Wiadomości ogólne:

• Powierzchnia: 603 700 km²

• Ludność: 46 143 700

• Graniczy z: Rosją, Polską, Białorusią, Rumunią, Mołdawią, Słowacją i Węgrami

• Największe miasta: Kijów, Charków, Dniepropietrowsk, Odessa, Donieck, Zaporoże, Lwów, Krzywy Róg, Mikołajów, Mariupol

• Podział administracyjny:

• 24 obwody (ukr. oблacть (obłast'))

• miasta wydzielone (Kijów i Sewastopol)

• republika autonomiczna (Republika Krymska)

• 492 rejony (inaczej powiaty, ukr. pайон (rajon))

• Skład etniczny ludności Ukrainy to:

• Ukraińcy - 77,8%

• Rosjanie - 17,3%

• Białorusini - 0,6%

• Mołdawianie - 0,5%

• Tatarzy Krymscy - 0,5%

• Bułgarzy - 0,4%

• Polacy - 0,3%

• Żydzi - 0,2%

• pozostali - 2,4%

• Religia:

• 50% deklaruje się jako wierzący:

• Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego - 50,4%, głównie w środkowych regionach kraju

• Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego - 26,1%, głównie na wschodzie kraju

• Ukraińska Cerkiew greckokatolicka - 8%, niemal w całości na zachodzie kraju

• Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny - 7,2%

• Kościół rzymskokatolicki - 2,2%, głównie mieszkający na zachodzie kraju Polacy

• Protestantyzm - 2,2%

• Judaizm - 0,6%

• inne - 3,2%

• Prezydent - Wiktor Juszczenko

• Premier - Julia Tymoszenko

• Niepodległość - 24 sierpnia 1991

• Konstytucja - 8 grudnia 2004

Historia:

Czerwiec 1987r. -Związek Pisarzy Ukrainy występuje do Prezydium Rady Najwyższej z propozycją zniesienia dobrowolności i wprowadzenia obowiązkowego nauczania języka ukraińskiego oraz nadania mu statusu języka państwowego.

Lato 1987r. - wydanie czasopisma „Ukrainśkij wisnyk” pod redakcją Wiaczesława Czornowiła

Marzec 1988r. - powstaje Ukraiński Związek Helsiński (UHS - Łewko Łukjanenko).

• „Ukrainśkij wisnyk” zostaje oficjalnym organem UHS

Lato 1988r. - Deklaracja zasad UHS:

• Przekształcenie ZSRR w konfederację niezależnych państw

• Przekazanie władzy ZSRR w ręce wybranych w demokratycznych wyborach rad

• własna dyplomacja USRR

• Legalizacja zakazanych wyznań

• Obywatelska kontrola nad wymiarem sprawiedliwości

Grudzień 1988r. - nowelizacja Konstytucji ZSRR:

• Możliwość zgłaszania kandydatów na deputowanych przez wyborców z danego okręgu wyborczego

• Brak limitu kandydatów zgłaszanych w wyborach

1989r. - powstanie Ruchu na rzecz Przebudowy:

• Ludzie z wyższym wykształceniem (2/3 składu)

• Członkowie ukraińskiej partii komunistycznej (1/4 składu)

• Żądanie nowej umowy związkowej, w ramach której suwerenna Ukraina kształtowałaby swe relacje z innymi republikami

28-29 września 1989r. - dymisja Wołodymyra Szczerbyćkiego i powołanie na stanowisko pierwszego sekretarza Wołodymyra Iwaszki

27 października 1989r. - decyzja Rady Najwyższej USRR o przeprowadzeniu bezpośrednich wyborów do rad wszystkich szczebli

4 i 18 marca 1990r. - wybory do Rady Najwyższej USRR:

• Opozycyjny Blok Demokratyczny zdobywa 118 mandatów na 450 możliwych

• Komuniści tracą monopol władzy

• Opozycja tworzy blok pod nazwą Rada Ludowa z Ihorem Juchnowskim na czele

• Komuniści tworzą ugrupowanie „O Suwerenną Ukrainę Radziecką” - Oleksandr Moroz

• Przewodniczącym Rady Najwyższej zostaje Wołodymyr Iwaszko, a następnie Leonid Krawczuk

16 lipca 1990r. - uchwalenie Deklaracji niezależności przez Radę Najwyższą USRR:

• Ukraina jako suwerenne państwo

• Deklaracja nie zakwestionowała jedności ZSRR, jedynie postulując jego zreformowanie

Koniec 1990r. - demonstracje w Kijowie popierające przyspieszenie reform i potępiające prace Rady Najwyższej

2-16 października 1990r. - strajk studentów:

• Odwołanie ze stanowiska premiera Witalija Masoła oraz przyjęcie studenckich postulatów

• Wykreślenie zapisu o kierowniczej roli partii z konstytucji republiki

• Wprowadzenie zasady wyższości ustaw republikańskich nad związkowymi

Początek 1991r. - powstanie grupy „narodowych komunistów”:

• Dyrektorzy wielkich zakładów - Leonid Kuczma i Wołodymyr Sledniew

• Członkowie aparatu Rady Najwyższej - Leonid Krawczuk i Stephan Pluszcz

• Na II zjeździe Ruch zmienia nazwę na Ludowy Ruch Ukrainy (NRU) oraz przyjmuje ideę całkowitej niepodległości

24 sierpnia 1991r. - Akt niepodległości Ukrainy uchwalony przez Radę Najwyższą USRR

1 grudnia 1991r. - referendum zatwierdzające Akt niepodległości Ukrainy:

• 90% uprawnionych do głosowania ZA

• 95% frekwencji

Uchwalenie konstytucji:

Suwerenne prawa republiki według konstytucji ZSRR:

• Prawo do posiadania własnej konstytucji i prawo kontroli nad nią

• Prawo wyjścia z ZSRR

• Prawo zwierzchnictwa terytorialnego w obszarze republiki

• Prawo nadawania obywatelstwa

• Prawo dysponowania kompetencjami w dziedzinie prawodawstwa

Październik 1990r. - Rada Najwyższa powołuje Komisję Konstytucyjną

Marzec 1991r. - Komisja Konstytucyjna przedstawia założenia projektu konstytucji przed parlamentem

30 czerwca 1992r. - Komisja Konstytucyjna przedstawia pierwszy projekt konstytucji

Grudzień 1994r. - prezydent Leonid Kuczma przedstawia Radzie Najwyższej projekt „małej konstytucji”:

• Przewodniczący RN Oleksandr Moroz przedstawia własny projekt oparty na systemie radzieckim

7 czerwca 1995r. - Porozumienie konstytucyjne uchwalone przez RN:

• Parlament przyjmuje projekt Kuczmy

• Miało obowiązywać do uchwalenia nowej konstytucji, na której uchwalenie przewidziano 1 rok

• Kuczma dąży do wprowadzenia systemu prezydenckiego

• Socjaliści z Morozem chcieli wprowadzić system oparty o przewagę władzy ustawodawczej nad wykonawczą

Marzec 1996r. - Komisja Konstytucyjna przedstawia projekt konstytucji

8 czerwca 1996r. - wygasa Porozumienie konstytucyjne:

• Prezydent Kuczma grozi rozpisaniem referendum

26 czerwca 1996r. - Kuczma wyznacza termin referendum na 25 września

28 czerwca 1996r. - RN przyjmuje większością 315 głosów „za” przy 36 „przeciw” nową Konstytucję Ukrainy

2000r. - prezydent Kuczma rozpisuje referendum dotyczące:

• Ograniczenia roli parlamentu i zmiany jego struktury

• Zdecydowana większość głosujących „za”

• Rada Najwyższa odmawia wprowadzenia zmian

Grudzień 2003r. - projekt zmiany konstytucji deputowanych związanych z Kuczmą:

• Wprowadzenie wyborów prezydenckich przeprowadzanych przez Radę Najwyższą

• Zmiana systemu politycznego na parlamentarno-gabinetowy z silna pozycją premiera

• Opozycja skupiona wokół Wiktora Juszczenki blokuje przyjęcie zmian w konstytucji

Pomarańczowa rewolucja:

31 października i 21 listopada 2004r. - wybory prezydenckie:

• Kandydaci Wiktor Juszczenko z opozycji i popierany przez Kuczmę Wiktor Janukowycz

• Sfałszowane wyniki wyborów

• CKW ogłasza nieoficjalne zwycięstwo Janukowycza

• Mieszkańcy Kijowa i większych miast zachodniej Ukrainy organizują masowe protesty

• Sąd Najwyższy zabrania oficjalnego opublikowanie wyników wyborów do czasu rozpatrzenia wszystkich protestów wyborczych

• Opozycja przegłosowuje wotum nieufności dla CKW i premiera Janukowycza

3 grudnia 2004r. - wyrok Sądu Najwyższego nakazujący powtórkę drugiej tury wyborów prezydenckich z udziałem tych samych kandydatów

• Zgoda obu stron na termin 26 grudnia 2004r. oraz na „pakiet zmian konstytucyjnych” zaproponowanego przez Kuczmę:

• Zmniejszenie uprawnień wykonawczych prezydenta na rzecz premiera

• Przeniesienie odpowiedzialności rządu prze parlament

• Wydłużenie kadencji Rady Najwyższej

• Pakiet przyjęty przez parlament większością 402 głosów na 450

• Podpisanie pakietu przez prezydenta 8 grudnia 2004r.

26 grudnia 2004r. - powtórzona druga tura wyborów:

• Wiktor Juszczenko 51,99%

• Wiktor Janukowycz 44,20%

Konstytucja:

• Uchwalenie:

• 8 grudnia 2004r.

• Struktura:

• 16 rozdziałów

• Preambuła

• Zasady podstawowe:

• Ukraina jest suwerennym, niepodległym, demokratycznym i socjalnym państwem prawnym, republiką

• Suwerenem oraz jedynym źródłem władzy jest lud, może on sprawować władzę bezpośrednio przez organy władzy państwowej lub samorządu lokalnego

• Trójpodział władzy

• Państwo unitarne z utworzoną Autonomiczną Republiką Krymu (własna konstytucja, Rada Najwyższa, Rada Ministrów)

• Język urzędowy - ukraiński

• Rozdział kościoła od państwa

• System parlamentarno-gabinetowy z silną pozycją prezydenta

• Prawa i wolności obywatelskie:

• Zagwarantowane i nie mogą być zniesione

• Niektóre mogą być czasowo zawieszone w wypadku wprowadzenia stanu wojennego lub wyjątkowego

• Równość obywateli wobec prawa

• Kontrolę nad przestrzeganiem praw i wolności sprawuje pełnomocnik Rady Najwyższej Ukrainy ds. Praw Człowieka

• Pluralizm polityczny, ekonomiczny i ideologiczny

• Swoboda działalności politycznej, zrzeszania się w partie polityczne oraz organizacje społeczne

• Swobodny wybór światopoglądu i wyznania

Władza ustawodawcza:

Rada Najwyższa:

• Skład i wybór:

• 450 deputowanych

• Kadencja 5 lat (wydłużona kadencja od marca 2006r.)

• Metoda d'Hondta

• Parlament konstytuuje się jeśli zostanie wybrane co najmniej 2/3 składu (300 deputowanych)

• Bierne prawo wyborcze:

• obywatelstwo Ukrainy

• 21 lat

• Domicyl 5 lat

• Skład:

• Przewodniczący

• Zastępcy przewodniczącego

• Komisje parlamentarne

• Komisje śledcze

• Wybory:

• odbywają się w roku, w którym nie odbywają się inne regularne wybory (prezydenckie, do Rady Najwyższej Republiki Krymskiej, samorządowe)

• Nowe wybory powinny być rozpisane przez prezydenta przed upływem 60 dni od ogłoszenia skrócenia kadencji. Kadencja tak wybranej RN powinna równać się okresowi jaki pozostał do przeprowadzania wyborów rozwiązanej Radzie(w roku tym również nie mogą się odbywać inne wybory)

• Deputowani:

• Deputowanym nie wolno posiadać innych mandatów przedstawicielskich, pełnić służby państwowej i prowadzić działalności zarobkowej

• Nieusprawiedliwiona absencja na 20 sesjach grozi utratą mandatu.

• Sesje:

• Pierwsza sesja musi być zwołana w okresie do 30 dni od ogłoszenia wyników, kolejne w pierwszy wtorek lutego i pierwszy wtorek września.

• Sesje nadzwyczajne zwoływane są przez przewodniczącego RN na wniosek prezydenta lub 1/3 składu RN.

• Przedterminowe rozwiązanie parlamentu:

• gdy w ciągu miesiąca nie zostanie wyłoniona stała większość parlamentarna

• gdy w ciągu 60 dni od dymisji rządu nie zostanie wyłoniony nowy gabinet

• gdy do 1 grudnia danego roku nie zostanie przyjęty budżet na następny rok.

• Nie ma możliwości rozwiązania RN wyłonionej w wyborach przedterminowych, jeśli nie minął rok od tego zdarzenia, i gdy do końca kadencji zostało pól roku.

• Inicjatywa ustawodawcza:

• Prezydent

• Deputowani

• Rząd

• Sąd Najwyższy

• Proces ustawodawczy:

• Przyjętą ustawę podpisuje przewodniczący Rady i przesyła ją prezydentowi. Ten ma 15 dni na jej podpisanie lub korzysta z prawa weta. RN może odrzucić weto większości 2/3 głosów. Wtedy prezydent ma już tylko 10 dni na jej podpisanie i ogłoszenie.

• Inicjatywa ustrojodawcza:

• prezydent

• 1/3 Rady Najwyższej

• Zmiany konstytucji:

• 2 głosowania:

• Pierwsze głosowanie - bezwzględna większość

• Drugie głosowanie (już na nowej sesji) - większość 2/3 deputowanych.

• Poprawki do rozdziałów I, II, III możliwe są tylko na wniosek prezydenta lub 2/3 członów RN. Muszą one być zatwierdzone większością 2/3 głosów wszystkich posłów. Następnie zarządza się referendum ludowe.

• Funkcja kreacyjna:

• Powołuje premiera na wniosek prezydenta, i ministrów na wniosek premiera (oprócz resortów siłowych i MSZ).

• Powołuje pełnomocnika Rady Najwyższej Ukrainy ds. Praw Człowieka

• połowę składu zarządu Banku Narodowego, jego szefa (na wniosek prezydenta)

• ½ sk³adu Sadu Konstytucyjnego

• ½ sk³adu Narodowej Rady Ukrainy ds. Radia i Telewizji

• Powołuje członków Centralnej Komisji Wyborczej (na wniosek prezydenta)

• wyraża zgodę na mianowanie przez prezydenta prokuratora generalnego

• mianuje sędziów na okres 10 lat.

• Funkcja kontrolna:

• Wobec prezydenta:

• Może złożyć prezydenta z urzędu w procedurze impeachmentu

• Wysłuchuje corocznych przemówień prezydenta na temat wewnętrznej i międzynarodowej sytuacji Ukrainy

• Wobec rządu:

• Może przegłosować wotum nieufności

• Inne:

• Rada Najwyższa wyznacza termin wyborów samorządowych i prezydenckich.

• Rozpisuje referendum

• Uchwala budżet

• Wypowiada wojnę

• zawiera pokój

• Aprobuje decyzję o wysłaniu wojsk na misje zagraniczne

Władza wykonawcza:

Prezydent:

• Prawo wyborcze:

• Bierne prawo wyborcze:

• Obywatel Ukrainy

• 35 lat

• Pełnia praw wyborczych

• władanie językiem ukraińskim

• domicyl 10 lat

• kadencja 5 lat (1 reelekcja)

• milion podpisów poparcia w minimum 17 regionów

• Zastępuje go przewodniczący RN

• Jest on gwarantem suwerenności i integralności terytorialnej

• Prezydent obejmuje urząd do 30 dni od ogłoszenia wyników

• gwarant zasad konstytucyjnych, przestrzegania praw człowieka

• Przedterminowe wybory:

• muszą odbyć się w ciągu 90 od dnia opróżnienia urzędu i tak samo jak w przypadku wyborów do RN wybiera się prezydenta tylko na brakujący okres.

• Wybory przedterminowe nie mogą zostać przeprowadzone jeżeli został mniej niż rok do zakończenia regularnej kadencji.

• Przedterminowe wygaśnięcie pełnomocnictw prezydenta:

• Decyzje o odwołaniu prezydenta - Rada Najwyższa większością 2/3 głosów po rozpatrzeniu sprawy przez Sąd Konstytucyjny i po jego orzeczeniu o znamionach zdrady państwowej lub innego przestępstwa.

• gdy na posiedzeniu RN zrzeknie się urzędu

• gdy Sąd Najwyższy Ukrainy (wniosek parlamentu + orzeczenie lekarskie) orzeknie o niezdolności do wykonywania uprawnień

• Kompetencje:

• Stosunki międzynarodowe:

• Reprezentuje państwo

• Kieruje polityką zagraniczną

• Prowadzi rozmowy i podpisuje umowy międzynarodowe

• Podejmuje decyzje o uznaniu państw obcych

• Powołuje i odwołuje przedstawicieli dyplomatycznych

• Przyjmuje listy uwierzytelniające

• Funkcja kreacyjna:

• Przedstawia RN Kandydata na premiera

• powołuje na wniosek premiera i odwołuje ministrów (MSW, MSZ, MO)

• powołuje na wniosek premiera i odwołuje przewodniczących:

• państwowej administracji podatkowej, Urzędu Celnego, Urzędu Bezpieczeństwa i Straży Granicznej

• lokalnej administracji państwowej

• mianuje połowę składu Sądu Konstytucyjnego

• powołuje za zgodą Rady Najwyższej prokuratora generalnego

• powołuje połowę składu Narodowej Rady Ukrainy ds. Radia i Telewizji

• tworzy, reorganizuje i likwiduje na wniosek premiera ministerstwa i inne organy władzy wykonawczej

• tworzy organy i służby doradcze, konsultacyjne i pomocnicze dla wypełniania swych funkcji

• tworzy sądy w trybie określonym w ustawie

• powołuje i odwołuje wyższe dowództwo Sił zbrojnych i innych formacji wojskowych

• Bezpieczeństwo narodowe:

• Głównodowodzący sił zbrojnych

• Kieruje sprawami bezpieczeństwa i obrony narodowej

• Stoi na czele Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony

• Składa RN wniosek o ogłoszenie wojny i podejmuje decyzje:

• O użyciu sił zbrojnych i innych formacji wojskowych

• O powszechnej albo częściowej mobilizacji

• O wprowadzeniu stanu wojennego

• Decyzje zatwierdzone następnie przez RN o wprowadzeniu stanu wyjątkowego

• Inne:

• Zarządza referendum konstytucyjne oraz referendum z inicjatywy obywateli

• Wydaje dekrety i rozporządzenia

• Nadaje najwyższe stanowiska szczególne oraz stanowiska służbowe

• Przyznaje nagrody państwowe i odznaczenia prezydenckie

• Podejmuje decyzje o nadaniu i utracie obywatelstwa, o przyznaniu azylu politycznego

• stosuje prawo łaski

• posiada inicjatywę ustawodawczą

• posiada prawo weta

Gabinet Ministrów:

• Skład:

• Premier

• Pierwszy wicepremier

• Wicepremierzy

• ministrowie

• Powołanie:

• Prezydent wysuwa kandydata na premiera

• RN zatwierdza kandydaturę większością wszystkich deputowanych

• Członków rządu powołują, na wniosek premiera, prezydent i RN

• najwyższy organ władzy wykonawczej

• odpowiada przed prezydentem i RN

• podlega kontroli i zdaje sprawę RN

• Odwołanie/rezygnacja:

• Premier i ministrowie:

• Rezygnacja przed RN

• ministrowie Obrony, Spraw Zagranicznych i Spraw Wewnętrznych:

• rezygnacja przed prezydentem

• premier:

• rezygnacja lub wotum nieufności dymisja całego rządu

• rząd sprawuje swoje funkcje do powołania nowego rządu, nie dłużej niż 60 dni

• rząd:

• może dołączyć do projektu ustawy wniosek o wotum zaufania

• Kompetencje:

• Realizacja polityki gospodarczej, wewnętrznej i zagranicznej

• Wykonanie polityki finansowej, realizacja budżetu, zarządzanie majątkiem państwowym

• Programy rozwoju kraju, podejmowanie środków w celu zapewnienia praw i wolności człowieka

• Tworzenie warunków do zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego

• Powoływanie i odwoływanie przewodniczących centralnych urzędów państwowych

• Powoływanie połowy składu Zarządu Narodowego Banku Ukrainy

• Wydaje uchwały i rozporządzenia podlegające obowiązkowemu wykonaniu

Władza sądownicza:

• Prezydent tworzy sądy oraz powołuje i odwołuje za zgodą parlamentu prokuratora generalnego.

• Sędziów mianuje na okres 10 lat Rada Najwyższa, z wyjątkiem sędziów Sądu Konstytucyjnego i tych, którzy po raz pierwszy obejmują to stanowisko.

• Pierwszego powołania dokonuje prezydent na okres 5 lat.

Wymiar sprawiedliwości na Ukrainie:

• Sąd Konstytucyjny Ukrainy

• Sądy powszechne

• Sąd Najwyższy Ukrainy

Sąd Konstytucyjny:

• 18 sędziów powoływanych po połowie przez prezydenta i parlament

• Kadencja 10 lat (1 reelekcja)

• Sędziowie:

• 40 lat

• Wyższe wykształcenie prawnicze

• 10-letni staż pracy w zawodzie

• Język ukraiński

• Domicyl 20 lat

• Kompetencje:

• Rozstrzyga o zgodności z konstytucją ustaw i innych aktów prawnych RN, prezydenta, rządu i Rady Najwyższej Autonomicznej Republiki Krymu

• Ustala urzędową wykładnię konstytucji i ustaw

• Niekonstytucyjne akty prawne tracą ważność w dniu wydania orzeczenia

• Orzeczenia obowiązują na terenie całego kraju, są ostateczne i nie podlegają zaskarżeniu

Ordynacja wyborcza i system partyjny:

5 kwietnia 2001r. - Założenie partii według ustawy o partiach politycznych Ukrainy:

• Zebranie w co najmniej 2/3 rejonów 2/3 obwodów 10 tys. podpisów osób posiadających czynne prawo wyborcze

• Rejestracja w Ministerstwie Sprawiedliwości Ukrainy

• Kontrola - organ rejestrujący oraz CKW i okręgowe komisje wyborcze

27 marca 1994r. - pierwsze wolne wybory do Rady Najwyższej:

• Ordynacja:

• Wybory większościowe

• Do zdobycia mandatu wymagane było poparcie 25% wyborców w okręgu

• Wymóg uzyskania bezwzględnej większości przy 50% frekwencji

• Zakaz łączenia mandatu deputowanego z pracą zawodową

• Nominacja deputowanego na ministra wybory uzupełniające

• Wyniki (450 mandatów):

• Obsadzono 387 mandatów, do końca 1994r.- 403 mandaty

• 215 mandatów (56%) - bezpartyjni

• Rozbicie wewnątrz RN - 3 bloki - 9 frakcji (od 1994r. - 10 frakcji):

• Lewicowy:

• Komunistyczna Partia Ukrainy (KPU)

• Socjalistyczna Partia Ukrainy (SPU) - Oleksandr Moroz (przewodniczący RN)

• Partia Wiejska (PW)

• „Agrarnicy dla Reform” - rozłamowcy z PW, popierający prezydenta Kuczmę (od 1997r. - Partia Agrarna - PA)

• Centrowy (deputowani bezpartyjni):

• Międzyregionalna Grupa Deputowanych - związana z prezydentem Kuczmą

• „Jedność” - region Dniepropietrowski, Pawło Łazarenko - premier Ukrainy od 1996r.

• „Centrum” - byli ministrowie i szefowie centralnych urzędów, reprezentujący interesy Kijowa

• „Reformy” - proreformatorskie nastawienie, popierała inicjatywy bloku narodowo-demokratycznego, największy potencjał intelektualny

• Centroprawicowy:

• Ludowy ruch Ukrainy (LRU) - współpraca z prezydentem

• „Państwowość” - współpraca z władzami, pozostali działacze Ruchu, Partia Demokratyczna, stowarzyszenie „Proswita” i inne organizacje narodowo-demokratyczne

• „Niezależni Deputowani” - od 1995r. , liderzy partii nacjonalistycznych i socjaldemokratycznych oraz bezpartyjni

29 marca 1998r. - wybory do Rady Najwyższej:

• Według ordynacji z 27 września 1997r.:

• System mieszany

• 225 mandatów - 1-mandatowe okręgi wyborcze

• 225 mandatów - wybory proporcjonalne, kraj jako jeden okręg

• Próg 4%

• Metoda największych reszt

• Wyniki (na 450 mandatów):

• Obsadzono 430 mandatów, 8 ugrupowań, frakcja musiała liczyć co najmniej 14 deputowanych, utworzono 8 frakcji

• KPU 27%

• LRU 10%

• SPU + Wiejska Partia Ukrainy 8%

• Partia Narodowo-Demokratyczna (PLD) 5%

• Ogólnoukraińskie Zjednoczenie „Hromada” (OZH) 5%

• Partia zielonych Ukrainy (PZU) 5%

• Socjaldemokratyczna Partia Ukrainy - zjednoczona (SDPU(z)) 5%

• Postępowa Socjalistyczna Partia Ukrainy (PSPU) 5%

• Bezpartyjni 29% mandatów

• Liderem była KPU, drugie miejsce PLD (+55 bezpartyjnych), dalej LRU i „Hromada”

• Wystartowało 35 partii i bloków (w sumie 68 partii)

31 marca 2002r. - wybory do Rady Najwyższej:

• Ordynacja:

• Mieszana z niewielkimi zmianami

• 225 mandatów - system mieszany, zniesiono możliwość kandydowania jednocześnie w wyborach większościowych i proporcjonalnych

• Składanie w CKW 200 tys. (proporcjonalne) podpisów lub 1 tys. (większościowe) zastąpiono wadium pieniężnym

• Wystartowało 35 partii i bloków wyborczych (łącznie 68 partii)

• Wyniki (450 mandatów):

• Blok Wyborczy Partii Politycznych „Nasza Ukraina” (Wiktor Juszczenko) 23,57% 112 mandatów

• Komunistyczna Partia Ukrainy (KPU) 19,98% 65 mandatów

• Blok proprezydencki „O Jedną Ukrainę” 11,77% 101 mandatów

• Blok Julii Tymoszenko „BJuTy” 7,25% 22 mandaty

• Socjalistyczna Partia Ukrainy (SPU) 6,87% 23 mandaty

• Socjaldemokratyczna Partia Ukrainy - zjednoczona (SDPU(z)) 6,27% 24 mandaty

• Pozostałe ugrupowania i niezależni 103 mandaty

• Układ sił w parlamencie:

• Prawica - „Nasza Ukraina” Juszczenki i „BJuTy” Tymoszenko

• Centrum - koalicja „O Jedną Ukrainę” związana z Kuczmą

• Lewica - KPU i SPU

• „O Jedną Ukrainę” rozpadła się w czasie kadencji na 8 frakcji i grup

• 2005r. - 9 frakcji, 3 grupy parlamentarne i grupa 51 posłów niezależnych:

• „Nasza Ukraina” 101 mandatów

• Komuniści 59 mandatów

• „Regiony Ukrainy” 56 mandatów

• Frakcja Agrarnej Partii Ukrainy 32 mandaty

• Socjaldemokratyczna Partia Ukrainy (z) 29 mandatów

• „Jedyna Ukraina” 21 mandatów

• Frakcja SPU 20 mandatów

• „BJuTy” 19 mandatów

• Grupa „Związek”, „Trudowa Ukraina” i Partia Narodowo-Demokratyczna 17 mandatów

• Grupa „Centrum” 14 mandatów

• Grupa „Demokratyczne Inicjatywy” 14 mandatów

1 stycznia 2006r. - w wyniku wprowadzenia reformy konstytucyjnej, rola parlamentu została zwiększona kosztem uprawnień prezydenta republiki:

• parlament uzyskał możliwość powoływania premiera i rządu.

• Można uznać, że wybory parlamentarne na Ukrainie są jednocześnie wyborem szefa rządu, gdyż partia polityczna lub blok wyborczy, który zwycięży w wyborach, otrzyma również prawo do powołania kandydata na urząd premiera Ukrainy.

26 marca 2006r. - wybory do Rady Najwyższej:

• Według ordynacji z 25 marca 2004r.:

• Wprowadzenie systemu proporcjonalnego

• Głosowanie na listy partyjne w jednym okręgu ogólnokrajowym

• Próg 3%

• Wyniki (na 450 mandatów):

• Partia Regionów 32,14% 186 mandatów

• Blok Julii Tymoszenko 22,29% 129 mandatów

• „Nasza Ukraina” 13,95% 81 mandatów

• Socjalistyczna Partia Ukrainy (SPU) 5,69% 33 mandaty

• Komunistyczna Partia Ukrainy (KPU) 3,66% 21 mandatów

• Frekwencja 67,13%

30 września 2007r. - przedterminowe wybory do Rady Najwyższej:

• Przyczyny:

• Wybory zapowiedziane zostały po tym, jak 2 kwietnia 2007 prezydent Wiktor Juszczenko dekretem rozwiązał ukraiński parlament. Decyzję tę motywował łamaniem konstytucji przez rządzącą Partię Regionów poprzez opóźnianie składania mandatów deputowanych przez posłów powołanych na funkcje rządowe (przy istniejącym zakazie łączenia tych stanowisk) oraz przyjęcie do koalicji rządowej kilku byłych parlamentarzystów Bloków Julii Tymoszenko i Nasza Ukraina (przy obowiązku opierania większości na frakcjach parlamentarnych). Doprowadziło to do protestów społecznych i kryzysu politycznego. Pierwotna data zwołanych wyborów została ustalona na 27 maja 2007r..

• Ostatecznie 27 maja nad ranem Wiktor Juszczenko ogłosił, że po ośmiogodzinnych negocjacjach z udziałem m.in. Wiktora Janukowycza, Wiaczesława Kyryłenki, Ołeksandra Moroza i Julii Tymoszenko udało się wypracować kompromis, wyznaczając termin wyborów na 30 września 2007r.

• Formalne porozumienie nie zakończyło jednocześnie próby reaktywowania parlamentu przez rządzącą większość, którą połączono z próbami przeciągnięcia na swoją stronę kolejnych posłów opozycji dla uzyskania 300-mandatowej większości konstytucyjnej. Większość taka umożliwiałaby przynajmniej ograniczenie władzy prezydenta. Zabiegi te ostatecznie uniemożliwiła decyzja ponad 160 deputowanych, którzy złożyli swoje mandaty. Jednocześnie oba Bloki na partyjnych zjazdach anulowały swoje listy kandydatów z wyborów parlamentarnych w 2006, uniemożliwiając ewentualne uzupełnienie składu Rady Najwyższej.

• Ordynacja ta sama co w 2006r. (proporcjonalne, 1 okręg, 3% próg)

• Wyniki (na 450 mandatów):

• Partia Regionów 34,37% 175 mandatów

• Blok Julii Tymoszenko 30,71% 156 mandatów

• „Nasza Ukraina” - Ludowa Samoobrona 14,15% 72 mandaty

• Komunistyczna Partia Ukrainy (KPU) 5,39% 27 mandatów

• Ludowy Blok Łytwyna 3,96% 20 mandatów

• Sytuacja po wyborach:

• Liderka BJuT i była premier Julia Tymoszenko zadeklarowała chęć utworzenia "koalicji pomarańczowej" z udziałem BJuT i koalicji NU-LS (i prawdopodobnie Bloku Łytwina). W połowie października BJuT i NU-LS podpisały porozumienie koalicyjne, na podstawie jej premierem ma zostać Julia Tymoszenko, a przedstawiciel NU-LS Arsenij Jaceniuk ma objąć funkcję marszałka Najwyższej Rady Ukrainy. Resorty gospodarze obejmą ludzie Tymoszenko, natomiast MSZ, MON i MSW osoby nominowane przez NU-LS. W piątek 23 listopada zebrał się wreszcie parlament, ale ogłoszono przerwę w obradach do czwartku 29 listopada związku z brakiem ostatecznego kompromisu koalicyjnego 4 grudnia parlament głosami "pomarańczowych" wybrał Jaceniuka na marszałka Rady Najwyższej. 6 grudnia prezydent Wiktor Juszczenko przedłożył parlamentowi kandydaturę Tymoszenko na stanowisko premiera. Tymoszenko została oficjalnie premierem 18 grudnia. Poparło ją 226 deputowanych.

Prezydenci Ukrainy:

• Leonid Krawczuk 24 sierpnia 1991 19 lipca 1994

• Leonid Kuczma 19 lipca 1994 23 stycznia 2005

• Wiktor Juszczenko 23 stycznia 2005 nadal

Premierzy Ukrainy:

• Witold Fokin 23 października 1990 2 października 1992

• Walentyn Symonenko 2 października 1992 12 października 1992

• Leonid Kuczma 12 października 1992 22 września 1993

• Juchym Zwiahilski wrzesień 1993 czerwiec 1994

• Witalij Masoł 16 czerwca 1994 marzec 1995

• Jewhen Marczuk marzec 1995 czerwiec 1996

• Pawło Łazarenko czerwiec 1996 2 lipca 1997

• Wasyl Durdyneć 2 lipca 1997 30 lipca 1997

• Walerij Pustowojtenko lipiec 1997 grudzień 1999

• Wiktor Juszczenko 22 grudnia 1999 29 maja 2001

• Anatolij Kinach 29 maja 2001 21 listopada 2002

• Wiktor Janukowycz 21 listopada 2002 5 stycznia 2005

• Mykoła Azarow 5 stycznia 2005 24 stycznia 2005

• Julia Tymoszenko 24 stycznia 2005 8 września 2005

• Jurij Jechanurow 8 września 2005 4 sierpnia 2006

• Wiktor Janukowycz 4 sierpnia 2006 18 grudnia 2007

• Julia Tymoszenko 18 grudnia 2007 nadal

UKRAINA

1 | Strona

---