Plecy okrągłe to wada lokalizująca się na odcinku piersiowym kręgosłupa. W warunkach prawidłowych odcinek piersiowy wygięty jest ku tyłowi, tworząc tzw. kifozę piersiową. Przy plecach okrągłych wygięcie to jest pogłębione - powstaje hiperkifoza piersiowa. W sylwetce dziecka z plecami okrągłymi oprócz pogłębionej kifozy piersiowej występuje:

• wysunięcie głowy do przodu (broda nie rzutuje na mostek),

• wysunięcie do przodu barków,

• spłaszczenie i zapadnięcie klatki piersiowej,

• rozsunięcie i odstawanie od klatki piersiowej łopatek

Plecy okrągłe mogą mieć charakter wady wrodzonej na skutek wad układu kostnego lub mięśniowego. Częściej jednak obserwuje się plecy okrągłe nabyte. Ich przyczyny to między innymi:

• dystonia mięśniowa,

• czynniki psychiczne,

• wady wzroku,

• choroby wtórnie powodujące pogłębianie kifozy piersiowej, z których na pierwszy plan wysuwa się choroba Scheuermanna, a także krzywica, gruźlica kręgosłupa, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.

Plecom okrągłym niezależnie od etiologii, towarzyszy dystonia mięśniowa - różnica napięć antagonistycznie działających grup mięśniowych. W plecach okrągłych osłabieniu i rozciągnięciu ulegają: mięśnie prostownika grzbietu odcinka piersiowego i mięśnie karku, mięśnie ściągające łopatki (czworoboczny, równoległoboczny, najszerszy grzbietu). Mięśniami nadmiernie napiętymi i często przykurczowymi w tej wadzie są: mięśnie piersiowe (wielki i mały), mięsień zębaty przedni.

Mięśnie osłabione i rozciągnięte powodują przyjmowanie pozycji charakterystycznej dla pleców okrągłych, a mięśnie przykurczone utrwalają tę pozycję uniemożliwiając przyjęcie pozycji poprawnej.
W postępowaniu korekcyjnym w przypadku pleców okrągłych, podobnie jak we wszystkich wadach postawy należy uwzględnić trzy podstawowe kierunki działania (trzy tory postępowania korekcyjnego):

- morfologiczny - polegający na likwidacji dystonii mięśniowej i wytworzeniu silnego gorsetu mięśniowego,
- fizjologiczny - czyli nauczenie przyjmowania pozycji skorygowanej i utrwalenie nawyku poprawnej postawy,
- środowiskowy - zabezpieczenie odpowiednich, sprzyjających likwidacji wady warunków życia i pracy dziecka.

Schemat postępowania korekcyjnego dla dziecka z plecami okrągłymi powinien uwzględniać następującą kolejność działań:

Uświadomienie dziecku i rodzicom obecności wady i wynikających z tego zagrożeń.
Najważniejszym celem jest przekonanie i zachęcenie dziecka do podjęcia trudu pracy korekcyjnej. Dziecko powinno stać się podmiotem procesu korekcyjnego, a nie przedmiotem poddanym korekcyjnej "obróbce". Także rodzice powinni aktywnie włączyć się do walki o poprawę postawy ciała swojego dziecka, zapewniając mu optymalne, sprzyjające korekcji wady warunki życia.

Ustalenie i zapewnienie optymalnych warunków toru środowiskowego. Obejmuje ono:

• nie przeciążanie dziecka nauką i pracą,

• zapewnienie odpowiednich warunków pracy (biurko, krzesło, ławka szkolna, oświetlenie),

• zapewnienie odpowiedniej ilości i warunków snu,

• prawidłowe odżywianie, 

• ćwiczenia korekcyjne w domu.

Rozciąganie mięśni przykurczonych.
Istnienie przykurczów ogranicza ruchomości stawową i uniemożliwia przyjęcie postawy skorygowanej. Ich rozciągnięcie i przywrócenie pełnej ruchomości stawowej jest pierwszym etapem likwidacji dystonii mięśniowej. Rozciągając mięśnie przykurczone należy przestrzegać kilku zasad:

• w początkowym okresie rozciągania mięśni powinny dominować ćwiczenia rozciągające biernie,

• kierunek ruchów rozciągających powinien uwzględniać aktonowość budowy mięśni (dlatego na przyład w rozciąganiu mięśni piersiowych stosujemy ułożenie rąk w górę, w bok, w dół i pośrednie),

• rozciągając mięsień i oddalając jeden z jego przyczepów należy ustabilizować drugi przyczep mięśnia.

Nauka przyjmowania pozycji skorygowanej.
Zlikwidowanie przykurczów mięśni piersiowych i zębatych przednich umożliwia dziecku przyjęcie poprawnej postawy. Ucząc dziecko przyjmowania takiej pozycji należy pamiętać, że:

• zaczynamy od przyswojenia dziecku korekcji cząstkowych - lokalnych (ustawienie głowy, cofnięcie barków, zmniejszenie kifozy piersiowej, uwypuklenie klatki piersiowej), a następnie przez ich łączenie dążymy do osiągnięcia korekcji całościowej - globalnej,

• naukę rozpoczynamy od pozycji odciążających kręgosłup od ucisku osiowego (leżenia, klęki podparte) i stopniowo przechodzimy do siadu i stania, umożliwiamy początkowo kontrolę postawy przez przyleganie ciała do stałej płaszczyzny (podłoga ściana), następnie kontrolę wzrokową w lustrze, na koniec przy wykorzystaniu czucia głębokiego. Naukę przyjmowania pozycji skorygowanej uważamy za zakończoną, gdy dziecko na polecenie "stań poprawnie", potrafi przyjąć, choćby na chwilę pozycję skorygowaną.
  .

Wzmacnianie mięśni osłabionych.
Wzmacniając mięśnie osłabione trzeba pamiętać, że ćwiczenia te powinny być wykonywane w pozycji skorygowanej - w zbliżeniu przyczepów tych mięśni. Pozycja skorygowana powinna być utrzymywana przez cały czas ćwiczenia. Stosowane obciążenie nie może powodować utraty korekcji - obciążenie powinno być tak dobrane, aby dziecko było w stanie wykonać ćwiczenie w pozycji poprawnej.
Przy wzmacnianiu mięśni ściągających łopatki należy pamiętać, że odwiedzenie rąk powyżej 90 stopni powoduje przekroczenie zakresu ruchomości stawu ramiennego i przeniesienie ruchu na inne stawy (bark). Występuje wówczas przesunięcie obojczyka i odsunięcie łopatki od kręgosłupa. Traci się korekcję ustawienia łopatek i mięśnie nie pracują w zbliżeniu przyczepów. Z tych względów wzmacniając mięśnie ściągające łopatki nie należy przekraczać kąta 90 stopni odwiedzenia w stawie ramiennym

Utrwalenie nawyku poprawnej postawy.
Zadanie to powinno się realizować nie tylko na lekcjach gimnastyki korekcyjnej, lecz również w domu i w szkole. Dziecku powinno się stale przypominać o konieczności korekcji postawy. Coraz dłuższe, kontrolowane przebywanie w postawie poprawnej, możliwe dzięki coraz silniejszym mięśniom postularnym, z czasem doprowadza do automatyzacji odruchu podstawy skorygowanej. Gdy dziecko zaabsorbowane czynnościami dnia codziennego, zabawą czy grą utrzymuje już nową, poprawną postawę, można uważać, że proces korekcji został zakończony  

Konspekt do zajęć gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej

Ćwiczenia korygujące określone wady postawy - plecy okrągłe.

 

Rodzaj wad: plecy okrągłe,

Miejsce ćwiczeń: sala gimnastyczna,

Czas ćwiczeń: 45 min.,

Ilość ćwiczących: 10 osób,

Przyrządy i przybory: materace, drabinki, ławeczki, skrzynki małe, skrzynia duża, ślizgownica, drążek, piłeczki, kocyki, ciężarki, roller, laski, 

Cele : 

       rozluźnianie i rozciąganie mięśni piersiowych,

       wzmacnianie mięśni prostownika grzbietu odcinka piersiowego, mięśni karku oraz mięśni ściągających łopatki,

       utrwalanie nawyku prawidłowej postawy,

 

Metody:  zabawy i gry o charakterze korekcyjnym, ścisła zadaniowa,

 

 

I.  Część  wstępna - 10 min.

 

Zbiórka w szeregu, przywitanie grupy, podanie tematu.

Korekta postawy.

  w płaszczyźnie czołowej :

-  osiowe ustawienie głowy,

-  symetria barków,

-  trójkąty talii,

-  klatka piersiowa,

-  korekcja skoliozy,

  w płaszczyźnie strzałkowej :

-  wycofanie głowy,

-  ściągnięcie barków,

-  odpowiednie ułożenie odcinka lędźwiowego,

-  kolana,

Rozgrzewka.

- zabawa ruchowa "Zaczarowany berek", wybrane    dziecko ma za zadanie złapać pozostałych uczestników    poprzez dotknięcie ręką, "zaczarowane" dziecko siada w    siadzie skrzyżnym, z RR ułożonymi w "skrzydełka",

- marsz w postawie skorygowanej z ćwiczeniami    oddechowymi / wdech - RR w górę przodem,

wydech - RR bokiem w dół /,

- zabawa "wyścigi szeregów", dzieci siedzą w siadzie    skrzyżnym w dwóch szeregach tyłem do siebie, na      sygnał biegną na czworakach na wyznaczone miejsce i    siadają w pozycji j.w. twarzą do siebie.

II.  Część  główna - 30 min

L.p.	Rodzaje zadań	Opis ćwiczenia	Ilość powt.	Przybory przyrządy	Uwagi
1.	wzmacnianie mm	p.w. - leżenie tyłem na		ślizgow -	DC - NN
	ściągających łopatki	ślizgownicy, NN ugięte	3x8	nica,	ugięte i przy -
		RR chwyt za drążek,	2 min.	kocyk	ciągnięte do
				drążek	klatki piersio -
		ruch - podciąganie,			wej
		opuszczanie się za
		pomocą  rąk
2.	rozciąganie mm
	piersiowych
	elongacja kręgosłupa	p.w.- stopy na szczeblu		drabinki	pod stopami
	rozciąganie mm	drabinki, RR chwyt na	3x10	mała	mała skrzynka
	prostownika grzbietu	wysokości barków,	2 min.	skrzynka	DC - RR
	odc. lędźwiowego				niżej
		ruch - przysiady
3.		p.w.- leżenie tyłem NN
	ćw. oddechowe	ugięte w kolanach,
	rozciągające mm	oparte o podłoże,		skrzynia	DC - NN
	piersiowe	kocyk pod kifozą, w	3x10	ciężarki	oparte o ścianę
		RR ciężarki,	2 min.	0,5 kg
		ruch - wdech, RR
		przodem w górę,
		wydech, RR powrót
		bokiem
4.
	wzmacnianie mm	p.w.-klęk przy drabince			głowa
	prostownika grzbietu	RR na szczeblu,			uniesiona
	odc. piersiowego i mm	na wysokość barków	3x10	materac
	karku		2 min.	drabinki
		ruch - przechodzenie
		do siadu klęcznego
5.
	rozciąganie mm	p.w.- leżenie tyłem na
	piersiowych	ławeczce, NN ugięte			DC - NN
		RR w bok z ciężarkami	3x10	ławeczka	ugięte i przy-
			2 min.	ciężarki	ciągnięte do
		ruch - unoszenie RR		0,5 kg	klatki piersio-
		do poziomu i opusz -			wej
		czanie,
6.	wzmacnianie mm
	brzucha i mm ściąga-	p.w. - siad tyłem do
	jących łopatki	drabinek, RR szeroki
		chwyt za szczebel,	1x10
			wytrz.	drabinka
			6-8 sek	materac
		ruch - uniesienie NN
		do góry i wytrzymanie
7.	wzmacnianie mm	p.w.- siad klęczny
	prostownika grzbietu	na kocu
	odc. piersiowego
	i mm karku,	ruch - wysuwanie	1x10	roller
	rozciąganie mm	rollera w przód do	wytrz.	kocyk
	piersiowych,	pozycji niskiej Klappa,	6-8 sek
		powrót do klęku z
		przysunięciem i unie -
		sieniem rollera
8.
	ćw. oddechowe	p.w.- pozycja średnia			DC - pozycja
		Klappa,			niska Klappa
				piłeczka
			2 min.	laski
		ruch - wydmuchiwanie
		piłeczki

 

 

III. Część  końcowa - 5 min.

1. Marsz dookoła sali z krążeniem ramion.

2. Pozycja wypoczynkowa - uwagi prowadzącej.

3. Korekcja postawy.

4. Pożegnanie z grupą i odprowadzenie do szatni.

 

 

PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA Z GIMNASTYKI KOREKCYJNO - KOMPENSACYJNEJ

 STOSOWANE PRZY PLECACH OKRĄGŁYCH

I. PLECY OKRĄGŁE

W plecach okrągłych osłabione są mięśnie grzbietu i mięśnie ściągające łopatki, natomiast nadmiernie napięte i przykurczone mięśnie piersiowe. Poprzez ćwiczenia należy wzmocnić w pozycji zbliżenia przyczepów mięśni karku, mięsień prostownik grzbietu odcinka piersiowego oraz mięśnie ściągające łopatki; natomiast rozciągnąć należy mięśnie piersiowe oraz zębate przednie.

II. PRZECIWWSKAZANIA

Stanie na głowie, na rękach;

Skłony w przód;

Podpory przodem o ramionach wyprostowanych;

Krążenia ramion w przód przy pochyleniu do przodu;

Jazda na rowerze z niską kierownicą;

Siady skrzyżne z wyciągniętymi ramionami w przód;

Unikać pozycji , które zaokrąglają plecy i uwypuklają odcinek piersiowy kręgosłupa.

 

Ćwiczenia bierne dla górnego odcinka kręgosłupa

 

Pw. - siad prosty lub ugięty, rr w górę w skos, współćwiczący staje z tyłu w rozkroku, wykonuje chwyt ćwiczącego na wysokości ramion

Ruch- wymachy ramion w tył wspomagane przez współćwiczącego z równoczesnym stawianiem oporu kolanem na wysokości łopatek ćwiczącego

 

Pw. - siad klęczny przy drabince

Ruch - przejście do klęku z chwytem za szczebel i rytmiczne pogłębianie opadu tułowia w przód

 

 

 

pw.- siad ugięty z lekkim półopadem w tył z zaczepionymi stopami o szczebelek, rr. na kolanach

ruch - wymach rak przodem w górę

 

 

 

 

pw - siad rozkroczny na ławeczce, chwyt oburącz laski,

ruch - przeniesienie rąk w górę

 

 

pw. - leżenie tyłem na ławeczce, plecy oparte do wysokości dolnych kątów łopatek, głowa oparta poza ławką o piłkę lekarską, stopy ustalone

ruch - wymachy rąk przodem w tył z obciążeniem

 

 

 

pw. - leżenie tyłem na ławeczce. Rr za głową trzymają brzeg ławeczki

ruch - podciąganie kolan do klatki piersiowej i wyprost nn bez dotykania ławeczki

 

pw. - leżenie tyłem na skośnej ławeczce, stopy oparte o szczebel

ruch - krążenia rr na zewnątrz ławeczki

 

 

pw. - leżenie przodem na skrzyni, nn. Ustalone przez współćwiczącego, tułów zwisa poza skrzynię, dłonie oparte o dolny szczebel drabinki

ruch - kolejne przechwytywanie coraz wyższych szczebli do poziomu klatki piersiowej

 

 

pw. - leżenie przodem na ławeczce ( czoło oparte o ławkę), w dłoniach ciężarki

ruch - wymachy rr w bok, w przód i ruch okrężny

 

 

 

 

 

pw. - siad ugięty, stopy oparte o szczebelek,

ruch - rozciąganie sprężyn bokiem w tył

 

Ćwiczenia mięśni grzbietu

Pw. - leżenie przodem, rr wzdłuż tułowia

Ruch - skłon tułowia w tył

 

 

 

Pw. - leżenie przodem, dłonie splecione pod czołem

Ruch - lekki skłon tułowia w tył z równoczesnym przeniesieniem rąk w bok

 

 

 

Pw. - leżenie przodem, czoło oparte na podłodze

Ruch - przeniesienie ramion w przód w górę i wykonanie rr ruchów pływackich „żabką”

 

Pw. - leżenie przodem, rr wzdłuż tułowia, woreczek w dłoni,

Ruch - przenieść ramiona do przodu w górę i przekładać woreczek z dłoni do dłoni nie dotykając nimi podłoża

 

 

 

Ćwiczenia ze współćwiczącym

 

Pw. - jeden ćwiczący leży przodem, czoło oparte na dłoniach, drugi w siadzie klęcznym twarzą zwróconą do współćwiczącego,

Ruch - leżący wykonuje skłon tułowia w tył, współćwiczący oporuje na wysokości przedramienia

 

Pw. - leżenie przodem na ławeczce, tułów od pasa zwisa poza ławką, rr do przodu

Ruch - skłon w tył do poziomu ławki, w dłoniach obciążenie w postaci woreczka

 

 

 

pw. - leżenie przodem na skośnej ławeczce

ruch - lekki skłon w tył z równoczesnym ugięciem i wyprostem ramion w przód

 

pw. - leżenie przodem na skrzyni, tułów od pasa zwisa poza skrzynię, nn ustalone, rr opuszczone,

ruch - skłon w tył z przeniesieniem rąk przodem w górę, ugięcia i wyprosty ramion

pw. - zwis przodem na drabince,

ruch - przez ugięcie ramion w stawach łokciowych podciąganie się do zwisu czynnego

 

pw. - leżenie na skrzyni, nn ustalone, tułów od pasa w dół zwisa poza skrzynię,

ruch - uniesienie tułowia nieco niżej poziomu; wytrzymanie.

---