Zastosowanie masażu w korekcji wady postawy, jaką są plecy okrągłe

Postawą nazywamy taki układ ciała, jaki przyjmuje człowiek stojący swobodnie w pozycji wyprostowanej. Jeżeli jest ona prawidłowa, to pion spuszczony z bocznej powierzchni głowy przebiega przez środek ucha, środek barku, środek biodra, środek kolana i środek kostki bocznej. W postawie prawidłowej linia ciężkości przechodzi przez środek ciała (od szczytu głowy do punktu pomiędzy stopami) . Natomiast odchylenie od ogólnie przyjętych cech postawy prawidłowej, właściwej dla danej kategorii wieku, płci i typu budowy to wada postawy. Proste wady określamy niekiedy jako błędy postawy. Wady postawy to niewłaściwe usytuowanie lub kształt części ciała znajdującego się w pozycji stojącej utrwalone lub powstałe na podłożu patologicznym. Zmiany w prawidłowej postawie mogą występować w kierunkach : przednio- tylnym (plecy okrągłe, wklęsłe, okrągło-wklęsłe, płaskie) lub bocznym (skoliozy). Wady postawy ciała to olbrzymi problem naszego społeczeństwa. Liczba osób dotknięta nieprawidłowościami postawy jest bardzo duża, a leczenie należy do najtrudniejszych problemów ortopedii i rehabilitacji. W leczeniu korekcyjnym stosuje się wiele metod, dzięki którym można uzyskać przywrócenie prawidłowej postawy ciała lub zahamowanie dalszego rozwoju tej wady. W procesie korekcji zasadniczą rolę odgrywają masaż oraz ćwiczenia (kinezyterapia).

Dlatego w niniejszej pracy postaram się przybliżyć, jak można wykorzystać wybrane rodzaje masażu w korekcji wady postawy jaką są plecy okrągłe.

1. Plecy okrągłe to wada lokalizująca się w odcinku piersiowym kręgosłupa. W warunkach prawidłowych odcinek piersiowy wygięty jest ku tyłowi, tworząc tzw. kifozę piersiową, gdzie w tej wadzie jest ona pogłębiona i tworzy hiperkifozę piersiową oraz występuje zmniejszone przodopochylenie miednicy co pociąga za sobą lekkie ugięcie kolan. Wielkość jej i ukształtowanie jest zmienne i uwarunkowane szeregiem takich czynników jak: predyspozycje dziedziczne, wiek, somatotyp, kształt i wielkość krzywizn sąsiednich, siła i napięcie poszczególnych mięśni tułowia. Osoba z plecami okrągłymi garbi się i oprócz hiperkifozy piersiowej występują u niej: wysunięcie głowy do przodu (broda nie rzutuje na mostek), wysunięcie barków do przodu, spłaszczenie i zapadnięcie klatki piersiowej, rozsunięcie i odstawanie łopatek od klatki piersiowej, skręcenie kończyn w stawach biodrowych do wewnątrz i płaskostopie.

Zniekształcenie to, podobnie jak inne można określić wg trzech stopni zaawansowania:

- W obrębie mięśni i więzadeł w okresie wczesnym nie stwierdza się żadnych zmian poza zmniejszeniem napięcia.

- W zniekształceniach drugiego stopnia ulegają przykurczowi mięśnie piersiowe. Długie mięśnie grzbietu oraz mięśnie poprzeczne grzbietu (szczególnie równoległoboczny i czworoboczny) są napięte i osłabione. Tylne więzadła kręgosłupa ulegają wydłużeniu, a przednie skróceniu.

- W zniekształceniach trzeciego stopnia z powodu ucisku na przednie krawędzie kręgów mogą one przybrać kształt klinów podstawą zwróconych do tyłu. Nie jest to zjawisko częste, pomijając kifozę wieku dojrzewania.

Plecy okrągłe należy różnicować z chorobą Scheuermanna, czyli chorobą wtórną powodującą pogłębienie kifozy piersiowej i bardzo podobną do pleców okrągłych na tle dystonii mięśniowej.

Plecom okrągłym, niezależnie od etiologii, towarzyszy dystonia mięśniowa - różnica napięć antagonistycznie działających grup mięśniowych. W tej wadzie osłabieniu i rozciągnięciu ulegają mięśnie prostownika grzbietu odcinka piersiowego, mięśnie ściągające łopatki (mięśnie czworoboczne, równoległoboczne, najszersze grzbietu) oraz mięśnie karku.

Mięśniami nadmiernie napiętymi i często przykurczonymi w przypadku tej wady są mięśnie piersiowe (wielkie i małe) oraz mięśnie zębate przednie.

Mięśnie osłabione i rozciągnięte powodują przyjmowanie pozycji charakterystycznej dla pleców okrągłych, natomiast mięśnie przykurczone utrwalają tę pozycję, uniemożliwiając przyjęcie pozycji skorygowanej.

W leczeniu należy zwracać uwagę na ogólny stan zdrowia. Zły stan zdrowia jest często przyczyną lub skutkiem zniekształcenia. Ważnym czynnikiem jest odpoczynek, gdyż zmęczenie bywa przyczyną wielu przypadków kifozy statycznej we wszystkich grupach wiekowych.

2. Celem masażu jest:

- przygotowanie pacjenta do ćwiczeń

- korekcja zniekształcenia

- wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ciała

- zapobieganie pogłębianiu się kifozy piersiowej

- przy masażu należy zwracać uwagę aby nie doprowadzić do hiperkorekcji

- zwiększenie elastyczności i wytrzymałości aparatu więzadłowego i tym samym zwiększenie stopnia ruchomości w stawach,

- uelastycznienie i ujędrnienie skóry

- reedukacja czucia postawy

- rozciąganie elementów przykurczonych

- wzmocnienie mięśni kontrolujących postawę- tzn. zwiększenie siły mięśni (wyrobienie tzw. gorsetu mięśniowego)

- wzmocnienie ścięgien

- polepszenie wentylacji płuc

- uaktywnienie przepływu krwi przez mięśnie grzbietu

- obniżenie napięcia mięśni piersiowych większych i zębatych przednich

- odciążenie kręgosłupa

- działanie odprężające i tonujące na mięśnie grzbietu.

- pod wpływem masażu tkanka mięśniowa jest lepiej zaopatrywana w tlen i substancje odżywcze

- masaż powoduje również szybsze wydalanie produktów przemiany materii oraz zwiększa zdolność mięśni do pracy

- masaż ma na celu pobudzać włókna mięśniowe do skurczu i podnosić ich napięcie, co będzie zapobiegać zanikom mięśniowym.

Należy jednak pamiętać, że zakres możliwej korekcji jest uzależniony od stopnia zniekształcenia i jego przyczyny.

Wskazania do masażu leczniczego kręgosłupa:

- Stany pourazowe narządów ruchu, zwłaszcza tkanek miękkich i w mniejszym stopniu wiązadeł i torebek stawowych.

- stany po przeciążeniach kręgosłupa

- Przewlekłe zaniki mięśniowe o różnej etiologii.

- Przewlekłe choroby o etiologii gośćcowej oraz zmiany zwyrodnieniowe.

- Choroby obwodowego układu nerwowego

- zespoły korzenno-szyjne z promieniowaniem do kończyn górnych,

- blokady i przykurcze więzadłowo-mięśniowe kręgosłupa,

- bóle i drętwienia kończyn,

- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa- ZZSK,

- zniekształcenia kręgosłupa (plecy okrągłe, kifoza wieku dojrzewania-choroba Scheuermanna, plecy okrągłe, okrągło-wklęsłe, płaskie, skoliozy),

- sztywność karku,

- stany pooperacyjne kręgosłupa,

- Przykurcze, niedowłady, porażenia

- Naciągnięcia i naderwania ścięgien

Przeciwwskazania do masażu leczniczego kręgosłupa obejmują:

- choroby nowotworowe z przerzutami do kości lub guzy nowotworowe kości,

- gruźlica kręgów i inne choroby bakteryjne kręgosłupa,

- ostre stany zapalne rdzenia kręgowego, kości stawów i tkanek miękkich kręgosłupa,

- złamania kręgów,

- zwichnięcia stawów kręgosłupa,

- świeże stany pourazowe bez uszkodzenia tkanki kostnej,

- osteoporoza kręgów przy obniżonym wskaźniku gęstości kości,

- tętniaki,

- czas menstruacji,

- wszelkie zmiany dermatologiczne

- Zmiany skórne.

- Świeże blizny, bądź świeże powierzchowne uszkodzenia skóry.

- Kruchość naczyń włosowatych, świeże wybroczyny.

- gorączka

- ciąża

- ostre stany zapalne

- krwawienia i krwotoki oraz groźba ich wystąpienia

- ogólny zły stan pacjenta

3. Rodzaje masażu wykorzystywane w korekcji pleców okrągłych

Stopień pierwszy - kifoza statyczna

Masaż: Korekcja wady postawy jest głównym zadaniem wykonywanego masażu. W tym celu można stosować masaż klasyczny lub segmentalny, aczkolwiek masaż klasyczny jest w tym stopniu zniekształcenia o wiele skuteczniejszy.

Postępowanie klasyczne składa się z trzech faz:

W fazie pierwszej wykonujemy masaż rozluźniający klatki piersiowej i grzbietu, ze szczególnym uwzględnieniem mięśni piersiowych, równoległobocznych i czworobocznych. Stosujemy głaskania, powolne i głębokie rozcierania, ugniatanie podłużne i łagodne roztrząsanie.

W fazie drugiej opracowujemy kręgosłup, stosujemy przede wszystkim rozcierania dookoła wyrostków kolczystych na całej długości kręgosłupa, uciski na wyrostki poprzeczne i chwyty posuwu po obu stronach (technika z masażu segmentalnego).

W fazie trzeciej wykorzystujemy techniki o charakterze pobudzającym spośród stosowanych przy opracowaniu kręgosłupa. Pobudzamy przede wszystkim więzadła tylne i mięśnie krótkie kręgosłupa oraz mięśnie najdłuższe grzbietu.

Kinezyterpia: stosuje się: ćwiczenia specjalne, wzmacniające mięśnie grzbietu i pozostałe mięśnie posturalne; ćwiczenia rozwijające mięśnie klatki piersiowej i zwiększające jej ruchomość; ćwiczenia oddechowe; ćwiczenia mięśni brzucha i mięśni pośladkowych; ćwiczenia wyrabiające nawyk prawidłowej postawy. Indywidualnie dobiera się ćwiczenia bierne i redresyjne.

Stopień drugi

W zależności od stopnia zaawansowania zmian i tym samym możliwości korekcji zniekształcenia stosujemy postępowanie klasyczne jak w stopniu pierwszym lub postępowanie segmentarne.

Masaż segmentarny obejmuje przede wszystkim, mięśnie długie po obu stronach kręgosłupa oraz wszystkie pozostałe mięśnie grzbietu. Zabieg wykonuje się w pozycji leżącej chorego (opracowanie grzbietu), a następnie w pozycji siedzącej (opracowanie klatki piersiowej i przestrzeni międzyżebrowych). Chwyty stosujemy odpowiednio do stanu chorego. Na zakończenie zabiegu wykonujemy sprężynowanie klatki piersiowej.

Kinezyterapia: stosuje się ćwiczenia wybrane spośród proponowanych w pierwszym stopniu z przewagą ćwiczeń oddechowych, kształtujących i uruchamiających klatkę piersiową (czynne skręty tułowi „piłowanie”). Podejmuje się również próby ćwiczeń korekcyjnych, głównie rozciągających na podwieszkach.

Stopień trzeci

W tym stopniu zniekształcenia korekcja wady jest prawie niemożliwa. W masażu zwraca się więc uwagę na poprawę oddychania i ruchomości klatki piersiowej. Stosuje się tylko postępowanie segmentarne wg schematu opisanego w stopniu drugim.

Kinezyterapia: w tym okresie choroby zadaniem kinezyterapii jest maksymalne usprawnianie oddychania, ze szczególnym uwzględnieniem wdechu, oraz nauka prawidłowego oddychania przeponą i żebrami. Prowadzi się również ćwiczenia korekcyjne i ogólnie usprawniające.

Masaż klasyczny

Kierunek dosercowy- pozycja wyjściowa- leżenie przodem, głowa na boku, wałek pod brzuch, ramiona wzdłuż tułowia. Masaż karku i obręczy barkowej w siadzie z oparciem czoła na dłoniach. Wykorzystujemy techniki charakterystyczne dla masażu klasycznego (głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie).

1. Kark i obręcz barkowa- kierunek dogłowowy, masaż rozluźniający relaksujący, spokojny z powodu przeciążenia odcinka szyjnego kręgosłupa i mięśni pasa barkowego: delikatne głaskanie i rozcieranie oraz ugniatanie szczypcowe barków.

2. Górny odcinek grzbietu (piersiowy)- masaż pobudzający z powodu rozciągniętych mięśni górnego odcinka grzbietu w wyniku pogłębienia i usztywnienia kifozy piersiowej: energiczne głaskanie podłużne i poprzeczne, szybkie oklepywanie „miseczkami”.

Masaż przyrządowy - masaż jeżykiem do masażu

Pacjent w pozycji leżenia przodem, wałek pod brzuch: masaż gumową piłeczką z wypustkami w formie małych ruchów okrężnych (dogłowowo) w pasmach: odcinek lędźwiowy delikatnie, piersiowy mocno i energicznie. Wzdłuż kręgosłupa tocz jeżyka ostrożnie i bez naciskania. Masaż ma działać pobudzająco na mięśnie grzbietu.

W przypadku pleców okrągłych stosuje się również:

- Natryski deszczowe zimne, chłodne, ciepłe i o zmiennej temperaturze- Cechą charakterystyczna natrysków jest działanie na skórę powtarzającego się bodźca mechanicznego i bodźca temperatury w postaci wody spadającej z pewnej wysokości pod ciśnieniem. Bicze mogą być wykonywane na całym ciele lub częściowo. Bicze wodne całkowite, wpływają stabilizująco na autonomiczny układ nerwowy, pobudzają krążenie i oddychanie oraz przemianę materii. Bicze częściowe stosowane są w reumatycznych chorobach stawów i mięśni po ustąpieniu ostrych objawów.

- bicze szkockie - wykonuje się je skupionym bądź wachlarzowatym strumieniem wody, stosując na zmianę natrysk deszczowy i kolczasty. Z reguły przez 1 - 2 min stosuje się wodę o temperaturze 40oC potem przez 20 - 30 s wodę o temperaturze 20oC lub niższej. Zabiegi w takim układzie powtarza się dwa razy. Zabieg łączy w sobie działanie ciśnienia, dając efekt hydromasażu oraz przemiennej temperatury. Natryskom szkockim bywa poddawane całe ciało lub jego poszczególne części. Bicze szkockie zalecane są w chorobach stawów pochodzenia niezapalnego. W przypadku pleców okrągłych bicze poprawiają kondycję i napięcie mięśni (szczególnie grzbietu). Bicze szkockie stosujemy tylko i wyłącznie na plecy.

- masaż podwodny- Stosowany na wodzie mineralnej lub gospodarczej o temperaturze 36-37°C, czas kąpieli 15 min., czas właściwego masażu 10 min. Masaż klatki piersiowej rozpoczyna się od ułożenia pacjenta na plecach. Ruchem kolistym prowadzi się dyszę od mostka na obwód wzdłuż przestrzeni międzyżebrowych. U kobiet bezwzględnie nie można stosować zabiegu na sutki. Mięśnie pleców masuje się ruchem okrężnym od kręgosłupa w kierunku żeber, a następnie przestrzeń przykręgosłupową z ominięciem kręgosłupa.

- Kąpiele wirowe- masaż wirowy, wykorzystuje leczniczy wpływ wody w przypadku pleców okrągłych w celu rozluźnienia pacjenta. Mechaniczne oddziaływanie ruchu wirowego wpływa na poprawę trofiki w tkankach, ich przekrwienie, dotlenienie i uspokojenie. Szczególnie w początkowych 4-5 zabiegach wspomaganie kąpielą wirową jest wręcz wskazane dla szybszego i efektywniejszego leczenia. Temperatura wody w kąpieli może wahac się w przedziale 32-40 st. Czas zabiegu wynosi 15-20 min.

- masaż wibracyjny - Masaż wibracyjny wykonywany aparatem "Aquavibron" uzyskuje się dzięki przepływowi wody wodociągowej, która rytmicznie porusza gumową membranę, przenosząc na tkanki wibrację. Czas masażu wibracyjnego od 5 do 20 minut. Optymalny czas wynosi 15 minut i może być stosowany codziennie lub co drugi dzień. Głowicę należy przesuwać powolnym ruchem zawsze zaczynając od obwodu ciała w kierunku od serca. Masażu nie wolno wykonywać w jednym miejscu ani w zbyt małym obszarze ciała. Zabieg z użyciem tego przyrządu zaleca się w fazie wzmacniania mięśni grzbietu. Silne drgania, mocno pobudzający i przekrwienny charakter zabiegu, przyczynia się do wzrostu napięcia mięśniowego, oraz ukrwienia mięśni.

- masaż tajski- W masażu, o którym mówimy, dokonuje się synteza wielu technik-naciskania ciałem, refleksologii, pracy z kanałami energetycznymi - akupresury i z krwiobiegiem, rozciągania, Shiatsu oraz jogi, w związku z czym praktykujący go terapeuci wykorzystują więcej elementów własnego ciała niż w jakimkolwiek innym stylu leczniczej manipulacji. Używają nie tylko dłoni i kciuków, lecz także stóp, łokci, przedramion i kolan. Osoba poddawana zabiegowi przyjmuje przy tym wiele różnych pozycji wywodzących się z pięciu zasadniczych postaw-leżenia tyłem, przodem i na boku oraz postaw odwróconej i siedzącej. Masaż odbywa się na macie rozłożonej na podłodze. Masaż ten powoduje uśmierzenie bólu i uwolnienie od napięcia. Połączenie różnych technik masażu, mające na celu wyeliminowanie zarówno pourazowych jak i chronicznych bólów różnych części kręgosłupa. Z pomocą relaksujących maści mentolowych i kamforowych, ucisk i bolesne napięcia całego obszaru pleców, karku, szyi i ramion zostają wyeliminowane. Ten typ terapii jest niezwykle relaksujący i odprężający.

Stretching - rozciąganie mięśni

Stretching, czyli rozciąganie mięśni, poprawianie ogólnej gibkości i sprawności organizmu wydaje się być dość skuteczną metodą w walce z czynnościowymi skróceniami mięśniowymi. Różne metody stretchingu stawiają przed nami bogatą ofertę, z której można wybrać odpowiednie ćwiczenia oraz sposób ich wykonania. Ćwiczenia stretchingu dynamicznego mogą być doskonałą rozgrzewką organizmu w początkowej fazie zajęć, natomiast inna forma ćwiczeń rozciągających, np. statyczna bierna lub napięć izometrycznych może stanowic doskonałą cześć końcową, której zadaniem jest uspokojenie organizmu. Taka forma stretchingu ułatwia wypoczynek, reguluje napięcie mięśniowe, likwiduje przykurcze i poprawia krążenie mięśniowe.

Standardowy zestaw ćwiczeniowy polega na kilkunastosekundowej, izometrycznej pracy (napinaniu) mięśnia oraz następnie powolnym rozluźnianiu go, a następnie rozciąganiu go przez następne kilkadziesiąt sekund.

Zatem najbezpieczniejszą metodą rozciągania mięśni jest metoda statyczna, polegająca na stopniowym rozciąganiu mięśni do momentu ich maksymalnego oporu. W tym punkcie zatrzymujemy ruch na chwilę i powracamy do pozycji wyjściowej. Po chwili odpoczynku ponawiamy ćwiczenie. I tak kilkakrotnie w każdym ćwiczeniu. Oczywiście, by uzyskać progres w ćwiczeniach należy stopniowo powiększać zakres ruchu, pokonując opór mięśni(ale z rozwagą-zbyt szybkie próby powiększania zakresu rozciągnięcia mięśni mogą zakończyć się ich kontuzją). Bardzo istotne jest, by przed rozpoczęciem rozciągania przeprowadzić właściwą rozgrzewkę(mięśni, stawów, ścięgien). Rozgrzewka może być lekka i składać się z prostych czynności - lekkiego biegu, przysiadów, podskoków itp. mających na celu rozgrzanie mięśni, dotlenienie i zwiększenie ciśnienia krwi - przygotowujących do faktycznej serii ćwiczeń rozciągających.

Ćwiczenia stretchingu dynamicznego powinny być wykonywane przy stopniowo zwiększającej się szybkości i zasięgu tak, aby ostatnie ruchy odbywały się w maksymalnym zakresie. Ćwiczenia stretchingu statycznego maja przygotować wybiórczo określone partie mięśniowe, w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia kontuzji, np. naciągnięć, zwichnięć czy naderwań podczas wykonywania ćwiczeń ruchowych. Stretching statyczny aktywny i bierny, jak też izometryczny, doskonale nadają się do końcowej części zajęć. W pierwsze kolejności pozwalają na uspokojenie organizmu i jego zrelaksowanie, a w drugiej nie pozwalają na czynnościowe skrócenie pracujących mięśni po biegach, skokach, rzutach itp.

Przy rozciąganiu statycznym aktywnym rozciągnięcie mięśni i utrzymanie ich w takiej pozycji uzyskujemy poprzez napięcie mięśni antagonistycznych. Przy rozciąganiu statycznym biernym (relaksacyjnym) rozciągamy mięśnie poprzez siłę zewnętrzną np. własnego ciała lub współćwiczącego.

Najtrudniejszą, ale najskuteczniejszą metodą usuwania czynnościowych skróceń mięśniowych, jest metoda stretchingu izometrycznego, przebiegająca w cyklu rozciągnij- napnij - rozluźnij - rozciągnij. Wykonujemy pozycję maksymalnego rozciągnięcia, napinamy izometrycznie rozciągane mięśnie ok. 15-30 s., rozluźniamy przez ok. 2-3 s. i ponownie rozciągamy lekko, zwiększając maksymalne rozciągnięcie mięśni.

W nauce i praktyce zawodowej, ukształtowało się podstawowych sześć technik stretchingu.

W grupie technik (rodzajów) statycznych:

- t. pasywna i t. aktywna. Ta ostatnia dzielona jest jeszcze na t. izometryczną i PIR (poizometryczną relaksację), która coraz częściej występuje także jako działanie złożone z kilku technik.

W grupie technik dynamicznych:

- techniki aktywne: wzrastająca (development), balistyczna i plyometryczna. Podział ten ukształtowany został w wieloletniej, już ponad 50 - cio letniej praktyce medycznej, sportowej i Fitness.

Różnorodność technik stretchingu, w połączeniu z szeroko pojętą metodyką, daje nieograniczone możliwości wykorzystania tysięcy ćwiczeń dla wielokierunkowego, lecz precyzyjnie dobranego działania i wszechstronnego rozwoju człowieka.

Do głównych faz i zasad stretchingu zalicza się:

- napinanie poszczególnych mięśni przez 10-15 sek.

- rozluźnianie ich na 2-5 sek.

- rozciąganie przez ok. 10-30 sek. (nie można doprowadzać do uczucia bólu - grozi to rozerwaniem tkanek i kontuzją)

- równomierne ćwiczenia oddechowe towarzyszące poprzednim (nie wstrzymywać oddechu)

Poza tym Streching można podzielić również na:

- rotacja stawów - rotacyjny ruch stawów mający poprawić ich smarowanie

- rozciąganie statyczne - rozciąganie mięśni podczas spoczynku i ich rozluźnienia (np. dociskanie)

- rozciąganie dynamiczne - rozciąganie mięśni poprzez ruch (wymachy itp.)

Stretching jest bardzo przydatną metodą w zwalczaniu przykurczów stawowych w wadach postawy.

Należy jednak pamiętać że nadmiar ćwiczeń rozciągających w nieodpowiednich zakresach może powodować niekorzystne skutki, np. w postaci naciągnięcia, naderwania przyczepów mięśniowych lub też uszkodzenia struktur łącznotkankowych. Ćwiczenia mające na celu rozciąganie mięśni, a tym samym zwiększenie ruchomości stawowej, nie mogą przekraczać naturalnych zakresów, gdyż może to powodować uszkodzenie stref wzrostu kości, kręgów lub prowadzić do nadmiernego rozluźnienia torebek stawowych i rozchwiania stawów. Podczas doboru ćwiczeń rozciągających i pozycji wyjściowych należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby wykonywane czynności ruchowe nie powodowały niekorzystnych efektów. Do takich niekorzystnych efektów należałoby zaliczyć rozciąganie segmentów ruchowych, które tego nie wymagają lub wręcz są przeciwwskazaniem, np. przy występowaniu wad postawy ciała, gdzie mogą występować zaburzenia napięć niektórych partii mięśniowych.

Mięśnie klatki piersiowej:

Stajemy przy futrynie lub stabilnym sprzęcie domowym w lekkim rozkroku, jedna ręka luźno opuszczona, druga wyprostowana i zaparta (pod kątem 90 stopni względem tłowia)o nasze stabilne oparcie. W tej pozycji wykonujemy skręty tułowia w przeciwnym kierunku do rozciąganej strony klatki (fot.1)

Drugie ćwiczenie (fot.1a) rozciąga obie części klatki piersiowej jednocześnie-stajemy przy ścianie (tyłem do niej) - wyciągamy do tyłu wyprostowane ramiona i opieramy je wewnętrznymi częściami dłoni o ścianę, na wysokości nieco powyżej pasa. Pozostają one przez cały czas ćwiczenia w jednakowej pozycji. Z tej pozycji wykonujemy płytkie przysiady, rozciągając jednocześnie mięsnie klatki i obręczy barkowej. Należy wykonywać to ćwiczenie z dużym wyczuciem, ponieważ zbyt głębokie (lub zbyt szybkie) opuszczanie tułowia może spowodować kontuzję stawu barkowego.

Mięśnie obręczy barkowej:

Stajemy w lekkim rozkroku, jedną rękę prostujemy przed siebie równolegle do podłogi, drugą chwytamy się(podchwytem) za łokieć wyprostowanej ręki i z w tej pozycji przyciągamy do siebie wyprostowaną rękę, pilnując jednocześnie, by pozostawała ona przez cały czas w pozycji równoległej do podłogi.

4. Skuteczność masażu w przypadku wady postawy- pleców okrągłych można zdiagnozować rożnymi metodami.

W rehabilitacji wad postawy w tym przypadku pleców okrągłych masaż odgrywa dużą rolę. Głównym celem masażu jest poprawa ukrwienia mięśni przykręgosłupowych i opanowanie dystonii mięśniowej. Leczenie wspomagane różnymi formami masażu, przyspiesza proces regeneracji i przygotowuje organizm na inne działania fizjoterapeutyczne. Jednak w tym typie schorzenia należy pamiętać że, wyraźna i trwała poprawa nastąpi tylko wtedy, gdy pacjent będzie stosował ćwiczenia kształtujące gorset mięśniowy oraz pracował nad nawykiem przyjmowania postawy skorygowanej.

Pierwszym krokiem po zakończeniu masażu, jest palpacyjne sprawdzenie przez terapeutę czy masowane tkanki uległy rozluźnieniu bądź zwiększonemu napięciu (w zależności od pożądanego efektu) .

Następnie prosimy pacjenta aby przyciągnął łopatkę do kręgosłupa. Możemy zaobserwować, że zakres ruchu w tym stawie się zwiększył po zastosowaniu masażu czyli ten ruch sprawia pacjentowi mniejszy problem niż przed zabiegiem, i rzeczywiście widać zwiększenie ruchomości.

Dla pleców okrągłych charakterystyczny jest przykurcz w stawach barkowych. Po masażu możemy zbadać czy przykurcz się zmniejszył czy też nie. Wykonujemy wówczas „test ścienny” (Test Degi). Polecamy badanemu przyjąć pozycję siadu ugiętego tyłem do ściany, plecy przyłożyć do ściany i unieść ramiona przodem w górę. W przypadku przykurczu ramiona nie dotykają ściany. Wielkość kąta pomiędzy ramionami a ścianą określa wielkość przykurczu.

Możemy przeprowadzić badanie zakresu ruchomości w poszczególnych odcinkach kręgosłupa za pomocą taśmy centymetrowej, porównując pomiar w wyproście i maksymalnym zgięciu. Ale również ruchomość odcinka piersiowego kręgosłupa można określić Testem Otta, który polega na obserwacji oddalania się wyrostków kolczystych w odc. piersiowym kręgosłupa. W tym celu oznacza się Th1 i Th12 w pozycji stojącej i dokonuje pomiaru odległości obu punktów. W skłonie, fizjologicznie odstęp zwiększa się (u dzieci o 2-3cm). W sztywności odc. piersiowego odległość ta zmienia się w niewielkim stopniu.

Po przeprowadzeniu testów funkcjonalnych możemy również zbadać siłę i siłową wytrzymałość mięśni posturalnych. Ocena mięśni grzbietu: badany leży przodem na stole po KBPG, nogi ustabilizowane, tułów znajduje się poza płaszczyzną podparcia, ramiona zwisają swobodnie. Na sygnał wykonuje wyprost tułowia i ramion w przód. Czas wytrzymania w takiej pozycji określa siłową wytrzymałość mięśni.

W celu zminimalizowania prawdopodobieństwa powstania niekorzystnych zmian czynnościowych i strukturalnych, należy stosować na szeroką skalę ćwiczenia rozciągające, głównie w formie stretchingu.

Piśmiennictwo:

1. A. Zborowski, Masaż w wybranych jednostkach chorobowych, cz. I, wyd. AZ, Kraków 1997

2. A. Zborowski, Masaż segmentalny, wyd.2, wyd. AZ, Kraków 1996

3. Hans-Dieter Kempf, Jűrgen Fischer, Szkoła kręgosłupa- ćwiczenia dla dzieci, „Vocatio”, Warszawa 1998

4. S. Górnowicz, Medycyna Manualna, [w:] Masaż jako środek wspomagający proces korekcji w wadach postawy, Polskie Towarzystwo Medycyny Manualnej, Głogów 2004

5. I. Momola, A. Gaj, Nowiny Lekarskie 2002, [w:] Zastosowanie elementów masażu klasycznego w korekcji wad postawy jako innowacja w procesie profilaktyczno-terapeutycznym, Akademia Medyczna, Poznań 2002

6. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne, Różne formy stretchingu na lekcjach wf jako element profilaktyki w powstawaniu czynnościowych zaburzeń mięśniowych i wad postawy ciała, wyd. Oficyna Wydawnicza AMOS, Warszawa 2005

---