Program pracy dydaktyczno-wychowaczej w grupach integracyjnych PP19

„ Wspólne nauczanie i wychowywanie dzieci zdrowych i niepełnosprawnych .”

Cele i zadania przedszkola , założenia integracji.

Celem funkcjonowania przedszkola jest integracja społeczna, kulturowa, emocjonalna i intelektualna dzieci zdrowych z dziećmi z różnego rodzaju dysfunkcjami. Dzieci niepełnosprawne włączają się w grupę rówieśniczą na zasadzie równości praw i obowiązków z uwzględnieniem indywidualnych możliwości każdego dziecka. W procesie integracji każdy od każdego czegoś się uczy, każdy musi zna1eźć swoje miejsce w grupie i nauczyć się rozwiązywać różnorodne problemy. Wspólny pobyt w przedszkolu daje szansę różnym dzieciom, pozwala nawiązać wzajemne kontakty, dostosować się do wspólnie ustalonych reguł i tworzyć jedna grupę. Celem pracy przedszkola jest więc wzajemna akceptacja dzieci zdrowych i niepełnosprawnych. Indywidualne podejście do każdego dziecka w szczegó1ności do dziecka niepełnosprawnego ma na celu realizowanie potrzeb dzieci:

- potrzeby bezpieczeństwa (rytm dnia, przewidywalność zdarzeń stabilność kontaktów uczuciowych, stałość środowiska przedmiotowego)

- potrzebę poczucia własnej wartości i pełnienia określonej roli społecznej

- potrzebę kontaktu z rówieśnikami i wzajemnego porozumiewania się,

- (uczenie się przez naśladownictwo),

- wyzwalanie pozytywnych emocji takich jak satysfakcja, radość, zadowolenie,

- dostrzeganie swoich mocnych stron i ich rozwój, wyzwalanie własnej aktywności twórczej,

- nauczenie się rozwiązywania problemów w różnego rodzaju sytuacjach.

Dzieci na ogól podchodzą, do siebie bez uprzedzeń, nie jest dla nich tak bardzo ważne, ze ktoś ź1e mówi bądź niesprawnie się porusza, ważne natomiast jest przestrzeganie reguł panujących w grupie (umiejętności społeczne). Celem pracy przedszkola jest również niedopuszczenie do wykrzywiania relacji społecznych i pogłębiania urazów u dzieci niepełnosprawnych przez okazywanie niechęci, lekceważenia, odrzucenia bądź nadmiernego ochraniania. Najlepszym wiekiem do kształtowania postaw to wiek przedszkolny. Dzieci uczą się wzajemnej tolerancji, szacunku dla każdego człowieka, gotowości udzielania pomocy. Wykształcone postawy i przekonania w przedszkolu poprzez wspólne codzienne przeżycia, zabawę i współdziałanie będą, stanowiły istotną podstawę późniejszego współżycia społecznego.

Główne założenia integracji:

- umożliwienie dzieciom niepełnosprawnym uczestnictwa w zabawach i zajęciach z dziećmi w przedszkolu masowym,

- stymulowanie rozwoju dzieci tak, by wszystkie uczestniczyły w życiu społecznym na miarę swoich nioż1iwości

- niwelowanie braków środowiskowych lub rozwojowych, korygowanie wad i nieprawid1owości powstałych we wcześniejszym okresie rozwojowym,

- zapewnienie fachowej pomocy dzieciom niepełnosprawnym w zakresie rozwoju poszczególnych funkcji ruchowych i psychicznych,

- pomoc rodzicom dzieci w tworzeniu optymalnych warunków rozwojowych,

- współpraca ze środowiskiem i rodzicami w zakresie kształtowania postaw społecznie pożądanych, sprzyjających integracji.

Program rozwoju dzieci.

W grupach integracyjnych zakłada się realizację ogólnie obowiązujących podstaw programowych wychowania przedszkolnego z uwzględnieniem indywidualnych moż1iwości, potrzeb i zainteresowań dzieci. Punktem wyjścia w organizowaniu pracy wychowawczo-dydaktycznej jest potencjał rozwojowy, jaki posiada każde dziecko. Dogłębna obserwacja dzieci, właściwe odczytanie tego potencjału, stanowi podstawę ustalenia oddziaływań wychowawczo-dydaktycznych. Program tych oddziaływań opracowują nauczycielki poszczególnych grup w porozumieniu z psychologiem i rodzicami. Ponadto dla dzieci niepełnosprawnych psycholog opracowuje indywidualny program ćwiczeń stymulujących rozwój, który jest systematycznie realizowany poprzez umiejętne wplatanie tych ćwiczeń i zabaw we wspó1ną działalność ze wszystkimi dziećmi, bądź realizowany jest indywidualnie w trakcie czasu przeznaczonego na zabawy dowolne. Podstawowym decydentem jest tu samo dziecko, jego wydo1ność, potrzeby i zainteresowania. Pracę rozpoczyna się od nawiązania bliskiego kontaktu z dzieckiem, od zaspokojenia jego potrzeb bezpieczeństwa, akceptacji, zabawy. Następnie zadaniem nauczycieli jest wyzwalanie wielostronnej ekspresji poprzez dostarczenie bodźców wywołujących zaciekawienie i zainteresowanie. Pomocą w konstruowaniu programu ćwiczeń stymulujących jest Podręcznik do zajęć korekcyjno- wyrównawczych dla dzieci ryzyka upoś1edzenia umysłowego — E. Gruszczyk — Kolczyńskiej. Stymulacja obejmuje wszystkie sfery rozwojowe, chociaż czasem ze względu na rozwój dziecka przeważają ćwiczenia w jednej sferze. Główne kierunki pracy wychowawczo — dydaktycznej to:

- nawiązywanie kontaktów z dorosłymi i rówieśnikami,

- przystosowanie się do warunków życia w przedszkolu,

- udział w zabawach typowych dla okresu przedszkolnego,

- podejmowanie i realizowanie zadań nastawionych na poznanie i zmienianie otaczającej rzeczywistości,

- rozwój mowy i myślenia. Oczekiwane efekty pracy to:

- dzieci uśmiechnięte, chętnie uczestniczące w życiu przedszkola,

- dzieci przestrzegające ustalonych reguł i zasad postępowania,

(również w zakresie samoobsługi, czynności higieniczno-porządkowych, bezpieczeństwa, kultury — na miarę swoich moz1iwości),

- dzieci otwarte, umiejące wyrażać swoje uczucia, formułować i przedstawiać swoje potrzeby w formie werbalnej lub innej — na miarę swoich możliwości (niewerbalne — mimika, gest, forma rysunkowa), potrafiące się zaprezentować,

- dzieci wykazujące zainteresowanie najbliższym środowiskiem przyrodniczym i społecznym.

Praca wychowawczo dydaktyczna przedszkola opiera się na założeniach:

- każde dziecko posiada swoiste uzdolnienia i braki,

- sprawność ruchowa, umysłowa, dojrzałość społeczna dziecka ulegają poprawie w wyniku oddziaływań stymulacyjnych i korekcyjnych uwarunkowanych czynnikami indywidualnymi i społecznymi,

- wczesne rozpoczęcie oddziaływań rewalidacyjnych zapewnia lepsze rezultaty w rozwoju psychoruchowym

- środowisko rówieśnicze stymuluje rozwój.

Metody i formy pracy z dziećmi.

Stosuje się metody pracy charakterystyczne dla wieku przedszkolnego, a więc całą grupę metod czynnych polegających na organizowaniu wielostronnego działania dzieci:

- metodę samodzielnych doświadczeń,

- metodę zadań stawianych do wykonania,

- metodę ćwiczeń utrwa1ających.

W stosowaniu metod czynnych koncentrujących się na działaniu dzieci nauczycielki posługują się żywym słowem, rozmową, opowiadaniem a także wzorem- pokazem, przykładem. Metody słowne i oglądowe pełnią rolę uzupełniającą, służą metodom czynnym. Praca prowadzona jest w formie zajęć z całą grupą, bądź w formie zespołowej i indywidualnej. Formy dobiera się i różnicuje w za1ezności od rodzaju zajęć, rodzaju zaburzeń, wydolności dzieci. Zajęcia programowe obejmują:

- zabawy integrujące grupę — przeprowadzane codziennie, wykorzystuje się elementy pedagogiki zabawy ,,KLANZA”

- zajęcia i zabawy wspólne w całej grupie z elementami muzykoterapii wg podręcznika J. Stadnickiej Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową,

- zajęcia relaksacyjne,

- zabawy z wodą, materiałem sypkim, i różnorodnym materiałem plastycznym,

- malowanie ze szczególnym uwzględnieniem metody malowania dziesięcioma palcami i terapii kolorami (załącznik nr 1),

- ruch rozwijający W. Sherborne (załącznik nr 2),

- kinezjologię edukacyjną P. Deinnisona - zespół prostych ćwiczeń ruchowych umożliwiających pełne wykorzystanie obu półkul mózgowych - lewej odpowiedzialnej za logiczno-racjonalne spostrzeganie świata i prawej odpowiedzialnej za rozumienie świata za pośrednictwem obrazów, fantazji i intuicji,

- indywidualne ćwiczenia rehabilitacyjne i rewalidacyjne w zakresie usprawniania mowy (praca z logopedą), funkcji psychicznych ­spostrzeganie wzrokowe, słuchowe, koordynacja wzrokowo- słuchowo­- ruchowa (praca z nauczycielem wspomagającym z wykorzystaniem metod H. Tymichowej, M. Frostig, metody dobiera się w zależności od rozwoju dzieci), usprawniania ruchowego (praca z rehabilitantką ruchową

- hipnoterapię, dogoterapię (w porozumieniu z rodzicami).

Organizacja procesu wychowawczo — dydaktycznego.

a) zasady naboru dzieci.

Dzieci do grup integracyjnych kwa1ifikuje zespół w składzie:

- dyrektor przedszkola,

- nauczyciel wspomagający- oligofrenopedagog,

- nauczyciel w zakresie wychowania przedszkolnego,

- psycholog.

Z rodzicem zgłaszającym się do przedszkola psycholog przeprowadza wywiad oraz zobowiązuje go do przedstawienia opinii na temat rozwoju dziecka wystawionej przez lekarza leczącego lub Poradnię Psychologiczno­-Pedagogiczną ze wskazaniem do uczestniczenia w zabawach i zajęciach z dziećmi w przedszkolu masowym. Po rozpatrzeniu wniosku rodziców (wywiad + opinia lub orzeczenie) dokonuje się przyjęcia dziecka do odpowiedniej grupy wiekowej. W przypadku poważnych zaburzeń podejmuje się decyzję o przyjęciu dziecka do przedszkola na okres próbny (2 tygodnie) i po obserwacji jego rozwoju, w porozumieniu z rodzicami ustala się optymalny dla niego czas pobytu w przedszkolu i rozkład zajęć. Do przedszkola przyjmowane są dzieci z następującymi rodzajami zaburzeń

- z zaburzeniami narządu ruchu — udokumentowane przez rodziców zaświadczeniem lekarskim z zaleceniem do przebywania w grupie integracyjnej,

- z upośledzeniem umys1owym w stopniu lekkim lub rozwojem dysharmonijnym — potwierdzonym orzeczeniem lub opinią Poradni Psych.-Pedag.

- z zespołem Downa,

- z problemami zdrowotnymi (przewlekłe choroby np. wady serca, padaczka, zaburzenia genetyczne) potwierdzone zaświadczeniem lekarza specjalisty, bądź zawarte w wypisie szpitalnym wraz z zaleceniem o pobycie (dziecka w grupie integracyjnej.

- dzieci zaniedbane wychowawczo — przyjmowane na wniosek MOPS lub Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.

W przedszkolu w wyjątkowych przypadkach może być realizowana integracja dzieci upoś1edzonych w stopniu umiarkowanym. Przyjęcia dziecka dokonuje się z uwzględnieniem warunków przedszkolnych (liczba dzieci, zaburzenia rozwojowe). Do grupy integracyjnej może być przyjętych maksymalnie 20 dzieci, w tym od 3-5 dzieci niepełnosprawnych.

a) podział na grupy, rozkład dnia.

Grupy integracyjne uruchamiane są w za1ezności od potrzeb, wyłączając grupę dzieci 3- letnich. (2 lub 3 grupy integracyjne). O przydziale dziecka do danej grupy wiekowej decyduje jego wiek rozwojowy, nie wiek życia. Dzieci niepełnosprawne mogą być starsze niż ich rówieśnicy w grupie. Decyzję o włączeniu dziecka do danej grupy wiekowej podejmuje zespół, który przyjmuje dziecko do przedszkola w porozumieniu z rodzicami. Schodzenie i rozchodzenie się dzieci odbywa się na ogólnie przyjętych zasadach, określonych w regulaminie przedszkola ustalonym z rodzicami i radą pedagogiczną. W regulaminie tym zawarty jest również rozkład dnia dzieci (pory spożywania posiłków, zajęć, zabaw na powietrzu, odpoczynku i relaksacji itp.) Rozkład ten może być zmienny np. ze względu na porę roku. Istotą całej organizacji pracy przedszkola jest to, że zachowuje się wizerunek przedszkola masowego - dzieci zdrowe korzystają z bogatej oferty przedszkola masowego, uczestniczą we wszystkich uroczystościach, konkursach, prowadzona jest praca indywidualna lub zespołowa z dziećmi zdolnymi, organizowane są, wycieczki wyjazdowe, jest moś1iwość uczestniczenia w nauce jazdy konnej, korzystania z bogato wyposażonej sali gimnastycznej, z nauki j. angielskiego, zajęć rytmicznych. Czas dziennego pobytu dzieci w przedszkolu i ich uczestnictwa w różnego typu zajęciach ustala się z rodzicami.

b) Zatrudnienie dodatkowej kadry specjalistów.

W celu udzielania dzieciom wszechstronnej pomocy przedszkole musi zatrudniać specjalistów: logopedę, rehabilitanta ruchowego, psychologa, oligofrenopedagoga. Liczbę godzin dla danego specjalisty ustala się w zależności od potrzeb w danym roku (od rodzaju niepełnosprawności liczby dzieci i oddziałów). Grupę integracyjną prowadzi dwóch nauczycieli:

- nauczyciel prowadzący o specjalności wychowanie przedszkolne,

- nauczyciel wspomagający — pedagog specjalny.

Do obowiązków nauczyciela wspomagającego należy:

- systematyczna obserwacja zachowań i rozwoju dzieci — prowadzenie odpowiedniej

dokumentacji,

- współpraca z psychologiem i nauczycielami prowadzącymi, opracowywanie

programu ćwiczeń stymulujących odrębnie dla każdego dziecka niepełnosprawnego,

- systematyczne realizowanie opracowanego programu, łączenie ćwiczeń, wplatanie ich we wspólne zabawy i zajęcia ze wszystkimi dziećmi,

- czuwanie nad dobrymi samopoczuciem dzieci, w szczególności nad zaspokajaniem potrzeb bezpieczeństwa, akceptacji, uznania przynależności do grupy,

- organizowanie współpracy z rodzicami dzieci niepełnosprawnych

W trosce o prawidłowy rozwój fizyczny zatrudnia się rehabilitantkę ruchową do

obowiązków której należy:

- korygowanie istniejących zaburzeń w sferze ruchowej i wad postawy poprzez odpowiedni dobór ćwiczeń,

- współpraca z rodzicami dzieci,

- kierowanie dzieci na badania kontrolne do lekarza specjalisty.

Do obowiązków psychologa na1eży:

- diagnoza rozwoju dziecka i jego możliwości,

- opracowywanie optymalnych sposobów stymulacji rozwoju,

- prowadzenie zajęć terapeutycznych zgodnie z potrzebami,

- współpraca z rodzicami dzieci,

- współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, sporządzanie opinii na temat rozwoju dzieci, kierowanie ich na badania kontrolne.

Do obowiązków logopedy należy:

- prowadzenie indywidualnych ćwiczeń z dziećmi w zakresie rozwoju mowy,

- współpraca z rodzicami, nauczycielami i w razie potrzeby z logopedą z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.

Współpraca z rodzicami:

- utrzymywanie stałego kontaktu z rodzicami,

- warsztaty dla rodziców, pokaz odpowiednich ćwiczeń w zależności od potrzeb,

- udział rodziców w niektórych zajęciach przedszkolnych, pomoc w organizowaniu uroczystości, wycieczek,

- organizowanie dla rodziców stałych konsultacji przez nauczycieli i specjalistów.

- organizowanie dni otwartych,

- moż1iwość uczestniczenia w zajęciach przedszkolnych razem z dzieckiem w razie potrzeby po uzgodnieniu z nauczycielem np. w okresie adaptacji lub z innej uzasadnionej przyczyny.

Sposoby ewaluacji:

- rozmowy z rodzicami, rozwiązywanie problemów na bieżąco,

- ankiety,

- badanie dojrzałości szkolnej dzieci 6 — letnich,

- analiza prac plastycznych dzieci,

- badania kontrolne dzieci w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej,

- wyniki obserwacji wstępnej i końcowej.

Plan pracy rewalidacyjnej z zakresu rozwoju mowy

Zadania

- usuwanie wad wymowy i mowy dzieci

- wzbogacanie słownika dzieci, rozwijanie mowy czynnej

- wdrażanie do wykorzystywania umiejętności prawidłowej wymowy w życiu codziennym.

Tematyka zajęć:

1. Zajęcia organizacyjne, przygotowanie gabinetu, pomocy dydaktycznych, zapoznanie się z dokumentacją dzieci.

2. Przeprowadzenie badań dzieci

- badania dzieci nowoprzyjętych,

- badania kontrole dzieci objętych terapia w roku ubiegłym,

- sformułowanie diagnozy dla dzieci nowoprzyjętych, przekazanie rodzicom wszystkich dzieci

wiadomości na temat pracy w bieżącym roku,

- ustalenie planu zajęć dla dzieci, godzin, czasu trwania w porozumieniu z nauczycielkami grup.

3. Całoroczna praca w zakresie terapii logopedycznej

a) ćwiczenia narządów artykulacyjnych, oddechowych, emisyjnych, relaksacyjnych,

b) ćwiczenia słuchu fonemowego,

c) wywoływanie nieprawidłowo realizowanych głosek w izolacji

d) utrwalanie nowo wywołanych głosek w logotomach, wyrażeniach dwuwyrazowych,

wyrazach, zdaniach, opowiadaniach.

e) rozwijanie słownictwa dzieci

f) automatyzacja poprawnej wymowy w mowie potocznej, spontanicznej, opowiadanie

ilustracji, historyjek obrazkowych, rozmowy kierowane.

4. Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną

a) ćwiczenia ortofoniczne (udział w zajęciach grupowych)

b) ćwiczenia stymulujące rozwój słuchu, słuchu fonematycznego,

c) kształtowanie twórczej aktywności - wykorzystanie bajek (czytanie dziecku)

d) ćwiczenia stymu1ujące ogólny rozwój dziecka (układanki, gry)

Ćwiczenia funkcji wzrokowej, wrażliwości słuchowej, orientacji przestrzennej

Ćwiczenia percepcji wzrokowej

- dobieranie parami jednakowych obrazków

- dobieranie parami jednakowych figur geometrycznych

- układanie obrazków wg instrukcji na przykład „u góry .., po prawej ..na.., przed” itp.

- układanie obrazków z części,

- układanie figur geometrycznych z części

- rysowanie kompozycji za pomocą szablonów rysunku geometrycznego

- uzupełnianie niedokładnego rysunku i figur geometrycznych

- budowanie wg wzoru

- układanie figur z patyczków i klocków

- wyszukiwanie różnic w obrazkach

- Wyszukiwanie podobieństw w obrazkach

- układanie przedmiotów lub obrazków w kolejności, w jakiej były pokazywane

- rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych np. w zabawie „zgadnij, co schowano”

- wyszukiwanie par jednakowych liter

- rozpoznawanie liter wśród zestawu liter

Ćwiczenia wrażliwości słuchowej

- wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków i ich lokalizacja

- różnicowanie i rozpoznawanie głosów przyrody

- rozpoznawanie odgłosów wydawanych przez upadające przedmioty (tub uderzające o siebie)

- rozpoznawanie, różnicowanie dźwięków instrumentów perkusyjnych

- różnicowanie wysokości i natężenia dźwięków (barwy)

Ćwiczenia słuchu fonematycznego

- podział wyrazów na sylaby

- rozpoznawanie obrazków na podstawie pierwszych liter, głosek

- wyodrębnianie pierwszej głoski w wyrazach

- dobieranie par obrazków wg pierwszej głoski

- tworzenie wyrazów rozpoczynających się od danej głoski

- rozpoznawanie okreś1onej głoski w wygłosie - „podaj mi obrazek, którego nazwa kończy się na …”

- rozpoznawanie obrazków, których nazwa kończy się na daną głoskę

- rozpoznawanie wyrazów, których nazwa kończy się i zaczyna tą samą głoską

- uzupełnianie brakujących sylab w wyrazach, tworzenie wyrazów na podaną sylabę

Ćwiczenia rytmiczne

- odtwarzanie rytmu

- odtwarzanie przestrzenne układów rytmicznych

- zabawy ruchowe ze śpiewem, klaskaniem, wygrywaniem rytmu na instrumentach perkusyjnych

Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej

Ćwiczenia równowagi

- chodzenie po narysowanej linii, ławeczce gimnastycznej, równoważni

- przenoszenie woreczka na głowie

- elementy utrzymania równowagi w zabawach ruchowych (stanie na jednej nodze)

Chody i marsze

- marsz w różnych kierunkach

- chód ze wspięciem

Ćwiczenia orientacji przestrzennej

- zabawa w chowanego

- naśladowanie fruwających ptaków

Zagadki ruchowe i zabawy zręcznościowe

- imitowanie i odgadywanie czynności

- toczenie piłek

- rzuty piłką

- gra w kręgle

Ćwiczenia manualne - wykorzystywane w rewalidacji indywidualnej

Ćwiczenia rozmachowe

- zamalowywanie farbami dużych płaszczyzn (palcami, wacikami, pędzlami, dłonią)

- zamalowywanie dużych konturów rysunków

- pogrubianie konturów dużych form geometrycznych

- malowanie dużych form kostnych

- malowanie dużych form falistych i szlaków

Ćwiczenia manualne

- montowanie konstrukcji z gotowych elementów (klocki, układanki)

- układanki płaskie - obrazkowe, geometryczne

- modelowanie

- nawlekanie koralików

- przewlekanie sznurków

- zwijanie wężyka

- wycinanie i naklejanie

- wydzieranki

- łamanki papierowe

Ćwiczenia graficzne

- pogrubianie konturów

- rysowanie wzorów po ś1adzie kropkowym

- rysowanie za pomocą szablonów

- kopiowanie rysunków

- zamalowywanie kredkami małych przestrzeni

- kreskowanie

- rysowanie szlaczków literopodobnych

- odtwarzanie układów powtarzających się cyklicznie

- rysowanie szlaczków obrazkowych

- rysunek dowolny

Ćwiczenia sprawności ruchów palców

- naś1adowanie gry na pianinie

- strząsanie „wody z palców”

- sznurowanie „kaftaników”

- stemplowanie

1

---