KOLEGIUM NAUCZYCIELSKIE

W GLIWICACH

PEDAGOGIKA SPECJALNA Z INFORMATYKĄ

W KSZTAŁCENIU SPECJALNYM

DYDAKTYKA W ZAJĘCIACH

POZALEKCYJNYCH I POZASZKOLNYCH

KORNAS ANNA

GLIWICE 2004

SPIS TREŚCI

ZAJĘCIA POZALEKCYJNE

CHARAKTERYSTYKA I ZADANIA ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH

Zajęcia pozalekcyjne stanowią ograniczoną część całej dydaktyczno-wychowawczej pracy szkoły. Są to zajęcia podejmowane w czasie wolnym od czynności powszechnie uznawane za obowiązkowe. Zajęcia te stanowią ważny czynnik sprzyjający pogłębianiu nauczania i wychowania oraz kształcenia czynnej postawy uczniów wobec otaczającej rzeczywistości.

Zajęcia pozalekcyjne to zajęcia dzieci i młodzieży organizowane przez szkołę, przy czynnym udziale uczniów, wybrane przez nich dla spędzenia wolnego czasu, dodając rozrywkę i wypoczynek oraz doskonalące poprzez:

- rozwijanie zainteresowań w różnych dziedzinach nauki, techniki, sztuki, sportu;

- wyrabianie umiejętności i nawyków, stosowanie wiedzy w praktyce, rozwijanie talentów i uzdolnień;

- rozwijanie aktywności i samodzielności oraz umiejętności życia w szkole.

Zajęcia pozalekcyjne mają charakter dowolny, nie mają jednolitych programów, zaś tematykę dostosowuje się do zainteresowań uczniów. Z kolei nauczyciel jest przede wszystkim organizatorem i instruktorem samodzielnej pracy uczniów. Ponadto nie stosuje się lekcyjnych form kontroli, ale poprzez wystawy, konkursy, olimpiady pokazuje się ich dorobek.

Zajęcia pozalekcyjne są bardzo ważne dla małego ucznia, szczególnie tego nieśmiałego, zahamowanego, bowiem ułatwiają odblokowanie się i przezwyciężenie zahamowań, braku wiary w siebie i własne możliwości.

RODZAJE DZIAŁALNOŚCI POZALEKCYJNEJ SZKOŁY

Możemy wyróżnić trzy główne rodzaje działalności pozalekcyjnej szkoły, są nimi:

• Działalność standardowa

Tego typu działalność jest działalnością codzienną a nawet i całodzienną. Ma charakter opiekuńczo-wychawawczy i terapeutyczny. Dotyczy przede wszystkim najbardziej niesamodzielnych wychowanków, z reguły najmłodszych i potrzebujących specjalnych oddziaływań, bądź wszechstronnej opieki przez kilka godzin każdego dnia, a także tych, którzy przybywają do szkoły, aby spędzić w sposób nieskomplikowany czas wolny.

Do działalności standardowej zaliczamy:

A. standardowe komórki wielofunkcyjne:

- świetlica szkolna

- szkolny klub młodzieżowy

- czytelnia i biblioteka

- kino szkolne;

B. standardowe ośrodki;

- gier i zabaw

- sportu rekreacyjnego

- pomocy w nauce;

C. specjalne grupy i zespoły;

- wyrównawcze

- korektywne

- reedukacyjne.

• Działalność w zakresie wyspecjalizowanych zajęć wychowanków

Jest to działalność systematyczna, prowadzona przez większość dni tygodnia. Polega głównie na organizowaniu dobrowolnie uczestnictwa wychowanków w:

1. Organizacje skupiające uczniów na terenie szkoły (ZHP, samorząd i inne)

2. Wyspecjalizowane ośrodki i koła zainteresowań oraz kursy działające w takich dziedzinach jak:

- higiena zdrowia

- bezpieczeństwo osobiste

- sport

- technika

- rzemiosło

- kultura

- zajęcia poznawcze

- zajęcia gospodarcze

- zajęcia turystyczne.

• Działalność masowa

Tego typu działalność jest działalnością systematycznie propagującą pozytywne zajęcia czasu wolnego, integrującą społeczność wychowanków i dostarczającą okazji do działalności dla dobra szerszych zbiorowości. Obejmuje, zatem zajęcia organizowane w czasie wolnym przez:

- organizacje dziecięce

- ośrodki i koła zainteresowań

- klasy

- kierownictwo szkoły

- organizacje i instytucje pozaszkolne.

Praca w kołach zainteresowań polega na organizowaniu uczniów w kilkuosobowe zespoły do prowadzenia z nimi zajęć przez dłuższy okres, według określonego planu i programu, w celu rozwijania ich indywidualnych uzdolnień i zamiłowań, poszerzania i pogłębiania wiedzy oraz umiejętności związanych z określoną dziedziną techniki, sztuki, sporty itp., organizowania czasu wolnego, pogłębiania działania wychowawczego.

Najliczniejsze w szkole są koła przedmiotowe, grupujące zespoły uczniów zainteresowanych określonym przedmiotem szkolnym. Koła te mają charakter dobrowolny jednak z chwilą wstąpienia do koła trzeba egzekwować od ucznia, aby w zajęciach systematycznie pracował.

Koła przedmiotowe mają na celu rozszerzenia wiedzy uczniów z wybranych zagadnień poszczególnych dyscyplin naukowych oraz rozwoju ich zdolności poznawczych.

Koła techniczne mają na celu zdobycie przez uczniów praktycznych umiejętności i sprawności, zaznajomienie z różnymi dziedzinami techniki oraz budzenie zainteresowań naukowo-technicznych.

Koła artystyczne skupiają wychowanków, którzy posiadają pewne wiadomości i umiejętności w określonej dziedzinie i pragną je doskonalić poprzez różne rodzaje twórczości artystycznej. Mogą to być koła dramatyczne, muzyczne, malarstwa, rzeźby, tańca, żywego słowa, śpiewu, gry orkiestralnej.

Koła sportowe mają na celu rozwój fizyczny uczniów oraz podniesienie ich zdrowotności. Mogą to być koła lekkiej atletyki, kolarstwa, narciarstwa, żeglarstwa, gier sportowych.

Koła plastyczne prowadzone są planowo, mają wpływ na wszechstronny rozwój dzieci. Koła te sprawiają im wiele radości, przyjemności i przeżyć estetycznych. W znacznym stopniu przyczyniają się do poznawania przez dzieci otaczającego świata. Dzieci uczą się tutaj wytrwałości, zgodnej zespołowej współpracy, koleżeństwa.

Świetlice szkół podstawowych pełnią szczególną funkcje, gdyż prowadzą działalność opiekuńczo-wychowawczą, którą obejmują najmłodszych uczniów, organizując im czas wolny, w którym nie mają zapewnionej opieki ze strony domu rodzinnego.

Organizacja ZHP szczególną wagę przypisuje do rozbudzania wśród swoich członków zainteresowań naukowo-technicznymi. Metody i formy pracy drużyn obejmują szeroki wachlarz zajęć, kształtujących zainteresowania i zamiłowania z różnych dziedzin. Organizacja ta zaspakaja potrzeby, zainteresowania i aspiracje dzieci i młodzieży, kształtuje charakter i osobowość małego człowieka.

Zajęcia w kołach prowadzą głównie nauczyciele, którzy dbają o realizację planu, wskazują metody pracy, udzielają porad, uwagi wyjaśnień, stwarzają dobrą atmosferę pracy. Koła zainteresowań z reguły kładą nacisk na dydaktyczne rezultaty swoich prac.

Indywidualna praca pozalekcyjna może sprowadzać się do wykonywania albumów, opracowania referatu, konstruowania modeli, wykonywania pomocy naukowych, dekoracji.

WARUNKI ORGANIZACJI ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH

Szkoła powinna stwarzać warunki do organizowania różnorodnych zajęć pozalekcyjnych, po to, aby uczeń miał możliwość wyboru.

Aby właściwie realizować zadania dydaktyczno-wychowawcze w odrębie zajęć czasu wolnego konieczne jest spełnienie następujących warunków:

• Różnorodność rodzajów zajęć (ośrodków, kółek) powinna być możliwie

Tak duża, jak szeroki jest zakres zainteresowań uczniów;

• Zadania podejmowane przez uczestników zajęć powinny być nie tylko

wartościowe wychowawczo, ale przede wszystkim atrakcyjne dla wychowanków;

• Pełna dobrowolność uczestnictwa w zajęciach powinna być

zagwarantowana oraz uświadamiana wychowankom i nauczycielom;

• Każdemu uczniowi należy zapewnić możliwość wyboru i zmiany rodzaju

zajęć.

W odrębie organizacji i przebiegu zajęć pozalekcyjnych szczególne znaczenie dla wywołania pozytywnego stosunku wychowanków do szkoły mają następujące innowacje:

- wytworzenie wychowankom możliwości codziennego, różnorodnego spędzania czasu wolnego;

- wytwarzanie możliwości wyrażania i realizowania własnych zainteresowań wychowanków;

- dostarczenie wychowankom informacji o możliwościach udziału w zajęciach czasu wolnego na terenie szkoły i osiedla;

- wytworzenie wychowankom możliwości wpływania na treść, organizację i przebieg zajęć.

ZASADY ORGANIZACJI I PROWADZENIA ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH

Zasady organizacji i prowadzenia zajęć pozalekcyjnych wynikają głównie z prawidłowości psychologicznych, pedagogicznych i socjologicznych. Są ogniwem łączącym teorię i praktykę pedagogiki oraz ogniwem transformującym wiedzę zawartą w teorii na wskazania niezbędne dla skutecznej praktyki.

Możemy wymienić pięć zasad organizacji i prowadzenia zajęć pozalekcyjnych:

1. Zasada dostosowania działalności pozalekcyjnej do potrzeb i zainteresowań wychowanków oraz do ich możliwości psychofizycznych. Wynika ona z socjologicznej i ideologicznej doniosłości zaspokajania i rozwijania potrzeb człowieka oraz kształtowania jego sposobów realizacji potrzeb. Zasada ta, zwraca uwagę na konieczność stałego i systematycznego rozpoznawania potrzeb dzieci i ich zainteresowań, a także stanu zdrowia fizycznego i psychonerwowego oraz sytuacji rodzinnej. Organizacja zajęć pozalekcyjnych musi odpowiadać realnym potrzebom określonej zbiorowości uczniów i określonego środowiska społecznego.

2. Zasada dobrowolności uczestnictwa wychowanków w zajęciach pozalekcyjnych. Dobrowolność przejawienia aktywności i możliwości wyboru zachowań to niezbędne warunki zaistnienia sytuacji wychowawczej. Zasada dobrowolności nie oznacza jednak pozostawienia wszystkich decyzji w rękach dziecka.

3. Zasada atrakcyjności zajęć pozalekcyjnych dla uczniów. Atrakcyjność zajęć pozalekcyjnych jest stymulatorem pożądanej aktywności wychowanków. Atrakcyjne będą te zajęcia, które nie tylko zaspokoją, ale i rozwiną zainteresowania uczestników, wyzwolą ich aktywność nie tylko wykonawczą, ale i twórczą, dostarczą im satysfakcji nie tylko z rozwiązywania problemów, ale i ich poszukiwania.

4. Zasada wszechstronnej aktywności wychowanków. Wszechstronna aktywność uczniów, w odrębie zajęć pozalekcyjnych oznacza:

- rozpoznawanie, rozwijanie i wychowawcze wykorzystanie możliwie wszelkich zainteresowań pojawiających się wśród dzieci

- rozbudzanie zainteresowań i inspirowanie aktywności dzieci także w tych dziedzinach i rodzajach zajęć, które są mało popularne lub nieznane dzieciom a mogą być atrakcyjne i wychowawczo konstrukcyjne

- stałe i systematyczne stworzenie sytuacji i warunków prowokujących uczniów do przejawiania zachowań ekspresyjnych, twórczych takich jak zgłaszanie nowatorskich pomysłów i nowych propozycji, wyrażanie własnego zdania i własnych przeżyć, dyskutowanie i nie zgadzanie się, kierowanie pracą, pomaganie, ocenianie

5. Zasada ukierunkowywania aktywności uczniów. Zasada ta wskazuje logiczną kolejność w toku postępowania: najpierw poinformowania o różnych możliwościach zajęć, później wzbudzanie określonych motywacji lub ukierunkowywanie istniejących, a następnie dostarczenie środków realizacji zajęć.

ZADANIA SZKOŁY W ZAKRESIE PROWADZENIA ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH

Do głównych zadań szkoły w zakresie prowadzenia zajęć pozalekcyjnych należy:

• Zapewnienie wychowankom odpoczynku oraz regeneracji sił fizycznych

i psychicznych;

• Sprawowanie opieki wychowawczej częściowo dydaktycznej, głównie w

odniesieniu do wychowanków pozbawionych wystarczającej opieki domu rodzinnego;

• Wzbudzanie i kształtowanie różnorodnych zainteresowań oraz rozwijanie

zdolności ogółu wychowanków, wspomaganie ich dobrowolnego samokształcenia się;

• Rozwijanie wszelkiej aktywności twórczej wychowanków;

• Uspołecznienie wychowanków jako wdrażanie do działania zespołowego

i w harmonii z dobrem ogółu oraz wdrażania do pełnienia istotnych ról społecznych w dziedzinach wybranych przez wychowanków;

• Indywidualne ukierunkowanie rozwoju wychowanków;

• Wzbudzanie i wzmacnianie pozytywnego stosunku do szkoły, tworzenie

i rozwijanie więzi wychowanków z wychowawcami i szkołą jako całość.

ROLA INSTRUKTORA-WYCHOWAWCY

Rola instruktora-wychowawcy prowadzącego zajęcia pozalekcyjne zogniskowane są wokół wywołania twórczej i organizatorskiej aktywności wychowanków. Od osoby prowadzącej zajęcia oczekuje się między innymi, że będzie ona wychowawcą o demokratycznym stylu kierowania grupą, koordynatorem pracy, fachowym doradcą.

Pełnienie roli instruktora-wychowawcy polegać powinno przede wszystkim na spowodowaniu impulsu wywołującego początkową aktywność głównie twórczą oraz na dalszym stymulowaniu wielorakiej aktywności.

Do grup zadań instruktora-wychowawcy należy przede wszystkim bezpośrednie wzbudzanie i ukierunkowywanie aktywności wychowanków, a więc inspirowanie wychowanków i rozwijanie samodzielności i samorządności uczestników zajęć.

ZAJĘCIA POZASZKOLNE

ZAJĘĆ CHARAKTERYSTYKA I ZADANIA POZASZKOLNYCH

Zajęcia pozaszkolne to zajęcia organizowane przez różne instytucje, które działają niezależnie od szkoły. Mogą to być instytucje pozaszkolne specjalnie powołane do pracy z dziećmi i młodzieżą albo instytucje kulturalne i oświatowe.

Zajęcia pozaszkolne mają na celu rozwijanie zainteresowań i uzdolnień dzieci, zbliżanie ich do spraw techniki, stworzenie sprzyjających warunków do społecznej działalności oraz organizowanie kulturalnego wypoczynku, rozrywki i sportu.

Istota zajęć pozaszkolnych wydobyta została przez ukazanie swoistych cech dwóch typów aktywności wychowanków, aktywności w toku zajęć czasu wolnego i aktywności w toku zajęć lekcyjnych.

Placówki wychowania pozaszkolnego mają elastyczną organizację i programy, co wynika z ich specyficznych zadań, które polegają na przygotowaniu dzieci do twórczej działalności w zmieniającej się rzeczywistości naukowo-technicznej.

Praca pozaszkolna nastawiła się głównie na uzupełnianie i dopełnianie dydaktycznej funkcji szkoły i objęcie swym wpływem jak największej liczby uczniów. Zajęciom pozaszkolnym przypisuje się również coraz większą rolę w ujmowaniu i stymulowaniu rozwoju uzdolnień i talentów.

Placówki wychowania pozaszkolnego wspierają rozwój nie tylko tradycyjnych, akademickich zdolności, ale również wszelkiego rodzaju umiejętności praktyczne, organizacyjne, techniczne, przyrodnicze, animatorskie i społeczne.

Wspieranie różnorodnych form kreacji, zapewnienie każdemu dziecku odpowiednich do ujmowanych możliwości form ekspresji i samourzeczywistnienia może prowadzić do uaktywnienia sił ludzkiej osobowości, do utrwalanie twórczych zachowań w różnych rodzajach działalności, które pozwalają na działanie najbliższe twórczej aktywności, zapewniając satysfakcję jednostce i przysparzając korzyści społeczeństwu.

Do głównych zadań wychowania pozaszkolnego należą:

- rozbudzanie zainteresowań i potrzeb rekreacyjnych

- kształtowanie potrzeb i postaw

- zapoznanie z szerokim wachlarzem nowych form pozaszkolnych i stworzenie możliwości ich stosowania

- kształtowanie i utrwalanie umiejętności i nawyków aktywnego wypoczynku, wzmacnianie motywacji w tym kierunku

- wyrabianie umiejętności właściwej oceny i decyzji wyboru form pozaszkolnych korzystnych z punktu widzenia dobra jednostki i społeczeństwa.

Głównym zadaniem domów kultury, ogrodów jordanowskich, ośrodków sportowych, bibliotek, czytelni, modelarni lotniczych, ognisk muzycznych i innych tego typu placówek jest stworzenie warunków do pomyślnego rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień korzystających z niej uczestniczących dzieci i młodzieży. Dziecko znajduje tutaj okazję doskonalenia siebie w wybranych umiejętnościach i rozszerzenia swojej wiedzy w rozmaitych dziedzinach życia.

Placówki prowadzą wyspecjalizowaną działalność oświatową i kulturalną w sposób systematyczny, siłami fachowych pracowników w odpowiednio wyposażonych salach, warsztatach, ogrodach, na boisku, przystaniach czy basenach.

Placówki pozaszkolne spełniają przede wszystkim dwie funkcje:

- rekreacyjną - zaspakajają potrzeby w dziedzinie wypoczynku i rekreacji

- kreatywną - organizowanie różnych form działalności twórczej.

RODZAJE DZIAŁALNOŚCI POZASZKOLNEJ

Sieć placówek wychowania pozaszkolnego jest bardzo urozmaicona, dostosowana do potrzeb różnych środowisk oraz różnych kategorii wieku dzieci. Spośród różnorodnych typów placówek wychowania pozaszkolnego niektóre z nich mają szczególnie sprzyjające warunki w zakresie wychowania do rekreacji. Te szczególne warunki umożliwiają przede wszystkim wszechstronne kształtowanie nawyków i umiejętności jednostki. Należą do nich: pałace młodzieżowe, młodzieżowe domy kultury, kluby, ogrody jordanowskie, świetlice, ośrodki kultury fizycznej, biblioteki i czytelnie.

Ogrody jordanowskie to ogrody gier i zabaw ruchowych oraz ćwiczeń fizycznych. Urządzenia terenowe tych ogrodów pozwalają dziecku na swobodny wybór ulubionego typu zajęcia, zawsze na świeżym powietrzu i ruchu. Mają one na celu organizowanie gier i zabaw dla dzieci w młodszym wieku. Wiele ogrodów jordanowskich nie ogranicza jednak swej działalności do form ruchowych, organizują także zespoły artystyczne, techniczne, hodowlę zwierząt itp. Zajęcia w tych placówkach angażują także swoich uczestników społecznie, uczą organizowania sobie i innym zajęć czasu wolnego, posiadają, więc walory rekreacji wszechstronnej.

Ośrodkami wysoko zorganizowanej działalności są młodzieżowe domy kultury oraz pałace młodzieżowe. Pałace młodzieżowe są najwyżej zorganizowaną placówką wychowania pozaszkolnego, są wielokierunkowe, mają fachową kadrę. Prowadzą wiele działów i pracowni. Z kolei młodzieżowe domy kultury funkcjonują przede wszystkim w miastach, są jakby pomniejszoną kopią pałaców młodzieży.

Zarówno w młodzieżowych domach kultury jak i w pałacach młodzieżowych, w sposób planowy, w oparciu o najlepsze wyposażenie i wysoko kwalifikowaną kadrę, dzieci i młodzież mają okazję do poznania najlepszych form i zajęć czasu pozaszkolnego. Udział w zespołach sportowych, artystycznych, technicznych, samorządność wychowanków stanowi doskonałą szkołę wychowania do rekreacji.

Dzieci pracujące w poszczególnych kołach przedmiotowych dokonują często wyboru koła w sposób przypadkowy. Istotniejsze przesłanki uczestnictwa tkwią w postawach i nastawieniu uczestników. Ważną rolę odgrywa osobowość wychowawcy-instruktora, stopień atrakcyjności prowadzonych przez niego zajęć oraz akceptowania go przez zespół.

Świetlice jako instytucje oświatowe o różnej strukturze i organizacji zazwyczaj stanowią teren pracy wychowawczej, oświatowej i artystycznej. Świetlice osiedlowe, zakładowe obok organizowania pracy pozaszkolnej, rozrywki, pracy oświatowej organizują pracę dydaktyczną.

Dużą rolę w zakresie wychowania pozaszkolnego spełniają tzw. ogniska pracy pozaszkolnej. Organizowane one są jako międzyszkolne czy środowiskowe ośrodki organizowania zajęć czasu wolnego i stanowią niebagatelne ogniwo w rozwijaniu i kształtowaniu różnych form spędzania czasu pozaszkolnego.

Szczególnym typem ośrodka kultywującego formy spędzania czasu pozaszkolnego stanowią dziecięce drużyny (zespoły) podwórkowe. Organizowane są zazwyczaj w osiedlach i blokach. Są okazją do szczególnie wartościowego kształtowania postaw społecznych.

Na uwagę zasługują także ośrodki kultury fizycznej. Mamy tutaj na myśli działalność ognisk Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej, ośrodków sportu i rekreacji, działalność sportowo-rekreacyjną organizowaną na boiskach i stadionach, ścieżki zdrowia i wypoczynku.

TKKF organizują zajęcia rekreacyjne i sportowe dla dzieci i młodzieży. Środowiskowa działalność wychowawcza, polegająca na organizowaniu dzieciom czasu pozaszkolnego, a zarazem wdrażaniu ich do pracy społecznej, ma istotne znaczenie dla wychowania obywatelskiego młodego pokolenia.

TKKF rozwija atrakcyjny ruch spartakiadowy przy pomocy Szkolnego Związku Sportowego, organizuje ogólnopolskie turnieje w tenisie, w szachach, inicjuje konkursy, różne formy obozownictwa, a także obozy wędrowne.

Ścieżki zdrowia zmuszają uczestników do wykonywania na ogół prostych, ciekawych ćwiczeń ruchowych, kształtujących wszechstronną sprawność, wyrabiając jednocześnie zręczność, zwinność, gibkość i refleks.

WARUNKI ORGANIZACJI ZAJĘĆ POZASZKOLNYCH

Zajęcia pozaszkolne należy organizować w taki sposób, aby zapewniały:

• Zaspokojenie potrzeb indywidualnych

• Stworzenie dobrych stosunków międzyludzkich oraz stosunków partnerskich pomiędzy uczestnikami a instruktorami

• Ustanowienie celów łatwych i osiągalnych w krótkim czasie

• Pełną autonomiczną samorządność uczestników, wykazywanie przez nich inicjatywy

• Programowe, priorytetowe działanie zmierzające do rozwijanie uczuć społecznych, stworzenia możliwości odczuć estetycznych

• Rozwijanie wewnątrz grupy więzi uczuciowych, prospołecznych

• Rozwój sprawności specjalnej i odpowiedni poziom wysiłku fizycznego.

ZASADY PLANOWANIA I ORGANIZACJI ZAJĘĆ POZASZKOLNYCH

W planowaniu i organizowaniu działalności pozaszkolnej należy uwzględnić następujące zasady:

1. Zasada zaspokojenia potrzeb, zainteresowań i uzdolnień indywidualnych

2. Zasada dobrowolności wybory form działalności

3. Zasada aktywności w usprawnianiu wybranej formy działania

4. Zasada stopniowania trudności w wyborze coraz to bardziej złożonych form

5. Zasada priorytetu aktywności ruchowej

6. Zasada satysfakcji i zadowolenia z uprawiania danej działalności

7. Zasada zapewnienia rozwoju społecznego.

CECHY OSOBOWE PROWADZĄCEGO ZAJĘCIA POZASZKOLNE

Osoba prowadząca działalność w placówkach pozaszkolnych powinna charakteryzować się:

• Doskonałym przygotowaniem pedagogiczno-specjalistycznym, a więc umiejętnościami niezbędnymi w pracy wychowawczej, znajomością psychiki dziecka, umiejętnością metodycznego prowadzenia zajęć oraz wysoką umiejętnością specjalistyczną

• Kontaktowością i umiejętnością oddziaływania na innych, a więc serdeczny, przyjacielski stosunek do osób współuczestniczących, sugestywność, zdobywanie zaufania i sympatii w otoczeniu, umiejętność rozwiązywania konfliktów międzyludzkich

• Optymalizmem pedagogicznym, a więc wiara w możliwości i sprawności uczestników, radość z życia i swoboda w zachowaniu i postępowaniu, wytwarzanie w otoczeniu atmosfery spokoju i szczęścia

• Zdolnością organizacyjną, a więc człowiek twórczy, atrakcyjnie organizujący zajęcia, umiejący w zmieniających się warunkach środowiskowych stosować odpowiednie metody i formy pracy

• Wysokim stopniem uspołecznienia, a więc oddanego w pracy innym, rozumiejącego prawa i normy życia społecznego, interesującego się zjawiskami życia współczesnego

• Doskonaleniem specjalistycznym i pedagogicznym- organizator musi doskonalić swoja umiejętności specjonalistyczne, ogólnopedagogiczne, musi pogłębiać swoją wiedzę.

ŚRODKI AUDIOWIZUALNE STOSOWANE W ZAJĘCIACH POZALEKCYJNYCH I POZASZKOLNYCH

Środki audiowizualne są niezbędną pomocą w pracy wychowawcy, który pragnie zapewnić dzieciom dobrą rozrywkę, a przy tym wiele nauczyć i dobrze wychować. Środki te zbliżają dziecko do poznawanej rzeczywistości, rzeczy, zjawisk i procesów przez obrazy i przez dźwięk. Stosowanie ich aktywizuje dziecko, budzi zainteresowanie przedmiotem poznania, kształtuje myślenie wyobrażeniowe, pojęciowe, pomaga w rozwiązywaniu problemów.

Do aparatury wizualnej zaliczamy:

- diaskopy-do wyświetlania przeźroczy

- episkopy- do wyświetlania obrazów nieprzeźroczystych

- projektory, do tablicy świetlnej, za pomocą, których wyświetla się większe obrazy oraz rysunki odręczne wykonywane podczas wyświetlania

- telewizja i film dźwiękowy.

Do aparatury audialnej należą:

- radio

- magnetofon

- gramofon.

PODSUMOWANIE

Charakterystyczną, pozytywną cechą zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych jest dobrowolność i możliwość wyboru przez samo dziecko form i treści zajęć odpowiadającym jego własnym potrzebom i zainteresowaniom, nie uwarunkowanymi żadnymi obowiązkami szkolnymi czy domowymi.

W tego typu zajęciach dzieci mają okazję do przejawiania własnej inicjatywy i samodzielności. Dodatnim elementem jest również dochodzenie przez samo dziecko do zrozumienia konieczności samowychowania się, stałego podnoszenia swych umiejętności i ich doskonalenia. Dziecko oddaje się twórczym zajęciom, które angażują całą jego osobowość i otwierają przed nim najszersze możliwości rozwoju. Ponadto, zajęcia te ułatwiają kontakty i przeżycia społeczne. Dziecko wyraźniej i częściej, a przy tym bardziej osobiście ujawnia swoje poglądy, urzeczywistnia swoje marzenia i ideały. Szczególnie mocno ujawnia swoje zainteresowania, odkrywa je, rozbudza i kształtuje. Właśnie w czasie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych dziecko „odkrywa” siebie.

Dodatnią cechą uczestniczenia w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych jest odprężenie psychofizyczne organizmu, duży zasób świeżego powietrza, zabawa i radość dzieci, które wpływają na ich samopoczucie fizyczne.

Istotna jest również zdecydowanie powszechniejsza i silniejsza więź w grupach pozalekcyjnych i pozaszkolnych niż w gronach klasowych oraz powszechniejsza jest więź uczestników zajęć z instruktorami niż wychowanków klasy z ich wychowawcami klasowymi.

Kontakt z rówieśnikami nie tylko ułatwia zaspakajanie potrzeby aktywności, nie tylko umożliwia realizację dziecięcego dążenia do działania, lecz także uczy współdziałania, ustępstw i świadczeń na rzecz innych ludzi.

Zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne stają się dla dzieci dziedziną zabawy i radości życia, w której wyzwalają się ich samodzielne, pełne inicjatywy twórczej poszukiwania wciąż nowych i lepszych metod i form organizowania tego typu zajęć.

BIBLIOGRAFIA

• Żelazkiewicz M. „Skuteczność wychowawcza innowacji w zajęciach pozalekcyjnych”, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980;

• Pod redakcją Krzysztofa Przecławskiego „Czas wolny dzieci i młodzieży w Polsce”, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1978;

• Węgrzynowicz „Zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne”, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1971;

• Żelazkiewicz A. „Zajęcia pozalekcyjne i opiekuńcza działalność szkoły”, Warszawa 1974;

• Jodłowska B. „Start- szok zawodowy- twórcza praca nauczyciela”, WSiP, Warszawa 1991;

• Chmielewski B. „Aktualne problemy wychowania pozaszkolnego” 1964;

• Łabocki M. „Organizacja pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą”, Wydawnictwo Uniwersytety Marii Curie Skłodowskiej, Lublin 1993;

• Dąbrowski Z. „Czas wolny dzieci i młodzieży”, PZWS, Warszawa 1966;

• Czajkowski K. „Wychowanie do rekreacji”, WSiP, Warszawa 1979;

• Wroczyński R. „Wychowanie poza szkołą”, PZWS, Warszawa 1968;

• Brzozowski M., Paplas „Zajęcia pozaszkolne”, PZWS, Warszawa 1963;

• Niemczyk H. „Opowiadam mój świat- plastyczne zajęcia pozaszkolne”, WSiP, Warszawa 1976;

• Filipczuk H. „Koledzy i przyjaciele naszych dzieci”

• Bereziński „Dydaktyka ogólna w zarysie”.

Bereziński: Dydaktyka ogólna w zarysie

M. Żelazkiewicz: Skuteczność wychowawcza innowacji w zajęciach pozalekcyjnych

B. Jodłowska: Start-szok zawodowy-twórcza praca nauczyciela

M. Żelazkiewicz: Skuteczność wychowawcza innowacji w zajęciach pozalekcyjnych

M. Żelazkiewicz: Skuteczność wychowawcza innowacji w zajęciach pozalekcyjnych

M. Żelazkiewicz: Skuteczność wychowawcza innowacji w zajęciach pozalekcyjnych

J. Węgrzynowicz: Zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne

Pod red. K. Przecławskiego: Czas wolny dzieci i młodzieży w Polsce

Bereziński: dydaktyka ogólna w zarysie

M. Żelazkiewicz: Skuteczność wychowawcza innowacji w zajęciach pozalekcyjnych

M. Żelazkiewicz: Skuteczność wychowawcza w zajęciach pozalekcyjnych

K. Czajkowski: Wychowanie do rekreacji

B. Chmielewski: Aktualne problemy wychowania pozaszkolnego

M. Brzozowski, Paplas: Zajęcia pozaszkolne

Bereziński: Dydaktyka ogólna w zarysie

K. Czajkowski: Wychowanie do rekreacji

Pod red. K. Przecławskiego: Czas wolny dzieci i młodzieży w Polsce

M. Łabocki: Organizacja pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą

R. Wroczyński: Wychowanie poza szkołą

R. Wroczyński: Wychowanie poza szkołą

H. Filipczuk: Koledzy i przyjaciele moich dzieci

2

---