Geneza polityk sektorowych
a) założenia koncepcji Stanów Zjednoczonych Europy
Winston Churchill - koncepcja „Stanów Zjednoczonych Europy”, Zurich 1946 r
W historycznym już przemówieniu w Zurychu z 1946 roku wskazywał na wspólne dziedzictwo narodów Europy. Wezwał do budowania znanej już idei Stanów Zjednoczonych Europy. Przede wszystkim Churchill zaskoczył wszystkich stwierdzeniem, że pierwszym krokiem do budowy zjednoczonej Europy jest konieczność współpracy między Francją, a Niemcami. Istotne jest także to, że Churchill nie widział w zjednoczonej Europie Wielkiej Brytanii. Poprzez swoje kolonie i dominia posiadała własną wspólnotę narodów. Jednocześnie zakładał, ze Wielka Brytania wraz z Stanami Zjednoczonymi może być gwarantem nowej Europy. Według Churchilla świat zachodni tworzyły trzy przecinające się kręgi: Wspólnota Brytyjska, Unia Europejska i atlantycki bok Anglosasów - wszystkie połaczone Brytanią. Anglia miała być łącznikiem między Stanami Zjednoczonymi, a Zjednoczoną Europą.
Bezpośrednim wynikiem tego przemówienia było utworzenie w 1949 Rady Europy. Rada Europy była (i dalej pozostaje) instytucją o raczej ograniczonych prerogatywach, jako swoisty ekwiwalent Narodów Zjednoczonych, aczkolwiek wypracowała pewne formy uprawnień w dziedzinie praw człowieka, jak Europejski Trybunał Praw Człowieka.
b) założenia Planu Marschall'a
Jego głównym zadaniem, było zlikwidowanie skutków drugiej wojny światowej, wprowadzenie stabilizacji wewnętrznej na terenie krajów Europy Wschodniej oraz zapewnienie jej mieszkańcom wysokiego poziomu życia.
Plan był z założenia skierowany "przeciwko głodowi, biedzie, desperacji i chaosowi"; trudno jednak uznać bezinteresowność Stanów Zjednoczonych. Po pierwsze państwa, które deklarowały przystąpienie do programu, musiały zaakceptować zasadę wymienialności swej waluty (budziło to duże opory Wielkiej Brytanii; podobnie jak próba wprowadzenia w tym kraju wiele lat później euro), dostarczyć dane dotyczące rzeczywistej sytuacji gospodarczej oraz przedstawić program użycia przyznanych środków. Każde z państw miało zawrzeć osobną umowę z rządem Stanów Zjednoczonych. Ponadto celem wprowadzenia planu było otwarcie europejskiego rynku dla amerykańskich towarów - rynku, który w wyniszczonej Europie praktycznie nie istniał.
c) założenia Planu Schumana
- Produkcja w sektorze węgla i stali miała być poddana kontroli niezależnej władzy.
- Integracja sektorowa
- 1951 r.- podpisanie traktatu o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali (Francja, Niemcy, Belgia, Holandia, Luksemburg i Włochy)
- Poparcie ze strony W. Brytanii i USA.
d) głównie założenia Jednolitego Aktu Europejskiego
Art. JAE- państwa członkowskie wyrażają wolę przekształcenia całości stosunków w Unię Europejską opartą na 3 Wspólnotach i Wspólnej Polityce Zagranicznej. Celem Wspólnot jest zorganizowanie do 31.12.1992 r. wspólnego rynku wewnętrznego bez granic, z wolnym przepływem towarów, osób, usług i kapitału
e) główne założenia Traktatu z Maastricht
- Zmiana EWG na Wspólnotę Europejską (wyraz poszerzenia zakresu płaszczyzn integracyjnych)
- Wprowadzenie unii gospodarczej i monetarnej
- Wprowadzenie obywatelstwa europejskiego
- Poszerzenie współpracy na wielu płaszczyznach, np.. W zakresie przemysłu, zdrowia publicznego, kultury, czy edukacji.
f) główne założenia traktatu Nicejskiego
ogromne nadzieje Europy (miał przygotować system decyzyjny i instytucjonalny do funkcjonowania w składzie 27 państw członkowskich)
Skutki Nicei:
- Traktat nie uregulował wszystkich spraw, które wymagały zmian
- 2001 r.- Leaken, Rada Europejska przyjmuje DEKLARACJE W SPRAWIE PRZYSZŁOŚCI UE
- 2002r.- powołanie Konwentu Europejskiego
g) prace nad Konstytucja dla Europy
- Miała zastąpić wszystkie dotychczasowe traktaty jednym tekstem podzielonym na 4 części:
- Podstawowe przepisy - definicja UE, cele, uprawnienia, instytucje, procedury decyzyjne, obywatelstwo i finanse
- Karta Praw Podstawowych
- Polityki, działania wewn. i zewn. EU
- Postanowienia końcowe i procedury przyjęcia i rewizji
- Przeanalizowanie najważniejszych kwestii związanych z rozwojem i opracowanie projektu Konstytucji dla Europy
- Skład: m.in. reprezentanci rządów państw członkowskich, krajów kandydujących, Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej, Komitetu Regionów, partnerzy społeczni np. NGO, Rzecznik Praw Obywatelskich.
- Prace Konwentu zakończyły się podpisaniem w 2004 r. TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO KONSTYTUCJĘ DLA EUROPY.
- Proces ratyfikacji został zakłócony w 2005 r. kiedy Francja, a później Holandia odrzuciły w referendum postanowienia traktatu.
h) główne założenia traktatu lizbońskiego
- UE uzyskuje osobowość prawną
- Likwidacja WE, jej miejsce zastąpi UE
- Traktat o Wspólnocie Europejskiej (TWE) zamieniony na Traktat o funkcjonowaniu UE (TFUE)
- Zniesiony zostanie system filarowy
Podział kompetencji na 3 obszary:
- Zarezerwowany wyłącznie dla UE
- Obszar współdzielony
- Obszar wyłącznych kompetencji państw członkowskich
- Karta Praw Podstawowych jako część prawa pierwotnego
- Usunięto wszelkie symbole sugerujące państwowość (konstytucja, hymn, flaga)
- Wprowadza się możliwość wystąpienia z UE
i) charakter prawny aktów prawa wtórnego (rozporządzenie, dyrektywa, decyzja, zalecenie i opinia)
ROZPORZĄDZENIE
- Najważniejszy akt prawny
- Charakter wiążący
- Wywierają największy wpływ na krajowe porządki prawne
- Zasięg ogólny i bezpośredni (obowiązują we wszystkich państwach członkowskich i nie podlegają procesowi transpozycji do krajowych porządków prawnych)
- Obowiązują tak samo jak prawo krajowe
- Rozporządzenia najwyższej rang wydaje Rada UE wraz z Parlamentem
- Rozporządzenia niższej rani wydaje (wykonawcze) wydaje rada UE oraz Komisja Europejska
DYREKTYWA
- Wiążący akt prawny adresowany do wszystkich państw członkowskich (tylko czasami do wybranych)
- W odróżnieniu do rozporządzeń nie mają charakteru normatywnego. Oznacza to że są prawnie wiążące tylko w odniesieniu do celu. Który określają, wyznaczają także termin osiągnięcia tego celu.
- Wymagają transpozycji do narodowych systemów prawnych i pozostawiają adresatom swobodę wyboru środków służących do osiągnięcia zamierzonego celu
- Mniej niż rozporządzenie ingeruje w narodowe systemy prawne oraz uwzględnia miejscowe warunki prawne
- Obowiązki i prawa dla obywateli wynikają z dyrektywy dopiero po włączeniu do systemu prawa krajowego.
- Wydaje je Rada UE wraz z Parlamentem, Rada samodzielnie, oraz w mniejszym zakresie Komisja Europejska.
DECYZJA
- Akt zindywidualizowany
- Dotyczy konkretnych przypadków i nie ma charakteru prawotwórczego
- Wydaje je Rada UE w odniesieniu do państw członkowskich, i Komisja Europejska w odniesieniu do osób fizycznych i prawnych
ZALECENIA I OPINIE
- Służą instytucjom wspólnotowym do wyrażania stanowiska w określonych kwestiach i do postulowania działań
- Nie mają mocy prawnie wiążącej
Wspólna polityka rolna
a) geneza wpr
- Wiele czynników natury ekonomicznej i politycznej
- Przed II wojna światową państwa charakteryzowały się interwencjonizmem na rynkach rolnych
- Po zakończeniu II wojny światowej ogromny deficyt żywności utrzymywał się do końca lat 50-tych
- W traktacie EWG państwa chciały zapewnić samowystarczalność w dziedzinie produkcji rolnej oraz godziwy poziom życia dla ludności wiejskiej
b) podstawy prawne wpr
- Art. 32 TWE stanowi iż wspólny rynek obejmuje rolnictwo oraz obrót handlowy produktami rolnymi
- Art. 32 ust 4 stanowi: funkcjonowaniu i rozwojowi wspólnego rynku produktów rolnych powinno towarzyszyć ustanowienie wspólnej polityki rolnej
c) cele wpr
Art. 33 TWE:
- Wzrost produkcji rolnej (racjonalny rozwój produkcji rolnej i optymalne wykorzystanie czynników produkcji, zwłaszcza siły roboczej)
- Zapewnienie odpowiedniego poziomu życia ludności wiejskiej poprzez podnoszenie indywidualnych dochodów osób zatrudnionych w rolnictwie
- Stabilizacja rynków
- Zapewnienie bezpieczeństwa zaopatrzenia w produkty rolne
- Zapewnienie rozsądnych cen dla konsumentów
d) główne założenia organizacji rynków
- Niezbędne odpowiednie ramy prawne i gospodarcze
- Wspólna organizacja rynków rolnych obejmująca: wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, obligatoryjną koordynację różnorodnych krajowych organizacji rynkowych, europejską organizację rynku
e) środki wpr
- Regulacja cen
- Subwencje dla produkcji i zbytu
- System magazynowania i przechowywania
- Wspólne mechanizmy stabilizacyjne w imporcie i eksporcie
- Wykluczenie wszelkiej dyskryminacji pomiędzy producentami i konsumentami wspólnotowymi
f) zasady wpr
- Jedność rynku
- Preferencja wspólnotowa
- Solidarność finansowa
g) instrumenty finansowe wpr
- 1962- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej.
- Obecne finansowanie wspólnej polityki rolnej opiera się na rozporządzeniu Rady nr 1258/1999 z 1999 roku w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej
h) pojęcie organizacji rynków rolnych
▪ Oznacza całość reguł i mechanizmów wspólnotowych przeznaczonych do odpowiedniej regulacji rynku rolnego dla produktu lub grupy produktów. W zależności od produktu, wspólna organizacja rynków może przybrać następujące formy:
- Wspólnych reguł konkurencji
- Obowiązkowej koordynacji różnych krajowych organizacji rynkowych
- Europejskiej organizacji rynku
▪ Europejska organizacja rynku ma dwa aspekty:
- Wewnętrzny umożliwiający stabilizację cen produktów
- Zewnętrzny zapobiegający spadkowi cen poprzez import tańszej produkcji rolnej z państw trzecich
i) reformy i kierunki rozwoju wpr
- Obniżenie poziomu cen rolnych w kierunku zbliżania ich poziomu do cen światowych,
- Przyznanie rekompensat finansowych dla rolników z tytułu obniżki cen i wyłączenia przez nich części gruntów z pod uprawy,
- Utrzymanie dotychczasowego poziomu ochrony granic zewnętrznych
- Ograniczenie obszaru uprawy i produkcji zbóż, roślin oleistych i strączkowych oraz pośrednio chowu bydła i produkcji mleka,
- Obniżenie intensywności chowu bydła i zachęcanie rolników do stosowania działań korzystnych dla środowiska naturalnego
- Wprowadzanie zachęt przyspieszających wymianę pokoleń rolników
- Rozwój agroturystyki
- Tworzenie nowych, pozarolniczych miejsc pracy na terenach wiejskich
- W zakresie polityki strukturalnej przewidziano obligatoryjne ograniczenie powierzchni upraw
- W zakresie polityki rynkowej obniżenie zagwarantowanych cen dla zwiększenia konkurencyjności produktów wspólnotowych na rynkach światowych
j) europejski model rolnictwa
- Rolnictwo konkurencyjne, zdolne do istnienia na rynkach światowych bez nadmiernego subsydiowania
- Metody produkcji rolnej bezpieczne dla środowiska, o wysokiej jakości zdrowotnej
- Rolnictwo zróżnicowane
- Aktywne ekonomicznie obszary wiejskie
- Rolnictwo realizujące działania oczekiwane przez społeczeństwo (bezpieczna żywność, ochrona środowiska)
k) typy organizacji rynków rolnych
1. ochrona zewnętrzna z obowiązkową interwencją, tzn., ochrona przed konkurencją z krajów trzecich przy jednoczesnej gwarancji cen i zbytu w drodze obowiązkowego skupu po ustalonej cenie interwencyjnej, np. rynek zbóż;
2. ochrona zewnętrzna z warunkową interwencją, tzn. gwarancja cen i zbytu ograniczona czasowo i/lub ilościowo do określonej wartości skupu, np. rynek wołowiny;
3. ochrona zewnętrzna bez interwencji, tzn. brak mechanizmu podtrzymywania cen płaconych producentom na określonym poziomie, np. rynek mięsa drobiowego;
4. brak ochrony zewnętrznej i interwencji, np. rynek roślin oleistych i białkowych
* Dotychczas wspólną organizacją rynków rolnych nie zostały objęte: mięso końskie, ziemniaki, miód, kawa, alkohol pochodzenia rolniczego oraz zioła
l) pojęcie mechanizmów stabilizacji
- interwencja na rynku wewnętrznym i ochrona zewnętrzna obejmująca: zboża, cukier, oliwę, masło, mleko w proszku, wołowinę, wieprzowinę, świeże owoce i warzywa.
- ochrona zewnętrzna bez interwencji, obejmująca: rzepak, jaja, drób, wino, chmiel, kwiaty.
- refundacje wywozowe (eksportowe) w formie subsydiów (rekompensata dla różnicy pomiędzy wyższymi cenami na rynkach wewnętrznych a niższymi na rynkach światowych), obejmują: zboża, cukier, produkty mleczne, wołowinę, wieprzowinę, świeże owoce i warzywa
- refundacje produkcyjne w formie subsydiów (rekompensata dla różnicy pomiędzy wyższymi cenami na rynkach wewnętrznych a niższymi cenami surowców importowanych), obejmują: zboża i cukier
Wspólna polityka ochrony środowiska
a) geneza polityki ochrony środowiska
- Lata 70-te pierwsze deklaracje Państw Członkowskich
- 1987 - Jednolity Akt Europejski- ochrona środowiska jako jeden z głównych celów UE
- Podstawa prawna - zapisy w Traktacie Ustanawiającym Wspólnotę Europejską (TWE, Art. 174 - 176)
- Filary polityki ochrony środowiska UE:
▪ Ostrożność,
▪ Działanie zapobiegawcze,
▪ Usuwanie zanieczyszczeń u źródła,
▪ Zasada „zanieczyszczający płaci”.
b) podstawy prawne
▪ Art. 2 Traktat o UE (TUE) - Zasada zrównoważonego rozwoju to jeden z głównych celów UE
▪ Art. 6 TWE - Konieczność uwzględnienia polityki ochrony środowiska we wszystkich politykach sektorowych
▪ Art. 95 TWE - „…w dziedzinie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony środowiska naturalnego przyjmuje się jako podstawę … wysoki poziom ochrony uwzględniając w szczególności wszelkie zmiany oparte na faktach naukowych….”
c) główne obszary polityki ochrony środowiska
- UE prowadzi aktywną politykę ochrony gleby, wody i klimatu, powietrza, flory i fauny.
- Zasada pomocniczości - angażuje się tylko wtedy gdy działania na poziomie UE są bardziej skuteczne niż działania narodowe lub regionalne (patrz zmiany klimatyczne)
- Zasady polityki ochrony środowiska UE:
▪ Ostrożność,
▪ Działanie zapobiegawcze,
▪ Usuwanie zanieczyszczeń u źródła,
▪ Zasada „zanieczyszczający płaci”.
d) główne problemy związane ze zjawiskiem ocieplenia klimatu
- podwyższenie średniej temperatury atmosfery przy powierzchni ziemi i oceanów oraz przewidywane ocieplenie w przyszłości.
- wywołany zwiększoną emisją tzw. gazów cieplarnianych (np. CO2). Gazy cieplarniane zatrzymują ciepło wydzielane na Ziemi i zapobiegają wydostaniu się jego poza atmosferę.
- czy jest to efekt działalności człowieka czy efekt naturalny?
- rosnąca temperatura-wzrost poziomu morza, intensyfikacja ekstremalnych zjawisk pogodowych etc.
- zmiany w wydajności i jakości upraw,
- regresja lodowców,
- wymieranie gatunków organizmów żywych
- większe rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych
e) sposoby ograniczania zmian klimatycznych
- ograniczenie wzrostu temperatury do 2 st. C - Do tego poziomu zmiany nieodczuwalne. Można to osiągnąć poprzez:
▪ Ustabilizowanie światowej emisji CO2 do 2020
▪ Ograniczenie emisji o 50% do 2050 w stosunku do 1990
- można to osiągnąć tylko pod warunkiem globalnych działań
f) główne założenia pakietu „Klimat i Energia”
Przedstawiony przez Komisję Europejską w styczniu 2008:
- Wychwytywanie i składowanie CO2
- Transport niskoemisyjny
- System handlu uprawnieniami do emisji
- Walka z emisjami w sektorach nieobjętych
g) handel uprawnieniami do emisji
- nagradza przedsiębiorstwa które ograniczają emisje i nakłada kary finansowe na te które emisji nie ograniczają
- poprzez nadanie emisjom wartości ekonomicznej zachęca do poszukiwania przedsięwzięć o niskich kosztach redukcji emisji oraz stymuluje działania gdzie są one najtańsze;
Każde przedsiębiorstwo posiada przydział emisji CO2. Na dodatkowe emisje należy wykupić uprawnienia. Emisja poniżej przydziału daje możliwość przedsiębiorstwu sprzedaży na rynku.
- europejski system handlu emisjami zachęca do inwestycji w technologie niskowęglowe.
- System ten obejmuje obecnie ponad 11 tys. energochłonnych obiektów zarówno w branży produkcyjnej jak i wytwarzania energii. Od 2012 roku obejmie również emisje lotnicze wytwarzane podczas lotów do i z lotnisk europejskich. Razem ok. 50% emisji w UE.
- Od 2013 rozszerzony na sektory chemiczny i huty aluminium, a także gazy cieplarniane inne niż CO2
- Od 2013 do 2020 przydział limitów emisji będzie zastępowany stopniowo przez system aukcyjnej sprzedaży przydziałów
h) działania podejmowane przez państwa członkowskie na rzecz ochrony środowiska
- UE jest siłą napędową świtowych negocjacji klimatycznych
- Protokół z Kioto - ograniczenie emisji CO2 przez największych emitentów o 8% do 2012 w stosunku do 1990
- Polska spełnia wymagania Protokołu z Kioto
- Kopenhaga 2009
- Kraje rozwinięte odpowiadają za 75% gazów cieplarnianych w atmosferze, ale działania krajów rozwijających się są również niezbędne (do 2020 przewyższą emisje CO2 krajów rozwiniętych)
Wspólna polityka audiowizualna
a) geneza polityki audiowizualnej
- Wzrost znaczenia sektora audiowizualnego (nowe techniki, czy konwergencja z innymi dziedzinami życia)
- Polityka nowa
- Pierwsze inicjatywy wspólnotowe widoczne są na początku lat 80-tych
- 1984 - Zielona Księga wydana przez Komisję Europejską o utworzeniu wspólnego rynku dla nadawanych programów
- 1985 - Biała Księga w sprawie osiągnięcia wspólnego rynku- wprowadzenie konkurencji na rynki audiowizualne państw członkowskich oraz rozwoju telewizji o wysokiej rozdzielczości
- 1989 - dyrektywa Rady „Telewizja bez granic” - swoboda przepływu programów telewizyjnych pomiędzy państwami członkowskimi
- Traktat z Maastricht - działania Wspólnoty mają na celu zachęcanie państw członkowskich do współpracy oraz wsparcie jej działań w dziedzinie audiowizualnej
- Traktat Amsterdamski przynosi dalsze rozwinięcie polityki audiowizualnej poprzez protokół o systemie publicznego nadawania programów a państwach członkowskich.
b) instrumenty finansowe
- Program MEDIA- wspiera przemysł audiowizualny
- MEDIA I - 1999, przyjęty przez Radę. Pięcioletni program- 200 mln. Euro
- MEDIA II- 1996-2000- rozwój i dystrybucja europejskich dzieł audiowizualnych oraz kształcenia- 300 mln euro.
- 2001-2005- nowy program mający na celu rozwój, dystrybucje i promocję europejskich dzieł audiowizualnych
- MEDIA 2007-2013- wsparcie europejskiej produkcji filmowej i programów telewizyjnych- 755 mln. Euro. Ma na celu produkcje, dystrybucję i promocję filmów oraz innych utworów audiowizualnych.
c) nadawanie programów
- 1989- dyrektywa Rady, zmieniona dyrektywa z 1997 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów prawnych, regulaminowych i administracyjnych państw członkowskich dot. nadawania programów telewizyjnych. Państwa zapewniają swobodę odbioru i nie umożliwiają retransmisji na ich terytorium programów telewizyjnych z innych państw członkowskich.
- W odniesieniu do wydarzeń o znacznej wartości dla społeczeństwa państwa członkowskie powinny zagwarantować żeby nadawcy nie retransmitowali ich w sposób wyłączny pozbawiając znacznej części publiczności danego państwa możliwości śledzenia wydarzeń.
d) swoboda odbioru programów z innych państw członkowskich
- Swobodny odbiór oraz nieograniczenie retransmisji na ich terytorium programów telewizyjnych pochodzących z innych państw członkowskich. Państwo może czasowo zawiesić te zasadę gdy:
▪ Program telewizyjny z innego państwa w sposób oczywisty, poważny, ciężki narusza i zagraża rozwojowi fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu nieletnich, programy nawołujące do nienawiści z powodu rasy, płci , czy religii
- W okresie 12 miesięcy nadawca programów tv przynajmniej dwa razy naruszył powyższe postanowienia
- Dane państwo członkowskie powiadomiło na piśmie nadawcę oraz KE o zarzucanych naruszeniach i o zamiarze podjęcia środków na wypadek zaistnienia ponownego naruszenia
- Konsultacje prowadzone przez KE z państwem, które nadawało program nie doprowadziły do polubownego rozwiązania.
e) transmisje wydarzeń doniosłych społecznie
Państwa członkowskie mają prawo podjęcia środków w celu zapewnienia , żeby nadawcy programów telewizyjnych podlegających ich jurysdykcji nie nadawali na zasadzie wyłączności wydarzeń uznanych za społecznie doniosłe w sposób pozbawiający znaczną cześć odbiorców w danym państwie członkowskim możliwości śledzenia tych wydarzeń bezpośrednio lub poprzez retransmisje.
f) pojęcie dzieła europejskiego
- Dzieła pochodzące z państw członkowskich
- Dzieła pochodzące z trzecich państw europejskich będące stroną Europejskiej Konwencji o Telewizji Transgranicznej
- Dzieła zrealizowane z udziałem autorów i pracowników zamieszkałych w jednym lub wielu państwach o ile:
▪ Są zrealizowane przez jednego lub wielu producentów prowadzących działalność w jednym lub w wielu państwach
▪ Ich produkcja jest nadzorowana i kontrolowana przez jednego lub wielu producentów prowadzących działalność w jednym lub wielu państwach
▪ Lub wkład koproducentów z tych państw jest większościowy
- Utwory pochodzące z państw trzecich, z którymi wspólnota zawarła umowę odnosząca się do sektora audiowizualnego o ile dzieła te są zrealizowane z udziałem autorów lub pracowników zamieszkujących w państwach europejskich
g) reklama we wspólnej polityce audiowizualnej
- Musi być łatwo identyfikowalna oraz wyraźnie oddzielona od reszty programu z wykorzystanie środków optycznych i akustycznych
- Zakazuje się kryptoreklamy oraz reklamy podprogowej
- Reklama może przerywać program, o ile nie zagraża to integralności oraz wartości programu
- W przypadku filmów ich emisja może być przerwana o ile czas projekcji jest dłuższy niż 45 minut, raz w okresie 45 minut. Następna przerwa jest dopuszczalna o ile czas emisji jest dłuższy o przynajmniej 20 min. od dwóch lub więcej zakończonych okresów 45-minutowych.
- Zakazane jest przerywanie reklamami programów zawierających obrzędy religijne
- Dzienniki, programy informacyjne, filmy dokumentalne, programy dla dzieci trwające krócej niż pół godziny nie mogą być przerywane.
- Reklama nie może: naruszać godności ludzkiej, zawierać treści dyskryminującej ze względu na płeć, rasę i narodowość, naruszać przekonań religijnych i politycznych
- Zakazana jest reklama papierosów i innych wyrobów tytoniowych
- Reklama alkoholu nie może być skierowana do nieletnich, nie może łączyć spożycia alkoholu z poprawą możliwości fizycznych, czy prowadzenia samochodu
- Nie może sugerować , że spożycie alkoholu sprzyja powodzeniu towarzyskiemu, czy seksualnemu, nie może podkreślać wysokiej zawartości alkoholu.
h) ochrona małoletnich i godności ludzkiej
- Nie można nadawać programów mogących zaszkodzić rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, lub moralnemu małoletnich, w szczególności programów zawierających pornografie i niczym nieuzasadnioną przemoc.
- Dobór pory emisji, odpowiednie oznaczenia.
- Programy nie mogą zawierać zachęty do nienawiści ze względu na rase, narodowość, czy wyznanie
i) pojęcie telezakupów
- Emisje bezpośrednich ofert skierowanych do publiczności w celu odpłatnego nabycia dóbr i usług, w tym nieruchomości oraz praw i obowiązków
- Okienka przeznaczone do emisji telezakupów na kanałach nie poświęconych wyłącznie telezakupom mają minimalny nieprzerwany czas emisji 15 minut. Maksymalna liczba okienek wynosi 8 dziennie
5. Polityka społeczna
a) pojęcie polityki społecznej
- W prawie wspólnotowym nie wypracowano jednolitego pojęcia polityki społecznej
- W porządkach prawnych państw członkowskich pojęcie to jest interpretowane bardzo szeroko. Zalicza się do niej kwestie związane z edukacja, zatrudnieniem, systemem opieki zdrowotnej, kultura etc.
- W prawie wspólnotowym dotyczy głównie polityki zatrudnienia
b) podstawy prawne
- Art. 2 TWE: celem Wspólnoty jest m.in. przyczynianie się do wysokiego poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej w całej Wspólnocie.
- Art. 3 TWE cel ten ma być realizowany poprzez wykonywanie zadań określonych w ramach polityki dotyczącej spraw społecznych.
c) pojęcie strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia
- Strategia UE na rzecz zrównoważonego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, znana pod nazwą strategii lizbońskiej, dąży do tworzenia społeczeństwa opartego na wiedzy poprzez wspieranie innowacji w przedsiębiorstwach i inwestowanie w ludzi. Wiele uwagi poświęca również uczeniu się przez całe życie oraz promowaniu badań i rozwoju.
d) główne założenia strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia
- skuteczniejsze zachęcanie obywateli do podejmowania zatrudnienia oraz
- wobec zwiększającej się średniej długości życia - wydłużenie wieku aktywności zawodowej,
- poprawę zdolności adaptacyjnych pracowników i pracodawców,
- zwiększenie nakładów na edukację i rozwój umiejętności,
- dostosowanie systemów ochrony socjalnej do wyzwań wynikających z innowacji, globalizacji i mobilności.
e) zakres polityki społecznej
- Koordynacja strategii zatrudnienia w skali Wspólnoty
- Utrzymywanie wysokiego poziomu zatrudnienia
- Ochrona bezpieczeństwa i zdrowia pracowników
- Zapewnienie odpowiednich warunków pracy
- Informowanie i porozumiewanie się z pracownikami
- Integrowanie osób wyłączonych z rynku pracy , zwłaszcza pozostających bez pracy przez długi okres
- Zapewnienie równości między mężczyznami i kobietami w zakresie możliwości na rynku pracy i traktowania w pracy.
f) problem równości praw kobiet i mężczyzn
- Eliminowanie nierówności pomiędzy kobietami, a mężczyznami należy do głównych celów Wspólnoty.
- ETS wielokrotnie potwierdził, że zasada zakazu wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć należy do podstawowych zasad prawa wspólnotowego.
- Art. 141 TWE precyzuje te zasadę do zapewniania równych szans oraz jednakowego traktowania w sprawach zatrudnienia oraz świadczenia pracy, w tym wynagrodzenia.
g) prawo do mobilności
- UE sprzyja mobilności pracowników, z uwagi na korzyści, jakie ona przynosi pod względem rozwoju osobistego i zawodowego oraz ze względu na jej rolę jako jednego ze sposobów lepszego dopasowywania kwalifikacji do zapotrzebowania na rynku pracy.
- W tym celu stworzono portal EURES (Europejski Portal Mobilności Zawodowej), na którym publiczne urzędy pracy ze wszystkich państw UE mają możliwość zamieszczania ofert pracy. Liczba takich ofert przekroczyła już milion.
h) EFS jako instrument współfinansowania polityki społecznej
- Celem jest poprawa możliwości zatrudnienia pracowników w obrębie rynku wewnętrznego i zwiększenie ich mobilności geograficznej i zawodowej
- Ułatwienie pracownikom dostosowania się do zmian w przemyśle oraz w systemach produkcyjnych, zwłaszcza poprzez kształcenie zawodowe i przekwalifikowywanie (np. jeśli na rynku pracy jest zbyt wielu pracowników z sektora włókienniczego, a przewiduje się, że za jakiś czas braki kadrowe dotkną przemysł turystyczny, pracownikom z sektora włókienniczego można zaproponować przekwalifikowanie się).
- Na okres 2007-2013 dysponuje on środkami w wysokości 77 mld euro, które zostaną przeznaczone na zwiększanie dostępu do zatrudnienia oraz elastyczności pracowników i przedsiębiorstw, a także na tworzenie zdolności instytucjonalnych w regionach znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji.
Europejska polityka edukacyjna
a) podstawowe założenia
▪ traktat EWG zaleca ścisłą współpracę między państwami wspólnoty w dziedzinie zganieni społecznych w sprawach dotyczących kształcenia i doskonalenia zawodowego,
▪ w roku 1971 doszło do spotkania ministra edukacji,
▪ w 1973 opublikowano raport pt. „W kierunku europejskiej polityki oświatowej” - w raporcie potwierdzono istotę polityki edukacyjnej i zalecono pielęgnowanie struktur szklonych państw członkowskich z uwzględnieniem ich tradycji edukacyjnych,
▪ wspólna polityka oświatowa stale zderzała się z niechęcią niektórych państw UE i nie znalazła miejsca w kolejnych uchwałach modyfikujących traktaty wspólnościowe,
b) przyczyny dla których nie utworzono unii edukacyjnej
Za brak koncepcji Unii Oświatowej odpowiadają politycy poszczególnych państw, którzy nie przedstawili żadnej propozycji rozwiązań edukacyjnych w Europie.
Przyczyny:
▪ jak wskazują regulacje wewnętrzne państw członkowskich są na tyle zróżnicowane pod względem organizacyjnym, programowym i uzależnione od warunków ekonomicznych, społecznych, politycznych i historycznych, że skutkują barierą nie do pokonania i uniemożliwiają utworzenie Unii Oświatowej
▪ bariery te wynikają przede wszystkim z:
- podziału sektora edukacyjnego na publiczny i prywatny, gdzie elementem utrudniającym jest stopień niezależności instytucji prywatnych wobec systemu edukacyjnego danego państwa;
- różnice w PKB - kraje bogate przeznaczają więcej pieniędzy na edukację niż kraje biedniejsze, poza tym kraje biedniejsze muszą w pierwszej kolejności sprostać problemom związanym z opieka społeczną, ochroną zdrowia czy inwestycjami gospodarczymi, a dopiero później mogą myśleć o inwestycjach dotyczących oświaty;
- istnieje szereg różnic organizacyjnych i programowych, które uniemożliwiają unifikację - UE nie ma wspólnej koncepcji oświatowej zbliżonej rozwiązaniom do unii walutowej czy ekonomicznej.
c) główne cele i założenia polityki edukacyjnej
Istnieje wiele programów wdrażanych w ramach narodowych systemów edukacyjnych:
▪ Sokrates - skierowany do bardzo szerokiego grona odbiorców od dzieci do dorosłych; celem tego programu jest kierowanie europejskiego wymiaru edukacji poprzez naukę innych ośrodkach, nauką na odległość;
▪ Leonardo da Vinci - kładzie główny nacisk na kształcenie zawodowe; w jego ramach finansowane są wymiany i staże dla uczniów, studentów, młodych pracowników i absolwentów oraz dofinansowanie wymiany nauczycieli i szkoleniowców, doradców zawodowych, kierowników działów kadr.
▪ Młodzież - skierowany do młodzieży uczestniczącej w kształceniu poza szkolnym - wyjazdy, wizyty studyjne.
Po za tymi programami ministrowie edukacji poszczególnych państw członkowskich spotykają się ze sobą, aby dyskutować wspólne priorytety polityki oświatowej w swoich krajach. Dzięki tym naradom w wielu krajach przeprowadzono reformę edukacji. Reformatorom zależało przede wszystkim na dostosowywaniu systemów edukacyjnych w ich krajach do realiów nowej i stale zmieniającej się rzeczywistości. Wprowadzane zmiany polegały głównie na:
▪ wyrabianiu u uczniów umiejętności czytania ze zrozumieniem,
▪ umiejętności obsługi komputera,
▪ obniżeniu wieku, w którym dzieci rozpoczynają naukę,
▪ wprowadzeniu nauki dwóch języków obcych.
Wielokrotnie zastanawiano się jakby wyglądała ujednolicona szkoła. Korzystając z rozwiązań krajów UE czerpiąc poszczególne elementy z różnych systemów. Wielokrotnie podejmowano próby stworzenia obrazu takiej szkoły. Według jednego z pomysłów wyglądałaby następująco:
▪ 3-6 lat - przedszkole,
▪ 6-12 lat - nauczanie początkowe,
▪ 12-16 lat - szkoła średnia I stopnia,
▪ 16-18 lat - szkołą średnia II stopnia.
Ponadto obowiązywałoby minimum programowe, wspólna forma rekrutacji i oceny.
W raporcie Komisji Europejskiej pt. „Edukacja dla Europy” opublikowanym w 1999 roku wskazano, że istnieje wielość dróg prowadzących do wspólnego celu stanowi zaletę a nie wadę, a różnorodność pomiędzy państwami powinna być kultywowana i postrzegana jako jej atut. Zaś integracja na płaszczyźnie oświatowej powinna być realizowana zgodnie z następującymi priorytetami:
▪ równość szans edukacyjnych - odnosi się do dzieci emigrantów i do dzieci niepełnosprawnych; np. szkoły integracyjne;
▪ poprawa jakości kształcenia - realizowana poprzez wykorzystywanie najnowszych osiągnięć techniki, odchodzenie od encyklopedycznego sposobu nauczania, nauce języków obcych i nauce kultury innych państw;
▪ nowy model nauczyciela - kładzie się nacisk, aby nauczyciele we wszystkich państwach członkowskich mieli wyższe wykształcenie;
▪ europejski dział wychowywania - pokazywanie i uczenie akceptacji ludności innych państw, pokazywanie i uczenie różności kultury, tradycji i tolerancji;
Polityka transportowa
a) główne założenia polityki transportowej
- UE dba o to, aby obywatele państw członkowskich mogli z łatwością przemieszczać się na kontynencie europejskim.
- Chodzi również o to, by w sposób możliwie najsprawniejszy urzeczywistnić funkcjonowanie wspólnego rynku, w zakresie przewozu osób, towarów i pośrednio usług.
- Sektor transportu wytwarza łącznie około 10% całości dochodu UE i gwarantuje łącznie ponad 10 mln miejsc pracy.
- Wraz ze wzrostem potrzeb transportowych wzrasta zanieczyszczenie powietrza.
- Większość zagadnień polityki transportowej leży w kwestii państw członkowskich, jednakże UE otwiera się na konkurencję rynków krajowych, zwłaszcza w sektorach transportu drogowego, lotniczego i kolejowego.
b) główne płaszczyzny działań
- w 2003 roku państwa członkowskie przyjęły pakiet, dzięki któremu ok. 80% rynku przewozów towarowych koleją zostało otwartych na konkurencje;
- w kontekście usług lotniczych w 2007 roku UE zawarła umowę ze ST. Zjednoczonymi o tzw. „otwartym niebie”. NA tej podstawie każdy unijny przewoźnik lotniczy może oferować loty z dowolnego lotniska na terytorium UE do wybranego lotniska na terytorium ST. Zjednoczonych;
- w zakresie infrastruktury transportu UE wspiera kilka ważnych projektów m.in.:
▪ modernizacja kilku połączeń kolejowych,
▪ poprawa przepustowości głównego szlaku śródlądowego łączącego Ren Men i Dunaj,
▪ poprawa i usprawnienie ruchu na najbardziej obleganych trasach morskich;
- głównym celem polityki transportowej jest zapewnienie równowagi oraz zmniejszenie transportu drogowego na rzecz innych form transportu
- najpopularniejszym działaniem polityki transportowej jest przyjęcie umownych standardów emisji dla wszystkich pojazdów silnikowych, w tym samolotów i statków, przyjęcie limitu 100 km na godzinę jako max, prędkości jazdy na drogach oraz modernizacja i rozwój istniejącej sieci transportu publicznego, czyli tramwajów, pociągów i autobusów;
c) największe problemy polityki transportowej
- sama liberalizacja przepisów nie jest w stanie rozwiązać największych problemów, do których niewątpliwie zaliczana jest przewaga transportu drogowego nad innymi środkami transportu co prowadzi do znacznego zanieczyszczenia powietrza,
- słabe połączenia z tzw. obszarami peryferyjnymi oraz brak dobrych połączeń między sieciami krajowymi powoduje, że transport drogowy jest najczęściej wykorzystywany; szacunkowo przewozy drogowe obejmują obecnie ponad 44% wszystkich przewozów towarowych, droga morska to 33%, przewozy kolejowe 10%,a przewozy śródlądowymi drogami 3%; jeśli chodzi o transport pasażerów to przewozy drogowe obejmują 81%,przejazdy koleją 6%, a samolotem 8%.
- sektor transportu, a zwłaszcza pojazdy drogowe wytwarzają łącznie ok. 30% emisji dwutlenku węgla
d) środki podejmowane przez państwa członkowskie na rzecz polityki transportowej
- priorytetem jest stworzenie takich warunków, aby możliwe było łączenie transportu drogowego kolejowym, morskiego kolejowym oraz kolejowego z powietrznym;
- niektóre państwa wprowadzają nawet tzw. opłaty związane z zatłoczeniem, która polega na tym, iż użytkownicy wybranych dróg muszą płacić za korzystanie z nich, np. Londyn - jako pierwszy wprowadził opłatę wjazdu do centrum miasta;
- poprzez odpowiednie inwestycje UE dąży do stopniowego zastępowania transportu drogowego transportem kolejowym, do tego niezbędne są:
▪ znaczne rozbudowanie linii transportowych zwłaszcza na obszarach peryferyjnych,
▪ zastosowanie konkurencyjnych cen biletów,
▪ dostosowanie siatki godzinowej tak by każdy pasażer świadomie wybierał transport kolejowy nad drogowym;
- należy również poczynić działania wspierające uzyskiwanie biopaliw i wykorzystywanie ich w sektorze transportowym;
- należy opracować programy, które w sposób aktywny wspierają rozwój komunikacji publicznej
- szczególną uwagę należy poświęcić pomocy finansowej krajom przechodzącym transformację ustrojowe tak, by były one w stanie odnowić i zmodernizować posiadaną flotę transportową;
- należy wprowadzić podatek drogowy w dużych miastach, a zyski z tego powinny być przeznaczone na inwestycje w transport publiczny i poprawę stanu środowiska;
- podatek na pojazdy spalinowe należy ustalić tak by promował In zmniejszanie emisji substancji szkodliwych i hałasu; poziom hałasu w miastach powinien zostać zmniejszony do poziomu niższego niż obowiązujące obecnie standardy.
Unia gospodarczo- walutowa (Economic and Monetary Union - EMU)
a) geneza unii gospodarczo- walutowej
- Plan stworzenia unii walutowej dyskutowany był w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej począwszy od wczesnych lat 60-tych, jednak jego realizacja trwała ponad trzydzieści lat;
- W Traktacie Rzymskim, powołującym do życia EWG, nie przewidziano utworzenia unii walutowej. Artykuły 105-109 Traktatu dotyczyły wyłącznie ogólnych zagadnień współpracy walutowej. Na mocy Traktatu powołano Komitet Walutowy (Monetarny Committee) - ciało doradcze Rady Ministrów i ówczesnej Komisji Wspólnot Europejskich;
- Kraje członkowskie EWG należały wówczas do systemy finansowego Bretton Woods, a ich waluty miały stałe kursy wobec dolara amerykańskiego wymienialnego na złoto; system z Bretton Woods zaczął słabnąć w końcu lat 50. W latach 60. turbulencje rynkowe prowadziły do destabilizacji kursów walutowych, a tym samym systemu cen ustalonych w ramach wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej;
- Na szczycie EWG w Hadze w grudniu 1969 roku uzgodniono utworzenie w przyszłości Unii Gospodarczej i Walutowej oraz powołano komitet pod przewodnictwem Pierr'a Wernera;
b) plan Wernera
- grupa Wernera przedstawiła swój raport w październiku 1970 roku proponując dojście do EMU w ciągu 10 lat.
- państwa członkowskie zgodziły się zasadniczo w marcu 1971 roku na trzy fazowe dojście do EMU, ale nie uzgodniły wielu potrzebnych do realizacji tego programu szczegółów. Plany te legły w gruzach wraz z upłynnieniem dolara w sierpniu 1971 roku, w warunkach braku stabilności na międzynarodowych rynkach finansowych.
- ostatecznym celem miało być osiągnięcie pełnej swobody wymiany walut, swobody przepływu kapitału oraz zablokowanie relacji wymiennych walut państw członkowskich lub nawet zastąpienie tych walut wspólnym pieniądzem. W raporcie przewidziano powołanie wspólnej instytucji finansowej, początkowo o charakterze konsultacyjnym, która z czasem miała się ewentualnie przekształcić we wspólny bank centralny;
c) plan Jenkinsa
- Nowa propozycja utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej została złożona w 1977 r. przez Roya Jenkinsa, ówczesnego przewodniczącego Komisji Wspólnot Europejskich. Posłużyła ona do opracowania przez Francję i Niemcy zmodyfikowanego, ograniczonego planu współpracy walutowej, który został przedstawiony na spotkaniu Rady Europejskiej w kwietniu 1978 r. i uzyskał jej akceptację.
- Plan zaowocował utworzeniem 13 marca 1979 r. Europejskiego Systemu Walutowego (European Monetary System - EMS). Podstawowymi trzema elementami składowymi EMS były:
▪ europejska jednostka walutowa (Europen Currency Unit - ECU)
▪ mechanizm kursowy (Exchange Rate Mechanizm - ERM)
▪ system wzajemnych kredytów między bankami centralnymi
- Utworzona w ramach Europejskiego Systemu Walutowego europejska jednostka walutowa ECU była sztuczną walutą, spełniającą w stopniu ograniczonym funkcje pieniądza na międzynarodowym rynku towarowym i finansowym. W zamyśle, miała ona stanowić łącznik pomiędzy Europejskim Systemem Walutowym a przyszłą Unią Gospodarczą Walutową, z prawdziwym, wspólnym pieniądzem.
d) założenia Delorsa
- w czerwcu 1988r. na spotkanie Rady Europejskiej w Hanowerze postanowiono powołać Komitet ds. Badań nad Unią Gospodarczą i Walutową, pod kierownictwem Jacquesa Delorsa, ówczesnego przewodniczącego komisji. Komitet Delorsa zaproponował osiągnięcie pełnej Unii Gospodarczej i Walutowej w 3 etapach, poprzez stopniowe zacieśnianie koordynacji polityki gospodarczej i walutowej, aż do powołania niezależnego Europejskiego Banku Centralnego (European Central Bank) i stworzenia wspólnej waluty;
- w oparciu o raport Komisji Delorsa, Rada Europejska na swym posiedzeniu w Madrycie w czerwcu 1989r. postanowiła rozpocząć realizację pierwszego etapu EMU od lipca 1990r., wraz z wprowadzeniem pełnej liberalizacji przepływu kapitału między 8 państwami członkowskimi EWG
- na mocy Traktatu o UE z Maastricht (podpisany 07.02.1992r., wszedł w życie 01.11.1993r.) wprowadzono do Traktatu Rzymskiego o EWG poprawki i uzupełnienia dot. budowy Unii Gospodarczej i Walutowej
e) etapy tworzenia unii gospodarczo- walutowej
1) Pierwszy etap realizacji EMU trwał od lipca 1990r. do końca 1993r.
- W tym czasie kraje Wspólnot Europejskich miały:
▪ zapewnić pełną swobodę przepływu kapitału
▪ poprawić funkcjonowanie Europejskiego Systemu Walutowego
▪ zacieśnić współpracę pomiędzy bankami centralnymi
2) Drugi etap
- W drugim etapie zaplanowanym od początku 1994r. do końca 1996r. lub najpóźniej - do końca 1998r. postanowiono utworzyć we Frankfurcie nad Menem Europejski Instytut Walutowy (Europen Monetarny Institute), będący zalążkiem przyszłego Europejskiego Banku Centralnego.
Do końca tego etapu:
▪ banki centralne krajów członkowskich miały uzyskać pełną niezależność od rządów
▪ kontynuowano koordynację narodowych polityk gospodarczych i walutowych, a także proces dochodzenia do zbieżności podstawowych wskaźników gospodarczych
▪ na podstawie kilku takich wskaźników ujętych w Protokóle do Traktatu z Maastricht, znanych jako kryteria zbieżności / konwergencji - było 5 kryteriów warunkujących uczestnictwo w 3 fazie EMU, każde państwo musi je osiągnąć i utrzymać na minimalnym pułapie), miała nastąpić kwalifikacja krajów członkowskich UE do uczestnictwa w Unii Gospodarczej i Walutowej.
Na szczycie UE w Madrycie w grudniu 1995r. wyrażono wolę przejścia do 3 etapu EMU począwszy od 01.07.1999r. Ustalono też nazwę przyszłej wspólnej waluty - euro.
W grudniu 1996r. w Dublinie, Rada Europejska przyjęła Pakt na rzecz Stabilności i Rozwoju, będący swoistym kodeksem postępowania w zakresie spełniania budżetowego kryterium zbieżności. Pakt ten ma zapewnić dyscyplinę fiskalną i stabilność cen na terenie Unii Gospodarczej i Walutowej.
Kwalifikacja krajów do udziału w EMU została zaplanowana na wczesną wiosnę 1998r. Komisja Europejska zarekomendowała w marcu tego roku 11 krajów, które spełniły kryteria konwergencji: Austrię, Belgię, Finlandię, Francję, Hiszpanię, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Niemcy, Portugalię, Włochy.
Z własnej woli poza strefą euro pozostały i dalej pozostają: Dania, Szwecja, Wielka Brytania. A Grecji nie udało się spełnić wymaganych kryteriów.
Parlament Europejski przyjął propozycję Komisji Europejskiej 30.04.1998r., a szefowie państw i rządów potwierdzili listę państw przechodzących 01.01.1999r. do trzeciego etapu EMU podczas specjalnego spotkania na szczycie Rady ds. Gospodarki i Finansów (ECOFIN) w Brukseli 1-3.05. Do końca 1998r. przyjęto całość potrzebnej w tym kontekście legislacji.
W lipcu 1998r. nastąpiła formalna inauguracja działalności Europejskiego Banku Centralnego, którego prezesem został Win Duisenberg.
Na wniosek Komisji Europejskiej z 03.05.2000r. do grupy euro przyjęta została Grecja (01.01.2001r.). Odpowiednia decyzja w tej sprawie zapadła na forum Rady ECOFIN, zebraneJ w nadzwyczajnym składzie szefów państw i rządów 19.06.2000r. w Santa Maria de Fiera (Portugalia).
3) Trzeci etap
-Trzeci etap EMU rozpoczął się zgodnie z planem 01.01.1999r.
-Z początkiem 1999r. została wprowadzona wspólna waluta - euro, a przestała istnieć ECU, która została zastąpiona przez euro w stosunku 1:1
-Nastąpiło nieodwołalne usztywnienie kursów centralnych walut wobec euro, a w konsekwencji także i wobec siebie.
-Euro jest samodzielną i pełnoprawną jednostką pieniężną i jest stosowane w rozliczeniach bezgotówkowych, natomiast banknoty i monety narodowe zachowują ważność od momentu wprowadzenia euro do powszechnego obiegu, co ma nastąpić w okresie od 01.01 do 30.06.2002r.
-Po tej dacie banknoty i monety euro uzyskują status jedynego prawnego środka płatniczego wewnątrz strefy euro.
f) pojęcie kryteriów konwergencji
- 5 kryteriów warunkujących uczestnictwo w 3 fazie EMU, ujęte w Protokóle do Traktatu z Maastricht
- każde państwo musi je osiągnąć i trzymać na minimalnym pułapie:
▪ stabilności cenowej - stopa inflacji nie może przekroczyć 1,5% średniej stopy inflacji trzech państw członkowskich z najniższą inflacjI,
▪ stóp procentowych - stopa oprocentowania długoterminowego nie może różnić się o więcej niż 2% od średniej stopy oprocentowania trzech państw, w których jest ona najniższa,
▪ deficytu budżetowego - deficyt budżetowy w poszczególnych krajach nie może przekraczać 3% PKB
▪ długu publicznego - udział zadłużenia publicznego nie może przekroczyć 60% PKB,
▪ stabilności kursów walutowych - przez ostatnie dwa lata przed przystąpieniem do unii walutowej kursy wymiany muszą mieścić się w określonym marginesie wahań.
8