Agnieszka Mucha

Kształtowanie Środowiska

Groch siewny - Pisum sativum L.

Do KR jest wpisane 31 odmian w tym 24 (77,5%) to odmiany polskie.

Lp	Nazwa		Data wpisu	Hodowca	Uwagi
1	Baryton  (p)		14.02.2005	Südwestsaat GbR DE	KB  SL
2	Batuta		25.02.2009	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
3	Bohun (j)		14.02.2005	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
4	Boruta (j)		23.02.2007	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
5	Brylant (j)		08.02.2002	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
6	Cysterski (j)		04.03.2008	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
7	Dymek		04.03.2008	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
8	Eureka (p)		10.03.2003	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KK  LPP
9	Ezop (j)		12.02.2004	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
10	Goplik		23.02.2007	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
11	Gwarek (p)		12.02.2004	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KK  LPP
12	Hubal  (p)		14.02.2005	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KK  LPP
13	Kavalir  (j)		23.02.2007	Selgen a.s. CZ	KB  SL
14	Klif  (p)		04.03.2008	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KK  LPP
15	Lasso( j)		04.03.2008	Limagrain Clovis Matton Belgium N.V. BE	KB  SL
16	Marych  (p)		10.03.2003	"Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR" PL	KB  SL
17	Medal (j)		23.02.2007	"Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR" PL	KB  SL
18	Merlin (j)		15.02.2001	"Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR" PL	KB  SL
19	Milwa  (p)		14.02.2005	"Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR" PL	KB  SL
20	Muza  (p)		25.02.2009	"Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR" PL	KB  SL
21	Phönix  (p)		14.02.2005	Südwestsaat GbR DE	KB  SL
22	Pomorska  (p)		10.02.2000	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
23	Roch  (p)		10.02.2000	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KK  LPP
24	Santana  (j)		14.02.2005	KWS Lochow GmbH DE	KB  SL
25		Sokolik  (p)	15.02.2001	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
26		Tarchalska  (j)	12.02.2004	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
27		Terno  (j)	02.03.2006	Selgen a.s. CZ	KB  SL
27		Turkus	15.02.2001	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
29		Wenus ( j)	10.03.2003	DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KB  SL
30		Wiato  (p)	04.02.1998	Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. PL	KK  LPP
31		Zekon  (j)	14.02.2005	Selgen a.s. CZ	KB  SL

KB - kwiaty białe KK - kwiaty kolorowe LPP - liście parzystopierzaste SL - odmiana wąskolistna

Wspólnotowy Katalog Odmian Roślin Rolniczych: Batuta, Bohun, Boruta, Brylant, Dymek, Eureka, Ezop, Goplik, Gwarek, Hubal, Kavalir, Klif, Lasso, Marych, Medal, Merlin, Milwa, Muza, Phönix, Pomorska, Roch, Sokolik, Tarchalska, Wenus, Wiato

Plonowanie. Odmiany ogólnoużytkowe - wszystkie odmiany wąsolistne

Lp.	Odmiana	Plon nasion (dt/ha)
				2010	2009	2008
1	Bohun	99	88	99
2	Boruta	98		98
3	Cysterski	102	91	99
4	Ezop	98	95	101
5	Kavalir	99	93	104
6	Lasso	102	96	105
7	Medal	97	96	98
8	Santana	96	98	100
9	Tarchalska	107	101	101
10	Terno	99	106	105
11	Wenus	97	96	101
12	Zekon	96	88	98

Najwyższym plonem wśród odmian wąsolistynych w 2010 r. charakteryzowały się odmiany: Tarchalska, Lasso i Cysterski. Natomiast najsłabiej plonowały: Santana i Zekon.

Plonowanie. Odmiany pastewne

*odmiana wąsolistna

Lp.	Odmiana	Plon nasion (dt/ha)
				2010	2009	2008
wysokie
1	Marych*	78	73	80
2	Muza*	91	90
3	Roch	81	79	89
średniowysokie
4	Eureka	103	103	90
5	Gwarek	92	97	100
6	Hubal	110	105	104
7	Klif	90	97	93
8	Milwa*	100	85	93
9	Pomorska*	95	86	92
10	Sokolik*	95	96	97
11	Wiato	95	99	99

Najwyższym plonem wśród odmian pastewnych w 2010 r. charakteryzowały się wśród odmian wysokich: Muza. Najniższym plonem natomiast Marych. Natomiast wśród odmian średniowysokich najlepiej plonowała odmiana Hubal, najsłabiej Klif.

Cechy jakościowe. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe (%).

Odmiana	Białko ogólne	Włókno surowe
Wzorzec	22,3	5,9
Dymek*	0,4	0,4
Merlin*	0,3	0,2
Santana *	0,3	0,2
Terno*	0,3	0,0
Zekon *	0,0	0,2

*typ afila (wąskolistny)

Cechy jakościowe. Odmiany pastewne (%).

Odmiana	Białko ogólne	Włókno surowe
Wzorzec	23,6	6,0
Fidelia	0,2	0,7
Marych*	1,9	0,1
Roch	0,7	0,4

*typ afila (wąskolistny

Dla województwa lubelskiego nie było rekomendowanych odmian.

Postęp hodowlany w roślinach strącz­kowych można rozpatrywać w aspekcie popra­wienia wskaźników jakości plonu - zwiększenia zawartości białka, polepszenia jego składu amino­kwasowego, zmniejszenia zawartości lub elimina­cji substancji antyżywieniowych itp., poprawienia strukturalnych elementów plonu, skrócenia okresu wegetacji, ograniczenia podatności roślin na wy­leganie oraz roślin i nasion na choroby i szkodni­ki. Finalnym celem, do którego zmierza hodowla roślin strączkowych, jest zwiększenie plonów na­sion, a w szczególności plonów białka.

Z wyników badań COBORU wynika, że w la­tach 1971-1973 średni plon nasion grochu jadal­nego wynosił 2,46 t.ha-1, grochu pastewnego 2,06 t.ha-1. Potencjalny postęp ilościowy, obliczony na podstawie plonów wzor­ca w doświadczeniach COBORU na przestrzeni 36 lat (od 1971 do 2006 roku), wynosił rocznie do 77,3 kg.ha-1 w grochu pastewnym i 81,9 kg.ha-1 w grochu jadalnym przy wysokich współczynnikach determinacji.

Zawartość białka ogólnego w nasionach grochu w kolejnych latach najlepiej opisywały wielomianowe równania 2-go stopnia wskazujące na istotne tendencje do zmniejszania się jego za­wartości, zwłaszcza w nasionach grochu jadalne­go. Nieco wyższą od wzorca zawartością białka w nasionach charakteryzują się obecnie od­miana Baryton w grochu jadalnym oraz Wiato w pastewnym. Warto podkreślić, że potencjalne plony białka uzyskiwa­ne w doświadczeniach COBORU wahają się od 660 kg w grochu pastewnym i 1000 w jadalnym .

Ważnym kierunkiem hodowli grochu siewnego jest zmniejszenie podatności genotypow na wyleganie. Wiele z ostatnio zarejestrowanych odmian krajowych, jak i zagranicznych cechuje się poprawioną sztywnością łodyg.

Wśród nowych odmian grochu siewnego przeważają formy wąsolistne o większych wymaganiach glebowych (89%). Tylko jedna jest formą liściastą nasienną nadającą się do uprawy na glebach lekkich.

---