Socjologia Edukacji - pytania podkreślone są nieopracowane !!!

1. Co łączy, a co różni socjologię wychowania a pedagogikę

Pedagogika to należąca do nauk społecznych, nauka o wychowaniu. Początkowo termin obejmował opiekę, nauczanie i wychowanie dzieci, z czasem pedagogami zaczęto nazywać osoby zajmujące się wychowaniem zarówno praktycznym jak i teoretycznym. Zajmuje się ona formułowaniem teorii, celów, treści, metod, środków i form procesu wychowania, a także stanowi zasób wiedzy praktycznej na ten temat. Zadaniem pedagogiki jako nauki jest wyposażenie tych, którzy organizują przebieg nauczania i wychowania w wiedzę o skuteczności różnego rodzaju zabiegów dydaktyczno-wychowawczych.

Socjologia wychowania - dział edukacji, który zajmuje się szeroko pojmowanym środowiskiem wychowawczym, procesem uspołecznienia, który może być formalnie lub nieformalnie zorganizowany. Zajmuje się oświatą, szkolnictwem i wszelkimi organizacjami wchodzącymi w skład uspołecznienia wychowanka.

2. Czym jest wychowanie

Wychowanie to proces społeczny, planowany, uświadamiany, ukształtowanie osobowości jednostek, przekazywania wiedzy i uczuć i rozwoju fizycznego. Interakcja między jednostką a społeczeństwem. Formalne kształtowanie = edukacja. Wychowanie - proces, działanie podejmowane przez organizację, instytucję rodziny oraz szkoły.

3. Środowisko społeczne a środowisko wychowania

Wychowanie to proces społeczny, planowany, uświadamiany, ukształtowanie osobowości jednostek, przekazywania wiedzy i uczuć i rozwoju fizycznego. Interakcja między jednostką a społeczeństwem. Formalne kształtowanie = edukacja. Wychowanie - proces, działanie podejmowane przez organizację, instytucję rodziny oraz szkoły.

Środowisko wychowawcze jest to element środowiska społecznego. To rodzice (szczególnie matka), nauczyciel, szkoła, instytucje wychowania pośredniego, grupy rówieśnicze.

Instytucje wychowania: Naturalnego - w skali osiedla (rodzina, grupa rówieśnicza), dzielnica (banda, paczka). Bezpośredniego - osiedle, szkoła, wycieczki, obozy, wykłady, odczyty, samorządy), dzielnica (LO, dom kultury, obozy, kolonie, kursy), miasta (uczelnie, pałac kultury, obozy). Pośredniego - osiedla (służba zdrowia, przychodnia, kino), dzielnica (zakład pracy, szpitale teatr, biblioteka), miasto (wczasy, filharmonia, muzea), kraj (TV, radio, prasa).

Środowisko społeczne to zestaw osób oraz grup oddziałujących na człowieka. Środowisko społeczne kształtuje każdą osobę podczas jej rozwoju częściowo determinując jej poglądy zachowania i możliwości.

4. Co to znaczy, że człowiek jest istotą społeczną. Koncepcje teologiczne i socjologiczne

Człowiek tworzy historię i kulturę dzięki temu , że jest wyposażony w rozum , że ma naturę zdolną do rozwoju , a także do przekazywania różnych właściwości na drodze dziedziczenia oraz uczestnictwie w życiu społecznym.

Istota ludzka może być badana z różnych punktów widzenia ( teologiczny i socjologiczny)

Teologiczny :

- człowiek jako twór boga rodzi się „ludzki”

- ta „ludzkość” odróżniająca człowieka od zwierzęcia pochodzi od stwórcy

Socjologiczny:

- jednostka ludzka zyskuje człowieczeństwo dzięki życiu społecznemu

- człowiek uzyskuje „ludzkość” żyjąc w społeczeństwie

5. Jakie relacje powinny zachodzić miedzy jednostką a społeczeństwem?

Trzy teorie na temat stosunku jednostki do społeczeństwa.

- Organistyczna (Platon, Spencer) - społeczeństwo jest pierwotne w stosunku do człowieka, jest organizmem i decyduje o naturze, o istocie swej części, jaką jest człowieka. Społeczeństwo uznali za rzeczywistość pierwotną, a jednostkę ludzką za część i wytwór społeczeństwa. Osoba ludzka spełnia jedynie funkcje względem organizmu. Prowadziło do totalitarnych teorii.

- Mechanicystyczna, atomistyczna czy też nominalistyczna, umowy społecznej (Demokryt, Spencer, Hobbes, Locke, Rousseau) - istnieją jedynie rzeczy jednostkowe, zaś całości systemy są jedynie tworami umysłu ludzkiego. Społeczność jest tworem myśli ludzkiej, jest to nazwa, której nie odpowiada żaden desygnat w świecie rzeczywistości. Społeczność oznacza wykonywanie przez ludzi zgodnie z zawartą umową pewnych czynności podobnych lub uzupełniających się. Dobro powszechne jest sumą dóbr największej liczby jednostek.

- Funkcjonalna (Sorokin, św. Tomasz i Augustyn) - społeczeństwo nie jest bytem substancjalnym, ale są nim jedynie osoby ludzkie, które społeczeństwo czy społeczeństwa tworzą. Społeczności ludzkie istnieją realnie, są całościami odrębnymi od osób które je tworzą. Społeczność jest bytem przypadłościowym, realnym i polega na powiązaniu uzależnieniu się zespołem stosunków podporządkowania i współpracy przez osoby daną społeczność tworzące. Owo połączenie dokonuje się dla osiągnięcia określonego dobra. Społeczeństwo ma charakter więzi duchowej. Jej zadaniem jest osiąganie dobra wspólnego dla wszystkich. Realizacja dóbr jednostkowych następuje za pośrednictwem dobra wspólnego. Osoba ludzka jest autonomiczna i wyrasta ponad zbiorowość, z drugiej zaś strony jest w pewnym zakresie podporządkowana społeczności.

6. Jakie są i co stanowi granicę relacji?

chodzi o hasło niejakiego Berger'a, że "Społeczeństwo to mury naszego więzienia" Tymi murami są: - instytucje społeczne - kontrola społeczna - imperatyw instytucjonalny ( nakazy i zakazy co do naszego zachowania w danej sytuacji) - system rang i uwarstwienie - etyka zawodowa Co więcej, to my sami jesteśmy strażnikami owych murów Co do granic relacji jednostka-społeczeństwo, to społeczeństwo wobec jednostki musi przestrzegać: - Prawa do bytu - Prawa do rozwoju - Prawa do godności - Prawa do wolności - Prawa do wyboru zawodu Jeżeli pod uwagę wziąć jednostkę i granice jej relacji względem społeczeństwa, to jednostka musi respektować - Dobro wspólne - Dobra duchowe

7. Czy postawy można zmieniać?

Trzy procesy zmian postaw: Uleganie. Stosowanie kar i nagród. Identyfikacja (nasycenie związków z grupą lub jednostką). Internalizacja (samorzutnie sterujemy procesem, uwewnętrznienie). W warunkach naturalnych jest zjawisko wzmacniania postaw, mamy możliwość wyboru. W eksperymencie chcemy spełniać oczekiwania innych bo badacz pewne rzeczy narzuca.

8. Czym jest kultura?

Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania). Najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone. Inna definicja: (w wiki napisano, że tak kulturę rozumie socjologia:))"wydzielony obszar życia i działalności grup ludzkich".

9. Jak kultura wpływa na Zycie społeczne? Kultura wpływa na nas różnymi drogami:

• socjalizacja i kształtowanie osobowości jednostki

• tworzenie i ustanawianie norm i wartości

• stwarzanie modeli instytucji i systemów społecznych

10. Kultura a natura

„Człowiek zwierzęciem symbolicznym” - tworzy kulturę z natury. Herder - wszystkie ludy maja kulturę - nawet dzicy

11. Teorie społeczeństwa informacyjnego

"społeczeństwa informacyjnego", Jest to etap społeczeństwa skupiającego się na narzędziach dostępu do informacji. Zaś istotą ów fenomenu jest przede wszystkim rozwój powszechnej dostępności do informacji, demonopolizacji rynku pracy, jak i rozwoju bogatych możliwości dostępu do treści, tak by społeczeństwo połączyć w „sieć”, która jest instrumentem dla kultury, niekończących się konstrukcji i dekonstrukcji dla wspólnot politycznych, dla pracy (są elastyczne i atrakcyjne), dla gosp. Kapitalistycznej (innowacja tech., globalizacja, zdecentralizowanie skupienia), dla organizacji społecznych - WŁADZĘ MA TEN KTO KONTROLUJE PRZEŁĄCZNIKI I PODSTAWOWE ŹRÓDŁO: KSZTAŁTOWANIA , PRZEWODZENIA - najważniejsza jest informacja, traktowana jest jak towar - w gospodarce liczą się firmy zajmujące się przetwarzaniem i gromadzeniem, użytkowaniem informacji - w strukturze gospodarczej dominuje wysoko rozwinięty sektor nowych usług, m. In. Bankowość, telekomunikacja - dostęp do informacji jest dostępny, głównym medium INTERNET wg Castellsa „społeczeństwo informacyjne”, cechujące się: - otwartą strukturą, zdolna do rozprzestrzeniania się bez ograniczeń - komunikacja człowieka w ów sieci polega na podzielaniu tych samych wartości i celów - jest podatna na innowacje Społeczeństwo sieci - społeczeństwo gdzie kultura przezwyciężyła naturę (dokładnie po rew. Przemysłowej) - proces pracy uwolnił nas od siły natury, lecz podporządkował nas otchłaniom nacisku i ucisku (czas walki z naturą, aby ja pokonać). Kultura wypiera naturę na miejsce, gdzie przyroda jest sztucznie odtwarzana jako forma kultury. Przez co powstaje czysty wzorzec interakcji społecznej i organizacji społeczeństwa. Informacja to element org. Społecznej - tworzy kapitalizm informacyjny, kultura uzyskuje autonomię w stosunku do materialnej bazy naszej egzysntencji.

12. Czy ktoś kto się uczy ma lepiej w życiu

„Można robić karierę nie ucząc się. Ale to wyjątki potwierdzające regułę. Brak wykształcenia ogranicza, utrudnia funkcjonowanie w dzisiejszych realiach, posidanie go - zdecydowanie to ułatwia. Z badan przeprowadzonych przez Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach, jasno wynika, że tylko 6,5 proc. bezrobotnych to osoby po studiach.A jednak dobrze wykształceni decydują się na emigrację podejmując prace dobrze opłacaną, aczkolwiek najczęściej znacznie poniżej swoich kwalifikacji. Czy warto, więc inwestować w naukę? Decyzję każdy musi podjąć sam. Ale warto pamiętać, że uczymy się nie tylko po to, by znaleźć dobrze płatną pracę…(…)Większość uczy się po to, by zrobić karierę zawodową. Ale nie w potocznym rozumieniu, według którego kariera równa się dobry samochód i złoty zegarek. Kariera to stabilny przebieg życia zawodowego. Ci, którzy nie mają wykształcenia są w trudnej sytuacji. Bo ukończenie szkoły średniej, pomaturalnej czy wyższej świadczy nie tylko o poziomie kwalifikacji, ale także o posiadaniu określonych cech: umiejętności samoorganizacji, pracy w zespole, łatwości uczenia się i adaptacji do nowych warunków. Nauka to najciekawsza strona życia. Warto się uczyć dla siebie. Sokrates oddał życie za to, żeby poznać świat. Uczenie się nadaje życiu sens. Generalnie ci, którzy dużo wiedzą, są doceniani. Niestety, nie w Polsce. Dobrze byłoby, gdyby was nie było - tak traktowana jest u nas inteligencja. Wykształconym ludziom proponuje się emigrację. Chyba, dlatego, że dzięki temu jest mniejszy kac moralny. Wyjadą - będzie spokój. A nauka to dziś drogie hobby. Bo o materialnych korzyściach trudno mówić. Przecież młodych, studiujących nazywa się "pokoleniem 1.200 brutto". A trzeba się uczyć, jeśli chce się robić cokolwiek. I to jest takie zamknięte koło. Mimo że na Śląsku nie ma tradycji inteligenckich, to celem każdego rodzica jest, by dziecko wykształcić. Uważają, że jest to najlepszy "posag" jaki mogą im dać. I to jest dobre podejście. Żyjemy w społeczeństwie, gdzie liczą się dyplomy. Dlatego trzeba w naukę inwestować.(…)”

13. Zalety i wady w. p. [wychowanie pośrednie]

Wady

-obniżenie standartów maralnych

-umacnianie hedonizmu i egoizmu

-despersonalizacja kontaktów międzyludzkich

-bierność+samokształcenie

+szerszy zakres styczności

+samodzielność kształtowanie środowiska(?)

+Nie trzeba tworzyć znaczeń

-powstanie nowych problemów

-Świat oderwanych wyciągów cudzych myśli (?)

-erotyzacja wyobraźni, tworzenie postawy "mieć"

-wzrost agresji

14. Jak sobie radzić z instytucjami wychowania pośredniego i brakiem kontroli

" Jeżeli będziemy rozmawiać na temat tego, co dzieci oglądają, w co grają i będziemy kontrolować czas spędzany z mediami, to oczywiście unikniemy wielu problemów. Największą uwagę należy przywiązywać do najmłodszych. Nie możemy generalizować, to nie jest tak, że każde dziecko będzie podlegało złym wpływom. To zależy od tego jak jest przygotowane do odbioru, ile czasu spędza przed telewizorem czy komputerem i - oczywiście - od rodziców. Czy dokonują selekcji treści docierających do ich dziecka, czy z nim rozmawiają, o tym co oglądają. Rozmowa może zminimalizować negatywny wpływ bajki, gry czy filmu, pomoże dziecku odróżnić fikcję od rzeczywistości. A to jest niezwykle ważne. "

15. wady i zalety e-gazety

[Strasznie dziwne pytanie i nie wiem, czy traktować je dosłownie, no ale spróbujmy...] http://www.chip.pl/arts/archiwum/n/articlear_167266.html

Wady i zalety e-gazet oraz tradycyjnych publikacji

 

publikacje papierowe

e-wydania

Dostawa do domu

tylko w prenumeracie

zawsze

Łatwość wyszukiwania

niewielka

bardzo duża

Archiwizacja

zajmują za dużo miejsca

wygodna

Przenoszenie

łatwe

utrudnione

Wygoda czytania

wysoka

niewielka

Miejsce korzystania

wszędzie

komputer

Cena

z reguły wyższa

z reguły niższa

Multimedialność, interaktywność

brak

jest

Możliwość przejrzenia przed zakupem

jest

brak

16. Dlaczego edukacja jest tak powszechna?

POWSZECHNOŚĆ EDUKACJI:

1. Rozwój industrializacji (przemiany gospodarcze)

• Rządy krajów rozwiniętych i rozwijających się zmierzają do rozwoju za pośrednictwem masowej edukacji.

• Wzmagające postęp technologiczny i współzawodnictwo (rywalizacja) przedsiębiorstw, koncernów (akumulacja kapitału), systemów społeczno - ekonomicznych.

Postęp technologiczny - przyspieszenie rozwoju nauki i techniki (rozwój skokowy)

Indywidualne potrzeby młodych ludzi. Wykształcenie to inwestycja.

Funkcjonalizm - wzrost edukacji odpowiada na ilościowe i jakościowe zmiany rynku (wzrost kwalifikacji osób, praca umysłowa najważniejsza, społeczeństwo ekspertów - dobrze wykwalifikowani menadżerowie)

Wg. Pierre Bordieu: „Szkoła selektywnie przejmuje, umacnia i rozwija określony kapitał kulturowy społeczeństwa”

Ekonomiczna teoria kapitału ludzkiego.

• Wykształcenie, wiedza i umiejętności szkolne maja wartość ekonomiczną. Wzrost kapitału ludzkiego wyzwala istniejące rezerwy produkcyjne.

• Ważny jest kapitał oświatowy - determinuje poziom naszego przygotowania do wykonywania danego zawodu. Im wyższy poziom wykształcenia pracowników tym lepsze efekty gospodarcze.

• Rządzą tu prawa popytu i podaży (rywalizacja podobna do tej na rynku - pracodawca weźmie tylko najlepszych)

• Wszystkie zmiany w systemie edukacji są wtórne w stosunku do wcześniejszych zmian gospodarczych. Edukacja odpowiada potrzebom społeczeństw industrialnych, legitymizuje istniejący układ władzy, dostosowuje osoby do istniejącego układu pozycji społecznych

• Teorie socjologiczne:

• Konkurs statusów - zapotrzebowanie na pracowników z wyższym wykształceniem wcale nie wzrasta gwałtownie i nieprzerwanie. Najważniejsze umiejętności nabywa się dopiero w pracy a nie w szkole. Szkoła pełni funkcje alokacyjną i selekcyjną - to zrodziło „inflację dyplomów” która przenosi się na coraz wyższe szczeble edukacji (doktorat).Wysoki poziom solaryzacji wśród starszych osób - coraz dłużej się kształcimy. Szkoła magazynuje ludzi.

• Szkoła służy celom elit politycznych. Państwo za pomocą odpowiedniego kształcenia stymuluje postęp społeczny i lansuje wzory i wartości. System oświaty indoktrynuje ludzi przekonaniami i wartościami, które SA niezbędną dla gospodarki rynkowej. Kształcenie jest związane z ekonomią po to aby utrwalać dany system klasowy. Uspokaja tych, którzy nie radzą sobie ekonomicznie w społeczeństwie. Przepustka do prestiżu, wyższego statusu i pozycji. Wykształcenie też uczy bierności - tłamsi osobowość, wychowankowie dobrze skonstruowanymi częściami systemu. Struktury edukacyjne generują nowe pozycje w sferze zawodowej.

• Instytucje edukacji - system struktur biurokratycznych z funkcjami:

• Socjalizacyjną.

• Gromadzi wiedzę.

• „przepisuje” ludzi do danego miejsca w społeczeństwie.

• Wytwarza nowe systemu kulturowe.

• Tworzy i utrwala granice między klasami i grupami statusu społecznego.

• Uczy przystosowania do porządku społecznego.

17. Kim jest nauczyciel w odróżnieniu od pozostałych elementów środowiska wychowania

*Nauczyciel:

• Powinien inicjować bogate interakcje z uczniami i między nimi (a nie skłaniać do pracy indywidualnej).

• Pomóc uczniom w krytycznym postrzeganiu rzeczywistości, w odkrywaniu, analizowaniu i interpretowaniu pojęć i znaczeń.

• To „pracownik naukowy ciągle testujący hipotezy”.

• To nie ktoś kto tylko przekazuje wiedzę, ale także diagnostyk, specjalista w zakresie pomocy naukowych, konsultant trener, ekspert.

• Pokazuje uczniom, ze każdy uczestnik procesu uczenia się (wraz z nim) jest aktywnym uczniem i nikt nie zna wszystkich odpowiedzi na wszystkie nurtujące pytania.

• Jego strategie to: jasne przedstawienie celów lekcji, ścisłe określenie zakresu nauki, umieszczenie uczniów w grupach pracy, udzielanie pomocy, odpowiadanie na pytania, dbanie o poszerzenie umiejętności podtrzymywania kontaktów interpersonalnych przez uczniów, ocenianie osiągnięć uczniów (jakie SA wzajemne kontakty uczniów w grupie).

• Powinien tworzyć środowisko wychowawcze - tu jest miejsce na wolność i dyscyplinę

• To ktoś kto kształci giętkość w myśleniu ze szczególnym zwróceniem uwagi na twórczość.

• To ktoś, kto musi mieć akceptację i zaufanie ze strony ucznia i ktoś, kto empatycznie rozumie reakcje swoich uczniów wobec prób uczenia się.

18. Na czym polega ewolucja nauczyciela

Dawniej, nauczyciel (znachor, wojownik, rzemieślnik, rolnik) przysposabiał swoich uczniów do takiego samego stanowiska, jakie sam zajmował. Przekazywał im całą swoją wiedzę, praktyczną jak i teoretyczną. W dzisiejszej szkole nauczyciel najczęściej jest już tylko specjalistą w jakiejś dziedzinie. Uczy swoich uczniów tylko ułamka wiedzy, jakichś wybranych zagadnień. Poza tym taki nauczyciel nie spełnia praktycznie tych funkcji zawodowych, do których przygotowuje swoich uczniów. Uczeń większą cześć życia spędza całkowicie poza wpływem nauczyciela.

19. Skąd wziął się nauczyciel akademicki?

20. Uczeń wczoraj a dziś

Uczen wczoraj, a dziś

 

 

Kryterium	Era agrarna	Era industrialna	Era informacyjna
Język ucznia	Łacina	j. narodowe	j. angielski
Wiek ucznia	6-20lat	6-16lat	Nieograniczony
Kto płaci za naukę	Rodzice	Podatnik	Uczeń
Organizator	Kościół	Państwo	Korporacje
Miejsce nauki	Siedziby władzy	Miasta	Każde miejsce
Czas nauki	Ustalone wzajemnie	Ustalony	Kiedykolwiek
System ekonomiczny	Gosp.tradycyjna	Tayloryzm	Neoliberalizm
Źródło programu nauczania	Nauczyciel	Państwo	Potrzeby ucznia
Uczeń	Dzieci elity	Młodzi	Każdy

21. Co nauczyciele uważają za niezbędne, aby uczyć innych

• Wiedza

• Łatwy kontakt z uczniami

• Otwartość na zmiany, propozycje

• Przyjacielskość, serdeczność, życzliwość

• Konsekwencja, stanowczość, cierpliwość

• (wiedza, kwalifikacje zawodowe - wysokość zarobków - fakt wykonywania zawodu - osobowość - zgodność zawodu z poglądami - warunki mieszkaniowe - zadbanie o wygląd - w jakim stopniu władza liczy się z nimi)

22. W jakim zakresie rodzina determinuje edukacyjne zachowania konsumpcyjne dzieci i młodzieży

• Wykształcenie rodziców ma wpływ na nasze dalsze wykształcenie

• Uczniowie z rodzin wielkomiejskich trafiają do szkół renomowanych o wysokim statusie edukacji

• Czynnik finansowy ( zarobki rodziców)

• Rozmowy rodziców z dziećmi na temat ich edukacji( Z dziećmi starszymi rozmawia się mniej o szkole, edukacji niż z dziećmi młodszymi)

23. Czym jest szkoła?

• -instytucja oświatowo-wychowawcza

• -twór kultury

• -główny łącznik społeczności lokalnej ze światem i ogólnoludzką kulturą

• -element świata człowieka

• -zaspokaja nasze cele

• -podstawowy system intencjonalnej edukacji, wychowania i opieki

• -zjawisko historyczne, podstawowa i typowa dla cywilizacji europejskiej instytucja wychowawcza, która wywodzi się ze starożytnej kultury greckiej

• -to synteza ról społecznych związanych z określoną zbiorowością społeczną zlokalizowaną w czasie i przestrzeni, modyfikująca nasze zachowanie, czyny i umożliwiająca nam działanie w różnych dziedzinach.

24. Czym się różni wychowanie w szkole a rodzinie

• to czynności planowe

• realizuje się z góry wyznaczone zadania i cele, które określają programy wychowawcze poszczególnych szkół

• szkoły powinny realizować dwa składniki procesu kształcenia: nauczanie i wychowanie.

• Cele i treści wychowania determinowane są przez to, co dzieje się i w strukturze społeczeństwa, i w materialnych warunkach bytu społeczeństwa, i w świadomości społecznej.

• Im większy wpływ społeczeństwa na szkołę, tym więcej możliwości rozwoju szkolnictwa.

F.ZNANIECKI: Celem wychowania jest najwyższy możliwy rozwój jednostki.

H.RADLIŃSKA: Czynniki środowiskowe, obok szkoły, spełniają ogromną rolę wychowawczą.

25. Determinanty celów i treści wychowania

Ważne jest to, co dzieje się w społeczeństwie w danej chwili. Tak więc determinanty celów i treści wychowania zależą od:

• Struktury społecznej

• Materialnych warunków społeczeństwa

• Świadomości społecznej

26. Jaki powinien być charakter wychowania?

• Powinno się dążyć do łączności wychowanka z innymi grupami

• Powinno się rozbudzić, rozwinąć i utrwalić w każdej jednostce zarodek twórczych uzdolnień

• Powinno się nauczyć jednostkę, by dążności twórcze wyrażała w solidarnej współpracy z innymi, dla realizacji wspólnych ideałów.

• Trzeba pamiętać, że wychowanek nie jest biernym przedmiotem oddziaływania wychowawcy, a aktywnym partnerem. Wychowanek nie może być sztucznym tworem innych ludzi

27. Formy organizacyjne, które mogą zapewnić wpływ społeczeństwa na szkołę

• Wewnątrzszkolne i wokółszkolne mieszane ciała-rozwiązywanie wewnętrznych problemów szkół

• Międzyszkolne ciała-rozwiązywanie problemów wspólnych dla wszystkich lub większości szkół z określonego terenu

• Regionalne/ogólnokrajowe ciała - wystawianie opinii, kontrola kierunków oświaty i rozwoju z aspiracjami przyszłościowymi narodu i jego aktualnymi potrzebami.

28. Jakie czynniki determinują efektywność funkcji szkoły

• a)stan bazy materialnej szkoły

• b)stan kadry nauczycielskiej

• c)poziom wiedzy i kultury społeczeństwa

• d)charakter środowiska szkoły.

29. Czego nie dają szkoły

Szkoła nie przygotowuje osobnika do czynnego udziału w społeczeństwie. Wartości kulturowe z którymi styka się młody osobnik w szkole, mają w niej zupełnie inne znaczenie niż w będą miały w dorosłym życiu tych osobników. Uczeń przyswaja sobie pewien zasób wartości kulturalnych, które na razie będą dla niego czymś martwym i znaczna ich część pozostanie martwa raz na zawsze, resztę zaś, która istotnie mu się przyda i tak będzie musiał w dorosłym życiu poznać na nowo. Szkoła uczy biernego nie czynnego lub twórczego myślenia i tak naprawdę uczy niewielu rzeczy, które mogą przydać się w dorosłym życiu.

30. W czym można upatrywać się [chodzi pewnie o usprawnienie] szkoły, tak aby mogła zaspokajać problemy społeczne.

• Decentralizacja( większa autonomia szkoły)

• Zmiana metod nauczania

• Podniesienie standardów edukacyjnych

• Dbanie o treść i program nauczania

31. Co nas różni od poprzedniego pokolenia?

• Ukierunkowanie: Obecnie młodzi Polacy są nastawieni na przyszłość („cali do przodu” - Paweł Śpiewak), w przeciwieństwie do generacji okresu PRL, dla której liczyła się teraźniejszość -Kiedyś - zorientowani przede wszystkim na szczęście rodzinne i pracę zapewniającą znośne warunki życia. Teraz - oprócz wymienionych, ważny jest duży sukces w życiu zawodowym, aktywność i przedsiębiorczość. Mamy czynienia z pokoleniem wolnego rynku - liczą się kompetencje, pewność siebie, kariera i ambicje.

• Możliwości: Transformacja lat 90. - zmiany polityczno-gospodarcze, zachwianie starej równowagi społecznej, pojawiły się liberalne formy życia społecznego, oparte na rywalizacji i konkurencji, ujawniło się także rozwarstwienie. Pojawiło się wiele możliwości, których wcześniej młodzi nie mieli, np. wolny rynek, swoboda działania, wyjazdy zagraniczne, rozwój technologii teleinformatycznych, inne programy kształcenia itp. Społeczeństwo informacyjne.

• Wobec historii i autorytetów: W dążeniu do sukcesu młodzi niekiedy wydają się lekceważyć biografie. Niedawna nawet przeszłość szybko staje się historią. Postaci z tamtej epoki, wciąż obecne w życiu społecznym, politycznym, w mediach - to dla młodych zazwyczaj tylko figury historyczne. Ponadto osłabiło się zaufanie do autorytetów, cześć z nich upadło. Młodzi sami dla siebie są autorytetami.

• Postawy: W nowej sytuacji społeczno-ekonomicznej - młodzież cechuje pragmatyzm, nastawienie na profesjonalizm, specjalizację i osiąganie umiejętności rozeznawania tego, co w danej sytuacji najbardziej się liczy i sprzedaje na rynku (co umożliwia sukces i karierę). Dawniej młodzież cechowały bardziej: postawy adaptacyjne, mniejsze zdolności organizacyjne, zainteresowanie bliskimi celami, realizacja doraźnych potrzeb.

• Zróżnicowanie młodych: Obecnie młodzież jest o wiele bardziej zróżnicowana. „Młodzież jest bardzo różna i nie ma prawdziwego zdania o niej jako całości (…). Na zmiany w Polsce jedni się załapali, a drudzy - nie.”(A.Sułek). Kiedyś młodzież była bardziej homogeniczna, ich szanse były podobne.

• Zwiększa się indywidualizm, troska o siebie, o własne kwalifikacje. Sfera społeczna traktowane są jako mniej ważne. Świadczy o tym zmniejszenie aktywności organizacji młodzieżowych.

• Wzrastające aspiracje w odniesieniu do wykształcenia. Współczesna młodzież wie jednak, że wyższe wykształcenie nie gwarantuje niczego. Mimo to wzrasta wskaźnik tych, którzy chcą studiować - w ubiegłym roku aż 56% spośród absolwentów szkół ponadgimnazjalnych poszła na studia. W latach 90-siątych było to znacznie mniej. Znajomość dwóch języków obcych, to już nie szczyt marzeń, ale dla wielu studentów całkiem normalna sytuacja.

• Wobec nowych zjawisk (np. prywatyzacja, merytokracja, narastanie nierówności) młodzi przejawiają postawę bardziej roszczeniową niż ich rodzice. Chcą oni mieć wszystko i chcą korzystać w pełni z życia, cechuje ich konsumpcyjne nastawienie do niego. U ich rodziców było to jednak spowodowane względami tradycji i prestiżu, a u młodzieży - determinowana jest przez przyjemności i nowości.

• Obecne pokolenie: pokolenie łamania reguł - ciągłe próby łamania tabu; pokolenie kontaktu - otwartość i śmiałość, a kontakt między młodymi ułatwiony przez Internet i telefony; pokolenie luzu - spokojne podejście do życia, mają jednak świadomość budowania przyszłości, pokolenie niezależności - młodzi marzą o pełnej niezależności i wolności wyboru.

32. Portret dzisiejszej młodzieży

Wartości nadrzędne:

• sukces materialny, dostatnie życie

• udane życie zawodowe i rodzinne

• poszukiwanie miłości i ciepła , lecz -> najpierw kariera, później rodzina

• konsumpcyjne nastawienie do życia

• Indywidualizm i rywalizacja

• Wzorce młodych generują media

• Hasło dzisiejszej młodziezy: „Mieć aby być”

• Co stanowi granice dla jednostki

Odnosząc się do aktualnej sytuacji polskiej młodzieży, zauważa się, że rzeczywistość, w której przychodzi jej startować do przyszłych ról społecznych, warunkowana jest zarówno przez bardzo złożone wewnętrzne procesy związane z przekształceniami polityczno-gospodarczymi w Polsce, jak i przez naciski globalnego, światowego trendu przemian na wielu płaszczyznach życia. W oczach niektórych badaczy, młodzież jawi się jak kategoria społeczna, poszukująca optymalnych wariantów własnej drogi życiowej. Orientuje się ku wartościom, jakie jej zdaniem zapewnią możliwość samorealizacji w zmiennej przestrzeni społecznej, a zarazem jest doświadczana bolesną nowoczesnością. Problemy młodzieży uwidaczniają się w bardzo wielu sferach życia, min. ubóstwie relacji międzyosobowych i języka komunikacji, w zagubieniu kryteriów oceny i orientacji ku wartościom oraz w osamotnieniu i stresie bezrobocia. W skrajnych przypadkach młodzi, podatni na wpływ iluzorycznych wzorców samorealizacji, lansowanych powszechnie w przekazie medialnym w postaci atrakcyjnych ofert stylu bezstresowego życia, chwilowo pomagają w odreagowaniu trudności i napięć, wybierają je, a w konsekwencji pogłębiają własne zagubienie, uzależniając się i narażając na destrukcję.

Młode pokolenie wyrasta w nowej sytuacji społeczno-gospodarczej, gdzie ważnymi wartościami są sukces i kariera. Duże znaczenie ma inwestowanie we własną przyszłość, ma miejsce rywalizacja o najlepsze dobra, dlatego niektórzy określają takie ich uczestnictwo w społeczeństwie jako „wyścig szczurów”. Z drugiej strony można je oceniać jako pokolenie ludzi samodzielnych, przedsiębiorczych, odpowiadających w pełni za siebie. Wzorce młodych są generowane przez media, które dosyć mocno sugerują „właściwy” sposób zachowania. Promowana jest postawa jednostki aktywnej, dynamicznej i zaradnej, zorientowanej na karierze zawodowej i osiągającej takie dochody, które pozwalają żyć na odpowiednim poziomie (dom, samochód, wakacje zagraniczne, zakupy w markowych sklepach itp.)

35. Czym jest sieć

Główne funkcje i procesy wieku, w którym żyjemy (wieku informacji) ogniskują się wokół sieci, jest coraz mniej miejsca dla analfabetów komputerowych.

SIEĆ:

• zbiór wzajemnie powiązanych węzłów, punktów, w których krzywa przecina samą siebie, a czym ów węzeł jest zależny od konkretnych sytuacji np.: pola maku, ukryte lądowiska, tajne laboratoria, rada ministrów,

• nowa morfologia społeczna naszych społeczeństw,

• otwarta struktura - integruje nowe węzły tak długo, jak tylko są one w stanie komunikować się w sieci,

• struktura zdolna do rozprzestrzeniania się bez granic,

• dynamiczny system,

• podatna na innowacje bez utraty stanu równowagi,

• instrument dla kultury niekończących się konstrukcji i dekonstrukcji,

• morfologia sieci wpływa na władzę. Władze ma ten kto kontroluje przełączniki - podstawowe źródło kształtowania, przewodzenia, zwodzenia społeczeństw np.: przepływy finansowe,

• sieci są instrumentami:

• dla kultury (niekończących się dekonstrukcji),

• dla pracy,

• dla pracowników (elastyczności, adaptacyjność),

• dla firm,

• dla wspólnot politycznych,

• dla organizacji społecznych,

• dla gospodarki kapitalistycznej (zdecentralizowanie społeczne, globalizacja, innowacyjność),

• struktura społeczna w sieci:

• jest otwarta,

• dynamiczna,

• podatna na innowacje (bez zaburzenia stanu równowagi).

36. Rodzina tradycyjna a współczesna.

Rodzina tradycyjna:

• duża, wielopokoleniowa,

• biologicznie zdeterminowana,

• produkcyjna,

• patriarchalna,

• zinstytucjonalizowana,

• oparta na małżeństwie i rozsądku,

• zachowująca integralność dzięki normom,

• otwarta,

• stabilna,

• sakralna,

• zdeterminowana przez funkcje instytucjonalne,

• zespolona wokół funkcji ekonomiczno-produkcyjnej,

• osobiste interesy podporządkowuje interesowi rodziny,

• długotrwała zależność od rodziców.

Rodzina współczesna:

• mała, podstawowa, nuklearna,

• planowana (w sposób wyrafinowany),

• nieprodukcyjna,

• egalitarna,

• podporządkowana treściom humanitarnym,

• oparta na małżeństwie z miłości,

• zachowanie integralności jest rezultatem wzajemnego uczucia i wewnętrznego zespolenia męża i żony, rodziców i dzieci,

• zamknięta,

• ruchliwa,

• laicka,

• pełniąca głównie funkcje osobowe, zespolona więzią emocjonalno-osobową,

• nastawiona na ekspresje osobowości swoich członków,

• wczesna emancypacja dzieci.

37. Pokolenie X, Y

Pokolenie X - Według różnych ujęć terminem tym obejmuje się pokolenie urodzone pomiędzy 1961 a 1981 rokiem. Termin pokolenie X powszechnie używany jest na gruncie demografii, nauk społecznych, marketingu a także funkcjonuje w kulturze popularnej. Obejmuje on swoim znaczeniem, określoną grupę ludzi dorastających i wchodzących w życie w ukształtowany pod koniec dwudziestego wieku postindustrialny i ponowoczesny układ społeczny. Doświadcza życia w czasach kryzysu tradycyjnych instytucji, głębokich przeobrażeń struktury społecznej, wzrastającej roli konsumpcji i mediów w życiu społeczeństwa i jednostki. Obecne znaczenie termin „pokolenie X” uzyskał dzięki pisarzowi Duglasowi Couplandowi. W 1991 roku ukazała się jego książka zatytułowana: Pokolenie X. Opowieści na czas przyśpieszającej kultury, która staje się swoistym manifestem pokolenia. W kilku opowiadaniach napisanych przez Couplanda sportretowane zostają najistotniejsze bolączki pokolenia X: niepewność przyszłości, trudności z zatrudnieniem, brak stałych punktów oparcia, lęk przed samotnością.

Pokolenie Y - osoby urodzone w latach 1982-2002; pokolenie, które najlepiej zaadaptowało wszystkie dostępne środki przekazu, przedstawiciele cywilizacji informatycznej. Pierwsze pokolenie w Polsce, które ma cechy co w krajach o w pełni ukształtowanym rynku. Jest ono mniej niż tamto nastawione na zdobywanie dóbr materialnych, a bardziej na budowanie relacji międzyludzkich. Jest pokoleniem, dla którego możliwość godzenia życia zawodowego i rodzinnego to jedna z najbardziej cenionych wartości.

* Etykietki często podyktowane są wydarzeniami danej chwili, ale zostają na długo w użyciu.

Dodatkowe:

38. Czy mamy prawo wychowywać?

39. Czy dzisiejsza szkoła odpowiada wyzwaniom XXI wieku

40. Czy szkoła tradycyjna oparta na systemie klasowo-lekcyjnym jest przeżytkiem przeszłości?

41. Co to znaczy, że jesteśmy młodzieżą bez buntu i bez marzeń

42. Czy szkoła jest oazą liberalną pozbawioną przymusy i nietolerancji; uczciwą wobec uczniów i nauczycieli

43. Jakie zmiany postulują uczniowie.

---