PSYCHOLOGIA

Psychologia - jest to nauka, która w sposób naukowy bada zachowania jednostek i ich procesów psychicznych.

Naukowe badanie

• eksperymenty,

• wywiad,

• obserwacje.

Jednostka - w każdej sytuacji człowiek kimś jest.

Procesy psychiczne:

• spostrzeganie,

• uwaga,

• pamięć,

• myślenie,

• motywacje.

Psychologia, a inne nauki:

Filozofia - socjologia przeciw biologii.

Cele psychologii:

• opisywanie,

• wyjaśnienie,

• przewidywanie,

• kierowanie.

Działy psychologii

Teoretyczny:

• psychologia ogólna,

• psychologia rozwoju człowieka,

• psychologia różnic indywidualnych,

• psychologia genetyczna.

Stosowana:

• psychologia kliniczna,

• psychologia wychowawcza,

• psychologia sportu,

• psychologia rekreacji i turystyki.

• psychologia sadowa,

• psychologia zdrowotna,

• psychologia reklamy,

• psychologia Internetu,

Psychologia społeczna:

• psychologia ogólna - podstawowy dział dla całej psychologii. Zajmuje się prawidłowym przebiegiem procesów psychicznych, całkowitą ich klasyfikacją, analizą struktury, ich wzajemnymi stosunkami i funkcją, którą pełnią. (spostrzeganie, uwaga, wyobraźnia).

• Psychologia rozwoju człowieka - opis, wyjaśnienie i modyfikacja procesów rozwojowych zachodzących w życiu człowieka od poczęcia do śmierci.

• Psychologia sportu - zajmuje się opisem, wyjaśnianiem, przewidywaniem i modyfikowaniem zachowań ludzi (sportowiec, trener, lekarz, sędzia, widownia) związanych z szeroko rozumianą działalnością sportową w poszczególnych okresach treningowych (przygotowawczy, sportowy, roztrenowany).

• Psychologia społeczna - zajmuje się procesami zachodzącymi w zespołach ludzkich, wpływem, jaki wywiera na przebieg czynności jednostki. Fakt przynależności do określonej grupy społecznej, pozycją jednostki w grupie, jej rolę społeczną i wpływem na całość grupy.

• Psychologia kliniczna - zajmuje się opisem, wyjaśnieniem zaburzonego zachowania i przeżywania, określeniem ich psychospołecznych przyczyn oraz stosowaniem tej wiedzy w diagnozie i pomocy psychologicznej (ADHD, bulimia, anoreksja).

Kierunki rozwoju psychologii jako nauki zainteresowały człowieka już w starożytności stąd też wywodzi się nazwa tej nauki psyche (dusza) logos (nauka) - to jest pojęcie historyczne. 1879 rok początek psychologii jako nauki w Lipsku powstaje I laboratorium, którego założycielem jest W. Wundt. Każda nauka musi posiadać swój cel oraz specyficzne metody (sposoby zbierania informacji). W starożytności metody były subiektywne, natomiast w 1879 roku są metody obiektywne i psychologiczne. Mają swój cel:

• Biologiczny,

• Psychodynamiczny,

• Behawiorystyczny,

• Poznawczy,

• Humanistyczny,

• Ewolucjonistyczny.

Kierunek biologiczny

Zjawiska psychologiczne i społeczne można wyjaśnić w kategorii procesów humanistycznych tj. stany psychiczne prowadzą do biologicznie sprawdzonych reakcji.

Zachowanie jest zależne od funkcjonowania mózgu i układu nerwowego i procesów przekazywanych genetycznie.

Kierunek psychodynamiczny - (Z. Freud) początek XX wieku.

Zachowanie jest motywowane przez wewnętrzne nieświadome siły - wrodzone instynkty , biologiczne poglądy.

Osobowość człowieka składa się na 3 sfery:

• Id - sfera najbardziej pierwotnych popędów człowieka, które dają szanse na biologiczne przetrwanie człowieka (przyjemność),

• Ego - podejmuje decyzje w realnym życiu,

• Superego - sfera utożsamiana z sumieniem człowieka. Kształtuje się na bazie norm i wartości (etyczne, moralne, religijne, prawne) w danym społeczeństwie.

Zdrowa osobowość powinna integrować wszystkie 3 sfery i utrzymywać je w stanie względnej równowagi.

Kierunek behawiorystyczny - początek XX wieku J. Watson, B.F. Skinder - Ameryka Północna.

• Podłoże społeczne - ważne jak? a nie dlaczego?

• Zjawiska świadomości, choć istnieją nie odgrywają ważnej roli,

• Psychologia powinna być nauką obiektywną badającą zjawiska obserwowane (przez inne osoby, aparaturę pomiarową),

• Należy stosować obiektywne i ścisłe metody badawcze - eksperyment,

Zachowanie człowieka jest zdeterminowane przez układ zewnętrznych bodźców - ono też powinno być przedmiotem badań. Zmiany zachowania stanowią wynik uczenia się nowych reakcji.

(bodziec) S R (reakcja)

Istotną rolę w sterowaniu zachowaniem odgrywa system wzmocnień pozytywnych (nagrody) i negatywnych (kar).

Behawioryści stworzyli wiele metod i technik modyfikujących nieporządane zachowanie - inżynieria behawiorystyczna.

Kierunek poznawczy - H. Simon „Myślę, więc jestem” - R. Dacartes.

Człowiek jest istotą myślącą. Jednostka spostrzega zapamiętuje informacje, czyli analitycznie i twórczo podejmuje celowe działania i kontroluje intelektualnie ich przebieg.

Psychologia poznawcza zajmuje się procesami umożliwiającymi gromadzenie wiedzy o świecie i nim samym; uwaga, pamięć, myślenie, rozwiązywanie problemów.

Człowiek jest sterowany przez informacje, które przetwarza. Tworząc swoją subiektywną rzeczywistość - wewnętrzny świat myśli i wyobraźni (tzw. schemat lub recenzja poznawcza).

Podstawową metodą modyfikacji ludzkiego zachowania jest systematyczne wychowanie.

Kierunek humanistyczny

Psychologia bada aktualną strukturę życia człowieka, jego doświadczenia, przeżycia, wartości, cele.

Człowiek jest całością ciało + psychika.

Człowieka ma prawo samorozwoju.

Człowiek z natury jest dobry, a dążenia jego są pozytywne.

Człowiek jest wolny, ma możliwości wyboru, ma wolną wolę,

Ważniejsze są emocje pozytywne, niż negatywne.

Człowiek ma swój cel, plan.

Kierunek ewolucjonistyczny:

Zajmuje się przystosowaniem psychicznym człowieka ukształtowanym w drodze ewolucji.

Psychologia ewolucyjna bada mechanizmy psychiczne w kategoriach ich znaczenia dla przystosowania się człowieka w drodze ewolucji.

INTELIGENCJA:

1. zdolność nauczania się na podstawie własnych doświadczeń.

2. zdolność przystosowania się do otaczającego środowiska.

3. zdolność metapoznawcza (osoba inteligentna, ma rozeznanie we własnych procesach poznawczych, potrafi je kontrolować i świadomie nimi kierować).

Wybrane teorie inteligencji - współczesne teorie inteligencji możemy podzielić na:

1. hierarchiczne - w koncepcjach hierarchicznych przyjmuje się, iż istnieje przede wszystkim inteligencja wrodzona, bazowa, która wiąże się z umiejętnością analizy i przetwarzania informacji, szukania związków przyczynowo - skutkowych. Następnie człowiek rodząc się trafia do konkretnego środowiska, w którym stawiane są różne wymagania dzięki czemu tworzą się tzw. inteligencje szczegółowe (uzdolnienia).

2. oparte na czynnikach równorzędnych - badacze zakładają iż niema inteligencji bazowej, istnieje za to wiele inteligencji równoważnych, która we wzajemnej współpracy tworzy ogólny potencjał inteligencji człowieka.

3. rozwojowe.

Przykłady koncepcji hierarchicznej - jest koncepcją R.B.Cattell, która zakłada istnienie inteligencji płynnej i skrystalizowanej.

1. Inteligencja płynna - uwarunkowana jest genetycznie, jej potencjał wzrasta wraz z biologicznym rozwojem organizmu i maleje wraz z procesem starzenia biologicznego.

2. Inteligencja skrystalizowana - kształtuje się w wyniku wykorzystania przez człowieka inteligencji płynnej w wyniku zdobywania doświadczeń, uczenia się i aktywności własnej.

H. Gardnem - teoria inteligencji wielorakich:

• Logiczno - matematyczna,

• Językowa,

• Przestrzenna,

• Muzyczna,

• Cielesno - kinestetyczna,

• Interpersonalna (społeczna),

• Intrapersonalna (emocjonalna).

Inteligencja językowa - rozumie zasady gramatyczne, słowotwórstwa, fleksji.

Inteligencja cielesno - kinestetyczna - kontrolowanie ciała i zręczne operowanie przedmiotami.

Interpersonalna (społeczna) - zdolność do rozróżniania nastrojów, usposobienia, motywacji, pragnień innych ludzi i adekwatnego na nie reagowania.

Inteligencja intrapersonalna (refleksyjna) - osoba o szczegółowej i trafnej samowiedzy. Umiejętność skupienia uwagi na swoich uczuciach, wyciąganie wniosków z przeżytych doświadczeń i planowanie. Intuicja.

Od czego zależy inteligencja człowieka?

I = (Genetyka x Środowisko), a nie I = (Genetyka + Środowisko)

Determinanty inteligencji:

I = f (G x Ś) Hebb

Inteligencja, a środowisko

• Dzieci wilcze,

• Środowisko wychowawcze (rodzina, edukacja, rówieśnicy),

• Dostęp do dóbr kultury,

• Status społeczno - ekonomiczny,

• Lata nauki,

• Miejsce zamieszkania,

• Odżywianie i higiena,

IQ - iloraz inteligencji

Globalny wskaźnik poziomu rozwoju umysłowego jednostki uzyskiwany w badaniu testowym, pokazujący w jakim stopniu pozostaje wynik osiągnięty przez daną osobę do przeciętnego rozkładu wyników uzyskiwanych przez większość osób tej samej płci i w tym samym wieku.

• 85 - 115 IQ inteligencja przeciętna 68% ludzi,

• 115 - 130 IQ inteligencja wysoka 14% ludzi,

• Powyżej 130 IQ inteligencja bardzo wysoka 2% ludzi,

• 70 - 85 IQ obniżona inteligencja 14% ludzi,

• Poniżej 70 IQ inteligencja upośledzona 2%j ludzi.

Upośledzenie umysłowe (oligofrenia, niedorozwój umysłowy) - zahamowany lub niepełny rozwój umysłowy uwarunkowany genetycznie lub spowodowany trwałymi zmianami patologicznymi w układzie nerwowym.

Opóźnienie w rozwoju umysłowym - okresowe zahamowanie rozwoju umysłowego, które z czasem wyrównuje się.

Kategoria upośledzenia w stopniu:

• Lekkim,

• Umiarkowany,

• Znacznym,

• Głębokim.

Upośledzenie w stopniu lekkim:

• Obniżony poziom rozumienia i wnioskowania,

• Utrudnione używanie lub brak pojęć abstrakcyjnych,

• Niedostateczny krytycyzm,

• Kontakty i emocje w normie, choć zdarza się brak dystansu i chwiejność reakcji emocjonalnych,

• Trudności w nauce pisania, czytania,

• Pełna samoobsługa,

• Mowa płynna (zdarzają się wady wymowy),

• Praca nie wymagająca procesu decyzyjnego.

Inteligencja emocjonalna - trafne rozpoznawanie emocji i regulowanie swojego postępowania w różnych sytuacjach emocjonalnych. Zbiór zdolności umożliwiających wykorzystanie emocji w rozwiązywaniu problemów.

Inteligencja emocjonalna dotyczy 5 dziedzin wg. D. Goldmana:

• Znajomości własnych emocji (samoświadomość, rozpoznaję i wiem jak dane emocje wpływają na mnie, potrafię ocenić swoje zdolności i wierzę w swoje umiejętności),

• Efektywne kierowanie emocjami (samoregulacja),

• Zdolności motywowania,

• Empatia (emocjonalna, poznawcza)

• Nawiązywanie i podtrzymywanie związków z innymi.

Empatia emocjonalna - umiejętność wejścia i zrozumienia stanów emocjonalnych drugiej osoby.

Empatia poznawcza - co spowodowało, że dziecko wyraża takie sądy, oceny i opinie.

MYŚLENIE

Proces psychiczny, poznawczy, który polega na przetwarzaniu informacji zakodowanych w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i pojęciach. Wykorzystujemy je do rozwiązywania problemów.

Struktura procesu myślenia

Myślenie:

1. informacje:

• proces percepcji (spostrzeganie),

• wyobrażenia (od 14 miesięcy),

• pojęcia.

reguły myślenia:

• algorytmy - reguły dobrze określone, często występujące, gwarantujące 100% osiągnięcie celu,

• heurystyki - reguły słabo określone, rzadko występujące, nie gwarantujące osiągnięcia celu.

3. operacje:

• analiza,

• synteza,

• porównanie,

• uogólnianie,

• abstrahowanie.

Myślenie jako rozwiązywanie problemów

Rodzaje problemów:

Ze względu na ilość możliwych rozwiązań:

1. jedno poprawne rozwiązanie.

2. kilka poprawnych rozwiązań.

Ze względu na ilość posiadanych informacji:

1. otwarte - niema możliwości rozwiązania.

2. zamknięte - jest wiele możliwości rozwiązanie. Problem wybrania najlepszej możliwości.

Fazy w myśleniu rozwiązywania problemów

1. dostrzeganie problemów.

2. analiza sytuacji problemowej.

3. szukanie rozwiązań (często dochodzi do zjawiska olśnienia - nagłe znalezienie rozwiązania).

Teoria wypoczynku - regeneracja układu nerwowego, szansa znalezienia innego lepszego rozwiązania.

Teoria inkubacji - nie myślimy o problemie, lecz nad problemem pracuje nasza podświadomość, która po czasie znajduje rozwiązanie.

Efektywną metodą poszukiwania twórczych rozwiązań jest burza mózgów - przez 15-20 minut cała grupa wymyśla możliwości rozwiązania, a jedna osoba zapisuje je na tablicy. Nie wolno oceniać pomysłów

4. wybór rozwiązania

Efekt pierwszeństwa - przeceniamy pierwsze rozwiązania.

Efekt ojcowski (emocjonalny) - mój pomysł jest najlepszy.

PERCEPCJA - aktywne spostrzeganie

Zachowanie ludzi uzależnione jest od przebiegu procesów psychicznych, które dzielimy na:

1. poznawcze (percepcja - spostrzeganie, uwaga, wyobraźnia, pamięć uczenie się, myślenie).

2. procesy regulacyjne (emocje, motywacja).

Procesy poznawcze

1. dają orientację w świecie bez wartościowania informacji,

2. prowadzą do uruchomienia przetwarzania informacji.

3. rezultatem są: obrazy, pojęcia, sądy, plany.

Percepcja - spostrzeganie - proces psychologiczny poznawczy polegający na aktywnym i twórczym odbiorze otaczającej rzeczywistości drogami zmysłowymi (percepcja wzrokowa, słuchowa, wzrokowa, czuciowa).

Ludzki mózg bombardowany jest miliardami informacji płynącymi ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego - nie ma możliwości przetwarzania wszystkich informacji w związku z tym zaczyna je organizować wybierając te informacje, które są:

1. Kontrastowe

2. Wyłapuje te rzeczy, które ma z doświadczenia.

Czynniki wpływające na proces percepcji:

1. Wiedza, doświadczenie, zainteresowania,

2. Uwaga - wybiórcza percepcja (kontrast).

3. Emocje.

4. Motywacja

5. Nastawienie

6. Osobowość (wszystkie cechy)

7. Cechy sytuacji

MYŚLENIE TWÓRCZE (DLA CHĘTNYCH) produktywne nieproduktywne

29.01.2009

UCZENIE SIĘ

Nie obserwowalny proces, który prowadzi do względnie trwałej zmiany zachowania lub możliwości (potencjału) zachowania lub możliwości (potencjału) zachowania oparty na indywidualnym doświadczeniu; jest możliwy dzięki pamięci - zdolności do przechowywania śladów tego doświadczenia.

1. zmiana zachowania lub jego potencjału.

2. względnie trwała zmiana.

3. proces oparty na doświadczeniu.

Podstawowe rodzaje uczenia się:

1. Warunkowanie klasyczne - uczenie się przewidywalnych sygnałów.

2. Warunkowanie sprawcze (instrumentalne) - uczenie się o konsekwencjach.

3. Modelowanie zachowania i naśladownictwo.

KARA, A KONSEKWENCJA

Warto zapamiętać!

Nagroda = więcej zachowań

Brak reakcji = mniej zachowań

Kara = pozornie mniej zachowań w obecności osoby karzącej,

Wzrost zachowań buntowniczych,

Wzrost zachowań, które są karane, kara jako nagroda, bowiem skupia uwagę dorosłych na dziecku

Funkcje kary:

- karząca

-wychowawcza

Konsekwencja - wynik, skutek, rezultat, logiczne następstwo faktów; logiczna ciągłość w działaniu; postępowanie oparte na ściśle określonych zasadach, zgodnie z powziętym planem; wytrwałość w dążeniu do czegoś.

Kara:

- wymierzana w dużych emocjach,

- niewspółmierna do popełnionego czynu,

- zemsta rodzica/nauczyciela,

- niekiedy bywa fizyczna,

- często jest objawem bezradności, przez co traci wychowawczy charakter.

Konsekwencja:

- pozbawiona nadmiernych emocji,

- współmierna do popełnionego czynu,

- nie może stac się zemstą,

- zgodna z wcześniejszymi ustaleniami,

- nigdy nie bywa fizyczna,

- przewidywalna, nie narusza godności osobistej dziecka

Cztery kroki do zastosowania konsekwencji:

1. Ustalenie zasad i ich konsekwencji czyli ustanowienie granic. (Jasiu, nie spóźniamy się na lekcje, jeśli…)

2. Wyrażenie swoich uczuć związanych z zachowaniem dziecka. (Denerwuję się, kiedy przez spóźnialskich tracą inne dzieci)

3. Zagrożenie konsekwencjami (jeśli spóźnisz się kolejny raz, to… konsekwencje zgodne z „kodeksem klasowym/szkolnym”)

Wykonanie konsekwencji

30.01.2009

TEMPERAMENT CZŁOWIEKA

Najczęściej wyróżniane cechy temperamentu:

1. Temperament wiąże się z cechami zachowania

2. Uwarunkowany jest biologicznie (genetycznie) i zależy od funkcjonowania układu nerwowego.

3. temperament jest względnie stały, zmienia się wraz z procesem dojrzewania, a następnie biologicznego starzenia układu nerwowego.

4. Temperament ujawnia się w niemowlęctwie.

5. temperament przejawia się w reakcjach emocjonalnych i motorycznych.

6. temperament przejawia się w formie wypowiedzi, a nie w treści.

7. reakcje temperamentalne charakteryzują 2 parametry:

• czasowy (czas powstawania, utrzymywania i wygaszania reakcji, tempo reakcji),

• siła reakcji.

Historia badań nad temperamentem.

Hipokrates tłumaczył różnicę w zachowaniu występowaniem w organizmie człowieka 4 podstawowych cieczy: krew, żółć, czarna żółć, flegma.

Współcześnie badacze uważają, iż przyczyną różnic w zachowaniu są cechy układu nerwowego. Jako pierwszy stwierdził to Ivan Pawłow.

Typologia (klasyfikacja) temperamentu według Ivana Pawłowa. Wyróżnił on 3 podstawowe cechy układu nerwowego: :

1. siła

• pobudzenia układu nerwowego,

• Hamowania układu nerwowego.

równowaga,

ruchliwość.

Siła pobudzenia układu nerwowego - jest wrodzona, bezwarunkowa i przejawia się w dużej odporności i efektywności działania w sytuacjach trudnych, ekstremalnych.

Siła hamowania układu nerwowego - jest reakcją warunkową, można się jej nauczyć. Polega na odraczaniu w czasie reakcje, zmniejszać, całkowicie tłumić w zależności od sytuacji.

Równowaga Pobudzenie = Hamowanie.

Choleryk ma przewagę siły pobudzenia w stosunku do siły hamowania. Jest on osobą impulsywną. Choleryk uzewnętrznia swoje stany emocjonalne.

Ruchliwość - szybkość przejścia z procesu pobudzenia do procesu hamowania i odwrotnie. Jest bardzo ważną cechą w procesie adaptacji człowieka do otaczającego świata.

Typy silne:

1. zrównoważone.

• Ruchliwy (sangwinik),

• Powolny (flegmatyk).

niezrównoważone (choleryk).

Typy słabe:

1. melancholik.

Typy temperamentalne nie różnicują naszych osiągnięć w codziennym rutynowym życiu.

Osobowość spokojnego flegmatyka - introwertyk, obserwator, pesymista.

MOCNE STRONY OSOBOWOŚCI
Świat wewnętrzny spokojnego flegmatyka	Spokojny flegmatyk w pracy	Spokojny flegmatyk jako rodzic	Spokojny flegmatyk jako przyjaciel
powściągliwy, niewymagający i beztroski, spokojny, chłodny, opanowany, cierpliwy, zrównoważony, cichy, a przy tym dowcipny, życzliwy i uprzejmy, emocje skrywa głęboko, pogodzony z życiem, uniwersalny.	kompletny i solidny, spokojny i zgodny, ma zdolności administracyjne, pośredniczy w rozwiązywaniu problemów, unika konfliktów, dobrze znosi naciski, znajduje proste wyjście.	jest dobrym rodzicem, poświęca dzieciom dużo czasu, nie śpieszy się, przyjmuje zarówno dobro, jak i zło, niełatwo go zdenerwować.	łatwy we współżyciu, uprzejmy i pogodny, nienatarczywy, dobry słuchacz, odznacza się ciętym dowcipem, lubi obserwować ludzi, ma wielu przyjaciół, współczujący i troskliwy.

Osobowość energicznego choleryka - ekstrawertyk, człowiek czynu, optymista.

MOCNE STRONY OSOBOWOŚCI
Świat wewnętrzny energicznego choleryka	Energiczny choleryk w pracy	Energiczny choleryk jako rodzic	Energiczny choleryk jako przyjaciel
urodzony przywódca, dynamiczny i aktywny, nieodparta potrzeba zmian, musi korygować błędy, silna wola i zdecydowanie, nie ulega wzruszeniom, trudno go zniechęcić, niezależny i samowystarczalny, wzbudza zaufanie, wszystkim pokieruje.	ukierunkowany na cel, ogarnia całokształt, dobry organizator, dostrzega praktyczne rozwiązania, szybki w działaniu, rozdziela pracę, kładzie nacisk na wydajność, realizuje cele, dodaje innym bodźca, opozycja pobudza go do działania.	sprawuje sprężyste kierownictwo, ustala cele, pobudza rodzinę do działania, zna właściwą odpowiedź, organizuje życie rodzinne.	niezbyt odczuwa potrzebę przyjaźni, pracuje dla potrzeb grupy, przewodzi i organizuje, zazwyczaj ma racje, sprawdza się w nieoczekiwanych sytuacjach.

Osobowość towarzyskiego sangwinika - ekstrawertyk, rozmowny, optymista.

Ekstrawertyk - osoba, która energia życiowa skierowana jest na zewnątrz, osoba życiowa, szuka dodatkowych pobudzeń, żywy, otwarty, towarzyski, łatwo i chętnie nawiązuje znajomości, sam je inicjuje, z dobrym nastrojem, lubi towarzystwo innych ludzi, pogodny.

Optymista - oczekuje pozytywów od życia, nastawiony jest na sukces, nie generalizuje i uogólnia porażek.

MOCNE STRONY OSOBOWOŚCI
Świat wewnętrzny towarzyskiego sangwinika	Towarzyski sangwinik w pracy	Towarzyski sangwinik jako rodzic	Towarzyski sangwinik jako przyjaciel
dar przyciągania do siebie ludzi, gadatliwy, narrator, dusza towarzystwa, ma poczucie humoru, pamięć do kolorów, umacnia kontakt ze słuchacz przez dotyk, emocjonalny i wylewny, entuzjastyczny i ekspresywny, wesoły i spontaniczny, ciekawy, urodzony i aktor, prostoduszny, żyje dniem dzisiejszym, zmienność usposobienia, szczerość serca, ciągle jak dziecko.	pracuje ochotniczo, inicjuje nowe formy aktywności, sprawia bardzo dobre wrażenie, twórczy i barwny, tryska energią i entuzjazmem, rozpoczyna w efektowny sposób, pobudza innych do współpracy, oczarowuje współpracowników.	wnosi do domu radość, lubiany przez przyjaciół dzieci, obraca nieszczęście w żart, mistrz sztuczek cyrkowych.	z łatwością zyskuje przyjaciół, kocha ludzi, lubiany komplementy, jest zazwyczaj podekscytowany, wzbudza zazdrość, nie chowa urazy, szybko przeprasza, nie dopuszcza do nudy, lubi spontaniczne działanie.

Osobowość perfekcyjnego melancholika - introwertyk, myśliciel, pesymista.

Introwertyk - energia życiowa skierowana jest na zewnątrz, osoba skoncentrowana na świecie wewnętrznych przeżyć, ma bogate życie wewnętrzne, niema potrzeby częstego wchodzenia w kontakty z ludźmi, unika dodatkowych wyzwań, stymulacji.

Pesymista - nie oczekuje od życia pozytywów, generalizuje porażki

Podstawową cechą melancholika jest wrażliwość.

MOCNE STRONY OSOBOWOŚCI
Świat wewnętrzny perfekcyjnego melancholika	Perfekcyjny melancholik w pracy	Perfekcyjny melancholik jako rodzic	Perfekcyjny melancholik jako przyjaciel
głęboki i skłonny do rozmyślań, analityczny, poważny i zdeterminowany, ma zadatki na geniusza, utalentowany i twórczy, muzykalny, przejawia zdolności artystyczne, filozofujący i poetyczny, wyczulony na piękno, wrażliwy na potrzeby innych, skłonny do poświęceń, sumienny, idealista.	podporządkowuje się regulaminom, perfekcjonista o wysokich wymaganiach, docenia wagę szczegółów, wytrwały i dokładny, uporządkowany i zorganizowany, schludny i czysty, oszczędny, łatwo dostrzega problem, znajduje twórcze rozwiązania, musi dokończyć, co zaczął, lubi wykresy, schematy, wykazy i liczby.	wymagający, oczekuje właściwego postępowania, dba o porządek w domu, troskliwy, poświęca się dla innych, zachęca do nauki i rozwoju zdolności.	ostrożnie dobiera przyjaciół, chętnie pozostaje w cieniu, unika zwracania na siebie uwagi, wierny i ofiarny, wysłucha narzekań, może pomóc w rozwiązywaniu problemów, głęboko troszczy się o innych, współczujący aż do łez, szuka idealnego partnera.

Regulacyjna teoria temperamentu Jana Strzelała.

RTT - regulacyjna teoria temperamentu.

Teoria ta wskazuje, iż przyczyną różnic w zachowaniu człowieka są wrodzone, fizjologiczne mechanizmy: wzmacniania lub tłumienia stymulacji (bodźców).

Ludzie różnią się w zakresie zapotrzebowania na ilość pobudzeń.

Wysokoreaktywni	Niskoreaktywni
Wrodzony mechanizm wzmacniania stymulacji (bodźców). Bardziej wrażliwi, mniej wydolni. Unika dodatkowych pobudzeń.	Wrodzony mechanizm tłumienia stymulacji (bodźców). Mniej wrażliwi, bardziej wydolni. Aktywnie szukają dodatkowych pobudzeń w środowisku zewnętrznym..

Psychologia 27.02.10

Niskoreaktywni

-Preferują prostolinijny styl działania (bezpośrednio prowadzący do celu) z przewagą -czynności zasadniczych.

-Preferują czynności jednorodne i ciągłe.

-Metoda nauczania syntetyczna, całościowa.

-Przyswajanie nawyku ruchowego - wolniej przyswaja, szybciej doskonali.

-Mniejsza rozbieżność między ja realnym a ja idealnym. Wybór bardziej realistycznych celów.

Wysokoreaktywni

-Preferują czynności różnorodne i przerywane.

-Metoda nauczania analityczna, częściowa.

-Przyswajanie nawyku ruchowego - szybciej przyswaja, wolniej doskonali.

-Większa rozbieżność między ja realnym a ja idealnym. Wybór mniej realistycznych celów.

Koszty psychofizjologiczne

Są to zmiany na poziomie fizycznym i psychicznym, które powstają w sytuacji kiedy nie są wykorzystywane preferencje tempera mentalne i intelektualne jednostki. Zmiany fizjologiczne: przyspieszona akcja serca, nadciśnienie tętnicze i z czasem prowadzi to do chronicznego nadciśnienia z tendencją do zawału. Choroby psychosomatyczne - są to choroby których przyczyna tkwi w psychice a efekty tkwią w ciele.

EMOCJE

Emocje są to procesy psychiczne, regulacyjne, które powodują szereg zmian psychofizjologicznych w organizmie, uaktywniają się w sytuacjach ważnych dla jednostki.

Ogólna charakterystyka procesu emocjonalnego:

- Składnik afektywny (znak emocji)

- składnik pobudzeniowy (emocje wpływają na pracę układu nerwowego, hormonalnego i mięśniowego)

- składnik treściowy

Regulacyjna rola procesów emocjonalnych

Procesy emocjonalne są specyficzną odpowiedzią aparatu psychicznego na zjawiska mające znaczenie dla funkcjonowania człowieka jako jednostki i danej…

Wpływ emocji na biologiczne funkcjonowanie organizmu (ukł. Nerwowy, hormonalny, mięsniowy)

Część sympatyczna rozszerza źrenice, pobudza wydzielanie śliny gęstej, przyspiesza czynność serca, rozszerza oskrzela, hamuje peralistykę żołądka i wydzieanie soków, pobudza wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny, hamuje wydzielanie trzustki, hamuje perystaltykę jelit, hamuje skurcze pęcherza.

Część parasympatyczna zwęża źrenice, pobudza wydzielanie śliny obfitej, wodnistej, zwalnia czynność serca, zwęża oskrzela, pobudza perystaltykę żołądka i wydzielanie soków trawiennych, pobudza wydzielanie trzustki, pobudza perystaltykę jelit, wywołuje skurcz pęcherza.

Wpływ emocji na sprawność działania

I prawo Yerkesa-Dodsona

Wraz ze wzrostem natężenia procesów emocjonalno-motywacyjnych wzrasta sprawność działania ale do pewnego momentu (optimum pobudzenia) po czym maleje.

II prawo Yerkesa-Dodsona

Przy zadaniach trudnych niewskazany jest maksymalny poziom pobudzenia emocjonalno-motywacyjnego. Przy zadaniach łatwych nie ma to znaczenia.

Strategie samokontroli emocjonalnej:

- Tłumienie emocji albo odreagowywanie w sposób społecznie akceptowany

- Oddziaływanie na sytuacje, które są źródłem emocji

- Oddziaływanie na procesy wewnętrzne, które mogą modyfikować emocje,

- Podejmowanie czynności mających za zadanie zredukowanie lub pobudzenie napięcia emocjonalnego

Motywacja

Zespół procesów psychicznych i fizjologicznych sterujących zachowaniem człowieka, tak aby doprowadzić go do osiągnięcia celu.

Temat prezentacji:

Ogólna charakterystyka wiek młodszy szkolny lub wiek starszy szkolny (rozwój emocjonalny, społeczny, osobowości)

Motywacja powoduje:

- wzbudzanie energii

- ukierunkowanie wysiłku na określony cel

- selektywność uwagi w stosunku do odpowiednich bodźców

- zorganizowanie pojedynczych reakcji w zorganizowana sekwencje

- konsekwentne kontynuowanie czynności, aż do zmiany kierunków, które ja zapoczątkowały

Proces motywacyjny zależy od:

- atrakcyjności celu

- przeświadczenia o możliwości osiągnięcia tego celu

Motywację charakteryzuje:

- kierunek dążeń:

a) cel

b) motyw (specyficzny stan wewnętrzny charakteryzujący się niespełnieniem i gotowością do podjęcia aktywności czyli napięciem motywacyjnym)

- siła dążeń

Wpływ motywacji na sprawność I i II prawo Yerkesa-Dodsona

Motywacja wewnętrzna (robie coś dla siebie, przekraczanie wewnętrznych barier, motywuję się sam)

Motywacja zewnętrzna (elementy zewnętrzne motywują nas- pieniądze, nagrody, pochwały)

Piramida potrzeb Maslowa

1. Potrzeby fizjologiczne (potrzeby pożywienia, wody, tlenu, odpoczynku, spełnienia seksualnego, uwolnienia od napięcia)

2. Bezpieczeństwo (potrzeby bezpieczeństwa, wygody, spokoju, wolności od strachu)

3. Przynależność (potrzeby więzi, afiliacji, miłości i bycia kochanym

4. Szacunek (potrzeby zaufania do siebie, poczucia własnej wartości i kompetencji, szacunku do samego siebie i poważania ze strony innych)

5. Potrzeby poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości)

6. Potrzeby estetyczne ( potrzeby harmonii i piękna)

7. Samorealizacja (potrzeby spełniania swojego potencjału, posiadania sensownych celów)

8. Transcendencja (duchowe potrzeby, utożsamienia z kosmosem)

1 i 2 - potrzeby niższego rzędu

3 - 8 - potrzeby wyższego rzędu

Deprywacja potrzeb - realizuje potrzeby wyższego rzędu kosztem potrzeb niższego rzędu.

Emocje i motywacja dopracować z książki J. Gracz T. Sankowski - „Psychologia sportu” (emocje przedstartowe, jak pracować z zawodnikiem po sukcesie/porażce, teoria motywacji potrzeb Atkinsona - motywacja sukcesu i motywacja unikania porażki)

STRES

- Stres jest nieswoistą reakcją organizmu na poziomie fizjologicznym, behawiorystycznym, emocjonalnym i poznawczy na stawienie mu wymagania: fizyczne lub psychiczne.

- Stresem określa się wszystkie bodźce, które zmieniają stopień gotowości człowieka do działania.

Homeostaza

- Biostaza

- Psychostaza

- Socjostaza

Ilościowa i jakościowa charakterystyka stresu:

Ilościowa: deprywacja - stres - przeciążenie

Jakościowa: eustres - stres - dystres

Mechanizm rozwoju sytuacji stresowej wg Selyego

Rys.1

Klasyfikacja źródeł stresu

1. źródła fizyczne inaczej przyrodnicze (wilgotność, temp -klimat, ciśnienie, hałas)

2. Chronobiologiczne źródło stresu (cykl okołodobowy)

3. Psychiczne źródła stresu

4. Stresory społeczne

Zaliczenie

Temperament, emocje, motywacja, stres - 27.03.10

---