PRYWATNA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W GIŻYCKU

KATEDRA ADMINISTRACJI

Nr albumu: 1887

Rafał Kowalczyk

Problematyka języka nienawiści

w polityce

Praca licencjacka napisana

pod kierunkiem:

dr Jacek Zieliński

Giżycko 2011

Serdecznie dziękuję

kochanym rodzicom i Ewelinie

za umożliwienie mi studiowania

i okazane wsparcie

przy pisaniu tej pracy

Spis treści

1. Wstęp……………………….…………………………………………………………4

2. Pojęcie języka nienawiści……….…………………………………………………….5

3. Pojęcie polityki….…………………………………………………………………….6

4. Język nienawiści w polityce………….………….………………………………..…..7

5. Bibliografia…………………………………………………………………………..10

1. Wstęp

W dzisiejszych czasach każdy obywatel, mający dostęp do środków masowego

przekazu, dobrze wie, że „chlebem powszechnym” dziennikarzy jest polityka i to, co

wokół niej się dzieje. Najbardziej poruszającym problemem w polityce jest walka,

szczególnie partii politycznych, przy pomocy języka nienawiści. Właśnie tą pracę

chciałbym poświęcić tej sprawie.

2. Pojęcie języka nienawiści

Zanim przejdziemy do tematu pracy, skoncentrujmy się nad takim pojęciem jak

nienawiść. W dawnych czasach „nie nawidzić znaczyło: nie dobrze patrzeć, źle widzieć,

niechętnie widzieć, nie kochać”. Sam biskup Adam Stanisław Krasiński twierdzi,

że „nienawiść daje wyobrażenie wbrew przeciwne miłości, i oznacza tę namiętność,

w której człowiek tchnie taką złą wolą ku bliźniemu, że nie tylko widzieć go i słyszeć

o nim nie chce; nie tylko gotów by go w łyżce wody utopić, ale cieszy się, gdy mu co

złego się przytrafi”. Obecnie słowo nienawiść to „uczucie silnej niechęci, wrogość

do kogoś lub czegoś”.

Łącząc oba pojęcia, czyli język z nienawiścią, mówiąc w uproszczeniu, uzys-

kujemy język wrogości, odrazy, antypatii. W życiu społecznym ten sposób wyrażania

swojego zdania o kimś lub czymś jest na porządku dziennym wręcz. Jak ta sprawa się

ma w sferze polityki? O tym w dalszej części pracy.

3. Pojęcie polityki

Pojęcie polityki jest bardzo skomplikowane. Mówiąc językiem prostym należy

ją rozumieć jako „rodzaj działalności publicznej człowieka, który jest związany z rzą-

dzeniem”. Jak wiemy rządzić może każdy. Jednak rodzą się takie pytania jak: jakie bę-

dą cele polityki; na kim lub na czym skupi się władza osoby? Po ukończeniu władzy

można zadać pytanie czy miniony czas był czasem dobrych czy złych rządów? Sama

historia pokazuje, że wielu władców nie uznaje się za „wielkich”. Dlaczego nie każdy

człowiek jest godny dźwigania brzemienia jakim jest władza? Dlatego, że my poprzez

takie czynniki jak chociażby: pieniądz czy właśnie władza, dążymy do spełnienia głów-

nie naszych, a nie rządzonych przez nas podwładnych.

W obecnych czasach, gdy nastały rządy ludu, by móc w miarę skutecznie i płyn-

nie rządzić, powinno się, poprzez komunikację międzyludzką, dochodzić do kompromi-

sów z politykami o odmiennych propozycjach dojścia do celu. Sprawa ta szczególnie

dotyczy państw, gdzie jedna z partii politycznych nie jest w stanie uzyskać przychylno-

ści ponad 50% społeczeństwa. Reasumując słowami Olgierda Cetwińskiego „polityka

jest sztuką poszukiwania najlepszej wspólnej drogi (…). Jest więc również sztuką roz-

poznania różnych alternatywnych dróg (…), jest umiejętnością wspólnego rozważenia

zaproponowanych przez konkurentów różnych kierunków wspólnego postępowania”.

4. Język nienawiści w polityce

Nawiązując do obu poprzednich działów możemy zacząć rozważać problema-

tykę języka nienawiści w polityce. Jak wspomniałem wcześniej polityka to sztuka do-

chodzenia do właściwego dyskursu, czyli rozpoznania różnych alternatywnych dróg

drogą komunikacji. W polityce nie jesteśmy jednak sami. Także konkurencja ma swoje

odmienne przekonania względem naszych. Dlatego też, w celu zdobycia potęgi władzy,

rodzą się liczne konflikty.

Aby poznać sedno tematu, należy zadać sobie pytanie: gdzie znajduje się kon-

flikt? Według Krystyny Skarżyńskiej „sprzeczności mogą istnieć wewnątrz jednostki

(mamy wtedy do czynienia z konfliktami wewnętrznymi, intrapersonalnymi), między

jednostkami (mówimy wtedy o konfliktach interpersonalnych) oraz między grupami

i szerszymi społecznościami (są to konflikty międzygrupowe, międzypartyjne,

międzynarodowe czy międzykulturowe)”. Można z tej myśli wywnioskować, że ży-

jemy w świecie chaosu, walki. W polityce jest niestety podobnie. Dlaczego? Jak już

wspomniałem wiele jest ludzi, by przy pomocy potęgi władzy, spełniać swoje cele,

a nie pragnienia i obietnice złożone społeczeństwu. Politycy stosują różne strategie,

by móc opiewać wysokie i władcze stanowiska. „Pierwsze próby charakterystyki

strategii można odnaleźć w starochińskich traktatach dotyczących sztuki wojennej,

z dziełem autorstwa Sun Tzu (…). Autor ten upatrywał sukcesu podejmowanych przed-

sięwzięć w strategicznym użyciu siły, które - jego zdaniem - polega na namierzeniu

celu i precyzyjnym uderzaniu oraz na takim kontrolowaniu taktycznej nierównowagi sił,

aby zdobyć korzyści dla siebie”. Tak też czynią dzisiejsi politycy: licząc na błąd

rządzących, wyszukując błędów w jej działaniach, opozycja stale napiera. Po wytrą-

ceniu z równowagi rządu opozycja zadaje kolejne, tym bardziej dotkliwsze dla władz

ciosy. Gdy jednak władza sprawuje swoje obowiązki w taki sposób, że opozycja nie ma

racji w swych wypowiedziach, często stosowany jest taki „chwyt” jakim jest właśnie

wspomniany w temacie język nienawiści. Także w sytuacjach odwrotnych, gdy do-

chodzi do rozpadu sił rządzących, górę nad logiką w wypowiedziach biorą emocje.

Przykładem takich wydarzeń mogą być różne programy telewizyjne, gdzie politycy

„ścierają” się słownie poprzez wzajemne niedopuszczanie się do głosu, obrażanie dru-

giej strony itd.

Można zadać również inne pytanie: czym ten język nienawiści jest spowodowa-

ny i kiedy się on objawia? Najczęściej spotykaną odpowiedzią na pierwszy człon pro-

blemu jest sprzeczność interesów. Na drugą część mamy jasne, konkretne stwierdzenia.

Ciekawym zjawiskiem, który zachodzi podczas takich politycznych kłótni, jest „wy-

wyższanie się” w stosunkach międzygrupowych. Nasila się ono wówczas, gdy mamy

poczucie zagrożenia własnej wartości, położenie własnej grupy się pogarsza, gdy jes-

teśmy przez kogoś krytykowani, ocena nas jest gorsza aniżeli być powinna, gdy ktoś

faworyzuje innych w porównaniu do nas.

Jak widzimy problem nienawiści w polityce jest nieobcy ww. sferze, jest mar-

twiącym faktem. Czy jest sposób na rozwiązywanie tego typu problemów? Owszem.

Można wyróżnić tu trzy odpowiedzi na ten problem: kompromis, typowanie zwycięz-

cy i intergratywne rozwiązywanie sporów. Pierwszy i drugi nie są nam w życiu obce.

Trzeci przypadek „opiera się na założeniu, że istnieją takie rozwiązania, które mogą

dawać satysfakcję obu stronom konfliktu, realizują ich interesy i wzmacniają więź

między stronami” Aby móc skutecznie dojść do rozwiązania integratywnego, należy

stosować negocjacje. Owe wyjście z kłopotów jest na tyle optymalne, ponieważ umo-

żliwia ona dalszą współpracę, komunikację pomiędzy stronami.

Podsumowując nasze rozważania co do tematu, można wysnuć pewne wnioski,

które mówią, że język nienawiści w sferze polityki jest często spotykany. Cieszy jed-

nak fakt, że jakiekolwiek wyjścia, które chronią lub łagodzą stosunki międzypolitycz-

ne, istnieją. Szkoda jednak, że „dopóki żyje człowiek, dopóty będzie walka”.

4. Bibliografia

Cetwiński O., Sztuka dialogu: Wstęp do politologii humanistycznej, Siedlce 2009.

Kolczyński M., Strategie komunikowania politycznego, Katowice 2007.

Skarżyńska K., Człowiek a polityka: Zarys psychologii politycznej, Warszawa 2005.

Szahaj A. i Jakubowski M., Filozofia polityki, Warszawa 2005.

Nienawiść i zawiść, praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. Marii Szyszkowskiej, Warszawa 1989.

Nienawiść i zawiść, praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. Marii Szyszkowskiej, Warszawa 1989,

s. 12

Nienawiść i zawiść, praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. Marii Szyszkowskiej, Warszawa 1989,

s. 13

Nienawiść i zawiść, praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. Marii Szyszkowskiej, Warszawa 1989,

s. 13

Szahaj A. i Jakubowski M., Filozofia polityki, Warszawa 2005, s.7

Cetwiński O., Sztuka dialogu: Wstęp do politologii humanistycznej, Siedlce 2009, s.9

Skarżyńska K., Człowiek a polityka: Zarys psychologii politycznej, Warszawa 2005, s.249

Kolczyński M., Strategie komunikowania politycznego, Katowice 2007, s.32

Skarżyńska K., Człowiek a polityka: Zarys psychologii politycznej, Warszawa 2005, s.

5

---