Lek. Wet. Paweł Walendzik
Anatomia i fizjologia zwierząt
Nazewnictwo, definicje:
Anatomia- z gr. Anatome- sekcja, krajanie, dział nauki zajmujący się badaniem budowy organizmu.
Anatomia prawidłowa- dział anatomii zajmujący się badaniem i analizą prawidłowej budowy ciała.
Anatomia patologiczna- zajmuje się badaniem odstępstw od prawidłowej budowy ciała.
Anatomia porównawcza- dział anatomii analizujący budowę organizmu w oparciu o porównanie struktury oraz charakteru funkcjonalnego poszczególnych narządów i układów.
Anatomia topograficzna- nauka zajmująca się badaniem wzajemnego położenia narządów w ciele.
Anatomia ogólna, szczegółowa, stosowana.
Fizjologia- nauka o czynnościach organizmów żywych, ich narządów, tkanek i komórek.
Cytologia- nauka o budowie i czynnościach komórek roślinnych i zwierzęcych.
Histologia- nauka o budowie, czynności i rozwoju tkanek oraz narządów organów.
Osteologia kości, mitologia mięsnie, gastrologia, enterologia, endokrynologia ukł. dokrewny, hormony, urologia, neurologia układ nerwowy, ginekologia, andrologia, położnictwo.
Płaszczyzny-
Pośrodkowa- dzieli ciało na dwie symetryczne połowy- lewą i prawą,
Strzałkowa, przyśrodkowa- podobnie jak wyżej dzieli ciało na lewą i prawą część ale już symetrycznie, pionowo u człowieka u zwierząt od przodu do tyłu.
Grzbietowa- dzieli ciało na część górną i dolną u człowieka na czworaka, podział poziomy u zwierząt, na część przednią i tylnią u człowieka pionowo ,
Poprzeczna- dzieli ciało na część tylną i przednią u zwierząt,
Linia pośrodkowa dogrzbietowa-
Linia pośrodkowa dobrzuszna-
Okolica ciała-
Stratygrafia- opis warstw różnych okolic, leżących kolejno- do skóry kośćca lub jam ciała.
Holotopia- określanie położenia narządów w organizmie,
Skeletotopia- określanie położenia narządów względem kośćca,
Syntopia- określanie położenia narządów względem siebie.
UKŁADY ANATOMICZNE
Układ ruchu, w skład wchodzą układ szkieletowy i mięśniowy,
Układ pokarmowy, inaczej układ trawienny,
Układ nerwowy,
Narząd zmysłów, węchu, wzroku, smaku, słuchu, czucia, równowagi,
Układ dokrewny inaczej układ wewnątrzwydzielniczy,
Układ oddechowy,
Układ moczowo-płciowy,
Układ krążenia,
Układ krwiotwórczy,
Układ odpornościowy,
Układ powłokowy
UKŁAD RUCHU: UKŁAD SZKIELETOWY: kości, stawy, więzadła, UKŁAD MIĘSNIOWY: mięśnie, ścięgna, przyczepy mięśni.
Kościec- bierna część zespołu narządów ruchu i składa się z szeregu połączonych ze sobą kości, chrząstek i wiązadeł, które stanowią rusztowanie dla części miękkich, równocześnie nadają kształt ciału zwierzęcia.
Budowa kości
Okostna- cienka błona łącznotkankowa okrywająca całą kość oprócz powierzchni stawowych, jest bogato unaczyniona i unerwiona,
Istota zbita- leży tuż okostną, najgrubsza jej warstwa znajduje się w trzonie, przy nasadach jest coraz cieńsza,
Istota gąbczasta- koncentruje się zwykle przy nasadach kości długich; w kościach krótkich stanowi całą ich grubość,
Szpik kostny- rozróżniamy szpik żółty, będący zapasem składników odżywczych( sporo tk. Tłuszczowej), oraz szpik kostny czerwony, będący narządem krwiotwórczym,
Unaczynienie i unerwienie- naczynia krwionośne wnikają w substancję kostną od strony okostnej przez tzw. kanały Volkmana, na 1cm powierzchni przypada 25-30 kanałów. Oprócz tego do szpiku biegnie tętnica odżywcza, wchodząca najczęściej przez otwór odżywczy znajdujący się w obrębie trzonu. Krew odprowadzana jest żyłami, które poza kość przechodzą przez liczne otwory w nasadach kości. Podobnie nerwy tkanka kostna zaopatrzona jest przez okostną, która jest bogato unerwiona uczuciowo.
Wkleić budowę kości
TYPY KOŚCI: