SOCJOLOGIA POLITYKI- wykłady

Władza:

• temat centralny polityki

• nie jest zjawiskiem wyłącznie politycznym

• zjawisko społeczne

• relacja obecna w rodzinie, szkole, zakonie itd...

Władza- siła, dominacja, wpływ

Władza- wpływ- dominacja

Wpływ- to władza, która może być realizowana bez podporządkowania się danemu podmiotowi, jeżeli ktoś ma autorytet może wpływać na kogoś bez żądania podporządkowania się podmiotowości

dominacja- podporządkowanie się komuś bez względu na strach, sankcję

WŁADZA = wpływ+ dominacja

przykładem może być ( F.Castro na początku miał duże wpływy a po 30 latach dominacja, ta sama władza ale ewoluuje) (na odwrót to np Pinoczet c Chile ewolucja z dominacji na wpływ)

Ewolucja systemów politycznych - ta sama władza z czasem ewoluuje i dalej funkcjonuje,

Def. władzy- władza to zdolność do czynienia czegokolwiek. można więc ją rozumieć dwojako jako zdolności do dokonywania zmiany albo podatności na wszelką zmianę. Ta pierwsza może być nazwana władzą alternatywną, druga bierną. Ogień ma władzę topnienia złota, złoto zaś ma władzę bycia topnienie.

- władza to możliwość człowieka lub pewnej liczby ludzi realizowana swojej woli, nawet wbrew oporowi pozostałych uczestniczących w działaniu osób.

- władza jest formą mobilizacji energii społecznej dla osiągania kolektywnych celów

Podstawowe typy def. władzy

1. władza jako atrybut czyli cecha charakterystyczna danego człowieka władza jest bliska pojęciu przywództwa posiada tzw. "osobowość władzy"- charyzma

władza= władza do np: egzekwowania swojej woli

2. władza jako relacja, jest rodzajem stosunku społecznego. Dla jego zaistnienia koniecznych jest co najmniej dwóch aktorów. Władzą jest to co rozgrywa się pomiędzy uczestnikami tej relacji

Podstawowe cechy relacji władzy

Konflikt- jeżeli władza oznacza możliwości realizowania swej woli nawet wbrew woli lub mimo oporu innych ( a nie wyłącznie w przypadku harmonii interesów) to konflikt pomiędzy aktorami zaangażowanymi w relację jest elementem konstytuującym zjawisko władzy..

Intencjonalność- władzą nie jest po prostu osiąganie efektów- wpływanie na rzeczywistość- ale osiąganie efektów zgodnych z zamierzeniami osoby efekty te wywołującej

Asymetria- relacją władzy jest zawsze relacja asymetryczną. Pełna symetria (równowaga) relacji dwóch aktorów oznacza, że stosunek ich łączący nie jest władza

ASYMETRIA RELACJI WLADZY

Jedno do drugiego

A -------> <---B a i b łączy relacja asymetryczna tzn A może wpłynąć na B, niż odwrotnie ale nie ma jednak pełnej kontroli nad B. B ma więc możliwość wyboru i sam decyduje, czy podporządkować sie A

przemoc .

a--->b relacja pomiędzy A i B jest w pełni asymetryczna, tzn A kontroluje B, a B nie ma żadnego wpływu na A . B nie ma możliwości wyboru, to A decyduję w pełni o B ( więzień obozu zagłady)

Jeżeli obydwie symetrie sa równowagą to są relację partnerskie

TRZY TYPY WYMIARU WŁADZY ( kto w istocie ma władzę , w jaki sposób? Jakimi środkami należy to rozumieć?

1. R. Dahl

pierwszy wymiar władzy, czyli kto rządzi w New Heaven ( kto w istocie ma władzę) , R.Dahl analizując proces decyzyjny w New Heaven opisał świat otwartych, jawnych konfliktów. Kto te konfikty wygrywa realizując swoje interesy w firmie podejmowanych deyczji, posiada "jawną" władzę?

• o co ludzie sie kłcą- kwestie kontrowersyjne

• należy obserwować jak te kwestie są rozwiązywane przez władze i podejmują decyzję

• proces decyzyjny

Krytycy

• poza konfliktami jawnymi istnieje wiele konfliktów ukrytych

• sprawowanie władzy poprzez niedopuszczenie do ujawnieniania się ukrytych konfliktów (duża skuteczność władzy)\równolegle do procesu decyzyjnego istnieje proces niedecyzyjny

2. drugi wymiar władzy, czyli dlaczego w Tesco nie ma zz?

wiele realnych konfliktów nigdy nie staje się dawnymi, bo pewne grupy nie dopuszczają do ich ujawnia, publicznego zaistnienia (gdy zagrażałoby to ich interesom) . Umiejętności tworzenia barier dla wejścia pewnych kwestii do debaty publicznej, po to by je ignorować , drugi "ukryty" wymiat władzy

• non decisions

• non decisions making process

• sytuacje te występują we wszystkich społeczeństwach

• uniemożliwiliśmy ujawnienie się ukrytych konfliktów

3. Dlaczego polska młodzież? Kacha Heyah

Zamiast wygrywać konflikty lub je tłumić, można uniemożliwić ich pojawienie sie. Jeśli ma się możliwość kształtowania świadomości masowej jest sie w stanie "wdrukować" ludziom od urodzenia określony kształt preferencji i sprawić, że będą oni uznawać ich relację, za realizację swych rzeczywistych interesów, ludzie nie maja szans na rzeczywiste wybory, bo od urodzenia kształtuje się ich tak, by akceptować rzeczywistość społeczną i uznawać ją za pozbawioną alternatywy. Możliwość kontroli masowej to trzeci wymiar władzy

TYPOLOGIA PODSTAW WŁADZY J.FRENCHA i B.RAVENA

• władza nagradzająca - postawą relacji jest zdolność aktora A do nagrodzenia aktora B

• władza przymusu- podstawą jest oczekiwanie aktora B że zostanie wybrany w razie niepodporządkowania się aktora A

• władza legitymowana- podstawą jest internalizacja przez aktora B aktorowi A do wpływania na B i nakazujących rodzaj wpływu, - Im większy poziom legitymizacji władzy tym większa stabilizacja

• władza przypisywana- podstawą jest tu chęć identyfikacji aktora B z aktorem A- związane z AUTORYTETEM

• władza ekspercka- przekonaniem jest wiedza, wiarygodność, wierzymy ze dana osoba C jest kompletna to dajemy jej prawo do decydowania np: wierzymy ekspertom

TYPOLOGIA PODSTAW WŁADZY wg J RENCHA i B Ravena

• władza nagradzająca i władza przymusu- przy pomocy kar i nagród jesteśmy w stanie coś wynegocjować ale to jest krótkotrwałe

• władza przymusu - podstawa jest oczekiwanie aktora B, że zostanie ukarany w razie niepodporządkowania sie aktorowi A

• polityka sensu stricto - władza legitymizowana- podstawą jest internalizacja przez aktora B takiego zestawu wartości , które dają aktorowi dt prawo do wpływania na B i nakazujących mu sie podporządkować na ten rodzaj wpływu

- internalizacja , akceptacja pewnych rodzajów wartości uzewnętrzenie ich

- im większy poziom legitymizacji władzy, tym stabilniejszy system

• władza przypisywana - podstawa władzy przypisywanej jest chęć identyfikacji aktora B z aktorem A

- utorzsamiene się z kimś innym

- pojęcie autorytetu

- identyfikacja

• władza ekspercka - jej podstawa jest wiedza, wiarygodności i kompetencję poddawanie sie aktorowi A przez aktora B w określonej dziedzinie

Typy władzy wg J Rencha i B Ravea

nagradzająca, przymusu, przypisywana, ekspercka, legitymizowana

WŁADZA (siła) twarda i WŁADZA (siła ) miękka

Dla oceny środków stosowanych przez państwo dla realizacji swych celów na arenie międzynarodowej stosuje sie często rozróżnienie pomiędzy władzą twardą a władzą miękką

Władza twarda- oparta jest przede wszystkim o będący w dyspozycji państwo potencjał militarny i wojskowy, jest t więc osiąganie zamierzonych celów, przez egzekwowanie uległości ze strony partnerów(strategia kija i marchewki)

Władza miękka- oparta jest głównie o perswazję, atrakcyjności wzorców i umiejętność przyciągania własnej wizji rzeczywistości. Podstawowa strategia polega na sprawowaniu by nim sami chcieli podążać wytyczoną przez nas drogą, dlatego że wydaje sie im ona atrakcyjność, sensowność, godna naśladowania

Podstawowe środki (zasoby) wykorzystywanie przy okazji relazcji władzy

TYPOLOGIA RODZAJÓW PANOWANIA

M.Weber - panowanie tradycyjne, pdst jest przekonanie poddanych, że władza istniała zawsze i stanowi trwały element porządku społecznego. Rządzący maja więc prawo rządzić, a rządzeni są zobligowani do posłuchu

Panowanie charyzmatyczne- przekonanie ze władza istniała zawsze

Panowanie legalne- podstawą sa normy prawne, przyjęte przez wspólnotę polityczną. Określają one szczegółowo zarówno istotę relacji władczej jaki zakres kompetencji władzy. Przywództwo t rola publiczna. Jej pozycja i sposób pełnienia mogą w każdej chwili być zamienione przez określenie nowych reguł prawnych

Poszczególne rodzaje panowania maja charakter typów idealnych (wierz trójkąta) wyznaczających pole w ramach którego można opisywać konkretne, rzeczywiste systemy polityczne

POMIAR WŁADZY - (R.Dahl)

koncepcja LLoyda Shapleya i Martina Shubika

• koncepcja indeksów władzy nawiązuje do teorii gier. Wstępnym założeniem jest twierdzenie, że podstawowa dyrektywą stosowana przez aktorów w życiu społecznym jest chęć maksymalizacji zysku

• indeks J. Shapleya i M Shubia służy do pomiaru władzy każdego z członków ciał kolegialnych podejmujących swe decyzje w drodze głosowania- tzw system komitetowy i dot np: parlamentów

• ilość posiadanej władzy jest równa szansie , jaka ma dana osoba by jej głos stał się decydujący o sukcesie zwycięskiej koalicji

Porównanie koncepcji :

	DAHL	SHAMPLEY, SHUBIK
Opisywany typ władzy	"władza nad"	"władza do"
Obiekt władzy	Konkretni ludzie	Rezultaty podejmowanych działań
Status władzy	Charakterystyka relacji pomiędzy dwoma aktorami	Atrybuty systemu
Trwałośc władzy	Władza może przestać istnieć, jeżeli realizacja przekształci się w partnerską	Ilość władzy jest stała, Dopóki istnieje ciało decyzyjne (są podejmowane decyzje) jego atrybutem jest władza

ZASOBY WŁADZY

to wszystkie środki, które mogą być wykorzystywane jako instrument realizacji władzy ( to co może być zaoferowane innym w zamian za realizację naszej woli i co zwiększa prawdopodobieństwo realizację naszej woli) - odp wszystko

PODSTAWOWE ZASOBY WŁADZY wg N.Polsby'ego

• pieniądze, kapitał

• wpływ na obsadzanie miejsc pracy

• kontrola nad przepływem informacji docierających do innych

• pozycja społeczna

• władza

• popularność szacunek prestiż

• legitymizacja własnej pozycji

• solidarność etniczna

nie wszyscy ludzie

• prawo głosu

• czas

• energia osobista

DYSTRYBUCJA I KUMULOWANIE ZASOBÓW WŁADZY

Dystrybucja najistotniejszych zasobów (pieniądze, wiedza, pozycja społ) ma charakter b.nierówny. Zróżnicowanie pozycji poszczególnych uczestników "gry we władzę" jest możliwe dzięki procesowi kumulowania zasobów władzy

PYRAMYDDING- proces budowania zasobów władzy

KOSZTY WŁADZY

w każdej realizacji władzy zarówno A (przedmiot władzy), jak i B (przedmiot władzy) ponoszą określone koszty. Dla A jest to koszt wprowadzenia w życie swojej woli, dla B koszt podporządkowania się (lub odmowy podporządkowania sie)

Koszty ponoszone przez A gdy próbuje on zrealizować swoja władzę B (informuje go co sie widzi jeżeli B podporządkowuje się A, jakie będą efekty braku podporządkowania)

• koszty zakomunikowania B swoich propozycji( jeśli podporządkowujesz się mojej woli to zostaniesz nagrodzony lub jeśli nie podporządkowujesz się mjej woli to zostaniesz ukarany

• koszty uczynienia swojej propozycji wiarygodną- jest to koszt długofalowy. własna wiarygodność ( w zakresie proponowanych kar lub nagród) pracuje się przez długi okres czasu

• koszt monitorowania zachowania B po zakomunikowaniu mu propozycji

• koszt wprowadzenia w życie swojej propozycji

Pierwsze 3 rodzaje kosztów musza być poniesione niezależnie od zachowania aktora B. Jest to rodzaj inwestycji: A ewentualne zyski wynikają z podporządkowania sie B

Koszt wprowadzenia w życie propozycji A wobec B zależy od środków którymi się operuje (nagrody, kary) i od skuteczości obietnicy/groźby

SKUTECZNOŚĆ	Obietnica nagrody	Obietnica kary
		1. skuteczność obietnicy nagrody	3. skuteczność groźby
NIESKUTECZNOŚĆ	2. nieskuteczność obietnicy nagrody	4. Nieskuteczna groźba

- tylko sytuacja 3 - nie pociąga za sobą dodatkowych kosztów dla A i pozwala na osiągnięcie celu

- sytuacja 1 - pozwala na osiągnięcie celu, ale pociąga za soba koszt "wypłaty" obiecanej nagrody

- sytuacja 2 - nie powoduje żadnych kosztów, nie pozwala na realizacje celu

- sytuacja 4- A ma do wyboru rezygnację z egzekwowania groźby lub próby wyegzekwowania, dodatkowe koszty niepewności

NAJNIŻSZE KOSZTY - ponosi się żądając, grożąc partnerowi, pod warunkiem że groźby są wiarygodne

DEMOKRACJA I STYSTEM DEMOKRATYCZNY

Podstawowe konflikty demokracji :

• konflikty między różnymi wymiarami wolności

demokracja nie gwarantuje braku konfliktów, a korzystanie z wolności prowadzi w sposób nieunikniony do konfliktów i napięć. Demokracja daje wyłącznie ramy dla rozwiązywania konfliktów- "granica twojej indywidualnej wolności jest wolność innej osoby"

• konflikt pomiędzy wolnością i równością

- nie jest się w pełni pogodzić idei równości i wolności

- podatek progresywny

- celem demokracji nie jest równości rozumieniem jako zrównanie stanu życia obywateli, lecz jako równość szans i możliwości otwartym przed każdym z jego szlaków

- konflikt pomiędzy interesem publicznym a interesem pryzmatycznym

- poszukiwanie kompromisu jest konieczne

- "dylemat pasażera na gapę" niezależnie od formy państwa demokratycznego (monarcha, rep, państwo federalnym utylitarne)

Demokracja a inne systemy :

..... tabela str 4

Ewolucja europejskiego modelu państwa demokratycznego - z punktu widzenia podstawowych wartości realizowanych w demokracji można wskazac kilka faz rozwoju europejskiej demokracji

PRAWA I WARTOŚC LIBERALNE XVIII (wolności obywatela od interwencji państwa) - PRAWA I WARTOŚCI DEMO XIX(udział obywateli, współkształt państwa)

PRAWA I WARTOŚCI SPOLECZNE XX ( państwo dobrobytu) -

EUPOWERMENT XXI ( wzmocnienie prawomocności prawa i wartości

w USA nie istnieje pojęcie prawa dobrobytu

- Rola mediów we współczesnej demokracji- koncepcja sfery publicznej, sfera publiczna to konstelacja przestrzeni komunikacyjnych w społeczeństwie pozwalając na wymianę informacji i idei oraz odbywanie debat- w wersji idealnej w sposób niczym nieograniczony- oraz formalizowanie się woli politycznej w formie opinii publicznej

Głowni teoretycy sfery publicznej. : VAlter Lippman, Hannah Arendt, John Dewey ale przede wszystkim JuRGEN HABERSMASS

3 pdst cechy sfery publicznej wg Habersmass

1. otwartość - każdy ma możliwość uczestnictwa w debacie, równe prawa uczestników

2. niezależność- od wpływów państwa i komercyjnych interesów

3. racjonalność- pełny dostęp do informacji przez uczestników, uczestnicy nastawieni na dialog, otwartość na argumenty, gotowość do zmiany własnych przekonań

Do II połowy XIX wieku minimalna liczba wyborców miała możliwość śledzenia życia publicznego. Pozostali mieli niewielką szansę na dotarcie do informacji politycznych.

Upowszechnienie (tożsamość) gazety, radia telewizji , zmiana modelu udziału obywateli w polityce, rozpoczynając erę polityki masowej

W chwili obecnej obywatele sa prawie zupełnie zależni od mediów.

ROLA MEDIÓW WE WSPÓŁCZNESNEJ DEMOKRACJI

• upowszechnienie mediów, tv, internet ...

• klasyczne reguły gry demokratycznej polityki ( model sfery publicznej)

• reguły funkcjonowania rynku medialnego :

- selekcja prezentowanych wydarzeń

- skupienie na konfliktach, dramatach, skandalach

- uproszczenie skomplikowanych kwestii do prostego "0-1" wzorca

Obywatel buduje swój obraz i wiedzę o świecie na podstawie informacji

Debata publiczna we współczesnej demokracji ma charakter zamknięty . Do uczestnictwa w niej dopuszaja media i kierując się :

1. atrakcyjności towaru

2. wskaźnikami oglądalności lub wysokością nakładu

3. możliwością prezentacji wydarzeń w kategoriach kultury masowej ("western" "p[era mydlana"

KTO RZĄDZI W DEMOKRACJI I ELITYZM VERSUS PLURALIZM

A.Lincoln o demokracji amerykańskiej "Rządy narodu, poprzez narod i dla narodu"

Ojcowie założyciele USA nie do końca podziela stanowisko Lincolna, co więcej obawiali się zbyt dużej aktywności obywatelskiej stąd w amerykańskim systemie politycznym ( mimo jego radykalnego liberalnego charakteru, jakichkolwiek elementów demokracji bezpośredniej. Pierwsze rozwiązanie tego typu pojawiły się dopiero pod koniec XIX wiku na szczeblu lokalnym . ( J. Jofferson- jak największa władza obywateli ) ( A.Hamilton- lęk przed oddaniem władzy)

Obecnie naukę o polityce bardziej od pytania kto powienien rządzić w demokracji, bardziej interesuje kwesta kto rządzi. Alternatywna odp ; ELITARYZM I PLURALIZM

	ELITYZM	PLURALIZM
Najistotniejszy podział polityczny w społeczeństwie	Elity posiadające władzę masy pozbawione wiedzy	Liczne konkurujące ze sobą gruy, artykułujące żądania wobec narodu
Struktura władzy	Hierarchiczna- władza skoncentrowana w rękach relatywnie małej grupy	Poliarchizm- władza rozproszona wśród konkurujących ze soba grup
Typ interakcji pomiędzy przywódcami	Konsensus dot. pdst wartości i celów. Konflikt dot. środków, jakie należy zastosować	Konflikt w konkurencja dot. wartości i celów i środków ich realizacji
Źródła przywództwa	Wspólne pochodzenie i dośw w kontroli zasobów ( bogactw wyszt wys status)	Różnorodność pochodzenie i dośw oraz aktywność i zdolność w działaniach organizac
Główny kierunek wpływu polityki	Z gory do dołu, od elit do mas, poprzez media, edukacje , organy społeczne	Z dołu do góry, od mas do elit, poprzez gr. interesów partie, wybory, badania opinii publicznej
Polityka realizowana przez państwo	Odzwierciedla preferencje elit, modyfikowane przez motywy altruistyczne, chęć ochrony statusów przed niezadowoleniem mas	Odzwierciedla równowagę pomiędzy konkurencyjnymi ze soba gr interesów
Gwarancja ochrony wartości demokratycznych	Przywiązanie elit do idei wolności indywidualistycznej i wolnego rynku oraz chęć zachowania istniejącego sys, polit	Konkurencja pomiędzy różnymi gr. każdy z konkurujących ośrodków władzy kontroluje i równoważy pozostałych

Floyd Hunter- czołowy przedstawiciel szkoły uznającej, że dane empiryczne zebrane na szczeblu lokalnym potwierdzają tezy teorii ELITYSTYCZNEJ

community power scructure- praca opisująca elitę lokalna w Atlancie, przy zastosowaniu metody REPUTACYJNEJ. Miastem rządzi wąski zamknięty krąg składający się wyłącznie z najbogatszych i białych mężczyzn

Robert Dahl - czołowy przedstawiciel szkoły uznającej, że dane empiryczne zebrane na szczeblu lokalnym potwierdzają tezy teorii pluralistycznej.

Who govermens? - wg Dahla na szczeblu lokalnym nie istnieje jednolita elita władzy tylko kilka subelit (niejednorodnych personalnie, podlegających dużej fiktuazji?? i decydujących tylko w poszczególnych sferach życia lokalnego) - metoda decyzyjna

Debata o władzy lokalnej, toczona przez zwolenników pluralizmu i elityzmu od końca lat 50.

PARTYCYPACJA POLITYCZNA

to aktywności której intencja lub efektem jest wpływanie na działanie rządu- albo bezpośrednio poprzez oddziaływanie na kształt lub proces wdrażania decyzji i działań politycznych, albo pośrednio poprzez wpływ na dobór ludzi realizujących te decyzje i działania ( S.Verba, K. Schlozman, H.Brady)

Szersze rozumienie pojęcia partycypacji 2 AKTYWNOŚĆI

1. aktywności polityczna- działania których adresatem jest rząd i/lub elity polityczne: głosowanie w wyborach udział w demonstracji praca w kampanii wyborczej

2. aktywność obywatelska- działania na szczeblu lokalnej społeczności: udział w dyskusjach o problemach lokalnych , praca w lokalnych stowarzyszeniach organizowanie petecyji o zasięgu lokalnym

- Poziom partycypacji- jak wiele form partycypacji ma miejsce w danym kraju? Ile osób bierze udział w rózncyh formach partycypacji?

- uczestnicy procesu partycypacji: Jakie czynniki sprzyjające aktywności politycznej, a jakie prowadzą do bierności

- formy partycypacji- jakie formy p. sa najpopularniejsze ? jakie formy służą demokracji? ( funkcjonalne z punktu widzenia systemu politycznego)

KLASYCZNE FORMY PARTYCYPACJI POLITYCZNEJ ( A.Marsh)

rysunek schodki;.........?????

Typowe formy partycypacji politycznej:

• głosowanie

• lobbing

• formalne grupy interesu

bojkot, petycje, nielegalne strajki, okupacja budynków, niszczenia mienia

- konwencjonalne zachowania polityczne

- działania typu akcja bezpośrednia

- działania nielegalne

działania o charakterze terrorystyczym lub przestępczym : (nie sa uważane za forme partycypacji)

• sabotaż

• zamachy

• zabójstwa

• porwania

im bardziej na lewo (rysunek) tym bardziej działania są bezprawne

• opuszczamy formy partycypacji najszczestrze

• kumulacja działań jest bardzo duża (demnostracja, niszczenie, itd..) prowadz do rewol

Najbardziej popularne kraje pod względem podpisywania PETYCJI :

• Kanada 77%, USA 75%, W.Brytania 70% ---> Anglosaskie (Hiszpania 17%)

Njabradziej popularne kraje pod względem demonstracji.okupacji budyknkow, nielegalnych strajków

• Włochy 37%, Francja 36%, Dania 35%, Kanada 32%

Nie ma kraju z generalne stałą wysoką partycypacją, Różne kraje "specjalizują się" w róznych formach partycypacji

HIPOTEZY WYJAŚNIAJĄCE UCZESTNICTWO W PROTESTACH POLITYCZNYCH

• Model deprywacji/flustracji- w protestach uczestniczą przede wszystkim ludzie, którzy nie mogą zaspokoić swoich potrzeb i interesów politycznych, i aspiracji w ramach systemu politycznego ( RIDE->teoria Frustracja--> Agresja)

- uczestnikami protestów są ludzie o niskim statusie, mający poczucie wykluczenia .margines społ

deprywacja - potrzeby (brak ich zaspokojenia)

frustracja- blokada na drodze realizacji dążeń

Teoria Flustracji/Agersji- Dollard, Miller teoria: podstawową przyczyną agresji jest frustracja czyli blokada, agresja jest podstawowym kanałem wychowania z frustracji

• Model protestu jako zasobu politycznego- protest polityczny jest równorzędną w stosunku do głosowania czy aktywności samorządowej formą uczestnictwa w życiu politycznym. Protest można stosować jako standardowy element protestu politycznego w demokracji : Uczestnikami protestu są ludzie najbardziej świadomi swoich praw i najlepiej umiejących z nich korzystać

Korelacja między wiekiem, a udziałem w prtestach politycznych :

- większa liczba osób młodych ( niższy wiek)

- większa ilośc osób zaliczanych do lewicy

Chronologia wprowadzania powszechnego prawa wyborczego

Pod koniec XVII wieku boston liczył ponad 7 tys mieszkańców prawa wyborcze posiadało wtedy 206 osób - 3% populacji

1850 rok - prawo wyborcze uzyskują wszyscy biali mężczyźni w USA

1870 rok- prawo wyborcze uzyskują wszyscy mężczyźni we Francji

2ga połowa XIX- gwałtowne rozszerzenie możliwości do głosowania (Anglia, Walia 1831-1886- gwałtownie zwiększenie się liczby wyborców)

Prawo wyborcze dla pięknych najwspanialszych kobiet- Nowa Zenladnia 1893, Australia 1902, ZSRR-1917, POLSKA 1918, Niemcy 1919, USA 1920, Francja 1944, 1974 Portugalia

Do pierwszych lat wieku XX obowiązują ograniczenia powszechności praw wyborczych:

- cenzus majątkowy - podwójny głos dla ludzi biznesu i ludzi z dyplomami uniwersyteckimi

Po roku 1965 istnieją na Południu USA formalne ograniczenia utrudniające głosowanie czarnych obywateli

W latach 70 obniżono wiek wyborczy do (przeważnie) 18 lat

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE PROCESY PODEJMOWANIA DECYZJI WYBORCZEJ

czynniki zewnętrzne

1. ocena wizerunku partii/kandydata

2. ocena propozycji programowych

3. identyfikacja w pratiji politycznej

Ocena wizerunku:

• wizerunek kształtowany jest na zasadzie "kampanii produktu" z wykorzystywaniem technik marketingowych i PF

• wyborcy oceniają zgodność postrzeganego przez siebie wizerunku z osobowościowym wzorcem "dobrego polityka"

USA CECHY (wyborcy wysokie standardy moralne, kompetencje):ważne przy podejmowaniu decyzji wyborczej - uczciwość, wiarygodność, kompetencje

Czy wyborcy działają racjonalne?

1960 r "American voter" Aby doszło do racjonalnego wyboru :

• wyborca musi być zainteresowany konkretnym zagadnieniem

• własne zdanie na tem temat (na te zganienia)

• znajomość postaw odnoście konkretnego tematu

OCENA PROGRAMU ( issue voting)

• strategia retrospektywna- ocena programu na podstawie wcześniejszych dokonań polityków ( Jeśli ostatnie lata były dobre, to poprę dotychczasowy rząd)

• strategia prospektywna- ocena programu na podstawie atrakcyjnoiśći zachowań polityków oraz adekwatności samych propozycji ( to zły program na przyszłość a oni i tak go nie zrealizują) - pojawienie się nowego polityka

PRZYNALEZNOŚC KLASOWA ( znaczenie ekonomiczne) A POPARCIE PARTII

głosowanie klasowe- wyborcy popierają tę partię która ich zdaniem reprezentuje interesy ich klasy ( ekonomicznej)

• indeks Alforda - odsetek klasy pracującej głosująca na partię lewicyjne minus odsetek "starej" klasy średniej głosującej na partie lewicy "

PRZYCZYNY SPADKU GŁOSOWANIA KLASOWEGO

1. wzrost przeciętnego poziomu życia części robotników przestała identyfikować się z tradycyjnymi hasłami lewicy i z zmienionej sytuacji społecznej nie uznaje partii lewicowych za swojego reprezentanta

2. wzrost przeciętnego poziomu wykształcenia, Wyższy poziom wykształcenia obniża tendencję do postrzegania życia społecznego w kategoriach " czarne- białe" i w konsekwencji zmniejsza zapotrzebowanie na radykalizm polityczny typowy dla polityki klasowej

3. przesuwanie sie partii ideologicznych do centrum- kurczenie się tradycyjnej bazy społecznej (zwłaszcza lewicy)

KONCEPCJA SKRZYŻOWANYCH NACISKÓW ( corss proessures) jako czynnika osłabiającego głosowanie klasowe w USA

• społecznośc amerykańska jest silnie zróżnicowana pod wieloma względami (etnicznośc religijna, język, syt ekonomiczna) są oni poddawani naciskowi wileu cząstkowych identyfikacji, często mających wzajemne sprzecznie konsekwencje polityczne

• czynniki te wpływają na zanik radykalizmu
  
  
  
  
  
  
  

UCZESTWNICTWO W WYBRANYCH FORMACH AKTYWNOŚCI POLITYCZNEJ W USA(S.Verba)

typy partycypacji politycznej:

1. regularnie głosujące w wyborach prezydenckich 72 %

2. zawsze głosuje w wyborach lokalnych 47%

3. aktywny w działaniu organizacji zaangażowanej w sprawy lokalne 32%

4. pracował razem z innymi na rzecz rozwiązania problemów lokalnych

5. ktokolwiek pracował na rzecz partii/kandydata w czasie wyborców 26%

6. kiedykolwiek kontaktował się z partiami rządzącymi

tylko 15% badanych deklaruje udział w co najmniej pięciu formach partycypacji, różnych od głosowania

Profile aktywności politycznej amerykanów

nieaktywni 22%, ak w wyborach 21%, ak partykularnie 4%, akt w społ lokalnej 20%, ak w kampaniach 15%, ak całościowo 11%, poza typologią 7%

11 % dorosłych Amerykanów w pełni sa zaangażowani

60 %- wybrane sfery aktywności politycznej

22% nie bierze wg udziału

RASA JAKO CZYNNIK DETERMINUJĄCY POZIOM PARTYCYPACJI W USA

• czarni obywatele USA sa nadreprezentatywni w grupie osób nieaktywnych 21% i reprezentowani poniżej średniej dla populacji w grupie osób niekatywn ( 6%)

• czarni częściej niz biali nie sa członkami żadnej organizacji 48%,

• czarni glosują rzadziej niz biali, ale różnica jest znacznie większa w stanach Południa 37 % niz w stanach północy 6 %

intensywność partycypacji politycznej jako funkcja wieku- poziom partycypacji jest mały w młodym wieku ( mniej niż 26 r) Najwyższy wi wieku 41-50 , później maleje

STATUS SPOŁ-EKO ( SES) JAKO CZYNNIK DETERMINUJĄCY POZIOM PARTYCYPACJI POL W USA

SES- będący miarą poziomu wykształcenia, dochodu i zadowu) jest czynnikiem silnie determinującym poziom partycypacji w 1/6 populacji najbardziej aktywnej, ponad połowa ( 57%) stanowią ludzie o najwyższym SES.

STATUS SPOŁECZNY A PARTYCYPACJA W UJĘCIU PORÓW

korelacja statusu społecznego a partycypacja

• RFN (0,18). Meksyk (0,24). Włochy (0,28) .W.Bryt (0,3). USA (0,43)

• wysoka zależność pomiędzy statusem a partycypacją - typowe dla USA- jest znacznie mniejsza w innych krajach demokratycznych

nie ma prostego związku pomiędzy stopniem

---