MAKROEKONOMIA

1. Zasoby, ograniczoność zasobów, dobra, czynniki produkcji

Zasoby są to posiadane czynniki sił wytwórczych. Zasoby ekonomiczne to wszystko to, co nadaje się do gospodarczego wykorzystania i jest niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej. Należą do nich: zasoby naturalne, kapitał rzeczowy, kapitał finansowy, praca ludzka, wiedza technologiczno-organizacyjna.

Zasoby kapitałowe - wartość posiadanych zasobów rzeczowych wytworzonych przez człowieka oraz zasoby finansowe potrzebne do działalności gospodarczej. W praktyce do zasobów kapitałowych zalicza się też posiadane zasoby naturalne i ludzkie.

Zasoby majątkowe przedsiębiorstwa - aktywa przedsiębiorstwa; występują w wielu postaciach. Można je ująć w trzy grupy: rzeczowe składniki majątku, finansowe składniki majątku (aktywa finansowe), wartości niematerialne i prawne. Z uwagi na funkcję ekonomiczną spełnianą przez majątek w procesie gospodarczym dzieli się go na dwie zasadnicze grupy: majątek trwały (aktywa trwałe), majątek obrotowy (aktywa obrotowe).

Zasoby naturalne (dary natury) - ziemia i wszystko to, co jest użyteczne dla człowieka w jej wnętrzu (surowce mineralne) oraz na jej powierzchni (przestrzeń, gleba, woda, powietrze, ciepło słoneczne).

Zasoby odnawialne są to tzn. zasoby mierzone za pomocą czasu. Zaliczamy od nich przede wszystkim świat roślinny i zwierzęcy, umożliwiający produkcję żywności, oraz zasoby energii odnawialnej (woda, wiatr, energia słoneczna i geotermalna).

Zasoby nieodnawialne to wszystkie gospodarczo eksploatowane zasoby minerałów.

Rodzaje dóbr

(ze względu na współczynnik elastyczności

-dobra normalne - gdy e_cd>0. a wśród nich

-dobra podstawowe - gdy 0<e_cd<1

-dobra luksusowe - gdy e_cd>1

-dobra niższego rzędu - gdy e_cd<0

Czynniki produkcji to posiadane przez społeczeństwo to zasoby, których użycie w procesie produkcji pozwala wytworzyć nową wartość. Dwa najważniejsze czynniki produkcji to:

• Praca, rozumiana jako siła robocza (często zamiast pracy, za czynnik produkcji uważa się obecnie tzw. kapitał ludzki, czyli ocenę jakości pracy użytej do produkcji)
• Kapitał produkcyjny.

2. Polityka fiskalna

Polityka fiskalna - to ogół działań państwa kształtujących budżet państwa poprzez zmiany we wpływach (np. podatki, zadłużenia publicznego) i wydatkach państwa (np. subwencje, inwestycje państwowe, itp.).

Zgodnie z poglądami szkoły keynesowskiej działania te mają na celu zmniejszenie bezrobocia (wzrost aktywności gospodarczej) - mówimy wtedy o polityce ekspansywnej lub ograniczenie inflacji - polityka restrykcyjna. W wykorzystaniu aktywnej polityki fiskalnej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym i niepewnością jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki fiskalnej dodatkowym ograniczeniem może być także deficyt budżetowy. Podstawową częścią składową polityki fiskalnej jest polityka podatkowa, określająca cele poboru podatków oraz sposoby ich realizacji.

W efekcie polityka fiskalna działa poprzez proces kształtowania polityki pieniężnej i wydatków publicznych w celu:

• łagodzenia wahań cykli koniunkturalnych,

• utrzymania tendencji wzrostowej gospodarki przy wysokim zatrudnieniu, a niskiej i niezmiennej inflacji (stabilizacja cen).

Polityka fiskalna pomaga w stabilizacji gospodarki narodowej tak długo, jak długo instytucje rządowe śledząc trendy rynkowe są w stanie skutecznie przewidywać ich makroekonomiczne skutki i podejmować aktywne działania. Nowoczesny system fiskalny bazuje również na wbudowanych mechanizmach ekonomicznych pełniących rolę automatycznych stabilizatorów gospodarki. Pozwalają one utrzymać stabilność gospodarki zanim stosowne organy podejmą decyzje w konkretnych sprawach. Do automatycznych stabilizatorów należą m.in.: progresywny i procentowy system podatkowy, zasiłki dla bezrobotnych i transfery socjalne.

Instrumenty polityki fiskalnej

• makroekonomiczne

• dochody budżetu państwa

• wydatki budżetu państwa

• deficyt i nadwyżki budżetowe

• dług publiczny

• mikroekonomiczne

• podatek

• opłata

• cło

• dotacja

• subwencja

• bon skarbowy

• obligacja skarbowa

• poręczenia i gwarancje rządowe

3. Inflacja

Inflacja - wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce w określonym czasie.

Możemy wyróżnić takie rodzaje inflacji jak:

1. jawna - występuje w gospodarce w której nie ma administracyjnego ograniczenia wzrostu cen, występuje 1 system cen, jest podawana do publicznej wiadomości liczona na bieżąco

2. ukryta - występuje w gospodarce w której występuje administracyjne ograniczenie wzrostu cen, związana jest z podwójnym systemem cen tzn. oficjalny poziom cen jest sztucznie utrzymywany, ceny są „urzędowe”. Na „czarnym rynku” kształtują się nowe systemy cen

3. popytowa - określona gdy 1-wszy impuls wzrostu cen występuje po stronie popytowej. Jest wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu.

4. podażowa - określana mianem kosztowej, występuje gdy 1-wszy impuls wzrostu cen występuje po stronie podażowej. Jest rezultatem wzrostu kosztów , efektem wzrostu nakładów związanych z pozyskaniem przez firmy rzadkich zasobów produkcji.

Do przyczyn powstawania inflacji możemy zaliczyć:

1. nadmierną ilość pieniądza w gospodarce

2. finansowe kłopoty państwa i konieczność finansowania deficytu

3. wzrost cen surowców

4. wygórowane roszczenia płacowe ze strony związków zawodowych

5. zmiany popytu na produkt

6. zmiany technologii wytwarzania produktów

7. zmiany konkurencji

8. ograniczenie dostaw żywności

4.Bezrobocie

Bezrobotny to czlowiek, ktory chce pracowac i aktywnie poszukuje pracy, ale nie moze utrzymac zatrudnienia przy istniejacych stawkach płacy. Bezrobocie to zjawisko polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia nie znajduje zatrudnienia.

Wyrozniamy trzy rodzaje bezrobocia:

• bezrobocie cykliczne - powstaje na skutek spadku zaagregowanego popytu w gospodarce

• bezrobocie strukturalne - powstaje na skutek zmian struktury przemyslowej gospodarki, prowadzacej do utraty pracy przez ludzi posiadajacych zawody wykorzystywane w zanikajacych galeziach przemyslu (np. kowal, cieśla)

• bezrobocie frykcyjne - dotyczy osob zmieniajacych prace, wchodzacych dopiero na rynek pracy np. absolwencji szkol lub na ten rynek powracajacy np. matki po urlopach wychowawczych.
  

Przyczyny bezrobocia :

• likwidacja niektorych galezi przemyslu np. Gornictwa

• zmniejszenie popytu na konkretne dobra czy uslugi

• ograniczanie produkcji

• brak informacji o miejscach pracy

• trudnosci mieszkaniowe

• przeniesienie zakladu do innego rejonu

• nie dostosowane do potrzeb rynku wyksztalcenie pracowniokow

• zmiany technologii

• wysokie zasilki dla bezrobotnych

Skutki bezrobocia :

• nie wykorzystany, nieproduktywny potencjal ludzki

• znaczne koszty materialne zwiazane z utzrymaniem bezrobotnych oraz sluzb zajmujacych sie ich problemami i obslugą

• spadek dochodow rodzin, rozszerzenie sie spolecznych kregow ubustwa i zjawiska z tym zwiazanego: np.nie oplacenie czynszow

• degradacja psychiczna i moralna osob pozostajacych bez pracy

• zjawiska patologii spolecznej - alkocholizm, narkomania, przestepczosc, samobojstwa

• utrata kwalifikacji

Aktywne sposoby ograniczania bezrobocia:

- ochrona istniejących miejsc pracy.
- udzielanie kredytów na zasadach preferencyjnych przędsębiorcom i bezrobtnym w celu tworzenia miejsc pracy.
- organizowanie prac interwencyjnych (publicznych, sezonowych)
- możliwośc zatrudniania u pracodawców zagranicznych

Pasywne sposoby ograniczania bezrobocia:

- zasiłki dla bezrobotnych, zapomogi
- promowanie pracy w niepełnym wymiarze pracy
- obnieżenie wieku emerytalnego
- wydłużenie czasu w służbie wojskowej

5.Mierniki wzrostu gospodarczego - PKB, PNB, PNN, DN

PKB- (produkt krajowy netto) jest miarą produkcji wytwórczej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju (niezależnie czy właściciel jest obywatelem tego kraju)

PNB-(produkt narodowy brutto) stanowi pieniężny wyraz bieżącej wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonych w gospodarce w danym okresie ( w ciągu roku)

PNB=PKB+dochody netto z tytułu własności i pracy za granicą

PNN jest to ilość pieniędzy, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po odłożeniu kwoty niezbędnej do odtworzenia zużytego w ciągu roku kapitału trwałego i utrzymania na dotychczasowym poziomie zasobu kapitału i rozmiarów produkcji. Oblicza się go poprzez odjęcie amortyzacji od PNB. Jest to więc ilość pieniądza, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po dołożeniu odpowiedniej ilości pieniędzy na sfinansowanie amortyzacji i utrzymania istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie

PNN=PNB-Amortyzacja

DN- dochód narodowy - jest największym agregatem obejmującym wszystkie dobra finalne i usługi wytwarzane w każdej gospodarce narodowej. Wyrażamy go w jednostkach wartościowych w bieżących cenach rynkowych, jakie ukształtowały się na rynku w danym kraju i w danym roku. Stosuje się je wtedy, gdy analizuje się podział narodu dochodowego. Wyrażamy go również w cenach stałych wziętych za podstawę z jakiegoś jednego roku. Wówczas niezależnie od tego jak zmieniały się ceny rynkowe w ciągu analizowanego okresu wszystkie dobra i usługi wyrażane są w tych samych cenach niezmiennych, które stosujemy do mierzenia DN i tylko DN w cenach stałych wykorzystywany jako miara dynamiki wzrostu gospodarczego, a przeliczony na jednego mieszkańca może być traktowany jako ogólna miara poziomu gospodarczego kraju.

6.Budżet Państwa, deficyt budżetowy, dług publiczny

Budżet państwa to zestawienie wszystkich dochodów i wydatków niezależnie od struktury polityczno-administracyjnej państwa. To plan finansowy zawierający dochody i wydatki państwa związane z realizacja przyjętej polityki społecznej, gospodarczej, obronnej. Jest sporządzany na rok, zatwierdzany przez władze ustawodawcze, po zatwierdzeniu staje się aktem prawnym. Opisuje jakie dobra i usługi państwo chce kupić w nadchodzącym roku, jakich chce dokonać płatności transferowych, jak chce za to zapłacić.

Do wpływów budżetowych możemy zaliczyć:

• Podatki bezpośrednie

• Podatki pośrednie

• Kary, grzywny

• Opłaty skarbowe

• Część zysku przedsiębiorstw których właścicielem lub współwłascicielem jest państwo

• Cła

• Z prywatyzacji i majątku państwowego

• Z zysku NBP

Natomiast do wydatków możemy zaliczyć:

• Wydatki związane z tradycyjnymi funkcjami państwa (administracja, wymiar sprawiedliwości)

• Wydatki związane z realizacją celów społecznych ( oświata, kultura, ochrona zdrowia)

• Wydatki związane z inwestycjami w gospodarkę ( dotacje, subwencje)

• Wydatki na obsługę zadłużenia wewnętrznego i zewnętrznego

Deficyt budżetowy - występuje gdy wydatki w budżecie danej instytucji(zazwyczaj państwa) są wyższe niż jej dochody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa. Powoduje wycofanie z obiegu określonej ilości pieniądza (działanie deflacyjne) i umożliwia wprowadzenie do obiegu dodatkowej ilości pieniądza poprzez udzielenie kredytu (kreacja pieniądza). Nadwyżka budżetowa jest jednym ze źródeł pokrycia kredytów bankowych. Skala i przeznaczenia nadwyżki budżetowej jest pochodną polityki społecznej i polityki gospodarczej.

Dług publiczny - obejmuje nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych, ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora (skonsolidowane zadłużenie brutto), zaciągnięte z tytułów: papiery wartościowe, pożyczki, kredyty, przyjęte depozyty, zobowiązania wymagalne (takie, których termin płatności minął, a które nie zostały przedawnione lub umorzone)

7. Pieniądz. Definicja, rodzaje, funkcje pieniądza

Pieniądz - to powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonywana jest wymiana produktów i usług.

Pieniądz pełni kilka podstawowych funkcji:

• Środka wymiany (cyrkulacji)

• Jednostki obrachunkowej (miernika wartości towarów i usług)

• Środka płatniczego (realizacja odroczonych płatności)

• Środka przechowywania bogactwa (środka tezauryzacji)

Funkcje pieniądza

- środek wymiany

Aby pieniądz mógł być wykorzystany jako środek wymiany musi spełnić następujące warunki:

• Musi być powszechnie akceptowany

• Musi być łatwo przenośny

• Musi być łatwo podzielny na mniejsze jednostki

• Musi być trudny do podrobienia

- jednostka obrachunkowa

Pieniądz jako jednostka obrachunkowa wyznacza
ceny towarów, co daje możliwość sprowadzania
ich do wspólnego mianownika, a następnie
określania ilościowych relacji między nimi.

Wartość jednostki pieniężnej określa państwo, tworząc skalę cen, czyli ustalając nazwę podstawowej jednostki pieniądza i sposób jej dzielenia na mniejsze części.

W funkcji tej pieniądz występuje w postaci idealnej (wyobrażeniowej). Oznacza to, że nie trzeba mieć pieniędzy, aby wyrazić wartość jakiegoś towaru w pieniądzu

- środek płatniczy

Pieniądz jako środek płatniczy występuje w postaci realnej, gdy odbiorca dokonuje płatności za dostarczone wcześnie produkty lub usługi albo też reguluje inne zobowiązania (np.. podatki).

- środek przechowywania bogactwa

Pieniądz pełni funkcję środka przechowywania bogactwa w sytuacji, gdy wszelkie zaoszczędzone dochody przedsiębiorstw i ludności zostają odłożone w postaci nagromadzonych pieniędzy i wychodzą z obiegu.

Pieniądz jako środek wszędzie przyjmowany
i poszukiwany, pozwala przechowywać silę
nabywczą, tj. zdolność do nabywania dóbr
o określonej wartości.

Podstawowe rodzaje pieniądza:

a) pieniądz kruszcowy- pierwotnie oznaczał system, w którym wartość kruszcu w monetach, będących w obiegu, odpowiadała nominalnej wartości tych monet; pieniądz kruszcowy oznaczał również system, w którym w obiegu były banknoty wymienialne na żądanie na kruszec przez instytucję emisyjną; w takim systemie rozmiary obiegu pieniężnego były limitowane przez zasoby kruszcu, choć pokrycie kruszcowe obiegu mogło być mniejsze niż 100%

b) pieniądz zdawkowy (gotówkowy)- każdy pieniądz istniejący w postaci monet lub biletów pieniężnych, który reprezentuje określoną wartość jedynie w sposób symboliczny, a jego siła nabywcza wynika nie z wartości materiału, z jakiego jest wykonany, lecz z prawnego przymusu przyjmowania w nim zapłaty

c) pieniądz rozrachunkowy (bezgotówkowy)- pieniądz nie istniejący w sensie fizycznym, funkcjonujący jedynie jako umowna wartość rachunkowa; takie cechy pieniądza rozrachunkowego czyniły go odpornym na „psucie monety” (obniżanie zawartości szlachetnego kruszcu w monecie i zmniejszanie jej ciężaru), przez co stał się czynnikiem stabilizującym system pieniężny w epoce pierwszych banków publicznych

d) pieniądz międzynarodowy- pieniądz akceptowany poza granicami kraju, który go emituje, używany w transakcjach międzynarodowych; do czasu wielkiego kryzysu gospodarczego 1929-33 zobowiązania międzynarodowe regulowano przepływami złota

e) pieniądz bankowy- pieniądz zapisany na rachunkach bankowych, kreowany przez banki przez udzielanie kredytów;

8. Modele wzrostu gospodarczego

modele klasyczne - determinanty produkcji znajdują się po stronie podaży;

• modele keynesowskie - osiąganie równowagi dokonuje się przede wszystkim poprzez dostosowania ilościowe, gdyż płace i ceny nie są elastyczne; siłą napędową produkcji jest popyt

-> modele jednoczynnikowe - badaniom poddawany jest tylko jeden czynnik, przy założeniu, że pozostałe czynniki nie mają znaczenia i są stałe

-> modele wieloczynnikowe - uwzględniają większą liczbę czynników wpływających na produkcję

-> modele wzrostu endogenicznego - postęp techniczny jest wynikiem celowych decyzji inwestycyjnych

-> modele egzogeniczne - czynniki wzrostu pochodzą z zewnątrz, nie są wynikiem świadomych decyzji uczestników rynku

Makroekonomiczna funkcja produkcji obrazuje maksymalne wielkości produkcji, jakie można osiągnąć przy wykorzystaniu danych nakładów czynników produkcji

Y = f (K, L, A)

K - kapitał L - zasób pracy A - technologia

9. Interwencjonalizm i protekcjonizm państwowy

Interwencjonizm państwowy - polityka aktywnego oddziaływania państwa na przebieg procesów gospodarczych

Funkcje interwencyjne to:

• ochronna zewnętrzna (polityka celna chroni produkcję krajową przed zagraniczną konkurencją),

• ochronna wewnętrzna (zwalczanie praktyk monopolistycznych i obrona konkurencji,

• łagodzenie skutków nierównej siły ekonomicznej różnych gałęzi gospodarczych)

• stabilizacyjna (utrzymanie na bezpiecznym poziomie wahań bezrobocia i inflacji)

• ekonomiczno-rozwojowa (stymulowanie tempa wzrostu poziomu gospodarczego i wpływanie na pożądane zmiany strukturalne w gospodarce),

• społeczno-socjalna (podział produktu krajowego brutto, obrona i ochrona części społeczeństwa żyjącego z pracy najemnej oraz walka z bezrobociem)

• społeczno-usługowa (świadczenie usług socjalnych, np. ochrona zdrowia, pomoc społeczna, ochrona rodziny).

Zakres interwencji państwa w gospodarkę jest stale przedmiotem sporów i dyskusji.

CENA MINIMALNA - to cena urzędowa, poniżej której nie wolno sprzedawać danego towaru. Ustalenie ceny minimalnej następuje na wniosek producentów; jest ona zawsze wyższa od ceny równowagi. Wprowadzenie ceny minimalnej wymaga równoczesnego przeciwdziałania zmniejszeniu popytu na rynku

Skutki dla konsumenta. Cena minimalna nie jest korzystna dla konsumenta. Konsument przy wprowadzeniu ceny minimalnej traci ponieważ:

1. Kupuje dobra drożej niż na wolnym rynku, gdzie cena równowagi byłaby niższa,

2. Płaci podatki, z których państwo skupuje od producenta produkty,

3. Kupuje dobra niskiej jakości, bo producent nie jest zainteresowany podnoszeniem jakości produktu, który i tak sprzeda po cenie minimalnej.

Cena maksymalna - cena urzędowa, powyżej której nie mogą być zawierane transakcje na dane dobro. Skutkiem wprowadzenia ceny maksymalnej może być niedobór rynkowy. Cena maksymalna jest na ogół niższa od ceny równowagi rynkowej.

Wprowadzana jest tylko w nielicznych przypadkach, gdy według decydentów wymaga tego ważny interes społeczny (np. ceny mieszkań komunalnych dla najbiedniejszych rodzin). Często jest przedmiotem kontrowersji. Cena maksymalna ma chronić interes konsumenta.

Skutki:

-powstawanie i rozwój czarnego rynku

-niedobór towaru (nieopłacalność produkcji)

-marnowanie produktów (nieopłacalność sprzedaży, w rolnictwie: nieopłacalność zbiorów)

Ustalenie ceny maksymalnej powyżej poziomu ceny równowagi nie wywołuje żadnych skutków na rynku, gdyż w takich warunkach cena równowagi będzie osiągalna. Z kolei cena maksymalna ustalona poniżej ceny równowagi spowoduje niedobór danego dobra na rynku i zmniejszenie jego wymienialnej ilości.

Protekcjonizm państwowy

Protekcjonizm - polityka ochrony produkcji i handlu krajowego przed konkurencją zagraniczną, głównie za pomocą ceł nakładanych na przywożone towary oraz koncesji i zakazów.

Cele:

- poprawa terms of trade (Terms of trade (TOT) - relatywne ceny dóbr eksportowanych do importowanych (w danym państwie), określane warunkami wymiany międzynarodowej. Wskaźnik ten pokazuje zmiany siły nabywczej eksportu w stosunku do importu poszczególnych krajów. - inna forma korzystnego wpływu protekcjonizmu na gospodarkę, dzieję się wtedy gdy eksporter zagraniczny po wprowadzeniu cła utrzymuje cenę na niezmienionym poziomie, bo spada cena importu netto (bez cła). Samo cło, tylko częściowo wliczone w cenę, również przyczynia się do poprawy terms of trade.

-powstrzymanie napływu taniej siły roboczej

-pomoc w przywróceniu pełnego zatrudnienia

10. Polityka pieniężna Banku Centralnego

Bank centralny - instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego. Zazwyczaj działa jako jednostka państwowa bądź podporządkowana państwu. W Polsce funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski.

Główne funkcje:

• Bank centralny emituje pieniądz gotówkowy. Następnie wprowadza go do obiegu poprzez skup metali szlachetnych, walut obcych oraz w formie długu, czyli udzielając kredytów bankom komercyjnym. Jest jedyną instytucją uprawnioną do emitowania znaków pieniężnych w danym państwie.

• Bank centralny jest bankiem banków i innych instytucji finansowych. Każdy bank komercyjny posiada w banku centralnym rachunek, na którym rejestruje rozliczenia z innymi bankami. Bank centralny świadczy usługi bankowe innym bankom .Bank centralny realizuje również transakcje z zagranicznymi bankami centralnymi i instytucjami międzynarodowymi.

• Bank centralny jest bankiem skarbu państwa. Prowadzi rachunki instytucji państwowych. Utrzymuje rachunki depozytowe państwa, prowadzi kasową obsługę budżetu, obsługuje dług publiczny.

Instrumenty pośrednie polityki pieniężnej:

- polityka rezerw obowiązkowych - zalicza się ona do instrumentów ilościowych. Stopa rezerw obowiązkowych określa, ile procent od każdego złotego (PLN) zdeponowanego na rachunkach a vista lub terminowych banki komercyjne muszą przekazać na swój rachunek w banku centralnym lub utrzymywać je w swojej kasie w formie zapasów gotówki.

- operacje otwartego rynku - prowadzone są z bankami komercyjnymi z inicjatywy banku centralnego. Polegają na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych, dewiz oraz bonów pieniężnych emitowanych na własny rachunek przez bank centralny.

- transakcje depozytowo-kredytowe - W ich ramach banki komercyjne mogą pożyczać z własnej inicjatywy pieniądze od banku centralnego. Istnieją jednak pewne limity i warunki specjalne tych pożyczek ustalane bezpośrednio przez bank centralny, który występuje tu jako kredytodawca ostatniej instancji. Do operacji depozytowych natomiast, należą wszelkie lokaty na rachunku terminowym w banku centralnym, zwane depozytami na koniec dnia.

Instrumenty bezpośrednie oddziaływania ba rynek pieniężny:

- kontrola udzielanych kredytów i stóp procentowych - zadaniem kontroli wysokości udzielanych przez banki komercyjne kredytów jest utrzymanie podaży pieniądza na określonym poziomie w celu przywrócenia lub po prostu zapewnienia równowagi w gospodarce i/lub obrotach bieżących z zagranicą( np. wypłacalność banków komercyjnych, ograniczenia depozytów lub papierów wartościowych);

- perswazja -polega ona na przekazywaniu w różnej formie informacji na temat krótko i średniookresowych założeń polityki pieniężnej, jej instrumentów i zamierzonych efektów.

---