Wykład 2. Bezpieczeństwo rynku usług finansowych

System finansowy można postrzegać przez pryzmat „sektora usług finansowych", który składa się z firm świadczących usługi finansowe. Wśród typowych firm świadczących usługi finansowe, które można bardziej tradycyjnie nazwać pośrednikami finansowymi, znajdują się banki, spółdzielnie kredytowe, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwesty­cyjne, fundusze emerytalne, firmy inwestycyjne, fundusze hedgingowe, firmy venture capital, a także pośrednicy kredytowi, doradcy finansowi i agencje finansowe. Część tych instytucji występuje w roli pośrednika kreującego daną usługę, część zaś jedynie w charakterze pośrednika sprzedającego daną usługę. Z perspektywy Unii Europejskiej trzy główne sektory, które objęto zharmonizowanymi regulacjami, to: bankowość, ubezpieczenia oraz inwestycje i papiery wartościowe.

Spółdzielnie kredytowe mogą mieć charakter otwarty bądź zamknięty. Przykładem spółdzielni otwartej są funkcjonujące w Polsce banki spółdzielcze, a przykładem spółdzielni zamkniętej - spółdziel­cze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK). SKOK nie podlega w Polsce nadzorowi finansowemu.

Przez pojęcie firmy inwestycyjnej rozumie się podmiot pośredniczący w zakupie instrumentów finansowych i/lub zarządzający aktywami klienta na zlecenie. Określenie to będzie stosowane zamien­nie z określeniem podmioty maklerskie.

Mianem pośrednika kredytowego określa się firmę, która pośredniczy pomiędzy bankiem a klien­tem w określeniu warunków transakcji i zawarciu umowy kredytowej. Firma taka może współpracować z jednym bankiem bądź z wieloma. W przypadku współpracy z więcej niż jednym bankiem można mówić o brokerach kredytowych. W Polsce instytucje te nie podlegają nadzorowi finansowemu.

Jako doradcę finansowego (bądź firmę doradztwa finansowego) określa się instytucję, która pośredniczy w lokowaniu środków klienta w jednostkach funduszy inwestycyjnych, na lokatach bankowych, w produktach ubezpieczeniowych i innych, pomagając jednocześnie wybrać strukturę aktywów. Podobnie jak w przypadku pośredników kredytowych, można tu mówić o brokerach. Nie­które instytucje zajmują się jednocześnie pośrednictwem kredytowym. Instytucje zajmujące się taką działalnością w Polsce nie podlegają nadzorowi finansowemu.

Agencją finansową jest instytucja, która pośredniczy w opłacaniu rachunków, np. w kasach supermarketów. Jej działalność obejmuje płatności klientów masowych. W Polsce instytucje te nie podlegają nadzorowi finansowemu.

Bezpieczeństwo rynku usług finansowych

Rynek usług finansowych jest częścią rynkowego systemu finansowego, który obejmuje: instrumenty finansowe, rynki finansowe, instytucje finansowe i zasady, na jakich działają wyżej wymienione ogniwa. Należy wskazać, że usługi finansowe mają w większości charakter zindywidualizowany, dotyczą rynku pieniężnego i ka­pitałowego, mogą być krajowe i międzynarodowe, a także mogą dotyczyć transakcji zarówno kasowych, jak i terminowych.

Usługi finansowe cechuje z jednej strony niematerialny charakter, z drugiej zaś duża wrażliwość podmiotów korzystających z tych usług ze względu na ich związek z:

• oszczędnościami, które za pośrednictwem tych instytucji są w różny sposób alokowane (termin, ryzyko, efektywność),

• koniecznością spłaty zobowiązań (termin, koszt).

Korzystanie z usług finansowych powinno się opierać na długoterminowym związku pomiędzy instytucją świadczącą taką usługę a usługobiorcą. Związek ten powinien być zbudowany na zaufaniu, przy występującej asymetrii informacji.

Jako usługę finansową będziemy rozumieć usługę świadczoną przez podmiot działający w sektorze usług finansowych (pośrednika finansowego), która wiąże się z inwestowaniem bądź pozyskiwaniem środków pieniężnych, a także z zapewnieniem odpowiedniego przepływu środków pieniężnych pomiędzy uczestnikami rynku. Może nią być np. depozyt, kredyt, umowa ubezpieczenia, jednostka funduszu inwestycyjne­go, polecenie przelewu bądź produkt zintegrowany. Usługa ta może być sprzedawana klientom zarówno przez instytucję kreującą dany produkt (np. firmę zarządzającą funduszem inwestycyjnym), jak i przez instytucję wyłącznie pośredniczącą w zawieraniu transakcji (np. firmę doradztwa finansowego).

Wśród instytucji świadczących usługi finansowe można wyróżnić instytucje pod­legające regulacjom nadzorczym (np. banki, zakłady ubezpieczeń, firmy inwestycyjne) i niepodlegające regulacjom nadzorczym (np. fundusze hedgingowe czy agencje finan­sowe). W krajach Unii Europejskiej regulowane i nadzorowane są w sposób zbliżony trzy wymienione główne sektory, natomiast w przypadku pozostałych sytuacja jest zróżnicowana". Kreatorami usług finansowych, z wyjątkiem funduszy hedgingowych, są podmioty objęte regulacjami nadzorczymi, natomiast sprzedażą usług finansowych zajmują się podmioty zarówno objęte, jak i nieobjęte regulacjami nadzorczymi.

Sektor usług finansowych (financial services sector) można zatem zdefiniować jako dostawcę:

• mechanizmów/instrumentów dla oszczędzających, pozwalających im przecho­wywać oszczędności,

• mechanizmów dla inwestorów/pożyczających, pozwalających na znalezienie źródeł finansowania projektów,

• mechanizmów dokonywania płatności,

• doradztwa i zarządzania stosownie do potrzeb oszczędzających i inwestujących,

• mechanizmów zarządzania i ochrony przed ryzykiem.

Należy wprowadzić rozróżnienie na usługi finansowe związane z lokowaniem środków, z ich pożyczaniem, a także z przesuwaniem środków pieniężnych. Jest to ważne dla oceny bezpieczeństwa - dla pośredników finansowych większe ryzyko generują transakcje, w których są oni wierzycielami, czyli usługi związane z pożycza­niem środków. W przypadku zaś usług związanych z lokowaniem środków ryzyko koncentruje się po stronie klientów. Nie wnikając w klasyfikacje, ryzyko to można określić jako ryzyko kontrahenta. Ryzyko wiąże się także z przeprowadzaniem rozli­czeń. Można je porównać do wspomnianego ryzyka kontrahenta, na które są narażeni jednocześnie klienci i pośrednicy finansowi.

Bezpieczeństwo rynku usług finansowych z perspektywy różnych grup interesariuszy

Stabilność finansowa jest pojęciem fundamentalnym i warunkuje ogólnosystemowe bezpieczeństwo rynku usług finansowych. Jeżeli ma miejsce sytuacja opisana w definicji G.J. Schinasiego, to większość podmiotów świadczących usługi finansowe funkcjonuje w sposób prawidłowy i jest zdolna do świadczenia usług klientom. Utrzymaniu takiego stanu powinny sprzyjać odpowiednie regulacje prawne, a także ukształtowane na ich podstawie instytucje sieci bezpieczeństwa finansowego (financial safety net).

Termin sieć bezpieczeństwa finansowego (financial safety net) obejmuje zatem swoim zakresem różne instytucje, zasady i procedury, których celem jest zapewnienie (albo przynajmniej zwiększanie) bezpieczeństwa systemu finansowego. Konkretnie celem działalności instytucji wchodzących w skład sieci bezpieczeństwa finansowego są z jednej strony działania profilaktyczne, polegające na zmniejszeniu ryzyka, jak i rozmiarów potencjalnych zaburzeń w systemie finansowym (przede wszystkim kryzysów bankowych), a z drugiej - w sytuacji ich wystąpienia - zarządzanie kryzysem, tj. ograniczaniu ich rozmiarów i skutków.

Ochrona i wspieranie stabilności systemu finansowego jest zadaniem złożonym, które wykracza poza możliwości jednej instytucji. Dlatego też szczególne kompetencje związane z realizacją tej funkcji skupiają się w gestii specjalnych instytucji, tworzących sieć bezpieczeństwa finansowego. W większości krajów sieć bezpieczeństwa finansowego tworzą:

• bank centralny - w funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji,

• instytucje nadzoru nad sektorem finansowym,

• systemy gwarantowania depozytów.

• rząd, który jest dysponentem publicznych funduszy w przypadku potrzeby nadzwyczajnego wsparcia finansowego (jednak zaangażowanie rządu nie przyjmuje postaci sformalizowanej).

Bank centralny w roli LoLR jako element sieci bezpieczeństwa finansowego

Pierwszym elementem sieci bezpieczeństwa finansowego jest bank centralny pełniący funkcję pożyczkodawcy ostatniej instancji (lender of last resort - LoLR). Funkcja ta polega na udzielaniu bankom doświadczającym kłopotów finansowych finansowego wsparcia. Potrzeba istnienia pożyczkodawcy ostatniej instancji tłumaczona jest tym, że banki jako instytucje zaufania publicznego, narażone są w przypadku utraty zaufania na masowe wycofywanie depozytów (bank run), co może skutkować rozprzestrzenianiem się problemu na inne banki. Aby zmniejszyć to ryzyko konieczne było właśnie stworzenie systemu udzielania pożyczek płynnościowych bankom, które utraciły płynność. Pomoc taka jest dla banków bardzo istotna, z tego względu, że bank centralny uzupełniając płynność w sektorze bankowym, zapobiega nadmiernej wyprzedaży aktywów przez banki.

W normalnej sytuacji jedną z zalecanych zasad działalności banku centralnego jako pożyczkodawcy ostatniej instancji, jest udzielanie pomocy tylko wypłacalnym bankom (chociaż niepłynnym) oraz dążenie do zamknięcia działalności niewypłacalnych. W sytuacji niespełnienia tego warunku, niewypłacalne banki będą prowadziły swoją działalność akumulując straty. Jednakże w sytuacji pojawienia się kryzysu i wobec konieczności załagodzenia trudnej sytuacji w systemie bankowym i uspokojenia nastrojów, bank centralny rozszerza często zakres swojej pomocy, udzielając jej nawet w niektórych przypadkach bankom niewypłacalnym, ale ważnym z punktu widzenia systemu bankowego zgodnie z regułami „zbyt duży żeby upaść” (too big to fail - TBTF) czy „zbyt ważny żeby upaść” (too important to fail - TITF).

Ogólnie przyjmuje się zasadę, że pomoc finansowa banku centralnego powinna być kierowana do banków mających problemy płynnościowe, ale wypłacalnych.

Banki centralne, zasilając płynnością banki komercyjne w reakcji na szoki płynności, zdają sobie sprawę, że działalność pożyczkodawcy ostatniej instancji może zachęcać banki komercyjne do działań określanych jako pokusa nadużycia. W celu ograniczenia pokusy nadużycia sformułowano dwa warunki, które należy stosować przy udzielaniu awaryjnego wsparcia płynności:

• udzielone przez bank centralny pożyczki powinny być zabezpieczone papierami wartościowymi dobrej jakości;

• pożyczki banku centralnego powinny być stosunkowo wysoko oprocentowane, aby banki dotknięte szokiem płynności traktowały awaryjne wsparcie płynności przez bank centralny jako ostateczność.

Dlatego też odnośnie reguł udzielania finansowego wsparcia przez bank centralny dla niepłynnych banków stosowana jest często strategia konstruktywnej niejednoznaczności (constructive ambiguity), zgodnie z którą otrzymanie finansowej pomocy banku centralnego nigdy nie jest pewne, co ma zmuszać banki do ostrożniejszego działania, gdyż nie mogą one stale liczyć na pomoc banku centralnego w razie wystąpienia poważnych kłopotów. Bank centralny nie jest więc zobowiązany do udzielenia finansowego wsparcia potrzebującym bankom a decyzja w tej sprawie jest oparta na ocenie jej wpływu na stabilność systemu finansowego.

Nadzór bankowy jako element sieci bezpieczeństwa finansowego

Drugim elementem składowym sieci bezpieczeństwa finansowego jest nadzór bankowy, który z punktu widzenia realizacji jednego z kierunków działań sieci bezpieczeństwa finansowego, tj. zapobiegania kryzysom finansowym, w tym bankowym, odgrywa najważniejszą rolę spośród instytucji tworzących tą sieć. Dzieje się tak, ponieważ działalność nadzoru bankowego, zarówno w aspekcie działalności regulacyjnej, jak i kontrolnej, jest ukierunkowana na ograniczanie ryzyka podejmowanego przez banki w trakcie swojej działalności.

Wśród inicjatyw mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa działania instytucji finansowych, m.in. poprzez zapewnienie efektywnego nadzoru nad ich działalnością, jedną z najważniejszych jest inicjatywa Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego w zakresie harmonizacji systemów regulacji finansowej i nadzoru bankowego na świecie, które obejmują następujące kwestie:

• określenie zasad i metodologii efektywnego nadzoru bankowego;

• włączenie do pomiaru adekwatności kapitałowej ryzyka rynkowego (propozycja z 1996 r., włączona do systemu regulacji ostrożnościowych w wielu krajach rozwiniętych, a od 2002 r. również w Polsce);

• oparcie pomiaru adekwatności kapitałowej na trzech filarach (minimalnych wymogach kapitałowych, nadzorczym badaniu adekwatności kapitałowej oraz dyscyplinie rynkowej), tzw. Nowa Umowa Kapitałowa;

• przepływ informacji między nadzorami bankowymi różnych krajów;

• nadzorowanie międzynarodowych grup bankowych oraz holdingów finansowych;

• określenie wymogów w zakresie informacji przekazywanych przez banki w celu zwiększenia przejrzystości;

• określenie dobrej praktyki w zakresie zarządzania ryzykiem, z dużym naciskiem na ryzyko kredytowe i wycenę należności oraz ryzyko związane z instrumentami pochodnymi;

• określenie dobrej praktyki dla prowadzenia przez banki kontroli wewnętrznej.

System gwarantowania depozytów jako element sieci bezpieczeństwa finansowego

Instytucje gwarantujące depozyty stanowią element dopełniający w systemie safety net w stosunku do działań prowadzonych przez nadzór bankowy i bank centralny. Instytucje gwarancyjne najczęściej włączają się do działań dopiero w momencie, gdy dany bank zagrożony jest upadłością. Mogą one pełnić rolę instytucji wypłacającej depozyty gwarantowane klientom upadłego banku - paybox - bądź dodatkowo angażować się w działania naprawcze w banku problemowym - risk minimizer.

Bezpośrednim uzasadnieniem i celem powołania do życia systemów gwarantowania depozytów jest ochrona klientów banków. Z uwagi na fakt, że deponenci mają dostęp jedynie do ograniczonego zasobu informacji na temat instytucji, której powierzają swoje oszczędności, napotykają oni na problem asymetrii informacji.

Pośrednim uzasadnieniem dla istnienia systemów gwarantowania depozytów jest potrzeba ograniczenia ryzyka systemowego wywołanego zjawiskiem znanym pod nazwą runu na banki. Masowe wycofywanie depozytów z jednego banku może na zasadzie efektu domina przenieść się na inne banki, powodując zagrożenie systemowe. Deponenci są mniej skłonni do masowego wycofywania depozytów, jeśli wiedzą, że ich oszczędności są prawnie gwarantowane.

Warto zaznaczyć, że alternatywą dla systemów gwarancyjnych określanych jako systemy explicit, czyli posiadających z góry określone procedury działania, jest brak sformalizowanego systemu gwarancyjnego. Systemy takie określane są mianem implicit. W ramach takiego systemu istnieje domniemanie, że instytucje publiczne podejmą działania doraźne w momencie zagrożenia systemowego. Jeszcze do niedawna systemy implicit funkcjonowały w wielu słabo rozwiniętych krajach, ale obecnie w coraz większej liczbie krajów funkcjonują fundusze gwarantowania depozytów.

Rząd jako element sieci bezpieczeństwa finansowego

Rząd jest elementem sieci bezpieczeństwa finansowego jako główny regulator oraz dysponent środków publicznych. Odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu kryzysom poprzez przygotowywanie właściwych rozwiązań instytucjonalnych i regulacji dotyczących systemu bankowego. Również w sytuacji zagrożenia lub wystąpienia kryzysu rząd może podejmować środki ograniczające skalę zagrożeń i zapobiegające jego rozprzestrzenianiu (np. poprzez wsparcie finansowe zagrożonych banków).

W ujęciu ogólnym bezpieczeństwo rynku usług finansowych można określić jako sytuację, w której:

• istnieją mechanizmy, które dopuszczają na rynek tylko instytucje godne zaufania i wpływają na sposób prowadzenia biznesu;

• uczestnicy rynku posiadają odpowiednie informacje dotyczące działających na nim instytucji i oferowanych usług, które pozwalają ocenić ryzyko bądź bezpo­średnio to ryzyko oceniają;

• istnieją mechanizmy pozwalające kontrolować i przywracać bezpieczeństwo, a także mechanizmy chroniące interesy uczestników rynku, stosownie do ich kompetencji w zakresie finansów.

Bezpieczeństwo rynku usług finansowych z perspektywy różnych grup interesariuszy

Jako interesariuszy (stakeholders) określa się wszystkie osoby, grupy i instytucje, które chcą wywierać wpływ na osiąganie celów przez podmiot gospodarujący lub w przypadku których osiągnięcie ich własnych celów zależy od danego podmiotu gospodarczego. Jako wewnętrznych interesariuszy wymienia się zarządzających i pracowników, jako zewnętrznych zaś klientów, dostawców, akcjonariuszy i pożycz­kodawców, związki zawodowe i inne grupy. Zarządzając bankiem, należy brać pod uwagę otoczenie: gospodarcze, polityczne, społeczno-kulturalne i technologiczne oraz pochodzących stamtąd interesariuszy.

Grupy interesariuszy

Za najbardziej znaczące grupy interesariuszy należy uznać władzę publiczną, w imieniu której działają instytucje nadzorujące funkcjonowanie rynków i pośredników finansowych, oraz akcjonariuszy. Władza publiczna jest najbardziej zainteresowana utrzymaniem bezpieczeństwa systemu finansowego zarówno ze względów społecznych, jak i ze względu na potrzebę istnienia sprawnie funkcjonującego systemu płatni­czego, stanowiącego krwiobieg gospodarki. Akcjonariusze są natomiast najbardziej zainteresowani wzrostem wartości majątku, co w perspektywie krótkoterminowej uzależnione jest od osiąganego poziomu rentowności, w dłuższej perspektywie zaś także od skali podjętego ryzyka i sposobu zarządzania nim.

Zapewnienie bezpieczeństwa rynku usług finansowych jest sprawą o istotnym znaczeniu dla wielu podmiotów spoza sektora usług finansowych: rządów, które sprzedają na rynku swoje papiery wartościowe, spółek, które pożyczają i inwestują znaczące sumy pieniędzy, oraz osób indywidualnych (obywateli), które powierzają swoje oszczędności i inwestycje firmom świadczącym usługi finansowe.

Pomiędzy poszczególnymi grupami interesariuszy występuje określony konflikt interesów, który polega na tym, że każda grupa przywiązuje największą wagę do nieco innych aspektów działania pośredników finansowych. Największą wagę do bezpie­czeństwa przywiązują: władza publiczna, instytucje sieci bezpieczeństwa, a także podmioty korzystające z usług finansowych.

Z perspektywy władzy publicznej bezpieczeństwo rynku usług finansowych można zdefiniować następująco:

• instytucje będące pośrednikami finansowymi wypełniają w sposób prawidłowy zadania na rzecz gospodarki narodowej;

• kompetencje i odpowiedzialność instytucji sieci bezpieczeństwa są jasno okre­ślone;

• kraj jest postrzegany na rynku jako wiarygodny partner, co może ograniczyć efekt zara2ania;

• w przypadku kryzysu będzie zgoda polityczna na podjęcie działań interwencyjnych mających na celu przywrócenie stabilności na szczeblu zarówno lokalnym, jak i międzynarodowym; zasady ustalania odpowiedzialności są określane ex ante.

Z perspektywy sieci bezpieczeństwa pojęcie to można zdefiniować następująco:

• istnieją regulacje, które pozwalają uczestnikom sieci bezpieczeństwa na ocenę i kontrolę ryzyka związanego z funkcjonowaniem pośredników finansowych;

• istnieją sformalizowane mechanizmy pozwalające na interwencję w przypadku stwierdzenia, że ryzyko danego podmiotu może być bądź jest nadmierne;

• upadłość pośredników finansowych występuje sporadycznie.

Z perspektywy klientów instytucjonalnych bezpieczeństwo rynku usług finan­sowych można zdefiniować następująco:

• istnieją mechanizmy, które dopuszczają na rynek tylko instytucje godne zaufania i wpływają na sposób prowadzenia biznesu;

• podmiot korzystający z tych usług posiada odpowiednie informacje ich dotyczące (głównie: cena, ryzyko);

• podmiot korzystający z tych usług posiada odpowiednie informacje o świadczącym

je pośredniku, pozwalające ocenić ryzyko pośrednika.

Z perspektywy klientów indywidualnych bezpieczeństwo rynku usług finansowych w zakresie pierwszych dwóch cech jest takie samo jak dla klientów instytucjonalnych, natomiast dwie kolejne cechy są następujące:

• usługi finansowe są dopasowane do potrzeb i możliwości klienta indywidualnego;

• istnieją mechanizmy ochronne w sytuacji, gdyby pośrednik finansowy stał się niewypłacalny (ochrona antyupadłościowa).

Bezpieczeństwo rynku finansowego z perspektywy klienta

Ryzyko ponoszone przez klienta korzystającego z usług finansowych można podzielić na:

- ryzyko płynności i wypłacalności pośrednika finansowego,

- ryzyko dochodu (bądź kosztu w przypadku produktów kredytowych),

- ryzyko niedostatecznej przejrzystości produktu finansowego.

Dla oceny bezpieczeństwa z perspektywy klienta najistotniejszymi czynnikami są:

• przejrzystość usług finansowych, która jest pożądana przez wszystkie grupy klientów, aczkolwiek może być przez nich różnie postrzegana,

• ochrona antyupadłościowa, która ma różny zakres w poszczególnych segmentach rynku finansowego, pomimo rosnącej integracji usług finansowych,

• dostępność usług finansowych i możliwość korzystania z nich.

Dwa pierwsze czynniki dotyczą bezpieczeństwa rynku usług finansowych z perspektywy osób, które już z nich korzystają. Trzeci dotyczy bezpieczeństwa osób, które korzystają w stopniu ograniczonym bądź wcale nie korzystają z usług finansowych.

Przejrzystość usług finansowych można zdefiniować jako takie przedstawienie charakteru danej usługi finansowej, aby osoba z niej korzystająca była w stanie zrozumieć efektywność bądź koszt oraz ryzyko danej operacji. Oczywiście możliwość zrozumienia specyfiki danej usługi finansowej zależy od poziomu edukacji finansowej i znajomości podstaw finansów.

Ochrona antyupadłościowa. W świetle polskich regulacji ochronie antyupadłościowej podlegają:

- w bankach - depozyty do 50.000 euro w 100%,

- w firmach inwestycyjnych - maklerskie instrumenty finansowe oraz środki pieniężne klienta do wysokości 1000 euro w 100% oraz powyżej tej kwoty do 22.000 euro (jeżeli upadłość nastąpiła po 01.01.2008) w 90%,

- w zakładach ubezpieczeń - umowy ubezpieczenia na życie do 50% wartości polisy, ale nie więcej niż 30.000 euro.

Ochrona antyupadłościowa produktów zintegrowanych

Do pierwszej grupy produktów zintegrowanych można zaliczyć lokaty z funduszem, lokaty inwestycyjne i polisy lokacyjne (w przypadku których ochrona ubezpieczeniowa ma drugorzędne znaczenie ze względu na termin, na jaki polisa lokacyjna jest zawierana). Produkty te są dystrybuowane z wykorzystaniem kanałów bankowych.

- Ochrona klienta w przypadku lokaty z funduszem

Lokata z funduszem to produkt złożony z 2 części: depozytu oraz jednostek funduszu inwestycyjnego. Określona część złożonych w banku środków jest lokowana w jednostki uczestnictwa (od 50 do 75%). Im większa część jest ulokowana w funduszu, tym większe ryzyko podmiotu nabywającego taki produkt.

Klient, decydując się na otwarcie lokaty z funduszem, podejmuje ryzyko nierównej ochrony antyupadłościowej, a także ryzyko dochodu, gdyż wartość jednostek uczestnictwa może się zmienić na niekorzyść klienta.

- Ochrona klienta w przypadku lokaty inwestycyjnej

Lokaty inwestycyjne mają charakter bankowej lokaty terminowej, której oprocentowanie zależne jest od zmian parametrów na rynkach kapitałowych (indeksy giełdowe, ceny akcji spółek lub ich koszyka), walutowych (ceny walut lub ich koszyka) i/lub towarowych.

- Ochrona klienta w przypadku polisy lokacyjnej

Polisa lokacyjna, zwane także polisolokatą, łączy w sobie cechy depozytu terminowego i polisy ubezpieczeniowej. Oferowanie takiego produktu przez bank wymaga współpracy z zakładem ubezpieczeń. W przypadku połączenia lokaty z produktem ubezpieczenia na życie i dożycie, produkt ten jest zwolniony z podatku Belki. Świadczenie ubezpieczeniowe, obejmujące kwotę lokaty oraz odsetki, jest wypłacane w przypadku dożycia do końca okresu ubezpieczenia.

Druga grupa to ubezpieczeniowe produkty zintegrowane. Obejmuje ona 2 podgrupy: produkty ubezpieczeniowe z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi (UFK) oraz produkty ubezpieczeniowe z częścią inwestycyjną.

- Ochrona klienta w przypadku ubezpieczeniowego produktu zintegrowanego

W przypadku produktów strukturyzowanych o bardziej zawiłej konstrukcji jednoznaczne wskazanie zakresu ochrony jest bardzo trudne. Zakres ochrony jest bowiem ściśle zależny od umów podpisanych pomiędzy stronami oferującymi dany produkt. Można stwierdzić, że produkty konstruowane z wyraźnym ukierunkowaniem na inwestycje charakteryzują się niską bądź żadną ochroną antyupadłościową.

Dostępność usług finansowych

Aby potencjalny bądź obecny klient mógł czuć się bezpiecznie, powinien mieć zapewnioną odpowiednią dostępność usług finansowych. Można przy tym rozróżnić dostępność teoretyczną i faktyczną. Dostępność teoretyczna dotyczy miejsc (punktów), w których można przeprowadzić pożądane przez klienta operacje finansowe, dostępność faktyczna zaś to możliwość rzeczywistego korzystania z usług, m.in. ze względu na wiek czy wysokość środków finansowych, którymi dysponuje dana osoba. Obie kwestie wiążą się z określeniem „wykluczenie finansowe”, które jest rozumiane jako procesy, które powodują ograniczenie dostępu do systemu finansowego określonych grup społecznych i dotykają najczęściej gruby o niskich dochodach.

12

Usługi finansowe

- niematerialne, oparte na zaufaniu, powodujące zmianę wartości aktywów i/lub zobowiązań finansowych

Świadczone przez pośredników objętych regulacjami nadzorczymi:

- bankowe

- ubezpieczeniowe

- inwestycyjne

- emerytalne w części kapitałowej

- zintegrowane

Świadczone przez pośredników nieobjętych regulacjami nadzorczymi:

- fundusze hedgingowe

- doradztwo finansowe

- pośrednictwo kredytowe

- inne pośrednictwo finansowe

Media

Opinia publiczna

Właściciele

Dostawcy

Władze

Jednostki badawczo-rozwojowe

Zarządzający

Przedsięwzięcie

Pracownicy

Grupy interesu

Związki zawodowe

Kredytodawcy

Klienci i pośrednicy

Związki banków

Sąsiedzi geograficzni

Konkurenci

OTOCZENIE

Środki finansowe

klienta

Część lokacyjna - ochrona antyupadłościowa zapewniona przez system gwarantowania depozytów

Część inwestycyjna - ochrona o charakterze rynkowym (informacja o rodzajach funduszy) oraz wiarygodność powierzonych środków zabezpieczona renomą depozytariusza

Środki finansowe

klienta

Ochrona antyupadłościowa zapewniona przez system gwarantowania depozytów; ryzyko dochodu po stronie klienta, chyba że klient ma gwarantowaną minimalną stopę zwrotu

Środki finansowe

klienta

Część ochronna - gwarantowana, jeżeli w danym kraju działa system gwarancyjny w sektorze ubezpieczeń; w Polsce do 50%

Część lokacyjna - objęta systemem gwarantowania depozytów

Środki finansowe - umowa ubezpieczenia o charakterze ochronno-oszczędnościowym

Część ochronna - gwarantowana, jeżeli w danym kraju działa system gwarancyjny w sektorze ubezpieczeń; w Polsce do 50%

Część inwestycyjna - ochrona o charakterze rynkowym (informacja o rodzajach funduszy) oraz wiarygodność powierzonych środków zabezpieczona renomą depozytariusza

---