Prawa i obowiązki osób niepełnosprawnych.

Osoby niepełnosprawne mają takie same prawa jak inni obywatele europejscy. Aby zapewnić poszanowanie tych praw, zdaniem Unii Europejskiej należy przywiązywać szczególną uwagę do różnych aspektów niepełnosprawności. Osobom niepełnosprawnym należy przede wszystkim umożliwić korzystanie z praw i obowiązków przysługujących wszystkim obywatelom, a także podejmowanie indywidualnych decyzji i samodzielne kierowanie swoim życiem. Osoby niepełnosprawne powinny móc prowadzić normalne życie, dlatego tak ważne jest zapewnienie im dostępu do wszelkiego rodzaju usług oraz ich integracja z resztą społeczeństwa. W pierwszej kolejności należy zagwarantować im dostęp do długotrwałej opieki oraz usług wsparcia. Należy również wziąć pod uwagę kwestie związane z odszkodowaniami z tytułu niepełnosprawności.

Prawa osób niepełnosprawnych gwarantowane są w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.). Zapewnia ona prawo do niedyskryminacji stanowiąc, że nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 pkt 2.). Ustawa zasadnicza nakłada też na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej osobom niepełnosprawnym, (art. 68), a także obowiązek pomocy tym osobom w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej (art. 69).

Sejm uchwalił 1 sierpnia 1997 r. Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych. W dokumencie tym, poza zdefiniowaniem prawa osób niepełnosprawnych do niezależnego i samodzielnego, aktywnego i wolnego od przejawów dyskryminacji życia, zawarto również katalog dziesięciu praw, wskazując tym samym najważniejsze obszary, w których niezbędne są intensywne działania. Dokument podkreśla, że osoby niepełnosprawne mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji.

Szczegółowemu uregulowaniu pomocy dla osób niepełnosprawnych w Polsce służy ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.)

Ustawa stanowi, że rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań (organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych, społecznych) zmierzających od osiągnięcia, przy współudziale tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej (art.7).

Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobom niepełnosprawnym uzyskania i utrzymania zatrudnienia (służą temu: szkolnictwo zawodowe, poradnictwo i pośrednictwo pracy). Natomiast rehabilitacja społeczna służy temu, by osobom niepełnosprawnym umożliwić pełne uczestnictwo w życiu społecznym (art. 8 i 9).

UPRAWNIENIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH WYNIKAJĄCE Z INNYCH PRZEPISÓW PRAWA

Komunikacja/podróż

Zestawienie ulg przysługujących osobom niepełnosprawnym w podróży środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego (PKP) i autobusowego (PKS) reguluje ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2002 r. Nr 175, poz. 1440, z późn. zm.).

Prawa i obowiązki niepełnosprawnych pasażerów w ruchu kolejowym uregulowane zostały przepisami Rozporządzenia (WE) Nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r.

Dodatkowo wiele przydatnych informacji dla niepełnosprawnych pasażerów w ruchu kolejowym można odnaleźć na stronie: www.pasazer.utk.gov.pl

Karta parkingowa

Kwestie związane z otrzymaniem karty parkingowej reguluje ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.).

Poczta

Udogodnienia związane z usługami pocztowymi regulują przepisy ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1159, z późn. zm.).

Telekomunikacja

Udogodnienia dla osób niepełnosprawnych w ramach usług telekomunikacyjnych reguluje ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800, z późn. zm.).

Radio i Telewizja

Kwestie zwolnień od opłaty abonamentu RTV regulują przepisy ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. Nr 85, poz. 728, z późn. zm.)

Podatki

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, z późn. zm.) reguluje kwestie ulg w podatku dochodowym.

Zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych

Kwestie zwolnień od podatku od czynności cywilnoprawnych określa ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649, z późn. zm.)

Wybory

Szereg uprawnień związanych z wyborami do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast gwarantuje wyborcom niepełnosprawnym ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.).

Kultura fizyczna i sport

Uprawnienia związane z kulturą fizyczną i sportem osób niepełnosprawnych wynikają z ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2010 r. Nr 127, poz. 857, z późn. zm.).

Kultura i sztuka

Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, z późn. zm.) nie przewiduje szczególnych uprawnień wynikających z niepełnosprawności, ale osoby niepełnosprawne mogą ubiegać się o pomoc stypendialną na ogólnych zasadach.

Edukacja

Najważniejsze zasady dotyczące kształcenia w Polsce, w tym kształcenia osób niepełnosprawnych, reguluje ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).

Uczniowie niepełnosprawni mogą uzyskać dodatkowe wsparcie w ramach niektórych programów celowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Szczegółowe informacje o programach znajdują się na stronie internetowej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - www.pfron.org.pl

Szkolnictwo wyższe

Kształcenie na poziomie szkolnictwa wyższego reguluje ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.).

Ważną rolę w ułatwieniu dostępu do edukacji osób niepełnosprawnych odgrywa także pomoc udzielana ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych., np. w ramach programów celowych. Szczegółowe informacje o programach znajdują się na stronie internetowej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - www.pfron.org.pl

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych - wybrane treści

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Sejm stwierdza, iż oznacza to w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do:

1. dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,

2. dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej, a także do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności, w tym do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny,

3. dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej na celu adaptację społeczną,

4. nauki w szkołach wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również do korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej,

5. pomocy psychologicznej, pedagogicznej i innej pomocy specjalistycznej umożliwiającej rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych,

6. pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga - prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych,

7. zabezpieczenia społecznego uwzględniającego konieczność ponoszenia zwiększonych kosztów wynikających z niepełnosprawności, jak również uwzględnienia tych kosztów w systemie podatkowym,

8. życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, w tym: dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów użyteczności publicznej, swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu, dostępu do informacji, możliwości komunikacji międzyludzkiej,

9. posiadania samorządnej reprezentacji swego środowiska oraz do konsultowania z nim wszelkich projektów aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych,

10. pełnego uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzając, iż powyższe prawa wynikają z Konstytucji, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Konwencji Praw Dziecka, Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych, aktów prawa międzynarodowego i wewnętrznego, wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i władze samorządowe do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie tych praw.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do składania corocznie, w terminie do dnia 30 czerwca, informacji o podjętych działaniach w celu urzeczywistnienia praw osób niepełnosprawnych.

Orzecznictwo

Zgodnie z przepisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.

O niepełnosprawności orzekają:

- Powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako pierwsza instancja;

- Wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako druga instancja.

Postępowanie orzecznicze, służące ustaleniu niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, co do zasady jest zespołowe i dwuinstancyjne. Natomiast postępowanie orzecznicze w zakresie ulg i uprawnień jest jednoosobowe (orzeka lekarz) i jednoinstancyjne (nie przysługuje odwołanie do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności).

Powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności wydają orzeczenia o:

- niepełnosprawności;

- stopniu niepełnosprawności;

- wskazaniach do ulg i uprawnień.

Podstawą uznania osoby, która nie ukończyła 16 roku życia za niepełnosprawną jest ustalenie, że:

- ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną;

- przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia przekracza 12 miesięcy;

- wymaga zapewnienia jej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu.

Wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Niepełnosprawność dziecka orzeka się na czas określony, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16 roku życia. Orzeczenie o niepełnosprawności wydaje się na wniosek złożony do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności przez przedstawiciela ustawowego dziecka.

Ustala się trzy stopnie niepełnosprawności:

- znaczny

- umiarkowany

- lekki

Stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej orzeka się na czas określony lub na stałe.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydaje się osobie, która ukończyła 16 rok życia.

Znaczny stopień niepełnosprawności

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby:

1. niezdolne do pracy, albo

2. zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej.

Uwaga!

Zarówno osoby z pierwszej jak i drugiej grupy muszą jednocześnie mieć naruszoną sprawność organizmu i wymagać stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zatem zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności możliwe jest wówczas, gdy u osoby zainteresowanej występują jednocześnie ograniczenia w wykonywaniu zatrudnienia i konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy.

Ważne: zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności osoby zainteresowanej, nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:

- przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;

- zatrudnienia w formie telepracy.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby z naruszoną sprawnością organizmu:

1. niezdolne do pracy albo

2. zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub

3. wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych osób w pełnieniu ról społecznych.

Ważne:

zaliczenie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby zainteresowanej, nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:

- przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej,

- zatrudnienia w formie telepracy.

Lekki stopień niepełnosprawności

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby o naruszonej sprawności organizmu:

1. powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną;

2. mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Uwaga! nie ma wymogu, aby przesłanki powyższe (w pkt 1 i 2) występowały łącznie.

Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień

Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się osobie, która ukończyła 16 rok życia i posiada jedno z następujących orzeczeń:

1. ważne orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:

- całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,

- niezdolności do samodzielnej egzystencji,

- całkowitej niezdolności do pracy,

- częściowej niezdolności do pracy;

2. ważne orzeczenie organu rentowego (ZUS, MSWiA, MON), wydane przed dniem 1 stycznia 1998 r. o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów

3. ważne orzeczenie KRUS o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wydane przed 1 stycznia 1998 r.

Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się do czasu upływu ważności orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy.

Wydanie orzeczenia następuje na wniosek osoby zainteresowanej. Druk wniosku o wydanie orzeczenia osoba zainteresowana otrzymuje w siedzibie właściwego miejscowo powiatowego zespołu. W zależności od przyjętego przez powiatowy zespół sposobu organizacji pracy możliwe jest także uzyskanie wniosku drogą pocztową lub pobranie go ze strony internetowej zespołu.

Wniosek o wydanie orzeczenia może złożyć:

- osoba zainteresowana;

- przedstawiciel ustawowy osoby zainteresowanej (dotyczy to przede wszystkim dzieci oraz osób ubezwłasnowolnionych);

- kierownik ośrodka pomocy społecznej, ale za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

Wniosek składa się w powiatowym zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności właściwym dla miejsca zamieszkania osoby zainteresowanej lub właściwym dla miejsca pobytu w przypadku osób:

- bezdomnych;

- przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych;

- przebywających w zakładach karnych i poprawczych;

- przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.

Wniosek zwiera:

- imię i nazwisko dziecka, przedstawiciela ustawowego dziecka lub osoby zainteresowanej;

- datę i miejsce urodzenia dziecka lub osoby zainteresowanej;

- adres zamieszkania lub pobytu dziecka albo osoby zainteresowanej;

- numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego ich tożsamość oraz numer PESEL;

- określenie celu wydania orzeczenia;

- dane dotyczące sytuacji społecznej i zawodowej dziecka lub osoby zainteresowanej - w przypadku wniosku o orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności;

- oświadczenie osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego dziecka o prawdziwości danych zawartych we wniosku.

Do wniosku dołącza się:

W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności:

- dokumentację medyczną (historię choroby, karty informacyjne leczenia szpitalnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacje specjalistyczne itp.);

- zaświadczenie lekarskie - zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko lub osoba zainteresowana; zaświadczenie takie ważne jest miesiąc od daty wydania i w tym czasie należy złożyć wniosek;

- inne dokumenty mające wpływ na ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

W przypadku wydania orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień:

- dokumentację medyczną (historię choroby, karty informacyjne leczenia szpitalnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacje specjalistyczne itp.);

- orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy;

- inne dokumenty mające wpływ na ustalenie wskazań do ulg i uprawnień.

Uwaga!

Jeżeli dołączona dokumentacja do wniosku jest niewystarczająca do wydania orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień, przewodniczący powiatowego zespołu zawiadamia na piśmie osobę zainteresowaną lub przedstawiciela ustawowego o konieczności jej uzupełnienia oraz wyznacza termin złożenia brakującej dokumentacji z pouczeniem, że nieuzupełnienie jej w określonym terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.

Do czasu wydania orzeczenia osoba zainteresowana lub przedstawiciel ustawowy dziecka może wycofać wniosek o wydanie orzeczenia. Wycofanie wniosku nie wymaga żadnego uzasadnienia.

Wnioskodawca bierze udział w posiedzeniu składu orzekającego. Podczas posiedzenia przeprowadza się badanie - ocenę stanu zdrowia osoby zainteresowanej. O terminie rozpatrzenia wniosku zawiadamia się zainteresowanego lub jego przedstawiciela ustawowego nie później niż na 7 dni przed jego rozpatrzeniem. Niestawienie się osoby zainteresowanej na posiedzenie powoduje pozostawienie sprawy bez rozpatrzenia. Jeżeli jednak okoliczność niestawienia się jest usprawiedliwiona ważnymi przyczynami lub zdarzeniami losowymi (nagła choroba, wypadek itp.), przewodniczący zespołu na wniosek osoby zainteresowanej wyznacza nowy termin rozpatrzenia sprawy.

Wyjątek! Jeżeli osoba zainteresowana lub dziecko nie mogą uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby (potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim), a lekarz - przewodniczący składu orzekającego uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, może być ona przeprowadzona bez badania, a orzeczenie wydane bez stawiennictwa osoby zainteresowanej lub dziecka. Natomiast jeżeli dokumentacja medyczna budzi wątpliwości, badanie przeprowadza się w miejscu pobytu osoby zainteresowanej lub dziecka.

Termin rozpatrzenia wniosku

Wniosek powinien być rozpatrzony nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia jego złożenia. W przypadkach bardziej skomplikowanych spraw wniosek powinien być rozpatrzony nie później niż w ciągu 2 miesięcy od daty jego złożenia. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w wyżej wymienionych terminach powiatowy zespół obowiązany jest zawiadomić wnioskodawcę, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Do terminów nie wlicza się okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

Przedłużenie terminu postępowania orzeczniczego nie wpływa na ważność wydanego orzeczenia.

Orzeczenie o niepełnosprawności zawiera:

- oznaczenie zespołu, który wydał orzeczenie;

- datę wydania orzeczenia;

- datę złożenia wniosku;

- podstawę prawną wydania orzeczenia;

- imię i nazwisko dziecka, datę urodzenia, adres zamieszkania lub pobytu oraz numer ewidencyjny - Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL);

- numer dokumentu potwierdzającego tożsamość dziecka;

- ustalenie lub odmowę ustalenia niepełnosprawności;

- symbol przyczyny niepełnosprawności;

- datę lub okres powstania niepełnosprawności;

- okres, na jaki orzeczono niepełnosprawność;

- wskazania określone przez skład orzekający;

- uzasadnienie;

- pouczenie o przysługującym odwołaniu;

- podpis z podaniem imienia i nazwiska przewodniczącego składu orzekającego oraz pozostałych członków tego składu.

Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień zawiera:

- oznaczenie zespołu, który wydał orzeczenie;

- datę wydania orzeczenia;

- datę złożenia wniosku;

- podstawę prawną wydania orzeczenia;

- imię i nazwisko osoby zainteresowanej oraz numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL);

- datę i miejsce urodzenia osoby zainteresowanej oraz adres zamieszkania lub pobytu;

- numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;

- stopień niepełnosprawności;

- symbol przyczyny niepełnosprawności;

- datę lub okres powstania niepełnosprawności;

- okres, na jaki wydano orzeczenie;

- wskazania określone przez lekarza - członka powiatowego zespołu;

- uzasadnienie;

- pouczenie o nieprzysługującym odwołaniu;

- podpis z podaniem imienia i nazwiska lekarza - członka zespołu orzekającego.

Jeżeli orzeczenie wydane przez powiatowy zespół nie spełnia oczekiwań wnioskodawcy - powinien on w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności złożyć odwołanie do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności za pośrednictwem powiatowego zespołu, który wydał orzeczenie. Powiatowy zespół przesyła takie odwołanie wraz z aktami sprawy w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania. W ciągu tego terminu powiatowy zespół ma prawo do samokontroli wydanych i zaskarżonych orzeczeń. Realizacja tego uprawnienia polega na tym, że jeżeli powiatowy zespół uzna, iż odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie to wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie.

Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności służy odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się w trybie analogicznym za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał. Należy pamiętać, że w postępowaniu odwoławczym wojewódzki zespół, podobnie jak powiatowy zespół, ma prawo skorzystać z instytucji samokontroli. Postępowanie sądowe w sprawach odwołań korzysta ze zwolnienia od kosztów i opłat sądowych.

Legitymacja osoby niepełnosprawnej

Orzeczenie jest podstawą do korzystania z systemu ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym. Potwierdzeniem posiadania orzeczenia jest legitymacja osoby niepełnosprawnej. Organem uprawnionym do jej wydania jest starosta. Legitymację wydaję się na wniosek osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego dziecka. Na wniosek wyżej wymienionych osób w legitymacji wpisuje się symbol przyczyny niepełnosprawności.

Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień pozwala korzystać (po spełnieniu określonych warunków) z szeregu form pomocy, do których należą m. in.:

- w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia - możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia (w tym w zakładach aktywności zawodowej i zakładach pracy chronionej), możliwość uczestnictwa w szkoleniach (w tym specjalistycznych), korzystania ze ściśle określonych przywilejów pracowniczych (m. in.: prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, dłuższej przerwy w pracy, krótszego wymiaru czasu pracy), dofinansowanie działalności gospodarczej lub rolniczej;

- w zakresie rehabilitacji społecznej - możliwość uczestniczenia w terapii zajęciowej realizowanej w warsztatach terapii zajęciowej oraz możliwość uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych;

- dofinansowanie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby;

- ulgi w podatkach, zniżki w komunikacji, zwolnienie z opłat radiowo - telewizyjnych (abonamentu);

- usługi socjalne, opiekuńcze, terapeutyczne i rehabilitacyjne świadczone przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki;

- uprawnienia do zasiłku pielęgnacyjnego i innych świadczeń rodzinnych (np. dodatków do zasiłku rodzinnego związanych z niepełnosprawnością) oraz do zasiłku stałego z pomocy społecznej.

WSPARCIE Z PFRON

PFRON to skrót oznaczający Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, czyli instytucję, do której wpływają środki przeznaczane na rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych. W ramach PFRON realizowane są różne programy, których głównym celem jest likwidowanie barier utrudniających niepełnosprawnym codzienne życie.

Pieniądze z PFRON służą:

- dofinansowaniu wynagrodzeń, zatrudnianiu, szkoleniom i przekwalifikowaniu zawodowemu osób niepełnosprawnych,

- przystosowaniu nowych i istniejących miejsc pracy dla niepełnosprawnych,

- finansowaniu osobom niepełnosprawnym sportu, kultury i turystyki,

- zaopatrzeniu w sprzęt rehabilitacyjny,

- likwidacji barier architektonicznych i komunikacyjnych,

- wspieraniu edukacji niepełnosprawnych uczniów i studentów,

- realizacji własnych programów i współfinansowaniu projektów Europejskiego Funduszu Społecznego.

Dofinansowanie z Funduszu

Zarówno w ramach programów celowych PFRON, jak i zadań ustawowych powiatów osoby niepełnosprawne mogą starać się o dofinansowanie przeznaczone m.in. na likwidację barier architektonicznych i technicznych, barier w komunikowaniu się czy na zakup sprzętu rehabilitacyjnego. O finansowe wsparcie PFRON mogą ubiegać się niepełnosprawni w każdym wieku. Starający się o dofinansowanie powinni składać wnioski w powiatowych centrach pomocy rodzinie (PCPR) w starostwach oraz w miejskich ośrodkach pomocy społecznej (MOPS) w miastach na prawach powiatu.

Programy celowe PFRON

Dość popularną formą pomocy dla osób niepełnosprawnych oferowaną przez PFRON są programy celowe, w ramach których można otrzymać pożyczkę lub dofinansowanie do zakupu przedmiotów i usług mających służyć rehabilitacji społecznej i zawodowej. Główne programy realizowane obecnie przez PFRON to:

Komputer dla Homera — pomoc w zakupie sprzętu komputerowego, elektronicznego i oprogramowania umożliwiającego niewidomym i niedowidzącym rehabilitację zawodową i społeczną,

Pitagoras — program przeznaczony dla osób niesłyszących i niedosłyszących, ułatwiający im dostęp do edukacji, zwłaszcza w szkolnictwie wyższym,

Edukacja — wyrównywanie szans w dostępie do nauki niepełnosprawnych dzieci i młodzieży,

Student — program ułatwiający osobom niepełnosprawnym zdobywanie wyższego wykształcenia i zwiększający ich szanse na rynku pracy,

Junior — program sprzężony z Krajowym Programem Aktywizacji Zawodowej Absolwentów „Pierwsza Praca”, umożliwiający niepełnosprawnym odbycie stażu i wejście na rynek pracy,

Pegaz — likwidowanie barier w komunikowaniu się i barier transportowych uniemożliwiających lub utrudniających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w życiu społecznym i zawodowym,

Partner 2006 — wspieranie projektów realizowanych na rzecz osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe,

Osoby niepełnosprawne w służbie publicznej — inicjowanie lub wspieranie działań prowadzonych przez instytucje administracji publicznej na rzecz osób niepełnosprawnych, promocja zatrudniania niepełnosprawnych, zwłaszcza na stanowiskach związanych z obsługą baz danych oraz obsługą recepcyjną,

Program wyrównywania różnic między regionami — wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych zamieszkujących regiony słabo rozwinięte gospodarczo i społecznie w dostępie do rehabilitacji zawodowej i społecznej,

Program ograniczania skutków niepełnosprawności — szybka aktywizacja zawodowa i społeczna osób, które utraciły sprawność organizmu, przyśpieszenie procesu ich adaptacji poprzez wspieranie przedsięwzięć zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności,

Ośrodki informacji dla osób niepełnosprawnych — dostarczanie osobom niepełnosprawnym, podmiotom prowadzącym działalność na ich rzecz oraz pracodawcom aktualnych i rzetelnych informacji dotyczących możliwości uzyskania właściwej pomocy, wsparcia i dofinansowania.

Oprócz wyżej wymienionych programów PFRON dofinansowuje również turnusy rehabilitacyjne dla niepełnosprawnych.

Skąd pochodzą środki PFRON?

Przychodami Funduszu są głównie środki pochodzące z obowiązkowych miesięcznych wpłat. Wpłat tych dokonują pracodawcy, którzy zatrudniają co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ich zakładzie jest niższy niż 6 procent.

Z wpłat na Fundusz zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6 proc., a także pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji lub które ogłosiły upadłość.

Ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych mogą być finansowane następujące wsparcia:

- staż,

- refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej.

Kontakt:

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Al. Jana Pawła II 13

00-828 Warszawa

tel. [phone]

Bezpłatna infolinia PFRON: 0800 533 335 (dostępna od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-18.00)

Instytucje pomocowe

Pomoc w zaułatwianiu różnych spraw

Osoby niepełnosprawne w wielu aspektach życia mogą korzystać z różnego rodzaju pomocy, np. załatwiać swoje sprawy poza kolejnością w instytucjach i urzędach. Pomocy udziela się im także w czasie wyborów, w razie konieczności wystąpienia w sądzie lub gdy korzystają z usług niektórych instytucji.

Utrudnienia wynikające z różnorakiej dysfunkcji organizmu osób niepełnosprawnych mogą być przeszkodą w czynnym korzystaniu z praw wyborczych. Chcąc temu zaradzić w Ordynacji wyborczej przewidziano pewne ułatwienia dla tej kategorii osób.

Zarówno przepis art. 54 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (patrz podstawa prawna), jak i art. 46 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw daje osobom niepełnosprawnym prawo korzystania przy głosowaniu z pomocy innych osób, niebędących członkami obwodowej komisji wyborczej i mężami zaufania.

Także w przypadku wyborów do Sejmu i Senatu osobom niepełnosprawnym ułatwiono głosowanie poprzez określenie w przepisach rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 31 lipca 2001 r. w sprawie lokali obwodowej komisji wyborczej dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych (patrz podstawa prawna) wymogów technicznych lokali wyborczych.

Lokale wyborcze dostosowane do potrzeb tej grupy wyborców powinny znajdować się na parterze budynku (wyposażonego w podjazdy lub inne urządzenia, umożliwiające samodzielne poruszanie się osoby na wózku inwalidzkim) oraz mieć wymiary zapewniające swobodne poruszanie się po nim wyborców niepełnosprawnych. Określone parametry powinny mieć także drzwi wejściowe do lokalu oraz urna wyborcza.

Pomoc w sądzie

Konieczność udziału w postępowaniu sądowym może okazać się dla osoby niepełnosprawnej wyzwaniem trudnym do podjęcia. Zawiłość sprawy, wymogi procedury sądowej i szereg formalności, które trzeba spełnić, to utrudnienia, które mogą zniechęcić każdego, a tym bardziej osobę, która z uwagi na niepełnosprawność nie jest w stanie wykonać niektórych czynności samodzielnie.

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego umożliwiają zatem występowanie przed sądem w imieniu takich osób (w niektórych sprawach) innych uprawnionych podmiotów. Zgodnie z art. 61 par. 1 k.p.c., organizacje społeczne, których zadania nie polegają na prowadzeniu działalności gospodarczej, mogą bowiem wytyczać powództwa na rzecz obywateli. Wykaz organizacji uprawnionych do działania przed sądem w imieniu lub na rzecz obywateli zawiera rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 10 listopada 2000 r.

W urzędzie

Osoba niepełnosprawna lub z dzieckiem niepełnosprawnym może załatwiać sprawy poza kolejnością w instytucjach i urzędach publicznych oraz w sklepach.

Osoby posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności mają prawo do korzystania w życiu codziennym z pewnych ulg i uprawnień. Są one uzależnione od schorzenia i stopnia niepełnosprawności. Warto się z nimi zapoznać, gdyż mogą one, choćby w niewielkim stopniu, ułatwić codzienne funkcjonowanie osobie z niepełnosprawnością.

Instytucje pomagające osobom niepełnosprawnym:

1. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON)

www.pfron.org.pl

2. Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych

www.niepelnosprawni.gov.pl

3. Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON)

www.popon.pl

4. Krajowa Izba Gospodarczo-Rehabilitacyjna (KIG-R)

www.kigr.pl

5. Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji

www.niepelnosprawni.pl

6. Fundacja Fuga Mundi

www.ffm.pl

7. Stowarzyszenie Organizatorów Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych OZON

www.ozon.org.pl

8. Agencja Zatrudnienia dla Osób Niepełnosprawnych Fundacji Fuga Mundi

www.praca.ffm.pl

9. Biuro Karier Osób Niepełnosprawnych

www.biurokarier.idn.org.pl

10. Centra Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie DZWONI

www.centrumdzwoni.pl

11. Wszelkiego rodzaju organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych (Fundacje, Stowarzyszenia)

12. Warsztaty Terapii Zajęciowej, Środowiskowe Domy Samopomocy, inne dzienne ośrodki wsparcia

Ustawa o pomocy społecznej

2 kwietnia 2004 r. prezydent podpisał ustawę o pomocy społecznej. Oznacza to, że nowe przepisy wchodzą w życie już 1 maja 2004 r. Poniżej postaramy się pokrótce przybliżyć najważniejsze zapisy nowej ustawy.

W świetle nowej ustawy instytucje pomocy społecznej udzielają pomocy osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

- ubóstwa

- sieroctwa

- bezdomności

- bezrobocia

- niepełnosprawności

- długotrwałej lub ciężkiej choroby

- przemocy w rodzinie

- potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności

- bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, - zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych

- braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze

- trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy

- trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

- alkoholizmu lub narkomanii

- zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej

- klęski żywiołowej lub ekologicznej

Komu przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej

Osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium RP

Cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium RP posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zgodę na pobyt tolerowany lub status uchodźcy nadany w RP

Obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium RP, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt

Kryterium dochodowe - obowiązujące do września 2012

Większość świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom, których dochody nie przekraczają kryterium dochodowego.

Kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej - 461 zł

Kryterium dochodowe na osobę w rodzinie - 316 zł

Dochód z 1 hektara przeliczeniowego wynosi 194 zł

Dochody uzyskane z gospodarstwa rolnego oraz z pozarolniczej działalności są sumowane.

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej nie przysługuje osobom odbywającym karę pozbawienia wolności. W przypadku osób czasowo aresztowanych, świadczenie jest zawieszane, a za okres tymczasowego aresztowania nie przysługuje świadczenie.

Świadczenia z pomocy społecznej

Pomoc społeczna udziela wsparcia w formie świadczeń pieniężnych oraz niepieniężnych.

Świadczenia pieniężne to:

- zasiłek stały

- zasiłek okresowy

- zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy

- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie

- pomoc dla rodzin zastępczych

- pomoc na usamodzielnienie się oraz kontynuowanie nauki

- świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców

Świadczenia niepieniężne to:

- praca socjalna

- bilet kredytowy

- składki na ubezpieczenie zdrowotne

- składki na ubezpieczenie społeczne

- pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie

- sprawienie pogrzebu

- poradnictwo specjalistyczne

- interwencja kryzysowa

- schronienie

- posiłek

- niezbędne ubranie

- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy

- specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia

mieszkanie chronione

- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej

- opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej

- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnionych

- szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze

Zasiłek stały

Przysługuje pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeśli nie przekracza ona kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, czyli 461 zł.

Zasiłek stały przysługuje także osobie pełnoletniej pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Wysokość zasiłku stałego jest uzależniona od wysokości dochodu osoby oraz dochodu rodziny i ustala się ją w następujący sposób:

w przypadku osoby gospodarującej samotnie, zasiłek stanowi różnicę między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby. Zasiłek nie może w tym wypadku przekroczyć 418 zł.

w przypadku osoby w rodzinie, zasiłek stanowi różnicę między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie

Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, zasiłek stały nie przysługuje.

Zasiłek okresowy

Przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń w innych systemach zabezpieczenia społecznego. Aby uzyskać zasiłek, należy spełniać kryterium dochodowe.

Wysokość zasiłku okresowego jest uzależniona od wysokości dochodu osoby oraz rodziny i ustala się ją w następujący sposób:

w przypadku osoby gospodarującej samotnie, zasiłek stanowi różnicę między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby. Zasiłek nie może w tym wypadku przekroczyć 418 zł.

w przypadku osoby w rodzinie, zasiłek stanowi różnicę między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie

Kwota zasiłku ustalona w ten sposób nie może być niższa niż 50 proc. różnicy między kryterium dochodowym a dochodem. Jednocześnie nie może być on niższy niż 20 zł.

Okres przyznawania takiego zasiłku ustalany jest przez ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

Zasiłek celowy

Jest on przyznawany za zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej, w szczególności na:

- zakup żywności

- leki lub leczenie

- opał

- odzież

- niezbędne przedmioty użytku domowego

- drobne remonty i naprawy w mieszkaniu

W przypadku osób bezdomnych oraz osób niemających dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń zdrowotnych (zgodnie z ustawą o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w NFZ) zasiłek celowy może zostać przyznany na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne.

Zasiłek celowy może zostać przyznany osobie lub rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej. W takich wypadkach pomoc przyznawana jest bez względu na dochód.

Uwaga!

W szczególnie uzasadnionych wypadkach przewidziano możliwość przyznania osobie lub rodzinie przekraczającym kryterium dochodowe specjalnego zasiłku celowego (w wysokości nie przekraczającej odpowiedniego kryterium dochodowego). Osoby takie mogą także uzyskać zasiłek okresowy, celowy lub pomoc rzeczową, pod warunkiem zwrotu części lub całości przyznanej pomocy.

Składka emerytalno-rentowa

dla osoby rezygnującej z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem (także współmałżonka) oraz rodzeństwem.

Takim osobom ośrodek pomocy społecznej opłaca składki emerytalno-renotwe za czas sprawowania opieki. Dotyczy to także osób, które w związku ze sprawowaniem opieki przebywają na urlopie bezpłatnym.

Warunki uzyskania takiej pomocy:

- dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie może przekraczać 150 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie

- osoba opiekująca się nie może podlegać ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z innych tytułów lub pobierać renty bądź emerytury

- konieczność sprawowania opieki musi być potwierdzona zaświadczeniem wydanym przez lekarza

Uwaga!

Składka nie będzie opłacana osobom, które:

ukończyły 50 lat i nie posiadają okresu ubezpieczenia wynoszącego co najmniej 10 lat

posiadają okres ubezpieczenia wynoszący 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn

Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia

Pomoc może zostać udzielona w formie pieniężnej lub rzeczowej.

Pomoc w formie pieniężnej:

- jednorazowy zasiłek celowy

- nieoprocentowana pożyczka, która może być umorzona w części lub w całości

Pomoc w formie rzeczowej - udostępnienie maszyn i narzędzi pracy stwarzającym możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających pracę osobom niepełnosprawnym.

Poradnictwo specjalistyczne

zwłaszcza prawne, psychologiczne i rodzinne. Pomoc społeczna ma obowiązek udzielać informacji z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego oraz ochrony lokatorów. W zakresie poradnictwa psychologicznego i rodzinnego ośrodki pomocy społecznej powinny prowadzić diagnostykę, profilaktykę oraz terapię.

Pomoc dla osób bezdomnych

Gmina ma obowiązek zapewnić schronienie, posiłek oraz niezbędne ubranie osobom, które są tego pozbawione. Dodatkowo osoba bezdomna może zostać objęta indywidulanym programem wychodzenia z bezdomności, który polega na wspieraniu osoby bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów życiowych, w szczególności rodzinnych i mieszkaniowych, oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia.

Indywidualny program jest opracowywany przez pracownika socjalnego wspólnie z osobą bezdomną.

Usługi opiekuńcze

Wsparcie w postaci usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych udzielana jest osobom, które z powodu wieku, choroby itd. potrzebują pomocy innych osób.

Usługi takie mogą być przyznane zarówno osobom samotnym, jaki i osobom, które mają rodzinę, w przypadku, gdy rodzina nie jest w stanie opieki takiej zapewnić.

Usługi obejmują przede wszystkim pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, pielęgnację zaleconą przez lekarza. W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych pomoc dostosowana jest do szczególnych potrzeb osoby wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności.

Warunki korzystania z usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, ustalane są przez radę gminy w drodze uchwały.

Mieszkania chronione

Jest to forma pomocy społecznej. Może nią zostać objęta osoba, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga usług świadczonych przez jednostkę całodobowej opieki. Pomoc w postaci mieszkań chronionych ma na celu przygotowanie osób tam przebywających do prowadzenia samodzielnego życia.

Domy pomocy społecznej

Pomoc w postaci pobytu w domu pomocy społecznej skierowana jest do osób, które wymagają całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a dla której pomoc nie może być zrealizowana w postaci usług opiekuńczych.

Domy pomocy społecznej dzielą się na:

domy dla osób w podeszłym wieku

domy dla osób przewlekle somatycznie chorych

domy dla osób przewlekle psychicznie chorych

domy dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie

domy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie

domy dla osób niepełnosprawnych fizycznie

Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny w wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania, którego wysokość w zależności od tego czy dom ma zasięg gminny, powiatowy czy regionalny, ustalana jest przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa.

Opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

- mieszkaniec domu - do wysokości 70 proc. swojego dochodu

- małżonek, zstępni przed wstępnymi, w przypadku gdy dochód tych osób przekracza 250 proc. kryterium dochodowego, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 250 proc. tego kryterium.

W przypadku niewywiązania się z wnoszenia opłat przez osoby wymienione powyżej, za pobyt w domu płaci zastępczo gmina. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków.

Za pobyt w domu opieki społecznej opłaty wnoszą w kolejności:

- mieszkaniec domu

- małżonek, zstępni przed wstępnymi

- gmina, z której osoba została skierowana do domu opieki społecznej

W przypadku, gdy mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność, rodzina oraz gmina nie mają obowiązku wnoszenia opłat.

Kontrakt socjalny

Pracownik socjalny może zawrzeć kontrakt z osobą lub rodziną w trudnej sytuacji życiowej. Kontrakt będzie określał zasady współdziałania tych osób z ośrodkiem pomocy społecznej. Odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymywanie jego postanowień mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

Aktualne kryteria dochodowe

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej uległy zmianie kryteria dochodowe, które od 1 października 2012 r. wynoszą:

- dla osoby samotnie gospodarującej - 542 zł.

- dla osoby w rodzinie - 456 zł.

Zmianie uległy także kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej:

• minimalna kwota świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą - to 531 zł.

• maksymalna kwota świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą - to 1260 zł.

• maksymalna kwota zasiłku stałego - to 529 zł.

• kwota dochodu z 1 ha przeliczeniowego - to 250 zł.

---