Parazytologia - dziedzina biologii, która zajmuje się pasożytami

Pasożyt - organizm (zwierzęcy lub roślinny) który wykorzystuje inny organizm jako środowisko życia i zdobywania pożywienia

Półpasożyt - organizmy roślinne, które wytwarzają w procesie fotosyntezy substancje odżywcze, a od żywiciela pobierają wodę i sole mineralne

Żywiciel - organizm zwierzęcy lub roślinny, na którym (lub, w którym) bytuje organizm pasożytniczy należący do innego gatunku.

• żywiciel pośredni (czasem może ich być kilku), w którym przebywają lawy pasożyta

• żywiciel ostateczny, w którym pasożyt osiąga dojrzałość płciową i rozmnaża się.

Pasożytnictwo - jest to forma bytowania pasożyta w organizmie żywiciela, polegająca na wykorzystaniu organizmu żywicielskiego jako środowiska życia i zdobywania pożywienia. Formy pasożytnictwa mogą być różnorakie, w zależności od rodzaju pasożyta i jego stosunku do żywiciela

Cechy pasożytów

• pasożyt jest mniejszy od swojego żywiciela i często w (na) jednym żywicielu żyje ich dużo

• osłabia swojego żywiciela, czasami doprowadza do śmierci

• pasożyt jest zwykle wyspecjalizowany, związany z konkretnymi gatunkami żywicieli.

Pasożyty można klasyfikować na różne sposoby

Ze względu na miejsce bytowania pasożyty dzielimy na:

ZEWNĘTRZNE	WEWNĘTRZNE
pasożytują na zewnątrz organizmu np. wszy, pchły, pijawki	pasożytują wewnątrz organizmu, stanowią bardzo liczną grupę np. tasiemce, glisty

Ze względu na czas pasożytowania dzielimy je na:

CZASOWE	OKRESOWE	STAŁE
pasożytują krótko, aby pobrać pokarm np. wszy, kleszcze, pijawki	pasożytują tylko w pewnym stadium rozwoju np. larwy gzów	pasożytują przez całe życie np. tasiemce, owsiki

Ze względu na ilość żywicieli pasożyty dzielimy na:

JEDNODOMOWE	WIELODOMOWE
bytują tylko u jednego żywiciela np. owsiki, glista ludzka	zmieniają żywicieli np. tasiemiec uzbrojony motylica wątrobowa

Pasożyty i ich podział

Żołądek

Anisakioza (Anisakis simplex)

Jelito cienkie

Glista psia (Toxocara canis)

Tasiemiec bąblowiec (Echinococcus granulosus)

Włosień kręty (Trichinella spiralis)

Tęgoryjec dwunastnicy (Ancylostoma duodenale)

Glista ludzka (Ascaris lumbricoides)

Węgorek jelitowy (Strongyloides stercoralis)

Tasiemiec karłowaty, szczurzy (Hymenolepis diminuta)

Tasiemiec karłowaty, szczurzy (Hymenolepis nana)

Tasiemiec psi (Dipylidium caninum)

Lamblia (Giardia duodenalis)

Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium)

Bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobothrium latum)

Sarkocystoza (Sarcocystis hominis)

Tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata)

Fasciolopsoza (Fasciolopsis buski)

Jelito ślepe i okrężnica

Owsik ludzki (Enterobius vermicularis)

Włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura)

Balantidioza (Balantidium coli)

Czerwonka pełzakowata (Entamoeba histolytica)

Wątroba

Motyliczka wątrobowa (Dicrocoelium dendriticum)

Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica)

Przywry (Clonorchis sinensis)

Płuca

Przywry (Paragonimus westermani)

Pneumocystis jiroveci (carinii)

Układ moczowo-płciowy

Rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis)

Ukrad krążenia

Toksoplazma (Toxoplasma gondii)

Nitkowiec ludzki (Wuchereria Bancrofti)

Schistosomatoza (Schistosoma japonicum)

Schistosomatoza (Schistosoma mansoni)

Przywra krwi (Schistosoma haematobium)

Malaria, zimnica (Plasmodium vivax)

Zarodziec malaryczny (Plasmodium malariae)

Zarodziec sierpowy (Plasmodium falciparum)

Świdrowiec gambijski (Trypanosoma gambiense)

Świdrowiec amerykański (Trypanosoma cruzi)

Skóra

Leiszmania (Leishmania)

Nitkowiec podskórny (Filaria medinensis)

Pluskwa domowa (Cimex lactularius)

Pchła szczurza (Xenopsylla cheopis)

Pchła ludzka (Pulex irritans)

Pchła kocia (Ctenocephalides felis)

Pchły (Ctenocephalides canis)

Wesz łonowa (Phthirius pubis)

Wesz ludzka (Pediculus humanus)

Nużeniec ludzki (Demodex folliculorum)

Świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei)

Drakunkuloza (Dracunculus medinensis)

Filarioza (Onchocerca volvulus)

Przystosowania do pasożytnictwa

1. Spłaszczone ciało i różne narządy czepne (haczyki, przyssawki) np. u tasiemców - utrudnia to wydalenie pasożyta
   z organizmu żywiciela

2. Zanik narządów ruchu i innych narządów wewnętrznych np. przewodu
   pokarmowego u tasiemca

3. Zwielokrotnienie narządów
   rozrodczych i ogromna
   produktywność

4. Zanik narządów zmysłów

5. Gruby oskórek chroniący przed działaniem enzymów żywiciela

6. Zdolność do oddychania beztlenowego

7. Zdolność do produkcji enzymów rozpuszczają-cych tkanki żywiciela i ułatwiających wnikanie do jego narządów lub czepianie się

8. Ciągłe przemieszczanie się utrudniające zlokalizowanie pasożyta przez układ odpornościowy gospodarza

---