Temat: Częste choroby geriatryczne. 18-01-2008

Postępowanie w leczeniu objawowym:

Objawy ze strony układu oddechowego:

I. Duszność:

• Subiektywne odczuwanie trudności w oddychaniu

• Charakter wysiłkowy lub spoczynkowy

• Wiąże się z krótkim okresem przeżycia

• Trudna do opanowania, źródło lęku

• W zaawansowanej chorobie nowotworowej:

• Osłabienie mięśni oddechowych

• Zmiany patologiczne w płucach

• W wywiadzie palenie

• U znaczącej grupy ludzi - niedokrwienie mięśnia sercowego i zaburzenia rytmu serca

• Lęki - przed uduszeniem

• U osób wyniszczonych przez chorobę nowotworową siła mięśni przepony i oddechowych obniżona

Przyczyny duszności:

• Niedrożność dużego oskrzela

• Naciekowe płuco (przez nowotwór)

• Zablokowanie żyły głównej górnej

• Wysięk opłucnowy płuc

• Wodobrzusze

• Wzdęcie brzucha

• Zespół para nowotworowy

• Kacheksja - anorektemia

• Resekcja płuca

• Zwłóknienia

• Niedokrwistość

• Zatorowość płucna

• Zapalenie płuc

• Przewlekła zatorowa choroba płuc

Do oceny intensywności duszności służą skale:

- wizualno-analogowa VAS

- numeryczna

- werbalna

Dodatkowy problem - duszność zmienia się w zależności od pory dnia

Leczenie:

Przyczynowe, onkologiczne, tlenoterapia, niefarmakologiczne (dobra komunikacja, niwelowanie lęku = duszenie się w czasie umierania, zdobycie zaufania, zwracanie uwagi na drobiazgi: wietrzenie pokoju, wilgotne powietrze, odksztuszanie, trening oddechowy, nauka postępowania w panice oddechowej, ułożenie na boku, ograniczanie odśluzowania, podaż płynów by rozrzedzić wydzielinę, walka z zaparciami

panika oddechowa - nagły napad duszności połączony z lękiem przed uduszeniem.

Powody:

• Psychiczne

• Duchowe

• Nakładają się na wystąpienie u chorego duszności lub przetrwałe zaburzenia lękowe

• Często trudno oddzielić somatyczne przyczyny od przyczyn psychogennych

• Za komponentem psychologicznym przemawiają:

• Napady w czasie spoczynku

• Rzadko związane z wysiłkiem

• Duszność zazwyczaj w ciągu dnia

• Skutek innych bolesnych przeżyć np.: śmierci bliskiej osoby, która umierała cierpiąc z powodu duszności

• Wiąże się z lękiem przed śmiercią, nieuregulowanymi sprawami rodzinnymi

• Nieprawidłowa kontrola objawów somatycznych

Atak:

• Nagły początek

• Szybko narasta lęk i dyskomfort

• Krótkie szybkie oddechy

Leczenie:

• Poczucie bezpieczeństwa

• Opanowanie hiperwentylacji

• Leki benzodiazepiny - przerywają atak

• Diagnoza przyczyny

• Wytłumaczyć przyczyny

• Nauka oddychania

Płyn w jamie opłucnej:

50% z zaawansowanym nowotworem objawia się: duszność, kaszel, bóle w klatce piersiowej

Duszność - efekt:

Przesunięcie przepony i ściany klatki piersiowej

Osłabienie mięśni oddechowych

Ucisk na płuco i zaburzenia stosunku wentylacji

Wysięk należy usunąć (500ml może powodować zmniejszenie objawów)

Drenaż ułożeniowy

II. Kaszel:

Nadmiar śluzu - usuwa się

Może wyzwalać krwioplucie

Powoduje zmęczenie, cierpienie

Powikłania leczenia onkologicznego

Leczenie przyczynowe

Rehabilitacja oddechowa

Nauka skutecznego odkrztuszania

Nie zaleca się leżenia na plecach

Nie oklepywać - ryzyko niedodmy, niedotlenienia, skurczu oskrzeli w procesie nowotworowym

Nawilżanie powietrza, inhalacje

Stosowanie mukolityków

Drenaż ułożeniowy

Odsysanie wydzieliny z jamy nosowej, gardłowej

Leki przeciwkaszlowe i hamujące wydzielinę

krwioplucie - odkrztuszanie krwi z dróg oddechowych

- u 1/3 - rak płuc

- w 3% przypadków ciężkie krwawienia z dróg oddechowych

- śmierć z powodu zakrztuszenia się krwią

- spowodowane przez:

+ nowotwór

+ przerzuty do płuc

+ infekcje

+ zatorowość płucna

+ zaburzenia homeostazy

masywne krwioplucie - powyżej 200ml krwi na dobę

- uszkodzenie naczynia tętniczego

- stan nagły - zagrożenie zgonem

- bardzo lękotwórcze

- należy rozmawiać z chorym, wysłuchać, uspokajać

- należy utrzymać drożność dróg oddechowych, aby się nie zakrztusił

Postępowanie:

• Ułożenie na bok (ten bok gdzie krwawienie)

• Gdy nie wiemy - płasko

• Podaż tlenu

• Odessanie krwi

• Niektórzy wolą siedzieć

• Pochylenie głowy do tyłu - nasila krwawienie

• Zmniejszenie lęku

• Pozostanie przy chorym

• Zapewnić spokój

• Leki uspokajające

• Nie podawać jedzenia

• Kostki lodu do ssania (ewentualnie zimna woda)

• Worki z lodem na klatce piersiowej

• Usuwanie krwi z ust, pościeli

• Rodzina przy bliskim/chorym

III. Dysfagia:

- zaburzenia połykania,

- w zaawansowanych stanach nowotworowych gardła, przełyku, języka, podniebienia

- przy stanach zapalnych jamy ustnej, przy grzybicy

- u chorych z zaburzeniami świadomości - nieprzytomni zespół majaczenia

Pacjenci nieprzytomni, z zaburzeniami świadomości,

Leczenie:

- leki przeciwgrzybicze,

- płukanie 1 % wodą utlenioną, nadmanganianem potasu, zioła, środki miejscowo znieczulające, przeciwbólowe

- zmiana diety - początkowo pokarm stały później płyny, dodawanie śmietany (wzrost kaloryczności) oraz preparatów wysokoenergetycznych, częste posiłki, małe porcje półpłynne, nie lepkie

- podawanie Nitridrinków,

- pomoc przy posiłkach - pozycja półsiedząca, podbródek lekko do klatki piersiowej

- w skrajnych przypadkach sonda lub gastrostomia - niewskazana w terminalnej fazie choroby nowotworowej

- zachowanie higieny jamy ustnej

- Tantum Verde, Metindonium - przy bólach jamy ustnej w skutek chemioterapii

IV. Suchość jamy ustnej:

• Zmniejszona ilość śliny (czasem zmiany składu śliny)

• Odwodnienie - anoreksja, biegunka, gorączka, tlenoterapia, nasilone oddychanie przez usta

• Ślina zastępcza

• Higiena jamy ustnej

• Usuwanie martwych tkanek

• Unikanie leków hamujących wydzielanie śliny

• Zwalczanie odwodnienia

• Ograniczenie wysięku z rozległych odleżyn (specjalne opatrunki)

• Mycie zębów miękkimi szczoteczkami

• Płukanie jamy ustnej roztworem (dwuwęglan sodu = 1łyżeczka sody na kubek wody)

• Nawilżanie warg

• Unikanie pokarmu suchego

• Ssanie kawałka ananasa, lodu, cukierka

• Wytwarzanie śliny - żucie gumy, ssanie twardych cukierków, picie chłodnych gazowanych napojów cytrynowych lub toniku

• Dieta bogata w wodę

• Zabiegi pielęgnacyjne2-3 razy na godzinę 3 razy na dzień

• Płukanie jamy ustnej wodą z cytryną lub szałwią, rumiankiem

• Pędzlowanie Nystatyną (objawy nadżerek: ból)

• Codzienna kontrola infekcji

• Leczenie bólu: morfina

• Krwawienia - 1% woda utleniona, roztwór nadmanganianu potasu, 0,9%NaCl

• Waciki zamiast szczoteczek

• Miejscowe znieczulenie - 2% lignocaina, bupiwakaina, kostki lodu

Drożdżaki - Kandydoza - antybiotykoterapia

V. Zaburzenia smaku: odczuwania gorzkiego, dodawać piwo i wino - maskowanie smaku, higiena, dieta, chłodniejsze potrawy, mniej przyprawione, potrawy ostre, mniejsze ilości, częściej, wolne karmienie, życzenia chorego

VI. Wodobrzusze (puchlina brzuszna):

- przy raku jajnika, błony śluzowej jamy macicy, piersi, jelita grubego, żoądka, trzustki

Objawy:

• Zwiększenie obwodu brzucha, bóle

• Przyrost masy ciała

• Pieczenie w przełyku

• Obrzęki

• Duszność

• Nudności, wymioty

• Trudności z chodzeniem, siedzeniem (siadaniem)

• Odbijanie

• Uwypuklony brzuch (żabi brzuch)

• Chełbotanie w brzuchu

Leczenie:

• Nakłucie jamy otrzewnowej, kontrola RR, HR, diurezy

• Upust do 2-3 litrów

• Leki moczopędne

• Dieta

• Leczenie dootrzewnowe

• Z lepszymi rokowaniami przetoka otrzewnowo-żylna

• W złym stanie stały drenaż jamy otrzewnowej

Zaparcia:

- oddawanie stolca rzadziej niż 3 razy w tygodniu w ciągu ostatnich 2tygodni

- często połączenie z uczuciem niepełnego wypróżnienia

- oddawanie stolca twardego lub uzależnienie wypróżnień od środków przeczyszczających

- nadużywanie środków przeczyszczających przez chorych

Postępowanie:

- dieta bogata w dużą ilość włókniaka, warzyw, owoców

- dołączenie wypełniaczy - otrębów około 20g/dobę zwiększa masę stolca (3-4razy na dzień)

- działania łagodzące, powoli, bezpiecznie

- stymulacja naturalnych procesów wypróżniania i trawienia

- ilość płynów nie mniejsza niż 1500ml

Zalecenia farmakologiczne:

- środki przeczyszczające ostrożnie - mają wpływ na wchłanianie innych leków.

Działania niepożądane środków przeczyszczających:

- niejasny, ostry ból brzucha

- zmiany zapalne jelit

- niedrożność kałowa

- krwawienia z przewodu pokarmowego

Zalecenia:

- pionizacja, nawet w siedzącej pozycji

- układanie na brzuchu, gdy można

- wzrost tolerancji wysiłku i poprawa funkcji jelit

- nie wykonywać wlewów z mydlin

- ciężkie zaburzenia wątroby, nerek

- wlew Hegara co 30min zmiana pozycji i podanie łącznie 1500ml NaCl

- brak przeciwwskazań - Enema - fosforany 150ml

Ręczne wydobycie stolca:

- przy zaleganiu mas kałowych - podaż środków znieczulających (lidnokaina żel) lub ogólne (dormikum dożylnie)

Dyspepsja:

- poczucie dyskomfortu, bólu w nadbrzuszu po posiłku, niestrawność

Objawy:

- dyskomfort w nadbrzuszu

- ból

- pieczenie

- poczucie sytości nawet po małym posiłku

- dieta płynna, małe ilości

czkawka - patologiczny odruch oddechowy

- skurcz jednej lub obu stron przepony w wyniku nagłego wdechu i przymknięcia głośni

- może trwać powyżej 48godzin

- towarzyszą objawy przewodu pokarmowego

Przyczyny:

- rozdęcie żołądka, guzy (pnia mózgu, szyi, śródpiersia, opłucnej, przełyku)

- metody fizykalne, fizyczne

- „bramka kontrolna” - stymulacja nerwów czuciowych

- drażnienie zagłębienia żołądka, tylnej ściany gardła przez około 30seksund

- inhalacja z NaCl co 4godziny

- masaż podniebienia 1minutę (stymulacja nerwów czuciowych)

• 2 łyżeczki cukru bez popicia

• 2 szklanki - szybko wypić

• kawałek suchego chleba

• okłady na kark z odgięciem głowy do tyłu

• nagłe odwrócenie uwagi

• wdech do papierowego worka

Terapia farmakologiczna:

- spadek rozdęcia żołądka - espumisan

- rozluźnienie mięśni szkieletowych

Biegunka:

- oddawanie więcej niż 3 w ciągu doby nie uformowanych stolców o objętości większej niż 300ml

- u 7-10% z chorobą nowotworową

Przyczyny:

- środki przeczyszczające, antybiotyki, cytostatyki

- radioterapia i chemioterapia

- organiczne choroby jelita grubego - zespoły złego wchłaniania

- zaczopowanie kałem - biegunka z przelania

- radioterapia okrężnicy, miednicy i odbytu

Leczenie objawowe:

- niedopuszczenie do odwodnienia

- nawodnienie i uzupełnienie niedoboru elektrolitów

- leki zwalniające perystaltykę jelit

Nudności:

- nieprzyjemne odczucie zbierania się na wymioty

Wymioty:

- gwałtowne wyrzucenie treści żołądkowo-jelitowych przez przełyk i jamę ustną

- rozerwanie przełyku - groźne powikłania

Leczenie:

- farmakologiczne

- niefarmakologiczne:

+ spokój i poczucie bezpieczeństwa

+ unikanie zapachów

+ małe częste posiłki, przekąski

Zespół Kacheksja - Anoreksja - Astenia:

- „wyniszczenie nowotworowe” - szczególny rodzaj niedożywienia związany z chorobą nowotworową

- niechęć przyjmowania pokarmów - anoreksja

Astenia i utrata białek, zasobów energetycznych:

- specyficzne zaburzenia

- brak siły

- zniechęcenie

- problemy psychospołeczne

- utrata chęci i motywacji do walki z chorobą

Rozpoznanie wyniszczenia:

W ciągu 3miesięcy mowa ciała zmniejsza się o 10%

Astenia: wyczerpanie, znużenie

Objawy:

- łatwe męczenie się

- senność, ogólne osłabienie

- ograniczona wydolność fizyczna

- zaburzenia pamięci, koncentracji

- zaburzenia ortostatyczne - zaburzenia układu autonomicznego

jest to odczucie subiektywne

bywa niezauważony, niedostatecznie leczony

objawy są codziennie przez 2 tygodnie w ciągu ostatniego miesiąca oraz 5 z poniższych:

+ skargi na ogólne osłabienie, ociężałość

+ utrata motywacji, zainteresowań

+ senność/bezsenność

+ znamienne zaburzenia emocjonalne (smutek, frustracja, labilność drażliwość)

+ suchość, bolesność błony śluzowej

+ ból przy połykaniu

Czynniki psychologiczne:

- depresja, gniew, lęk

- poczucie winy z powodu utraty łaknienia i niechęci do jedzenia

- obawa przed popełnieniem błędów dietetycznych

Leczenie żywieniowe:

- objawów nie można powstrzymać dowozem białka i substancji energetycznych

odżywianie - jest dla chorego ważnym wskaźnikiem sukcesu w zmaganiu się z chorobą

Nie należy zmuszać do jedzenia:

- ponad miarę zapotrzebowań chorego

- stosowania „cudownych diet”

- obwiniania się, że nie je a inni się starają

- żywienie nie może być trudem dla pacjenta, męczeniem go

- żywienie pozajelitowe - bez znaczenia należy podawać płyny

częstomocz / skąpomocz

Częściej niż 7 razy w dzień i ponad 2 razy w nocy, z bolesnym parciem na mocz Leczenie: - uspokojenie - uregulowanie czasu mikcji - łatwy dostęp do toalety - kaczki / basen - leki miejscowo znieczulające

Fizjologiczny - ograniczona podaż płynów, wzrost temperatury. Patologiczny - zapalenie, niewydolność nerek Leczenie: uzupełnić niedobory wodno-elektrolitowe. Leki nawadniające.

Nietrzymanie moczu:

- wypływ moczu bez wiedzy, bez uczucia parcia

- dzienne / nocne

Przyczyny:

- nowotwory - drażnienie pęcherza

- przerost prostaty

jatrogenne:

- popromienne zapalenie

- zapalenie po podaży moczopędnych opioidów

Zatrzymanie moczu:

- niemożność opróżnienia pęcherza

Przyczyny:

- guzy zamykające ujście moczowodów

- częściowe i całkowite

Leczenie: cewnikowanie

Świąd:

Nieprzyjemne uczucie zmuszające do drapania. Złożona etiologia

Potęguje go:

- nadmierne wysuszanie skóry

- zbyt ciepłe i wilgotne środowisko

- uwarunkowania genetyczne

- czynniki psychologiczne - napięcie, lęk

Drapanie po dłuższym okresie pogrubia naskórek, zmniejszając wrażliwość receptorów świądowych.

Przyczyny:
zakażenia grzybicze, bakteryjne

Postępowanie:

• unikanie bezczynności,

• lęku,

• nadmiernej wilgotności i ciepła.

• Profilaktyka i leczenie zakażeń skóry,

• natłuszczanie skóry (parafina)

• unikanie kosmetyków na alkoholu

• unikanie częstych kąpieli

• miejscowe preparaty zawierające mentol

• leki przeciwhistaminowe, przeciwdepresyjne

Obrzęk limfatyczny:

Wynik zastoinowej niewydolności naczyń chłonnych. Znaczne zmniejszenie pojemności transportowej naczyń chłonnych. Płyn tkankowy odkłada się w tkance śródmiąższowej. Przeważnie w kończynie obwodowo położonej od przeszkody.

Obrzęk - ciastowaty, stopniowo coraz twardszy

- długo utrzymujący się:

• zanik mięśniowy

• owrzodzenia

• uszkodzenie neurologiczne - dysfunkcja kończyny

Leczenie:

kończyna w uniesieniu,

ćwiczenia

drenaż limfatyczny - ręczny w stanach terminalnych - stosować to co pacjent toleruje, powstrzymywać obrzęk mimo, że choroba postępuje

Reakcje emocjonalne:

W stanach terminalnych pojawia się:

1) lęk

Przykry stan pobudzenia emocjonalnego spowodowany utratą jakiejś wartości. Należy odróżnić od strachu - gdy operacja „niebezpieczeństwo”.

W chorobach nowotworowych:

- nie zawsze świadomi jesteśmy o lęku,

- zgłaszany bardzo rzadko,

- określany innymi terminami,

- „nie wypada” się bać - jestem dorosły.

Wyrażany poprzez:

- nasze ciało - unikanie spojrzenia, podchwytliwe pytania, posługuje się symbolami, rzekomą beztroską, nonszalancją

- akceptowanie objawów somatycznych (nadmierne)

- oznaki fizjologiczne:

• wzrost tętna

• wzrost liczy oddechów

• wzmożone napięcie mięśniowe,

• trudności z zaśnięciem

• koszmary

Przyczyny:

- obawa przed odrzuceniem przez bliskich

- antycypacja wydarzeń np.: pogorszenia choroby, umierania

Czynniki psychologiczne:

- potrzebny,

- sygnał ostrzegawczy przed niebezpieczeństwem

- uczucie silne i przykre

- mobilizuje do leczenia

2) gniew:

Reakcja uczuciowa na przeszkodę w realizacji celów.

Formy gniewu:

- ogólny - na Boga, niesprawiedliwość

- przeniesiony - na personel medyczny (właściwą przyczyną jest lęk, poczucie winy)

- usprawiedliwiony - choroba lub jej objawy wynikają z winy lekarza

- ukryty - negatywne nastawienie, negacja form leczenia, przesadne przeżywanie dolegliwości

- stłumiony - nie okazuje się go, nie akceptowany, budzi poczucie winy gdy się go ujawni

Może spełniać funkcje pozytywne:

- mobilizować do walki

- być źródłem aktywności i energii

Niekontrolowany = agresja przeciw otoczeniu, sobie, powinien być uświadomiony

3) przygnębienie:

Obniżony nastrój, utrata wartości. Można wyodrębnić:

- żal

- właściwe przygnębienie - długotrwały stan, zbliżający się do depresji.

Formy:

- jawna: płacz, skargi, pesymizm

- utajona: wyraża „mowa ciała” - ogólne spowolnienie, zgarbienie, smutne oczy, smutny wyraz twarzy

Anhedonia - utrata zdolności do cieszenia się, zainteresowań. Trudność z koncentracją, czynnościowe zaburzenia pamięci

Przygnębienie objawia się:

• brak apetytu

• wczesne budzenie się, płytki przerywany sen

• koszmary

Przygnębienie może być:

• dobre, jeśli jest wstępem przystosowania się do choroby

• złe, pogłębia nieprzystosowanie do: swojego stanu i rozpaczy,

myśli samobójcze - rzadko realizowane

pełna izolacja od otoczenia

4) nadzieja:

Stan oczekiwania od przyszłości czegoś dobrego. Skojarzony z uczuciem zadowolenia, radości. Mobilizuje do działań. Ważny element przystosowania się do choroby.

5) poczucie winy i upokorzenia

Rzężenia umierającego:

Wywołane przez poruszenie wydzieliny w krtaniowej części gardła, przy każdym wdechu i wydechu. Dotyczy umierania. Stres dla wszystkich świadków.

Należy:

• wytłumaczyć bliskim: iż pacjent nie czuje rzężenia, bólu, dyskomfortu,

• ułożyć na boku

• raczej nie odsysać (chyba, że pacjent jest nie przytomny)

• podać leki antyholinergiczne - zapobiegają wytwarzaniu wydzieliny

Temat: Śmierć.

Etapy świadomego umierania: (wg Kubler-Ross)

1. zaprzeczania i izolacji:

w chwili informacji - nie możliwe, reakcja tym silniejsza im mniej czasu było na oswojenie się z tą myślą. Pojawia się szok i odrętwienie, zaprzeczanie realności śmierci. Nie dopuszcza się myśli, że ma umrzeć. Unikanie wszelkich informacji, które to mogą potwierdzić, izolując się.

2. gniew:

po oswojeniu się gniew na zbliżającą się śmierć i życie innych. Żal, wrogość, agresja do najbliższych. Reakcje współmierne do sytuacji.

3. negocjacje:

targowanie się z losem, Bogiem, składanie zobowiązań

4. 
   
   depresja:

reaktywna	przygotowawcza
Przygnębienie przyczynami drugorzędnymi (np.: że przez chorobę nie może wyjechać)	Chory antycypuje moment śmierci, układa swoje sprawy

5. akceptacja:

• pogodzenie się

• akceptacja

• nie interesowanie się otoczeniem

Problem mówienia prawdy:

Modele koncepcji kontekstów świadomościowych:

• Model zamkniętej świadomości:

Pacjent wie o chorobie, rodzina i otoczenie wie o chorobie

• Model podejrzewacza:

Pacjent podejrzewa, chce dojść do prawdy. Rodzina i personel nie daje dojść do prawdy

Komunikowanie się z umierającym:

Agonia - 3 etapy:

• Życia zredukowanego:

• Niedomoga czynnościowa OUN, układu krążenia, układu oddechowego

• Spadek przejawów życia - życie minimalne

• Stan śmierci pozornej - wygasają podstawowe funkcje organizmu

• Następuje śmierć kliniczna

• Nieodwracalne zniszczenie mózgu

• Śmierć osobnicza: zatrzymanie czynności psychicznych, regulujących, koordynujących.

• Toczy się życie pośrednie - fizjologiczna przemiana materii

2 kategorie śmierci:

• Psychologiczne: izolują się, nie reagują na bodźce

• Społeczna: gdy człowiek umiera dla pewnego środowiska jeszcze przed śmiercią

Rola pielęgniarki w rozmowie z pacjentem umierającym:

• Unikanie lęku przed rozmową

• Pacjent decyduje czy chce rozmawiać

• Cierpliwe słuchanie

• Można siąść na łóżku

• Nie używać stwierdzeń twierdzących

• Ważna mowa ciała

• Nie udzielamy nieprawdziwych odpowiedzi

• Nie pocieszamy

• Nie przerywać opowieści, potakujmy

• Aby zachęcić do rozmowy zadaj pytania otwarte

• Zwracać uwagę na nietypowe zachowania, które mogą być zwiastunem śmierci

• Pozwól mówić, krzyczeć, gniewać się

• Gdy pacjent boi się bólu - powiedz o możliwości niwelowania bólu

• Jeśli boi się nie kontrolowania fizycznych potrzeb, zapewnić że ktoś bliski / opiekujący się mu pomoże

• Kontakt z osobą duchowną - jeśli mają obawy

Temat: Osierocenie.

Sytuacja psychiczna człowieka, który utracił kogoś bliskiego, ważnego. Przeciętnie około 1 roku, ale czasem do 4 lat.

żałoba - społeczny, zewnętrzny wyraz reakcji na utratę bliskiej osoby, usankcjonowany konkretnymi obyczajami, strojami, reakcja zależy od tego jak silny jest związek z osobą umierającą.

Reakcje:

• Niedowierzanie, szok

• Żal 2 tygodnie

• Osoba skoncentrowana na sobie

• Żyje wspomnieniami, myśląc o utraconej osobie

• Pogrzeb - działa uspokajająco

• Po pogrzebie - nasila się, odwiedzanie cmentarzy

• Stres wywołany poczuciem winy - szanowałam, ale nie kochałam, daleka osoba... udawanie żalu, bo się go nie czuje.

Istota pomocy:

• Musi przeżyć żal, smutek

• Czas na rozliczenie z przeszłością

• Bilans życia z osobą zmarłą

Etapy:

- akceptacja realności straty

- doświadczenie żalu

- przystosowywanie się do zmienionej sytuacji

- odnajdywać nowe cele, nowej sytuacji

Konsekwencje:

Obszary:

Emocjonalne

Społeczne

Zdrowia

Duchowe

Zagadnienia do egzaminu:

1. Biologiczne i psychologiczne aspekty starzenia

2. Zmiany starcze w obrębie poszczególnych układów i narządów starzenie się populacji

3. Instytucjonalne formy opieki nad osobami w podeszłym wieku w Polsce i w wybranych krajach Europy

4. Funkcjonowanie psychospołecznych osób w podeszłym wieku, postawy wobec starości

5. Wielochorobowość wieku podeszłego i wielkie problemy geriatryczne. Zadania zespołu terapeutycznego

6. Specyfika procesu pielęgnowania pacjentów w wieku podeszłym

7. Błędy w leczeniu i pielęgnowaniu pacjentów w wieku podeszłym

8. Pielęgnowanie pacjenta w wieku podeszłym:

- ze schorzeniami układu krążenia

- z przewlekłą chorobą obturacyjną płuc

- z zwyrodnieniem stawów

- z chorobami neurologicznymi

9. Pielęgnowanie osób starszych:

- z zaburzeniami psychicznymi

- z zaburzeniami świadomości

- z zespołem urojeniowym, chorobą Parkinsona i Alzheimera

10. Kompleksowa ocena geriatryczna

11. Skala do oceny jakości życia

12. Opieka paliatywna:

1. Opieka paliatywna, podstawowe pojęcia, filozofia postępowania w opiece paliatywnej

2. Ogólne zasady w opiece paliatywnej

3. Opieka nad pacjentem w fazie terminalnej

4. Najczęstsze dolegliwości i sposoby ich niwelowania postępowania

5. Walka z bólem, rodzaje bólu, zasady farmakoterapii - drabina analgetyczna

6. Problemy psychiczne, duchowe i etyczne w opiece terminalnej

7. Proces umierania - rodzaje śmierci

8. Opieka nad osieroconymi

---