granicą (Lipsk, Paryż)

- publikowanie artykułów na temat niemieckojęzycznej prasy polskiej, prasy obcej, współpracy z tytułami, „Kurier Warszawski”, „Słowo Polskie”

Po powrocie 1911 - wydanie książki „Literatura dotycząca prasy polskiej”

- stworzenie biura dokumentacji prasowej

- doprowadzenie do powstania Wyższej Szkoły Dziennikarskiej w Warszawie

- utworzenie pierwszego w Polsce biura wycinków prasowych - Informacja Prasowa polska

- utworzona 1918-39 - periodyk naukowy „Bibliografia prasowa polska” - 12 zeszytów

Współpracownicy

- Józef Wasowski -kierownik wydziału prasowego MS

- Wincenty Trzebiński - redaktorem „Kuriera Warszawskiego”

Byli założycielami Wyższej Szkoły Dziennikarstwa

Wytworzenie na pocz. lat 30. pojęcia prasoznawstwo.

Popularyzowanie wiedzy o prasie - wystawy w latach 1921-34 - 9 wystaw, także poza granicami kraju:

- 1928 - Polski Związek Wydawców Dzienników i Czasopism

- stworzenie instytutu dziennikarskiego udostępniającego warsztat badawczy

- 1938 - Towarzystwo Wiedzy o Prasie - stowarzyszenie, badania prasoznawcze, wspieranie prasoznawstwa, publikowanie wyników badań, gromadzenie materiałów, tworzenie bibliotek i czytelni, organizowanie szkoleń dla dziennikarzy, promowanie tworzenia kierunków uniwersyteckich, wykłady, prelekcje z tej tematyki.

Wyższa Szkoła Dziennikarstwa - 1927-1939:

- kształcenie dziennikarzy

- badania nad prasą

- seminaria, konwersatoria

- współpraca z instytutami

- po wybuchu wojny wykładowcy prowadzili tajne komplety

Jadwiga Bomsteinowa - 1928 - „Czasopisma w Polsce” - lata 1925-27

Zofia Zaleska - „Czasopisma kobiece w Polsce (materiały do historii czasopism) 1918-37” - 1938

Powstanie pierwszych prac z zakresu mediów i polityki

Perl, Zaremba - „Z dziejów prasy socjalistycznej w Polsce” 1919

Ekonomika pasy

Jerzy Gutsche - 1933

„Potrzeba naukowego badania prasy jako przedsiębiorstwa”

Poradniki dziennikarskie - Hanusz „ABC dziennikarstwa dzisiejszego”

Chełmiński „Jej królewska mość prasa”

Socjologia prasy

Tadeusz Szczurkiewicz - 1934 -„Wpływ prasy rozdzimej”

Medyński, Lwów 1939 - „Prawo prasowe”

Zieleniewski, 1934, Warszawa - „Ustawodawstwo prasowe”

Olechnowicz, Wilno, 1932 - „Przestępstwo prasowe”

Rozwój radia

- Eydziatowicz „Kulisy radiofonii”

- Kasperowicz „Radio w życiu codziennym”

Szkolnictwo dziennikarskie

- J. Gytsche - Wyższe Katolickie Studium Społeczne - seminarium dziennikarskie, kierownik

- przy poznańskiej Wyższej Szkole Handlowej

OKRES (5) 1945 -

XII 1945 - Kraków

Wydział propagandy - kurs dziennikarski - profesorowie UJ

dziennikarze, ale też pracownicy propagandy.

15 V 1946 - Warszawa

5-miesięczny kurs, 21 osób, przedmioty specjalistyczne:

- zagadnienia propagandy

- organizacja pracy dziennikarskiej

- metody pracy agencyjnej

- elementy wiedzy poligraficznej

- stenografia

X 1947 - reaktywacja Wyższej Szkoły Dziennikarstwa

Wincenty Trzebiński, wykładał Wasowski

8 X 1946 - Polski Instytut Prasoznawczy - z inicjatywy zw. zawodowego dziennikarzy

- organem prasowym „Prasa polska” - miesięcznik, artykuły prasoznawcze, seminaria, wykłady, prelekcje

- sekcje tematyczne

- prawna

- techniki prasy

- historyczno-porównawcza

- szkoleniowa

- sekcja wydawnicza

- program 3-letnich studiów dziennikarskich, trzon programu na uczelniach wyższych w Polsce

- 50% - przedmioty ogólnohumanistyczne

- przedmioty specjalistyczne:

- historia prasy

- technika pracy redakcyjnej

- samokształcenie dziennikarza

- prawo prasowe

- technika drukarska

- praca reportera

- publicystyka

- teoria form dziennikarskich (gatunek)

- propaganda i reklama

- formy pracy radiowej

- sprawozdawcza służba parlamentarna

- kolportaż

- prasa dzisiejsza w Polsce i na świecie

- aktualne zagadnienia polityi, gospodarki

- ruch zawodowy dziennikarzy

1949 - organ Związek Zawodowy Dziennikarzy

PIP - chylenie się ku upadkowi, pod koniec 1949 - upadek

WSD - przekształcenie w Wydział Dziennikarski Akademii Nauk Politycznych - dziekan Trzebiński

- zarzuty na temat poziomu kształcenia

1948 - zniesienie wydziału, powołanie 3-letniego studium dziennikarskiego przy Wydziale Społeczno-Politycznym ANP - studenci musieli kształcić się na jeszcze jednym wydziale tej uczelni

- zmiana programu kształcenia

- historia prasy

- techniki pracy redakcyjnej

- prawo prasowe

- technika wydawnicza

- socjologia prasy

- społeczna funkcja prasy

- reportaż i felieton

Łódź - 1945 - studium dziennikarsko-publicystyczne przy Wyższej Szkole Administracji Publicznej

3-letnie, prof. Hilarowicz

1952 - 53 absolwentów

Kraków 1946 - przy Wyższej Szkole Nauk Społecznych - wydział dziennikarski, zdegradowanie do studium dziennikarskiego 3-letniego, Balicki

Poznań 1946 - katedra socjologii pod kierownictwem prof. Szczurkiewicza - lektorat zagadnień - lektorat zagadnień prasowych

- organizacja dziennika

- reklama prasowa

- grafika i technika drukarska

- agencje prasowe

- prawo prasowe i autorskie

- socjologia prasy

- prasa współczesna

- teoria propagandy

- stylistyka polska

- encyklopedia prawa

- psychologia społeczna

- polityka społeczna

- geografia polityczna i gospodarcza

- środowisko wiejskie i miejskie

- główne momenty historii politycznej świata

- języki obce

- stenografia

- do 1950 - Kraków UJ, Warszawa UW

Sekcje dziennikarskie przy wydziałach humanistycznych.

Program zblokowany:

- przedmioty ogólnohumanistyczne

- przedmioty prasoznawcze

- przedmioty dotyczące praktyki dziennikarstwa prasowego, radiowego i agencyjnego - rozwijanie umiejętności praktycznych w zakresie stenografii i fotografii

- do 1952 - UW - Wydział Dziennikarski - prawo do przyznawania tytułu magistra

- 3 katedry:

1) teorii i praktyki dziennikarstwa

- Zakład Polskiej Prasy Współczesnej

- Zakład Prasy Zagranicznej

- Zakład Techniki Wydawniczej i Edytorstwa
2) Historii Prasy

- Zakład Historii Prasy Polskiej

- Zakład Powszechnej Historii Prasy

- Zakład Czasopiśmiennictwa i Krytyki Literackiej

3) Stosunków i Polityki Międzynarodowej

/ Zakład stylistyki i kultury języka polskiego

- do 30 IX 1961 - likwidacja, powołanie 2-letniego podyplomowego studium dziennikarskiego

- katedra historii prasy

- katedra teorii i praktyki dziennikarstwa

IV. Kierunki i działy badań w prasoznawstwie

• Nurty badawcze

1) nurt funkcjonalistyczno-neopozytywistyczny

- początki - lata 60 XX w.

- USA

- zainteresowania:

- mechanizmy i zależności występujące w procesie komunikacji masowej. Odkrycie przyczyn i skutków

- psychologia i socjologia odbioru

- analiza zawartości prasy

Hovland, Lasswell, De Fleur, White („Gatekeeper”), Silberman

2) nurt kulturalno-semiotyczny - powstał we Francji, nie traktowano mediów jako odrębnego przedmiotu badań - media są częścią systemu kultury (np. brak odróżnienia książki od prasy).

- wszystko, co można zbadać w mediach, to badanie znaków.

Barthez, Moles, Escarpit, Umberto Eco

3) nurt krytyczny - neomarksistowski

- koniec lat 60. XX w.

- kraje Europy Zachodniej, USA

- przeniósł się na kraje Ameryki Łacińskiej

Związany ze szkołą frankfurcką. Sprzeciw wobec roli kapitalizmu w mediach masowych. Wielki kapitał wykorzystuje media do upowszechniania wartości zgodnych z interesem kapitalistów. Media miały być na usługach wielkiego kapitału

„Strażnicy świadomości” Schiller

Sytuacja mediów w państwach socjalistycznych - rolę kapitału przejęło tam państwo.

Schiller (USA), Prokop, Habermas, Hunt (RFN), Chomski, Mackesy

4) nurt marksistowski - państwa socjalistyczne

Społeczne funkcje mediów. W czyim interesie powinny działać media. Skala skutków oddziaływań mediów masowych. Potrzeby społeczne w zakresie informacji.

Kafel

• Działy badań prasoznawczych

a) teoria prasy

b) historia prasy - historycy prasy pełnią służebną rolę wobec teoretyków

Kierunki prasoznawcze

• Pentada Lasswella, Bradock:

7 - kto, co, jakimi środkami, w jakim celu, do kogo, w jaki sposób, z jakim skutkiem

1) kto? - pytanie o nadawcę - dysponenci mediów, wydawcy, redaktorzy - control analysis

- badania nad zawodem dziennikarskim

- badania nad stosunkami prawnymi, politycznymi, ekonomicznymi różnych grup ludzi mediów

- badania nad formalnymi i nieformalnymi powiązaniami

- prawo prasowe i socjologia mediów

- badania nad organizacją, techniką i technologią prasy

- badania nad ekonomiką przedsiębiorstwa prasowego

2) co mówi? - przekaz medialny - content analysis, zawartość

- analiza zawartości

- analiza źródeł informacji i publicystyki

- analizy proporcji form, w jakich prasa się wypowiada

- badania porównawcze

3) jakimi środkami? - pytanie o kanały przekazu treści, którymi posługuje się dziennikarz

- typologia mediów - systematyzacja wiedzy o różnych kanałach informacji, typologia porządkuje wiedzę o mediach - podobna zawartość

4) w jakim celu? - rola mediów w przeobrażeniach w społeczeństwie

- badania nad funkcjami prasy

5) do kogo? - odbiorcy, adwersarze

- badania nad odbiorcami prasy

- struktura demograficzna odbiorców

6) w jaki sposób? - pytanie o metody, jakimi posługują się dziennikarze i redakcje

- metoda pracy dziennikarskiej

- badanie nad stylistyką języka rpasy

7) z jakim skutkiem? - efekty działalności prasy - wpływ na odbiorców

- badania kolportażu mediów

Wyodrębnienie

- badania podstawowe - basic research

- wyjaśniają ogólne prawidłowości funkcjonowania mediów

- studia nad terminologią mediów

- studia nad funkcjami prasy

- teoria gatunków dziennikarskich

- teoria informacji - teoria przesyłania sygnałów

- badania czytelnictwa, odbioru

- analiza zawartości prasy

- typologia prasy

- prawo prasowe

- badania nad dysponentami mediów

- badania nad formami kontroli mediów

- badania nad kolportażem oraz nakładami

- badania nad publicznością mediów

- badania stosowane - applied research

- wyjaśnianie na potrzeby bieżącej działalności mediów

- organizacja i metody pracy dziennikarskiej

- badania czytelnictwa

- typologia prasy

- badania nad zawodem dziennikarskim

- analiza zawartości prasy

- analiza treści

- technika wydawnicza

- ekonomika prasy

- komparytystyka warsztatu dziennikarskiego

- prawo prasowe

- badania kolportażu i nakładów

- badania nad publicznością mediów

- badania nad językiem prasy

- badania nad funkcjonowaniem mediów i nad powinnościami mediów i dziennikarzy

I. Funkcja intencjonalna - koncepcja informacji

II. Funkcja nadana - nadawanie formy

III. Funkcja pełniona - dociera do odbiorcy

Charakter funkcjonalny i dysfunkcjonalny - narkotyzująca funkcja mediów

- funkcja odbijania rzeczywistości

- metody i organizacja pracy dziennikarskiej

- sposoby redagowania przekazu

- warsztat dziennikarski

- reportaż sprawozdawczy

- prakseologia dziennikarska - sprawne działanie w zakresie mediów prasowych

- teoria gatunków dziennikarskich - t. tworzenia określonych gatunków

Typologia Mitznera:

1) małe formy dziennikarskie

- tytuł i podpis

- informacja

- wzmianka

2) większe formy wypowiedzi dziennikarskiej

- sprawozdanie

- korespondencja

- wywiad

- konsultacja

3) historyczne formy dziennikarskie

- artykuł publicystyczny

- reportaż

- felieton

4) inne formy dziennikarskie

- fotografia, rysunek, kolaż

- formy propagandy wizualnej

• Modele i schematy badań

- zbiory powiązanych ze sobą elementów oraz pewne rodzaje interpretacji zachodzących między nimi zależności:

1) model ukryty - model podskórnego zastrzyku, podskórnej igły, model pasa transmisyjnego, śnieżnej kuli - wybór odpowiedniej formy wywoła odpowiednią reakcję

2) model Lasswella

3) modele tradycyjne (1948-64)

- model teorii informacji - Shannona 1948, Weaver

- model teorii uczenia - 1948, Carl Howlard - media, korzystając ze znanych sobie sposobów, uczą nas odbioru tego przekazu

- model kategorii społecznych - 1948, Paul Lazarsfeld

Jeśli nadawca pozna strukturę demograficzną audytorium medium, to pozna sposoby zachowania

- model dyfuzji - 1955, Lazarsfeld, Elinn Katz, W procesie przekazu informacji pojawia się element pośredni - przywódcy opinii - ok. 10% populacji - osoby o wysokim wykształceniu, autorytecie, nadaktywne w absorpcji informacji, którzy stają się źródłem dodatkowych informacji

4) modele współczesne

- model umowy - 1964, R. Bauer, 1972 W. Schramm

Przekaz odbywa się w oparciu o pewną konwencję

- model użytkowania i zaspokojeń - 1967-73 - ELinn Katz, Jaga Blumer, Michael Guaritch, Carl Rosengren, William Stephenson

Co ludzie czynią z treściami komunikowania masowego:

- potrzeby informacyjne odbiorców

- konsumpcja mediów

Jeśli poznamy potrzeby informacyjne odbiorców, to będziemy mogli tak dopasować naszą ofertę, by została zaakceptowana

- model „agenda setting” - model porządku dnia, hierarchii wydarzeń. Sposób w jaki podane są informacje, decyduje o hierarchii ważności dla odbiorców.

V. Procedury badań prasoznawczych

Doświadczenie - zmysły

Komunikowanie

--

poznawana rzeczywistość

Komunikacja - różne formy przekazu

Znak - fizyczny przedmiot stojący za inne przedmioty

Znaki:

1) oznaki - symptomy - ich forma wiąże się w sposób naturalny ze stojącą za nimi treścią

2) znaki właściwe - forma znaku pozostaje bez związku ze stojącą za nim treścią. Relacja ma charakter konwencjonalny

3) ikon - znak odwzorowujący pewne cechy znaczonego przez siebie elementu rzeczywistości - fotografia, mapa

4) indeks - znak będący numerem konkretnego przedmiotu - nazwisko

5) symbol - rozumiany w pewnym kontekście

Tej samej formie w różnych kulturach przypisuje się różne znaczenie.

• Komunikowanie a interakcja

- Holstin - ludzie dlatego się ze sobą komunikują, ponieważ są członkami tej samej społeczności. Proces komunikowania jest wewnętrzną częścią każdej interakcji społecznej od poziomu międzyosobowego poczynając, a na międzynarodowym kończąc. Grupy, instytucje i organizacje od rodziny po naród istnieją na podstawie komunikowania i przestają istnieć z chwilą, gdy ono zostaje całkowicie przerwane.

Komunikacja - interakcja

- W. Pisarek - komunikowanie się występuje dzięki istnieniu grup, instytucji i organizacji od rodziny po naród, i przestaje istnieć gdy ich egzystencja zostaje przewana

Interakcja - komunikacja

• Komunikowanie masowe:

- nierówny status obu podmiotów - nadawca-odbiorca

Komunikowanie jest masowe, odbiór - indywidualny

- pośredniość

- z góry określone role

- anonimowość - przekaz trafia do anonimowego odbiorcy

- nadawca może się jedynie domyślać reakcji, którą u odbiorcy wywoła przekaz

- o nawiązaniu i przerwaniu kontaktu decyduje odbiorca

Badanie dotyczy przekazów prasowych. Istotny jest kontekst.

• Informacje, możliwe do uzyskania z analizy tekstów

1) denotowane z treści przekazu

2) informacja konotowana z treści przekazu

3) informacje dodatkowe wynikające z właściwości kodu

4) informacje dodatkowe wynikające z kanału przekazu

5) informacje dodatkowe wynikające z właściwości nadawcy

6) informacje implikowane logicznie

7) informacje implikowane kulturowo - rozumiane, jeśli należą do tej samej kultury

8) informacje dające się odczytać z relacji między przekazem a rzeczywistością i innymi przekazami

a) treści powstałe na skutek selekcji opisywanych faktów

b) treści powstałe na skutek pewnych zabiegów prowadzących do wyolbrzymienia lub pomniejszenia znaczenia przekazu lub faktu, do którego się ten przekaz odnosi

c) sąsiedztwo innych przekazów

d) porównanie przekazu z aktualną rzeczywistością społeczną, ekonomiczną

e) wynikające z orientacji kanału przekazu

• Analiza danych zastanych i analizy danych wywołanych

- stosowane przez redakcje i dziennikarzy

• Analizy danych zastanych - dane dostępne w redakcjach

1) analiza danych o nakładach i ich dystrybucji

- pozwala modyfikować sposób dystrybucji - nadziały

2) analiza i opracowanie listów do redakcji

• Analiza danych wywołanych - dane, które uzyskuje się po wprowadzeniu działań

1) otwarta / specjalistyczna dyskusja z czytelnikami

2) ankiety prasowe

3) badania czytelnictwa / telemetria - określenie grupy docelowej, struktury demograficznej

4) badanie zawartości prasy - kolegium redakcyjne

5) sondaże opinii publicznej

Metody sondaży:

1) metoda monograficzna - studium przypadku, kompleksowe omówienie

2) metoda reprezentacyjna - członek lub członkowie określonych zbiorowości lub też element pewnego zbioru jest przedmiotem badania i posiada te same cechy jak ta zbiorowość lub cały zbiór

3) eksperyment - badanie populacji lub jej części w pewnej sytuacji testowej

4) metoda analizy dokumentów osobistych - W. Thomas, F. Znaniecki - analiza sposobu asymilacji emigrantów zarobkowych na podstawie listów - duża rola prasy polskiej na emigracji

5) metoda obserwacji - rejestrowanie faktów - subiektywne postrzeganie rzeczywistości

6) wywiad - kwestionariusz

7) sondaż - socjologia

8) test - Asch

Mikołowski-Pomorski

• M. Kafel

1) metody stosowane w badaniach prasoznawczych bez potrzeby adaptacji - przejęte z innych dyscyplin, bez konieczności dostosowania:

1) metody analizy i krytyki źródeł - z historii; analiza dokumentów, także gazet

2) metoda statystyczna

3) metody badań terenowych

4) metoda analizy treści

5) metoda analizy i krytyki piśmiennictwa

2) metody stosowane w prasoznawstwie po ich adaptacji

1) metoda eksperymentalna

2) metody obserwacji

3) metody ilościowej analizy zawartości prasy

1910 - M. Weber

- B. Berelson

- Ithler de Sola Pool

- Rogue Faraone

- Jacques Kayser

- Irena Tetelowska

• Kayser - metoda mierzenia stopnia uwidocznienia materiału prasowego.

3 kategorie:

a) umiejscowienie wiadomości

b) rozmieszczenie materiału prasowego i rodzaj tytułu

c) graficzny układ materiału

a) umiejscowienie wiadomości

b) w jakim miejscu na stronie umieszczony jest tekst

- wartość realna - wielkość zastosowanych znaków drukarskich

Wartość tę określają:

1) długość, szerokość szpaltowa

2) wysokość tytułu

3) powierzchnia tytułu

4) wielkość i intensywność znaków drukarskich

Wartość względna - relacja poszczególnych wartości realnych, materiałów zawartych na stronie.

Zawartość tytułu - powinien odpowiadać treści materiału prasowego

c) układ graficzny

- ilustracja

- typografia - czcionka, wielkość, krój

- struktura układu graficznego

informacja - komentarz, reklama

u + t + g = s - stopień uwidocznienia materiału prasowego

s - maks. 100

u, t - maks. po 40

g - maks. 20

u - za materiał na 1 stronie - 30, jeśli w lewym górnym rogu +10

t - za maks. szerokość szpaltową - 15

- za maks. wysokość - 5

- za maks. powierzchnię - 5

- za maks. w. czcionki - 5

g - ilustracja - 15

Zastosowanie metody

Kategorie pomiaru

1) tekst

2) tytuł

3) ilustracje

Tetelowska - precyzyjny podział materiału prasowego - 2 kryteria

1) kryterium autorskie - materiały przygotowane, opracowane przez zespół redakcyjny i materiały pozaredakcyjne (listy, reklamy)

2) kryterium rodzajowe - informacje, felieton, reportaż, publicystyka

- literatura (proza), zapisy przemówień, listy czytelników, reklamy, ogłoszenia, komunikaty, rozrywki umysłowe

Procedura:

1) ustalenie reprezentatywnej próby

- klasyfikacja tytułów wybranych do badania

- wybór poszczególnych wydarzeń do badania

- dobór tematyki do badania

2) stworzenie klucza kategoryzacyjnego, dobór jednostek klasyfikacyjnych oraz operacjonalizacja hipotez

Jednostki klasyfikacyjne - pojedyncze słowa (demokracja)

- temat

- postacie (Marek Jurek)

- zdarzenia (wyrok TK)

3) wybór jednostek pomiaru

- powierzchnia tekstu - cm2

- znormalizowana dł. szpalt

- liczba wierszy

- liczba słów

4) dokonanie właściwego pomiaru i zestawienia tych pomiarów z wynikiem uzyskanym przez innego badacza

5) interpretacja wyników

B. Berelson 1952 „Badania zawartości komunikacji” - 5 bloków zastosowania tej metody

1) charakterystyka cech

- analiza tendencji i zmian zawartości pisma

- porównanie informacji w różnych tytułach prasowych

2) charakterystyka formy przekazu

- jakie techniki propagandowe są stosowane przez konkretne media

- oszacowanie zrozumiałości tekstu

3) charakterystyka nadawcy

- intencje nadawcy

- informacja z dziedziny polityki i obronności

4) analiza odbiorców przekazów prasowych (listy do redakcji)

5) badanie efektów przekazu - ujawnianie się pewnych zainteresowań

ĆWICZENIA

I. Funkcje prasy

Funkcje prasy - przekazywanie medialne odbiorcą określonego działania z pewnym celem - powinność Mogą one przynosić określone zamierzone rezultaty, choć nie zawsze i niekoniecznie zbieżne z intencją.

Rola prasy - ogólny wkład mediów w rozwój społeczeństwa - przyczynianie się do zmiany społeczeństwa lub nie.

Zadania mediów - planowe działania, wynikające z funkcji realizowanych przez media, zmierzające do celu.

Warunki spełniania funkcji

- wolność słowa

- wolny rynek

• H. Lasswell

- nadzór nad otoczeniem

- koordynacja elementów systemu społecznego

- transmisja kultury - dziedzictwa społecznego następnym pokoleniom

• Obecnie

- informatywna

- interpretująca

- kulturowa

- rozrywka (Wright)

- mobilizacja (McQuail)

- ekonomiczna (Sandman) - zysk wydawcy, reklama

• McQuail

- informacja

- wydarzenia

- rozkład sił we władzy

- innowacje

- korelacja

- wyjaśnianie

- popieranie norm

- socjalizacja

- koordynacja działań społecznych

- tworzenie consensusu społecznego

- ustalanie autorytetów

- kontynuacja

- wyznaczanie dominującej kultury

- wytwarzanie i utrzymywanie wspólnoty wartości

- rozrywka

- organizacja zabawy

- redukowanie napięcia

- mobilizacja

- kampanie publiczne

• Typologia Lazarsfelda, Merton

1) nadawanie statusu - kto jest ważny, jest w mediach

2) wzmacnianie norm społecznych - petryfikacja systemu norm

3) narkotyzująca dysfunkcja

• Horonsk - prasa lokalna, sublokalna

- integracja środowiska lokalnego

- promocja inicjatyw lokalnych

- kontrola władz lokalnych

- trybuna społeczności lokalnej

- pokazywanie praw

• Podpacki

- media dają diagnozy społeczne

• Meller

- są głosem ludu

- media umożliwiają pojawianie się przywódców narodowych

- media jako element gospodarki rynkowej - wyznacznik rozwoju

- kształtowanie poczucia obywatelskiego

• Funkcja informacyjna

- cel - umożliwienie dokonywania wyboru przez odbiorców

- edukacyjna - socjalizacyjna

- budowa wyobrażenia rzeczywistości

- przygotowywanie odbiorcy do pełnienia ról społecznyhc i politycznych

- rozrywkowa - redukowanie napięć

- kontrolna - względem władzy i biznesu

- propagandowa - oddziaływanie na społeczeństwo w celu uzyskania zachowań.

II. Informacja w społeczeństwie

• Definicja informacji

Informacja - działanie, które polega na nadaniu bytowi formy substancjalnej, życia wegetatywnego, umysłowego lub myślącego; działanie, które określa jego naturę i powoduje, że przechodzi on od stanu potencjalnego do aktualnego.

Informacja - to wiedza powiązana z jakimś przedmiotem, czy to rzeczą czy faktem, procesem czy ideą. Ta wiedza to dane, zdefiniowane obrazy części rzeczywistości z przeszłości lub teraźniejszości albo wartości wynikające z danych, np. prognozy, zalecenia lub wskazania, czyli dane o charakterze normatywnym.

Informacja - jest substytutem materii, co zakrawa na paradoks, bo informacja jest abstrakcją, a materia kontekstem. Im więcej mamy informacji, tym lepiej zdajemy sobie sprawę ze zbędności nadmiarów materii.

• Źródła informacji

- własne

- agencyjne

- nadesłane

• Selekcja informacji

- framing - jest procesem selektywnego używania spreparowanych „ramek” dla wywołania określonego obrazu czy idei.

Jest to związane z koncepcją Erwinga Goffmana, który mówił o schematach interpretacji, umożliwiających ludziom interpretację wydarzeń. Framing jest działaniem polegającym na uwypuklaniu pewnych aspektów prezentowanego obrazu, przedstawianiu go w określonej perspektywie

- agenda setting - media poprzez sam dobór tematów, ich umiejscowienie i hierarchizację decydują o tym, co odbiorcy uznają za ważne.

• Sygnał, wiadomość, informacja

- sygnał - jest nośnikiem informacji

- wiadomość - jest obiektem komunikacji, jest informacją, która zostaje wysłana ze źródła do odbiorcy - definiowana także jako pewien zestaw informacji

- informacja - jest miernikiem jakości wiadomości

• Szum informacyjny - aspekty sytuacji, uniemożliwiające lub utrudniające odbiór informacji. Szum może dotyczyć także samej informacji.

- szum fizyczny

- szum psychiczny (nastawienie odbiorcy lub nadawcy)

- szum semantyczny - żargon

• Orrin Klapp

- im więcej komunikowanych informacji, tym większe prawdopodobieństwo, że sama informacja stanie się nieodróżnialna od towarzyszącego jej szumu. Nadmiar informacji utrudnia przyswajanie i zrozumienie sensu informacji, prowadząc do powstania luki znaczeniowej. Zalew informacji - deficyt sensu.

• Dezinformacja

• Cechy informacji

1) zdolność do rozprzestrzeniania się - powiela się w czasie i przestrzeni

2) możliwość koncentracji, miniaturyzacji informacji

3) informacja może zastąpić kapitał, pracę, jest źródłem wiedzy

4) prędkość przenoszenia informacji

5) zdolność dyfuzji informacji

6) informacja jest podzielna - może być sprzedana przez autora

7) nie podlega zużyciu

8) brak możliwości oszacowania kosztów transakcji informacyjnych

9) dezaktualizacja informacji

10) informacja jest dostępna w pakietach

11) przetwarzanie informacji jest bardzo kapitałochłonne

12) reguła - niech kupujący ma się na baczności - odpowiedzialność kupującego

• Idealna - dobra informacja

1) użyteczność - musi odpowiadać pewnej potrzebie odbiorcy, która związana jest z podjęciem decyzji przez odbiorcę

2) dostępność - informacja ma być w zasięgu odbioru adresatów, możliwie tania

3) operatywność - musi być podana na czas

4) trafność - informacja musi być adekwatna, trafiać w sedno problemu

5) zrozumiałość - ma być podana tak, by odbiorca był w stanie ją zrozumieć

6) prawdziwość - podane informacje powinny być relacją z faktów, nie powinny zawierać ocen

7) wiarygodność - oparcie materiału na źródłach, które budzą zaufanie

8) rzetelność - dokładność, staranność, działanie w dobrej wierze

9) systemowość - przekazy powinny mieć myśl przewodnią, aby były zrozumiałe, spójne

10) weryfikowalność

Sygnał - odebranie, zauważenie, zdekodowanie przekazu.

Aby był informacją - musi istnieć w

• Entropia informacyjna - brak możliwości przewidzenia, jaką informację wyśle źródło.

Selekcja

Dezinformacja

• Obiektywizm Westerstahl - prawdziwość

Obiektywizm

Rzeczowość Bezstronność

Prawdziwość Ważność Równowaga Neutralność

Rzeczowość - związana z relacjonowanym zdarzeniem, stanowiskiem. Wiedza o nich powinna być konfrontowana, sprawdzana w innych źródłach, a same fakty w winny egzystować bez komentarza.

Prawdziwość - stanowi o jakości informacji

1. kompletność relacji

2. jako forma kontroli dokonywana przez porównanie relacji

3. brak zamiaru wprowadzenia w błąd lub zatajenia

Ważność - więcej niż selekcja, dobór - w oparciu o jakie kryteria, co aktualnie interesuje publiczność.

Bezstronność - brak osobistych preferencji lub osądów

Kombinacja

Równowaga - proporcja czasu, miejsca, nacisku pomiędzy interpretacjami lub punktami widzenia.

Neutralność - unikanie zabarwienia emocjami język czy ...

• 1969 - Rosenthal - NYT - zasady dziennika

1. Przekonanie o dążeniu do maksymalnej obiektywności

2. Uciekanie od zaangażowania emocjonalnego

3. Nie ma miejsca na osobiste opinie w informacji

4. Nie ma miejsca na insynuacje

5. Każdy człowiek lub instytucja mają prawo do natychmiastowej odpowiedzi

6. Przekonanie, że nie można wykorzystywać przewagi medium

7. Przedstawienie wszystkich punktów widzenia nie jest unikaniem odpowiedzialności.

• Obiektywizm relacji:

- oddzielenie komentarza od faktów

- ograniczenie się do faktów

- zakaz modyfikowania faktów, manipulacji wg upodobania

- równowaga, uwzględnianie wielu punktów widzenia

• Środki osiągania obiektywizmu:

- przemilczanie wystąpień niemających wartości informacyjnej

- eliminacja graczy medialnych

- dostarczanie relacji polegającej na dogłębnym badaniu faktów

- nierozpowszechnianie informacji pozornych, nieumieszczanie ich na pierwszej stronie

IV. Dziennikarstwo śledcze

Działania podjęte w celu odkrycia informacji niejawnych, celowo ukrytych

• Różnice dziennikarstwa i dziennikarstwa śledczego

- metody

- inwigilacja

- działanie w ukryciu

- podsłuch

- prowokacja dziennikarska

- czas pracy nad materiałem

- skutki, ryzyko

- tematyka

- obszerne, cykliczne teksty

• Początki dziennikarstwa śledczego:

- Benjamin Harris

- John Peter Zenger - „New York Weekly Journal”

- Tweed

- koniec lat 80. XIX w.

- Lindon Stevens - władze lokalne

- ...

- Ida Tarkel - Standard Oil

- Nelly Bly - zakład psychiatryczny

- Upton Sinclair

• Rodzaje dziennikarstwa śledczego

- oryginalne dziennikarstwo śledcze - samodzielnie przez dziennikarza

- interpretacyjne - wyjaśniające

- sprawozdanie ze śledztwa

• Model muckrakingu

Klasyczny model muckrakingu:

1. (Ś) śledztwo dziennikarskie

2. (P) publikacja, ujawnienie

3. (M) mobilizacja opinii publicznej

4. (I) inicjatywy polityczne przedstawione przez władze ustawodawcze i wykonawcze

5. (K) polityczne konsekwencje

Pentagon Papers

Watergate

• Modele zmodyfikowane:

1) skrócony

2) skokowego wpływu

1) Skrócony model muckrakingu

a) śledztwo przeniesione w czasie

b) niezauważona demaskacja

c) mało znaczącej opinii

d) symbolicznych działań politycznych

a) śledztwo przeniesione w czasie

(Ś) --- { (P) --- (M) --- (I) --- (K)

Np. inwazja w zatoce Świń

b) niezauważona demaskacja

(Ś) --- (P) --- { (M) --- (I) --- (K)

Brak:

- reakcji pozostałych mediów

- listów do redakcji

- komentarzy polityków

- konsekwencji personalnych

- zmian w sondażach

c) mało znaczącej opinii

(Ś) --- (P) --- (M) --- { (I) --- (K)

Np. Bar Mirage

Brak wpływu na politykę

d) symboliczne działania polityczne

(Ś) --- (P) --- (M) --- (I) --- { (K)

2) Model skokowego wpływu

a) konsekwencji bez działań politycznych

b) inicjatyw politycznych bez wpływu opinii publicznej

c) inicjatyw politycznych bez publikacji

d) mobilizacja opinii bez publikacji demaskatorskiej

a) konsekwencji bez działań politycznych

(Ś) --- (P) --- (M) --- { (I) } --- (K)

|______________|

b) inicjatyw politycznych bez wpływu opinii publicznej

(Ś) --- (P) --- { (M) } --- (I) --- (K)

|______________|

Np. Pentagon Papers

c) inicjatyw politycznych bez publikacji

(Ś) --- { (P) --- (M) } --- (I) --- (K)

|___________________|

Np. „Alton Telegraph” 1969

d) mobilizacja opinii bez publikacji demaskatorskiej

(Ś) --- { (P) } --- (M) --- (I) --- (K)

|_____________|

Prasoznawstwo - notatki z zajęć

29

---