Cukrzyca i inne zaburzenia przemiany glukozy

Cukrzyca - zaburzenie metaboliczne o wielorakiej etiologii, charakteryzujące się przewlekłą hiperglikemią i nieprawidłową przemianą węglowodanów, tłuszczów i białek, spowodowane upośledzeniem wydzielania insuliny, niewłaściwym działaniem insuliny na tkanki lub równoczesnym współistnieniem obu.

Odległe efekty cukrzycy to postępujący rozwój swoistych dla cukrzycy:

- retinopatioa (ślepota)

- nefropatia

- neuropatia

Także wzrost ryzyka:

• chorób układu sercowo-naczyniowego

• naczyń obwodowych

• naczyń mózgowych

1. cukrzyca typu 1 - ok. 10% chorych

destrukcja kom. β prowadząca do bezwzględnego niedoboru insuliny

2. cukrzyca typu 2 - ok. 85 - 90%

od dominującego efektu insulinooporności ze względnym niedoborem insuliny, do dominującego defektu wydzielania insuliny z lub bez insulinooporności.

3. inne określone typy cukrzycy

4. cukrzyca ciężarnych

Sprzyjają cukrzycy typu 1:

- coxackie B₄

- mleko krowie

- bakterie na burakach cukrowych? Cukrze

- można zachorować w każdym wieku, im starsza osoba tym łagodniejszy przebieg

Inne określone typy cukrzycy:

1. choroby zewnątrzwydzielniczej części trzustki

przewlekłe zapalenie trzustki

2. indukowane lekami

sterydy (dermatologia, reumatologia, pulmonologia)

3. endokrynopatie

akromegalia, z. Cushinga, nadczynność tarczycy

4. defekt genetyczny czynności kom β

5. defekt genetyczny działania insuliny

6. zakażenia

7. rzadkie postaci wywołane procesami immunologicznymi

8. inne zespoły genetyczne związane z cukrzycą

↑liczby zachorowań na cukrzycę typu 2

Cukrzyca typu 2

Występuje u 5-7% populacji europejskiej

• po 40 r.ż.

• z otyłością

• występowanie rodzinne

• częstość zachorowań wzrasta z wiekiem

W Polsce na cukrzycę choruje 1.5 - 2 mln. ludzi.

Zachodniopomorskie 70 tys. (ok. 7%) Szczecin - 15 tys.

Chorobowość 3,7%

Patogeneza cukrzycy typu 2

Czynniki środowiskowe

- otyłość ( u 80 - 90% chorych)

- mała akt. fizyczna

- dieta wysokotłuszczowa

- alkohol

- inne

czynniki środowiskowe + cz. genetyczne + proces starzenia się → cukrzyca typu 2 (insulinooporność)

Zaburzenia metaboliczne w cukrzycy typu 2

Trzustka

Hiperglikemia poranna: wątroba

Hiperglikemia dzienna: mięśnie

Główne zaburzenia wydzielania insuliny:

- zaburzenie dynamiki wydzielania glukozy

- norma

1. pik

- DM (-) DM (+)

otyli szczupli

Rola wczesnego szczytu wydzielania insuliny

↓ lipoliza

↓ glikoliza

↓ glikemia poposiłkowa

Etiologia niedoboru insuliny

• nadmiar amyliny (IAPP) okolicy wysp trzustki

• toksyczny wpływ hiperglikemii (glukotoksyczność)

• toksyczny wpływ hiperlipidemii WKT (lipotoksyczność)

Cukrzyca typu 2 - objawy:

• 30% okresowa poliuria, polidypsia,

• b. rzadko chudnięcie,

• skłonności do grzybicy i drożdżycy,

• gorsze gojenie ran,

70% chorych nie ma żadnych objawów!!!

• gorsza kondycja psycho-fizyczna,

• pogorszenie pamięci,

• zab. koncentracji,

• obniżenie nastroju,

• zniedołężnienie,

Średni czas trwania cukrzycy przed rozpoznaniem - ok. 10 lat !!!

śmiertelność 2-3 x ↑

ch. wieńcowa 2 x (♀ 3 x)

śmiertelność zawału 2 x (♀ 3-5 x)

udar mózgu 4-10 x

nadciśnienie tętnicze 2 x

miażdżyca tt. obwodowych 4 x

amputacje

80% zgon z powodu schorzeń serowo-naczyniowych

(powikłania: ↑glikemii, ↑lipidy; nie sama cukrzyca)

Klasyfikacja glikemii:

• normoglikemia

• 
  nieprawidłowa glikemia na czczo (NGN=IGF)

• nieprawidłowa tolerancja glukozy (NTG=IGT)

• 
  
  cukrzyca

Rozpoznanie cukrzycy:

uzasadnione ↓ progu glikemii na czczo

1. glikemia ≥ 126 mg / dl (osocze krwi żylnej)

↑ ryzyko mikro- i makro- angiopatii

2. stężenie glikemii na czczo ≥ 126 mg / dl odpowiada ~ glikemii ≥ 200 mg / dl w 2 godz. DTTG

surowica krwi żylnej

na czczo ≥ 126 mg / dl (7,1 mmol / l)

glikemia przygodna ≥ 200 mg / dl (11,0 mmol / l)

doustny test tolerancji glukozy ≥ 200 mg / dl

• w przypadku obecności obj. cukrzycy lub glukozurii do rozp. cukrzycy wystarczy 1 wynik patologiczny,

• w przypadku braku objawów klinicznych dla rozp. cukrzycy konieczne są 2 wartości glikemii spełniające kryteria rozpoznania cukrzycy (dowolnie - glikemia na czczo, glikemia przygodna lub DTTG)

Rozpoznanie cukrzycy

- obj. hyperglikemi,

- glukozuria,

- hyperglikemia przygodna

≥ 200 mg / dl glikemia przygodna ≥ 100 mg / dl

glikemia na czczo

DM ≥ 126 mg / dl

Doustny test tolerancji glukozy DTTG

Krew żylna osoby z wynikami między 110 - 126 mg / dl

DTTG

Dorośli

75g glukozy - 300 ml (3-5 min.)

Dzieci

1.75g glukozy / kg m.c

Poziom glikemii

na czczo po 2 godz.

Interpretacja u dzieci i dorosłych taka sama?

Hiperglikemia wykryta w czasie ostrej infekcji, urazu, zabiegu, ostrego stresu nie jest wystarczająca do stwierdzenia DM.

Czynniki ryzyka:

1. ↑ 45 r.ż.

2. osoby młodsze lub częsta kontrola gdy

- + wywiad rodzinny,

- otyłość (BMI ≥ 27),

- dyslipidemia,

- upośledzona tolerancja glukozy w wywiadzie,

- cukrzyca ciężarnych,

- urodzenie dziecka o wadze ≥ 4,5 kg,

4

macioo®

insulina

insulina

Mięśnie

↑obwodowego wychwytu glukozy

Wątroba

↓ produkcji glukozy w wątrobie

Hiperglikemia zagrażająca uszkodzeniem tętnic naczyń włośniczkowych

Hiperglikemia objawowa

Hiperglikemia zagrażająca uszkodzeniem naczyń i rozwojem cukrzycy

126

110

norma

200

140

norma

na czczo

2h DTTG

1

2

---