Sejm i Senat

Władzę ustawodawczą w RP sprawują Sejm i Senat. Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw.

Sejm składa się z 460 posłów. Wybory do Sejmu są 5-przymiotnikowe: powszechne, równe, bezpośrednie, proporcjonalne i tajne.

Senat składa się ze 100 senatorów. Wybory do Senatu są 3-przymiotnikowe: powszechne, bezpośrednie i tajne.

Sejm i Senat wybierane są na 4 letnią kadencję, która rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu i kończy dzień przed posiedzeniem Sejmu nowej kadencji.

Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent nie później niż 90 dni przed upływem kadencji poprzedniego Sejmu. Termin wyborów wyznacza na co najmniej 30 dni przed końcem poprzedniej kadencji.

Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Skrócenie kadencji Sejmu oznacza jednocześnie skrócenie kadencji Senatu.

Skrócenie kadencji Sejmu może również zarządzić Prezydent (po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu), np. w przypadku niemożności udzielenia votum zaufania Radzie Ministrów. Prezydent skracając kadencję Sejmu wyznacza jednocześnie nowy termin wyborów najpóźniej 45 dni od zarządzenia. Pierwsze posiedzenie nowowybranego Sejmu (po rozwiązaniu kadencji poprzedniego Sejmu) zwołuje Prezydent nie później niż 15 dni po dniu wyborów.

Wybrany do Sejmu może być obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat, natomiast do Senatu - jeśli najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat. Nie może kandydować do Parlamentu osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.

Kandydatów na posłów i senatorów zgłaszają partie polityczne oraz wyborcy. Nie można kandydować równocześnie do Sejmu i Senatu.

Ważność wyborów stwierdza Sąd Najwyższy. Wyborcy przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności wyborów.

Nie można być równocześnie posłem i senatorem.

Mandatu posła (senatora) nie wolno łączyć z funkcją: Prezesa NBP, Prezesa NIK, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i ich zastępców, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka KRRIT oraz ambasadora. Mandatu poselskiego nie mogą też sprawować: sędzia, prokurator, urzędnik służby cywilnej, żołnierz, policjant, funkcjonariusz służb ochrony państwa oraz osoby zatrudnione w Kancelariach Sejmu, Senatu i Prezydenta a także zatrudnione w administracji rządowej (z wyjątkiem ministrów i sekretarzy stanu).

Posłowie i senatorowie są przedstawicielami narodu, jednak nie wiążą ich instrukcje wyborców. Przed rozpoczęciem sprawowania mandatu posłowie (senatorowie) składają przed Sejmem ślubowanie. Odmowa złożenia ślubowania oznacza zrzeczenie się mandatu.

Poseł i senator nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu (w czasie trwania i po jego wygaśnięciu). Za taką działalność poseł (senator) odpowiada wyłącznie przed Sejmem (Senatem), a w przypadku naruszenia praw osób trzecich może być pociągnięty do odpowiedzialności tylko za zgodą Sejmu. Od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu poseł (senator) nie może być w ogóle pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zgody Sejmu (Senatu). Postępowanie karne osoby wybranej na posła (senatora) wszczęte przed jej wyborem ulega zawieszeniu do czasu wygaśnięcia mandatu (na żądanie Sejmu/Senatu). Poseł (senator) nie może być też zatrzymany lub aresztowany bez zgody Sejmu (Senatu), z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu (Senatu), który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

Poseł (senator) nie może prowadzić działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego ani nabywać tego majątku. Za naruszenie tego zakazu może być pociągnięty do odpowiedzialności przez Trybunałem Stanu, który orzeka w przedmiocie pozbawienia mandatu.

Sejm i Senat obradują na posiedzeniach. Pierwsze posiedzenia Sejmu i Senatu zwołuje Prezydent w ciągu 30 dni od dnia wyborów.

Sejm wybiera ze swojego grona Marszałka Sejmu i wicemarszałków. Marszałek Sejmu przewodniczy obradom Sejmu, strzeże praw Sejmu oraz reprezentuje Sejm na zewnątrz.

Sejm powołuje komisje stałe oraz może powoływać komisje nadzwyczajne, a także komisję śledczą do zbadania określonej sprawy.

Posiedzenia Sejmu są jawne. Jeżeli wymaga tego dobro państwa, Sejm może bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej ½ ustawowej liczby posłów uchwalić tajność obrad.

Sejm i Senat, obradując wspólnie pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w jego zastępstwie Marszałka Senatu, tworzą Zgromadzenie Narodowe.

Sejm

Pierwsze posiedzenie nowowybranego Sejmu otwiera Marszałek-Senior powołany przez Prezydenta spośród najstarszych wiekiem posłów. Pełni on swoją funkcję do czasu wyboru Marszałka Sejmu.

Przed rozpoczęciem sprawowania mandatu posłowie składają przed Sejmem ślubowanie. Odmowa złożenia ślubowania oznacza zrzeczenie się mandatu. Wygaśnięcie mandatu z tego powodu stwierdza Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.

Po złożeniu przez posłów ślubowania Marszałek-Senior przeprowadza wybór Marszałka Sejmu. Kandydata na Marszałka Sejmu może zgłosić co najmniej 15 posłów. Poseł może poprzeć tylko jedną kandydaturę. Sejm wybiera Marszałka bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Marszałek Sejmu obejmuje przewodnictwo obrad. W drodze uchwały ustala się liczbę wicemarszałków (obecnie jest ich pięcioro). Projekt takiej uchwały może wnieść co najmniej 15 posłów, rozpatruje się go w jednym czytaniu.

W czasie pierwszego posiedzenia Sejmu Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów.

Posła obowiązuje obecność i czynny udział w posiedzeniach Sejmu oraz organów Sejmu, do których został wybrany. Poseł może być członkiem nie więcej niż 2 komisji stałych. Poseł pełniący funkcję członka Rady Ministrów lub sekretarza stanu nie może być członkiem komisji (z wyjątkiem Komisji Nadzwyczajnej ds. zmiany Konstytucji). Jego członkostwo w komisji wygasa z dniem powołania w skład Rady Ministrów.

Do podstawowych obowiązków posła należy w szczególności:

- udział w głosowaniach podczas posiedzeń Sejmu i w komisjach sejmowych

- stosowanie się do wynikających z Regulaminu Sejmu poleceń Marszałka Sejmu.

Posłowie mogą tworzyć w Sejmie kluby lub koła poselskie oparte na zasadzie politycznej. Klub poselski tworzy 15 posłów, a koło poselskie - 3 posłów. Poseł może należeć tylko do jednego klubu lub koła poselskiego. Kluby lub koła poselskie mogą na zasadzie wzajemnych porozumień ustanawiać wspólną reprezentację w Konwencie Seniorów.

Uchwalenie wotum zaufania i wotum nieufności

Prezydent RP desygnuje Prezesa Rady Ministrów, który proponuje skład rządu. Prezydent powołuje Radę Ministrów w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów.

Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od powołania przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

W debacie nad programem działania i wnioskiem o udzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów powołanej przez Prezydenta, Marszałek Sejmu, poza kolejnością mówców zapisanych do głosu, udziela głosu wyłącznie Prezesowi Rady Ministrów. Po wyczerpaniu listy mówców i zadaniu pytań głos może zabrać wyłącznie Prezes Rady Ministrów.

Marszałek Sejmu poddaje pod głosowanie wniosek Prezesa Rady Ministrów. Inne wnioski w tej sprawie są niedopuszczalne.

Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

W razie niepowołania Prezesa Rady Ministrów (i jego rządu) wskazanego przez Prezydenta, Sejm w ciągu 14 dni wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz proponowanych przez niego członków rządu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Kandydata na Premiera może zgłosić co najmniej 46 posłów. Sejm wybiera Prezesa Rady Ministrów w głosowaniu imiennym (z użyciem podpisanych kart do głosowania)..

Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi na posiedzeniu program działania rządu oraz proponowany skład Rady Ministrów. Wniosek w sprawie wyboru Rady Ministrów głosowany jest łącznie.

Sejm może wyrazić wotum nieufności Radzie Ministrów lub poszczególnym ministrom. Wniosek o wotum nieufności dla rządu (wskazujący kandydata na nowego Premiera) może być złożony pisemnie przez co najmniej 46 posłów. Po złożeniu wniosku , podpisy posłów popierających go nie mogą być wycofane, a także nie mogą być składane kolejne podpisy.

Wniosek o wotum nieufności dla ministra może być złożony przez co najmniej 69 posłów.

Głosowanie nad tymi wnioskami odbywa się co najmniej 7 dni po ich złożeniu. Jeżeli zgłoszono więcej niż jeden wniosek, są one rozpatrywane łącznie, ale głosowane oddzielnie. Uchwała musi zostać przyjęta większością głosów ustawowej liczby posłów (tj. 231 głosów).

Powtórny wniosek o wotum nieufności może być złożony nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od poprzedniego (chyba, że wystąpi z nim co najmniej 115 posłów).

Sejm zapoznaje się z informacjami i sprawozdaniami (z reguły corocznymi) złożonymi przez:

- Trybunał Konstytucyjny

- Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego

- Krajową Radę Sądownictwa

- Rzecznika Praw Obywatelskich

- Rzecznika Praw Dziecka

- Prezesa NBP

- Krajową Radę Radiofonii i Telewizji

- Najwyższą Izbę Kontroli (uwagi, sprawozdania, analizy i wnioski z kontroli dotyczących działalności organów administracji państwowej)

Organami Sejmu są:

- Marszałek Sejmu

- Prezydium Sejmu

- Konwent Seniorów

- komisje sejmowe

Marszałek Sejmu:

1. stoi na straży praw i godności Sejmu

2. reprezentuje Sejm

3. zwołuje posiedzenia Sejmu i przewodniczy obradom

4. czuwa nad tokiem i terminowością prac Sejmu i jego organów

5. kieruje pracami Prezydium Sejmu i przewodniczy jego obradom

6. zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy jego obradom

7. nadaje bieg inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym oraz wnioskom organów państwa skierowanym do Sejmu (po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu), a także dokumentom dotyczącym członkostwa RP w Unii Europejskiej

8. prowadzi sprawy z zakresu stosunków z Senatem oraz parlamentami innych krajów i organami UE

9. przedstawia okresowe oceny wykonania przez organy administracji państwowej obowiązków wobec Sejmu i jego organów oraz posłów

10. nadaje w drodze zarządzenia statut Kancelarii Sejmu, ustala projekt jej budżetu (po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i Prezydium Sejmu) oraz nadzoruje jego wykonanie

11. powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Sejmu (po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej…) i jego zastępców (po zasięgnięciu opinii Szefa Kancelarii)

12. podejmuje inne czynności wynikające z Regulaminu Sejmu

Sejm odwołuje Marszałka Sejmu bezwzględną większością głosów na wniosek złożony przez co najmniej 46 posłów i imiennie wskazujący kandydata na nowego Marszałka. Wicemarszałek odwoływany jest bezwzględną większością głosów na wniosek co najmniej 15 posłów.

W przypadku śmierci lub rezygnacji Marszałka Sejmu jego obowiązki, do czasu wyboru nowego Marszałka, sprawuje najstarszy wiekiem wicemarszałek.

Prezydium Sejmu

Prezydium Sejmu tworzą Marszałek Sejmu i wicemarszałkowie.

Funkcje Prezydium Sejmu:

1. ustala plan prac Sejmu (po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów)

2. ustala tzw. tygodnie posiedzeń, z wyprzedzeniem co najmniej trzymiesięcznym

3. dokonuje wykładni Regulaminu Sejmu (po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej…)

4. opiniuje sprawy wniesione przez Marszałka Sejmu

5. organizuje współpracę między komisjami sejmowymi i koordynuje ich działania

6. ustala zasady organizowania doradztwa naukowego na rzecz Sejmu

7. podejmuje inne czynności wynikające z regulaminu Sejmu.

W posiedzeniach Prezydium Sejmu bierze udział, z głosem doradczym Szef Kancelarii Sejmu oraz inne osoby zaproszone przez Marszałka Sejmu.

Konwent Seniorów

Jest organem zapewniającym współdziałanie klubów w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Sejmu. W skład Konwentu Seniorów wchodzą: Marszałek Sejmu, wicemarszałkowie, przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów poselskich oraz przedstawiciele porozumień klubów i kół poselskich (jeżeli zostały stworzone). W posiedzeniach Konwentu Seniorów bierze udział, z głosem doradczym, Szef Kancelarii Sejmu oraz inne osoby zaproszone przez Marszałka Sejmu.

Konwent Seniorów opiniuje w szczególności:

- projekty planów prac Sejmu,

- projekty porządku dziennego poszczególnych posiedzeń

- wnioski co do trybu dyskusji nad poszczególnymi punktami porządku dziennego

- wnioski co do wyboru przez Sejm jego organów

- zadania i przebieg pracy Kancelarii Sejmu

Konwent Seniorów jest zwoływany przez Marszałka Sejmu z jego własnej inicjatywy, z inicjatywy Prezydium Sejmu, lub na wniosek klubu poselskiego albo grupy 15 posłów. Z posiedzeń Konwentu Seniorów sporządza się zapis ustaleń.

Komisje sejmowe

Komisje sejmowe są organami powołanymi do rozpatrywania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu oraz do wyrażania opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady. Komisje sejmowe są również organami kontroli sejmowej w zakresie określonym Konstytucją i ustawami.

W Sejmie działa w tej chwili 26 komisji stałych:

a) Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych - sprawy administracji państwowej oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego

b) Komisja ds. Służb Specjalnych (max 9 posłów)

- opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących służb specjalnych,

- rozpatrywanie corocznych sprawozdań szefów służb,

- opiniowanie wniosków o powołanie i odwołanie poszczególnych osób na szefów służb,

- zapoznawanie się z informacjami o szczególnie istotnych wydarzeniach w działalności służb poprzez dostęp i wgląd do informacji, dokumentów i materiałów uzyskanych w wyniku wykonywania zadań służbowych,

- ocena współdziałania służb specjalnych z innymi służbami i organami w tym z Siłami Zbrojnymi

- ocena ochrony informacji niejawnych

- badanie skarg dotyczących działalności służb specjalnych

Posiedzenia Komisji są zamknięte. Uchwały Komisji zapadają bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

c) Komisja ds. Kontroli Państwowej

- sprawy działalności NIK oraz Państwowej Inspekcji Pracy

- opiniowanie rocznych planów pracy, budżetów i sprawozdań NIK i PIP

- opiniowanie wniosków dot. powołania i odwołania wiceprezesów NIK oraz członków Kolegium NIK

- opiniowanie projektu statutu NIK i PIP

- przeprowadzanie okresowych ocen działalności NIK i PIP

- sprawy działalności regionalnych izb obrachunkowych

d) Komisja ds. Unii Europejskiej (max 46 członków)

- sprawy związane z członkostwem Polski w UE w szczególności: opiniowanie projektów aktów prawnych UE, formułowanie zaleceń dla Rady Ministrów dot. stanowiska Polski w sprawie projektów aktów prawnych

e) Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży

- sprawy kształcenia i wychowania od okresu przedszkola aż po studia wyższe i kształcenie dorosłych

- doskonalenie zawodowe nauczycieli

- sprawy wypoczynku, kultury fizycznej i sportu dzieci i młodzieży

- polityka rozwoju nauki i postępu technicznego

- badania naukowe

- sprawy normalizacji, metrologii i jakości

- współpracy naukowej w kraju i za granicą

f) Komisja Etyki Poselskiej

- opracowanie „Zasad etyki poselskiej” oraz ich upowszechnianie

- rozpatrywanie spraw posłów zachowujących się niegodnie lub nieetycznie (możliwość zwrócenia posłowi uwagi, udzielenia upomnienia lub nagany)

- rozpatrywanie spraw wynikających z oświadczeń majątkowych posłów (na zamkniętych posiedzeniach)

W jej skład wchodzi po jednym przedstawicielu każdego klubu poselskiego. Powinni oni mieć nieposzlakowaną opinię i wysoki autorytet moralny.

g) Komisja Finansów Publicznych

- sprawy systemu pieniężnego, kredytowego i podatkowego

- sprawy płac i dochodów

- budżet i plany finansowe państwa

- fundusze celowe

- sprawy agencji i fundacji z udziałem Skarbu Państwa

- sprawy ubezpieczeń majątkowych oraz ceł i statystyki

h) Komisja Gospodarki

- sprawy polityki gospodarczej, w tym:

- restrukturyzacji,

- efektywności przemysłu,

- handlu międzynarodowego i wewnętrznego

- technologii

- inwestycji bezpośrednich i udziału kapitału zagranicznego

- samorządów pracowników i pracodawców

- tworzenie warunków rozwoju mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw

- rozwój rzemiosła i drobnej działalności gospodarczej

- działania antymonopolowe i ochrona praw konsumenta

i) Komisja Infrastruktury

- budownictwo

- gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa

- transport lądowy, powietrzny i wodny

- łączność radiowa i telefoniczna

- sieci komputerowe

- telekomunikacja i poczta

- geodezja i kartografia

- gospodarka morska

j) Komisja Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii

- innowacyjność

- informatyzacja i rozwój społeczeństwa informacyjnego

k) Komisja Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki

l) Komisja Kultury i Środków Przekazu

- polityka kulturalna i informacyjna państwa

- rozwój i upowszechnianie kultury i sztuki oraz prasy, radia i telewizji

- współpraca kulturalna z zagranicą

ł) Komisja Łączności z Polakami za Granicą

m) Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych

- utrzymanie dziedzictwa kulturowego mniejszości oraz ochrona ich praw

- realizacja zasad równego traktowania bez względu na pochodzenie i narodowość

n) Komisja Obrony Narodowej

- obrona państwa

- działalność sił zbrojnych i obrony cywilnej

- sprawy zakładów przemysłu obronnego

o) Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa

- ochrona środowiska i jego nieodnawialnych zasobów

- gospodarka wodna i drogi wodne śródlądowe

- meteorologia

- hydrologia, geologia i leśnictwo

p) Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej - badanie wniosków o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej (przed Trybunałem Stanu), podejmowanie uchwał w tym zakresie oraz przedstawianie Sejmowi sprawozdań z prowadzonych prac

q) Komisja Polityki Społecznej i Rodziny

- kształtowanie polityki społecznej państwa

- problemy socjalne

- ubezpieczenia społeczne i świadczenia socjalne

- pomoc społeczna

- komunalne budownictwo mieszkaniowe

- problemy osób niepełnosprawnych i kombatantów

- sprawy dotyczące funkcjonowania rodziny

- sprawy prawa pracy, w tym:

- bezpieczeństwo i higiena pracy,

- równe traktowanie w zatrudnieniu,

- systemy płac i kosztów utrzymania

- walka z bezrobociem

- rynek pracy

- ochrona praw pracowniczych

r) Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich

- wyrażenie przez Sejm zgody na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej, na aresztowanie lub zatrzymanie posła oraz wygaśnięcie jego mandatu

- działalność biur poselskich

- wykładnia i stosowanie Regulaminu Sejmu

- nadzór nad pracą Kancelarii Sejmu

s) Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi

- sprawy rolnictwa, ogrodnictwa, sadownictwa

- skup płodów rolnych

- hodowla

- rybołówstwo i przetwórstwo rybne

- organizacje rolników

t) Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej

- organizacja i funkcjonowanie struktur samorządu terytorialnego

- mienie i gospodarka komunalna

- zagospodarowanie przestrzenne

- rozwój regionów i polityka regionalna państwa

u) Komisja Skarbu Państwa - sprawy przekształcania form własności (głównie sektora państwowego) oraz nadzór nad własnością publiczną w gospodarce

v) Komisja Spraw Zagranicznych - polityka zagraniczna państwa

w) Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka

- przestrzeganie prawa i praworządność

- sprawy sądów, prokuratury, notariatu, adwokatury i obsługi prawnej

- przestrzeganie praw człowieka

y) Komisja Ustawodawcza

- problematyka legislacyjna i spójność prawa,

- rozpatrywanie projektów ustaw i uchwał o szczególnym znaczeniu prawnym lub bardzo złożonych

- sprawy związane z postępowaniem przed Trybunałem Konstytucyjnym oraz wynikające z jego orzecznictwa

z) Komisja Zdrowia - sprawy ochrony zdrowia

Sejm może powoływać i odwoływać komisje nadzwyczajne określając cel, zasady i tryb ich działania. Do zbadania określonej sprawy Sejm może powołać też komisję śledczą (na wniosek złożony przez co najmniej 46 posłów).

Skład poszczególnych komisji wybierany jest w drodze uchwały, na wniosek Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów. Pierwsze posiedzenie komisji zwołuje i prowadzi Marszałek Sejmu. Na tym posiedzeniu komisja wybiera ze swego grona przewodniczącego oraz jego zastępców (prezydium komisji).

Komisje sejmowe obradują na posiedzeniach kierowanych przez Prezydium Komisji. Zadania komisji sejmowych:

- rozpatrują projekty ustaw i uchwał oraz uchwały Senatu o poprawkach do ustaw a także wnioski Prezydenta o ponowne rozpatrzenie ustawy przez Sejm

- rozpatrują i opiniują założenia projektów ustaw i uchwał

- rozpatrują sprawozdania i informacje ministrów

- analizują działalność poszczególnych działów administracji rządowej

- rozpatrują sprawy związane z wprowadzeniem w życie projektów ustaw i uchwał

- opiniują wnioski Marszałka Sejmu w sprawie wyboru, powołania lub odwołania przez Sejm poszczególnych osób na określone stanowiska

Komisja uchwala dezyderaty, opinie, sprawozdania, a także projekty uchwał, rezolucji, apeli, oświadczeń lub deklaracji Sejmu. Komisja, w drodze uchwały, może przyjąć do wiadomości przedłożoną jej informację lub stanowisko.

Dezyderat zawiera postulaty komisji w określonych sprawach. Może być skierowany do: Rady Ministrów lub poszczególnych jej członków, Prezesa NIK, Prezesa NBP, Prokuratora Generalnego oraz Głównego Inspektora Pracy. Uchwalone dezyderaty przewodniczący komisji przedstawia Marszałkowi Sejmu, który przesyła je odpowiednim organom. Organy te mają obowiązek pisemnie ustosunkować się do niego w ciągu 30 dni. W razie nieotrzymania odpowiedzi lub gdy odpowiedź jest niesatysfakcjonująca, komisja może ponowić dezyderat, przedstawić Marszałkowi wniosek o zwrócenie odpowiedzi jako niezadowalającej lub przedłożyć Sejmowi projekt odpowiedniej uchwały bądź rezolucji.

Opinia zawiera stanowisko w określonej sprawie. Komisja może przedstawić opinię wszystkim urzędom centralnym i instytucjom państwowym.

Sprawozdania komisji zawierają wyniki kontroli dotyczących wprowadzania w życie i wykonywania ustaw i uchwał, które są przeprowadzane przez komisje sejmowe. Sprawozdania takie przekazuje się Marszałkowi Sejmu, który następnie doręcza je posłom. Sprawozdania mogą być przedmiotem obrad na posiedzeniu Sejmu.

Sprawozdania mogą również dotyczyć spraw przekazanych komisji do rozpatrzenia przez Sejm, Marszałka Sejmu lub Prezydium Sejmu.

Uchwały komisji zapadają co do zasady zwykłą większością głosów w obecności co najmniej 1/3 liczby członków komisji.

Komisje mogą ze swojego składu powołać również podkomisje, określając ich skład oraz zakres działania. Powołanie podkomisji stałej wymaga zgody Prezydium Sejmu.

Sejm obraduje na posiedzeniach. Przedmiotem obrad na posiedzeniach jest w szczególności:

- wybór Marszałka, wicemarszałków i sekretarzy Sejmu oraz komisji sejmowych

- powoływanie i odwoływanie:

• Prezesa
  

• 
  
  

• Prezesa
  

• Prezesa
  

• 
  

• sędziów
  

• członków
  

• zastępców przewodniczącego i członków Trybunału Stanu

• członków Rady Polityki Pieniężnej
  

• posłów - członków Krajowej Rady Sądownictwa
  

- orędzia Prezydenta

- projekty ustaw i uchwał Sejmu

- uchwały Senatu o wprowadzeniu poprawek do projektów ustaw

- wnioski Prezydenta w sprawie ponownego rozpatrzenia uchwalonej ustawy

- projekty ustawy budżetowej i innych planów finansowych państwa, a także sprawozdania z ich wykonania wraz z wnioskiem w przedmiocie absolutorium

- expose Prezesa Rady Ministrów wraz z wnioskiem o wotum zaufania

- wybór Rady Ministrów w przypadku niepowołania Premiera desygnowanego przez Prezydenta

- wnioski o wyrażenie wotum nieufności Radzie Ministrów lub ministrom

- uwagi i analizy NIK dotyczące działalności Rady Ministrów

- coroczne sprawozdania i informacje organów państwowych (TK, RPO, RPD, KRS, KRRIT, Pierwszego Prezesa SN, Prezesa NBP)

- okresowe informacje Rady Ministrów o udziale Polski w pracach UE

- sprawy związane z wprowadzeniem w życie projektów ustaw i uchwał

- informacje bieżące i pytania w sprawach bieżących

Sejm decyduje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i o zawarciu pokoju. Sejm może podjąć uchwałę o stanie wojny jedynie w razie zbrojnej napaści na terytorium RP lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Jeżeli Sejm nie może się zebrać, o stanie wojny postanawia Prezydent.

W razie zawiadomienia Sejmu przez Premiera o zamiarze przedłożenia Prezydentowi do ratyfikacji umowy międzynarodowej, której ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Marszałek Sejmu zarządza drukowanie zawiadomienia wraz z tekstem umowy oraz doręczenie ich posłom. Zawiadomienie jest też niezwłocznie kierowane do Komisji Spraw Zagranicznych celem zajęcia stanowiska co do trybu ratyfikacji umowy. Poseł ma prawo zgłosić do komisji zastrzeżenia co do wybranej formy ratyfikacji wraz z pisemnym uzasadnieniem. Komisja (po rozpatrzeniu zastrzeżeń) przedstawia sprawozdanie, które zawiera wniosek o przyjęcie zawiadomienia Premiera bez zastrzeżeń lub o wyrażenie przez Sejm negatywnej opinii co do formy ratyfikacji umowy (wraz z projektem uchwały w tej sprawie).

Jeżeli Sejm nie podejmie uchwały wyrażającej negatywną opinię, co do trybu ratyfikacji umowy, uznaje się, że przyjął on zawiadomienie Premiera bez zastrzeżeń.

W posiedzeniach Sejmu może uczestniczyć Prezydent, gdy uzna to za celowe. Obowiązkowo w posiedzeniach Sejmu uczestniczą członkowie Rady Ministrów oraz Prezes Najwyższej Izby Kontroli lub delegowani przez nich pełnomocni zastępcy.

Posiedzenia Sejmu są jawne, tzn:

- terminy i przedmiot posiedzeń są podawane wcześniej do publicznej wiadomości

- prasa, radio i telewizja sporządzają sprawozdania z posiedzeń Sejmu

- publiczność ma możliwość obserwowania obrad Sejmu.

Na wniosek Prezydium Sejmu lub co najmniej 30 posłów może uchwalić tajność obrad, jeżeli wymaga tego dobro państwa. Uchwałą o tajności obrad zapada bez udziału publiczności bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.

Obradami Sejmu kieruje Marszałek Sejmu lub w jego zastępstwie wicemarszałek, przy pomocy dwóch sekretarzy Sejmu. Marszałek Sejmu udziela głosu w sprawach objętych porządkiem dziennym posiedzenia. Posłowie chcący zabrać głos zapisują się u sekretarza Sejmu prowadzącego listę mówców.

Przemówienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 10 minut, z wyjątkiem wystąpień klubowych, które nie mogą przekraczać 20 minut. Marszałek Sejmu w porozumieniu z Konwentem Seniorów może ustalić inny czas przemówień i przedstawić do zatwierdzenia Sejmowi. W debacie nad daną sprawą poseł może zabrać głos tylko 2 razy, przy czym drugie wystąpienie nie może być dłuższe niż 5 minut. Marszałek Sejmu może zezwolić na kolejne lub dłuższe wystąpienia.

Marszałek Sejmu udziela głosu poza porządkiem dziennym lub w związku z dyskusją jedynie dla zgłoszenia wniosków formalnych lub sprostowania.

Wnioski formalne mogą dotyczyć:

- przerwania, odroczenia lub zamknięcia posiedzenia

- uchwalenia tajności posiedzenia

- zamknięcia listy mówców

- zamknięcia dyskusji

- przejścia do porządku dziennego

- odesłania do komisji

- głosowania bez dyskusji lub odroczenia dyskusji

- zmian w sposobie prowadzenia dyskusji lub głosowania

- ograniczenia czasu przemówień

- stwierdzenia quorum

- przeliczenia głosów

Marszałek Sejmu udziela głosu Prezydentowi na jego życzenie poza porządkiem dziennym w celu wygłoszenia orędzia. Nad orędziem nie przeprowadza się dyskusji. Poza kolejnością mogą również przemawiać inni zaproszeni przedstawiciele urzędów państwowych. Z wyjątkiem tych osób, po wyczerpaniu listy mówców, przemawiać może jedynie wnioskodawca, przedstawiciel Komisji Ustawodawczej oraz sprawozdawca. Następnie Marszałek Sejmu zamyka dyskusję.

Po zamknięciu dyskusji Marszałek Sejmu oznajmia, że Sejm przystępuje do głosowania. Od tej chwili głos można zabierać tylko dla zgłoszenia lub uzasadnienia wniosku formalnego o sposobie lub porządku głosowania i to jedynie przed wezwaniem posłów przez Marszałka do głosowania.

Głosowanie jest jawne i odbywa się poprzez:

• podniesienie ręki przy równoczesnym wykorzystaniu urządzenia do liczenia głosów

• użycie kart do głosowania podpisanych imieniem i nazwiskiem (głosowanie imienne)

W razie niemożności zastosowania urządzenia liczącego głosy, głosowanie przeprowadza się przez podniesienie ręki i obliczenie głosów przez sekretarzy.

O przeprowadzeniu głosowania imiennego Sejm decyduje większością głosów na wniosek Marszałka Sejmu lub co najmniej 30 posłów.

W razie gdy wynik głosowania budzi wątpliwości, na pisemny wniosek co najmniej 30 posłów, można dokonać reasumpcji głosowania (na tym samym posiedzeniu). Reasumpcji nie podlegają wyniki głosowania imiennego.

Posłowie mogą kierować do członków Rady Ministrów interpelacje, wnioski o przedstawienie informacji bieżących i zapytania poselskie. Członkowie RM mają obowiązek odpowiedzieć na nie w ciągu 21 dni, a w sprawach bieżących na każdym posiedzeniu Sejmu.

Posłowi przysługuje prawo złożenia interpelacji w sprawach o zasadniczym charakterze odnoszących się do problemów związanych z polityką państwa. Interpelacja powinna zawierać krótkie przedstawienie stanu faktycznego oraz wynikające z tego pytania. Powinna być skierowana zgodnie z właściwością interpolowanego. Interpelację składa się na piśmie do Marszałka Sejmu. Prezydium Sejmu może zażądać skreślenia z interpelacji zwrotów sprzecznych z zasadami etyki poselskiej. Marszałek Sejmu niezwłocznie przesyła interpelację właściwemu organowi (interpolowanemu). Odpowiedź jest udzielana pisemnie w terminie 21 dni od otrzymania interpelacji.

Klubowi lub grupie co najmniej 15 posłów przysługuje prawo wniosku o przedstawienie w Sejmie przez członka Rady Ministrów informacji bieżącej. Rozpatrzenie informacji na posiedzeniu Sejmu obejmuje przedstawienie uzasadnienia wniosku przez przedstawiciela wnioskodawcy (max 5 minut) oraz udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów (max 10 minut).

Zapytania poselskie składa się w sprawach o charakterze jednostkowym dotyczących prowadzonej przez Radę Ministrów polityki wewnętrznej i zagranicznej oraz zadań publicznych realizowanych przez administrację rządową.

Uchwały Sejmu

Projekt uchwały sejmowej może być wniesiony przez Prezydium Sejmu, komisję sejmową lub co najmniej 15 posłów. Uchwałę w sprawie ustanowienia danego roku rokiem osoby albo wydarzenia wnosi się do 31 października poprzedniego roku. Uchwałą z dnia 16 września 2011r. Sejm ustanowił rok 2012 rokiem Janusza Korczaka, Ignacego Kraszewskiego i ks. Piotra Skargi. Projekty uchwał składa się w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu. Do projektu uchwały powinno być dołączone uzasadnienie, jeżeli nakłada ona obowiązki na określone podmioty.

Rozpatrywanie projektów uchwał odbywa się w 2 czytaniach. Pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu komisji, chyba że ważne względu wskazują, że powinno odbyć się w Sejmie. Projekty uchwał kieruje się do właściwych komisji, które przedstawiają Sejmowi wspólne sprawozdanie o projekcie. O powziętych przez Sejm uchwałach Marszałek Sejmu zawiadamia Prezydenta, Marszałka Senatu i Prezesa Rady Ministrów oraz przesyła im podpisane przez siebie teksty uchwał. Prezes Rady Ministrów zarządza ogłoszenie uchwały w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”, jeżeli Marszałek Sejmu tak postanowi.

W trybie przewidzianym dla uchwał Sejm może podejmować rezolucje - zawierające wezwanie określonego organu do podjęcia jednorazowego działania oraz deklaracje - zawierające zobowiązanie do określonego postępowania. Sejm może ponadto podejmować apele - wzywające do określonego zachowania się i oświadczenia - zawierające stanowisko w określonej sprawie.

Odpowiedzialność posłów

Za naruszenie lub niedopełnienie przez posła istotnych obowiązków dot. dodatkowego zatrudnienia i działalności gospodarczej, w drodze uchwały i po rozpatrzeniu opinii Komisji Regulaminowej…, Prezydium Sejmu może:

- zwrócić posłowi uwagę

- udzielić upomnienia

- udzielić nagany

Od ww. uchwały Prezydium Sejmu poseł może odwołać się w ciągu 14 dni do Sejmu. Sejm, po wysłuchaniu stron, może uchwałę uchylić lub utrzymać ją w mocy.

Za niewykonywanie innych obowiązków poselskich takie same kary może nałożyć na posła Komisja Regulaminowa…. Odwołanie składa się do Prezydium Sejmu.

W przypadku uniemożliwiania przez posła pracy Sejmu lub jego organów, Prezydium Sejmu może podjąć uchwałę o obniżeniu uposażenia lub diety posła do 50% na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.

Marszałek Sejmu zarządza również obniżenie uposażenia i/lub diety parlamentarnej:

- o 1/30 za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności na posiedzeniu Sejmu lub za niewzięcie w danym dniu udziału w więcej niż 1/5 głosowań

- o1/30 za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności na posiedzeniu komisji, jeżeli liczba tych nieobecności przekroczyła 1/5 liczby posiedzeń komisji w miesiącu.

Kancelaria Sejmu

Kancelaria Sejmu wykonuje zadania organizacyjno-techniczne i doradcze związane z działalnością Sejmu i jego organów. Kieruje nią Szef Kancelarii Sejmu przy pomocy nie więcej niż 2 zastępców. Szefa Kancelarii powołuje Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej… Zastępców Szef Kancelarii powołuje Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Szefa Kancelarii Sejmu.

System Informacyjny Sejmu to elektroniczny system przeznaczony do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania danych związanych z działalnością Sejmu i jego organów.

Senat

Pierwsze posiedzenie Senatu zwołuje Prezydent w ciągu 30 dni od dnia wyborów. Posiedzenie to otwiera Prezydent i powołuje na przewodniczącego najstarszego wiekiem senatora. Marszałek Senior przy pomocy sekretarzy pierwszego posiedzenia odbiera ślubowanie senatorskie oraz przeprowadza wybór Marszałka Senatu. Marszałek Senatu przeprowadza, przy pomocy sekretarzy pierwszego posiedzenia, wybór wicemarszałków Senatu oraz sekretarzy Senatu.

Posiedzenia i obrady Senatu

Senat obraduje na posiedzeniach. Prawo udziału w nich mają oprócz senatorów, Prezydent, Marszałek Sejmu, Prezes Rady ministrów oraz (na posiedzeniach dot. budżetu) Prezes NIK.

Posiedzenia Senatu są jawne. Senat, na wniosek Marszałka Senatu lub co najmniej 10 senatorów, może (bezwzględną większością głosów) uchwalić tajność obrad, jeżeli wymaga tego dobro państwa.

Senatora obowiązuje obecność i czynny udział w posiedzeniach Senatu oraz organów, do których został wybrany. Senatorowi uczestniczącemu w posiedzeniu nie wolno uchylić się od udziału w głosowaniu. Obecność na posiedzeniu potwierdzana jest przez podpis na liście a także wydruki udziału w głosowaniu. Z ważnych przyczyn Marszałek Senatu może udzielić senatorowi (na jego wniosek) urlopu od wykonywania obowiązków (uposażenie i dieta mogą zostać zawieszone).

Obradami Senatu kieruje Marszałek Senatu przy pomocy 2 wyznaczonych przez siebie sekretarzy Senatu. Przewodniczący obradom dokonuje wykładni Regulaminu Senatu w toku obrad.

Przedmiotem obrad Senatu są w szczególności:

- ustawy uchwalone przez Sejm

- inicjatywy ustawodawcze Senatu i inne uchwały

- informacje Rady Ministrów o udziale Polski w pracach UE

- sprawozdania oraz informacje przedstawiane Senatowi przez:

* Trybunał Konstytucyjny

* Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego

* Rzecznika Praw Obywatelskich

* Rzecznika Praw Dziecka

* Krajową Radę Radiofonii i Telewizji

* Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej

Przemówienie sprawozdawcy komisji nie może trwać dłużej niż 20 minut, a przemówienie senatora w dyskusji - 10 minut, chyba że Marszałek Senatu, ze względu na wagę przedmiotu obrad dopuści dłuższy czas przemówień.

Marszałek Senatu czuwa nad przestrzeganiem w toku obrad Regulaminu Senatu oraz powagi i porządku na sali. Może on: przywołać senatora do porządku, „przywołać go do porządku z wpisaniem do protokołu” a nawet wykluczyć z posiedzenia (po wyczerpaniu innych środków).

Poza kolejnością mówców Marszałek udziela głosu Prezesowi Rady Ministrów i członkom Rady Ministrów ilekroć tego zażądają.

Po zamknięciu dyskusji lub wystąpieniu sprawozdawcy komisji, Marszałek Senatu oznajmia, że Senat przystępuje do głosowania. Od tej chwili można zabierać głos tylko w celu zgłoszenia lub uzasadnienia wniosku formalnego o sposobie lub porządku głosowania albo zadania sprawozdawcy pytań o wyjaśnienie treści głosowanej poprawki.

Głosowanie przeprowadza się przy pomocy aparatury elektronicznej. W przypadku awarii bądź na wniosek Marszałka Senatu albo co najmniej 20 senatorów głosowanie odbywa się bez użycia aparatury i polega na podniesieniu ręki (głosowanie jawne) albo użyciu podpisanych kart do głosowania (głosowanie imienne).

Porządek głosowania jest następujący:

1. głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy

2. głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek

3. głosowanie nad poprawkami do poszczególnych artykułów lub ustępów

Co do zasady Senat podejmuje uchwały zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

Odpowiedzialność senatorów

Sprawy senatorów, którym zarzuca się naruszenie lub niedopełnienie ważnych obowiązków rozpatruje Prezydium Senatu po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej…. W pozostałych sytuacjach sprawą zajmuje się wyłącznie Komisja Regulaminowa… Prezydium Senatu i Komisja Regulaminowa…po rozpatrzeniu sprawy może w drodze uchwały:

- zwrócić senatorowi uwagę i zobowiązać go do właściwego postępowania

- udzielić senatorowi upomnienia

- udzielić senatorowi nagany

Wniosek o wyrażenie przez Senat zgody na pociągniecie senatora do odpowiedzialności karnej Marszałek Senatu przekazuje Komisji Regulaminowej…, która po rozpatrzeniu sprawy uchwala sprawozdanie wraz z propozycją przyjęcia lub odrzucenia wniosku.

Wstępny wniosek o pociągnięcie senatora do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu Marszałek Senatu kieruje do Komisji Regulaminowej. W postępowaniu przed Komisją stosuje się przepisy Kodeksu Postępowania Karnego.. Komisje Regulaminowa przedstawia Senatowi sprawozdanie z przeprowadzonych prac wraz z wnioskiem o pociągnięcie senatora do odpowiedzialności bądź o umorzenie postępowania. Senat podejmuje uchwałę w tej sprawie bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

Senator ma obowiązek zgłosić swoją kandydaturę do jednej komisji stałej, ale może być członkiem nie więcej niż 2 komisji stałych. Może on brać udział w pracach innej komisji, lecz bez prawa głosowania.

Senatorowie mogą tworzyć kluby i koła senackie. Klub senacki liczy co najmniej 7 senatorów. Koło senackie - co najmniej 3 senatorów.. Senator może należeć tylko do jednego klubu lub koła senackiego. Kluby lub koła senackie mogą na zasadach porozumień ustanawiać wspólną reprezentację w Konwencie Seniorów.

Kompetencje Senatu:

Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na:

- powołanie

- powołanie i odwołanie

* Prezesa

*

*

* Prezesa

* Prezesa

Senat ponadto wybiera (powołuje) i odwołuje bezwzględną większością głosów:

* 2 senatorów do składu Krajowej Rady Sądownictwa

* 2 senatorów do składu Krajowej Rady Prokuratury

* członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

* 3 członków Rady Polityki Pieniężnej

* 2 członków Rady Instytutu Pamięci Narodowej

Wniosek w sprawie wyboru (powołania) i ww. osób może zgłosić co najmniej 7 senatorów.

Organami Senatu są:

- Marszałek Senatu

- Prezydium Sentatu

- Konwent Seniorów

- komisje Senatu

Senat wybiera ponadto ze swojego grona 6-8 sekretarzy, którzy prowadzą listę mówców i protokoły posiedzeń senatu, a także dokonują obliczania wyników głosowania i pełnią inne czynności zlecone przez Marszałka.

Marszałek Senatu

Senat wybiera Marszałka bezwzględną większością głosów, w głosowaniu tajnym, spośród kandydatów zgłoszonych przez co najmniej 10 senatorów. W tym samym trybie wybierani są wicemarszałkowie (nie więcej niż 4).

Odwołanie Marszałka odbywa się bezwzględną większością głosów, w głosowaniu tajnym na wniosek co najmniej 34 senatorów.

Marszałek Senatu:

1. stoi na straży praw i godności Senatu

2. reprezentuje Senat oraz prowadzi sprawy jego stosunków z Sejmem i innymi instytucjami

3. ustala plan pracy Senatu i projekt porządku obrad, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów

4. zwołuje posiedzenia Senatu i przewodniczy obradom

5. zarządza drukowanie ustaw uchwalonych przez Sejm oraz doręczenie ich senatorom

6. sprawuje nadzór nad terminowością prac Senatu i jego organów

7. sprawuje nadzór nad pracami komisji senackich i zleca im rozpatrzenie określonych spraw

8. zwołuje posiedzenia Prezydium Senatu, przewodniczy obradom i kieruje jego pracami

9. zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy jego obradom

10. czuwa nad wykonywaniem przez organy państwowe i samorządowe konstytucyjnych i ustawowych obowiązków wobec Senatu, jego organów i senatorów oraz dokonuje ocen tego wykonywania i oceny te przedstawia senatorom

11. udziela senatorom pomocy w wykonywaniu mandatu

12. sprawuje pieczę nad spokojem i porządkiem na terenie Senatu

13. ustala projekt budżetu Senatu po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich oraz Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą (w zakresie opieki nad Polonią)

14. nadaje, w drodze zarządzenia, statut Kancelarii Senatu oraz powołuje i odwołuje jej Szefa (po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu oraz Komisji Regulaminowej…)

15. podpisuje w imieniu Senatu pisma do adresatów zewnętrznych

Prezydium Senatu

Prezydium Senatu tworzą Marszałek i wicemarszałkowie.

Funkcje Prezydium Senatu:

a) dokonuje wykładni Regulaminu Senatu, po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej…

b) zleca komisjom rozpatrzenie spraw w określonym zakresie

c) ustala zasady organizowania doradztwa naukowego na rzecz Senatu

d) czuwa nad wykonywaniem przez senatorów ich obowiązków

e) opiniuje sprawy wniesione przez Marszałka Senatu

Konwent Seniorów

Konwent Seniorów jest organem zapewniającym współdziałanie klubów i kół senackich w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Senatu.

Tworzą go: Marszałek, wicemarszałkowie oraz przedstawiciele klubów i porozumień senackich, a także klubów parlamentarnych, jeżeli skupiają co najmniej 7 senatorów. Zwołuje go Marszałek Senatu z inicjatywy własnej, Prezydium Senatu lub na wniosek klubu albo porozumienia senackiego.

Szczegółowe zadania Konwentu Seniorów:

- opiniowanie projektów porządku obrad Senatu, planu pracy i terminów posiedzeń

- wskazywanie potrzebnych inicjatyw ustawodawczych

- rozpatrywanie i przedstawianie wniosków w sprawie sposobu prowadzenia dyskusji lub obrad Senatu

- rozpatrywanie innych spraw przedstawionych przez Marszałka, Prezydium lub przedstawicieli klubów

Komisje senackie

Komisje Senatu są organami powołanymi do rozpatrywania i opracowywania spraw z własnej inicjatywy oraz przekazanych im przez Senat, Marszałka Senatu lub Prezydium Senatu. Komisje przedstawiają Senatowi sprawozdania dotyczące ustaw uchwalonych przez Sejm. Zajmują również stanowiska, co do prawidłowości wprowadzania w życie i sposobu wykonywania ustaw.

Senat powołuje określone komisje stałe oraz może powołać komisje nadzwyczajne do realizacji określonych zadań. Projekty uchwał w sprawie powołania i rozwiązania komisji a także ustalenia ich składów przygotowuje Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich.

W Senacie działa obecnie 16 komisji stałych

1. Komisja Budżetu i Finansów Publicznych

- system finansowy państwa (polityka pieniężna, dochody i wydatki państwa, fundusze celowe, kontrola skarbowa)

- rachunkowość

- prawo dewizowe

- funkcjonowanie rynku finansowego (w tym bankowość, ubezpieczenia, fundusze inwest.)

2. Komisja Gospodarki Narodowej

- polityka gospodarcza państwa

- zasady kształtowania stosunków własnościowych

- restrukturyzacja gospodarki

- sprawy Skarbu Państwa i przedsiębiorstw państwowych

- działania antymonopolistyczne

- gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa

- budownictwo, transport, łączność

- informatyzacja

- gospodarka morska

- górnictwo i energetyka

- turystyka

3. Komisja Kultury i Środków Przekazu

- kultura i sztuka

- rozwój twórczości i upowszechnianie kultury

- ochrona dziedzictwa kulturowego

- współpraca kulturalna z zagranicą

- etyka mediów

4. Komisja Nauki, Edukacji i Sportu

- organizacja i rozwój badań naukowych

- system kształcenia i wychowania

- doskonalenie zawodowe nauczycieli i kadry naukowej

- sprawy dzieci i młodzieży oraz poradnictwo zawodowe

- kultura fizyczna i sport

- organizacja instytucji naukowych i oświatowych

5. Komisja Obrony Narodowej

- obronność i bezpieczeństwo państwa

- działalność sił zbrojnych

- przemysł zbrojeniowy

6. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji

- prawa i wolności obywatelskie i ich instytucjonalne gwarancje

- funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości

- bezpieczeństwo publiczne

- przestrzegania prawa i praw człowieka

- instytucje społeczeństwa obywatelskiego i organizacje pozarządowe

- rozpatrywanie petycji kierowanych do Senatu i jego organów

7. Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich

- rozpatrywanie wniosków dot. immunitetu parlamentarnego oraz wniosków o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu

- warunki wykonywania mandatu senatora oraz wygaśnięcie mandatu

- sprawy dotyczące wykonywania obowiązków przez senatorów

- sprawy etyki senatorskiej

- analiza oświadczeń majątkowych senatorów i przedstawienie wyników do Prezydium Senatu

- działalność biur senatorskich

- opinie w sprawie wykładni Regulaminu Senatu

8. Komisja Rodziny i Polityki Społecznej

- prawna ochrona rodziny

- problemy ekonomiczne, mieszkaniowe i wychowawcze rodzin

- polityka socjalna państwa i prawo pracy

- system ubezpieczeń społecznych

- problemy osób niepełnosprawnych

9. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi

- produkcja rolnicza i przetwórstwo artykułów rolnych

- restrukturyzacja i modernizacja rolnictwa

- infrastruktura terenów wiejskich

- problemy finansowe rolnictwa i przemysłu przetwórczego

- handel zagraniczny artykułami rolnymi i żywnością

- organizacje i instytucje rolnicze

10. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej

- organizacja i funkcjonowanie samorządu terytorialnego oraz administracji publicznej

- rozwój regionalny

- finanse samorządu terytorialnego

- gospodarka mieniem komunalnym

- stosunki państwa z kościołami

- sprawy mniejszości narodowych, etnicznych i językowych

11. Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą

12. Komisja Spraw Unii Europejskiej

- funkcjonowanie UE oraz członkostwo Polski w niej

- opiniowanie dokumentów przedkładanych Marszałkowi Senatu w sprawach związanych z członkostwem Polski w UE

- rozpatrywanie inicjatyw uchwałodawczych Senatu w sprawie jw.

- opiniowanie projektów umów międzynarodowych, których stroną jest UE lub państwa członkowskie

13. Komisja Spraw Zagranicznych

- polityka zagraniczna państwa

- kontakty międzyparlamentarne

- międzynarodowe stosunki gospodarcze

14. Komisja Środowiska

- kształtowanie i ochrona środowiska oraz zasobów naturalnych

- gospodarka wodna i geologia

- leśnictwo i łowiectwo

- edukacja ekologiczna

- atomistyka i ochrona radiologiczna

- współpraca zagraniczna w zakresie ekologii

15. Komisja Ustawodawcza

- ogólna problematyka legislacyjna i spójności prawa

- analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego

16. Komisja Zdrowia

- promocja zdrowia i profilaktyka

- organizacja ochrony zdrowia

- współpraca z zagranicą w zakresie zdrowia

Pierwsze posiedzenie komisji zwołuje i prowadzi Marszałek Senatu. Na posiedzeniu tym komisja wybiera ze swojego składu przewodniczącego komisji i jego zastępcę. Posiedzenia komisji odbywają się w terminach określonych przez samą komisję lub jej przewodniczącego. Na wniosek Marszałka Senatu, Prezydium Senatu lub ¼ liczby członków komisji przewodniczący jest obowiązany zwołać posiedzenie w celu rozpatrzenia określonej sprawy.

W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć mogą uczestniczyć senatorowie niebędący jej członkami (bez prawa udziału w głosowaniu), jak również: posłowie, przedstawiciele rządu i administracji rządowej a także posłowie do Parlamentu Europejskiego oraz podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową.

Uchwały komisji zapadają większością głosów w obecności co najmniej 1/3 jej członków. W głosowaniu innym niż dotyczące projektu ustawy, w przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego komisji.

Komisje mogą ze swojego składu powołać podkomisje, określając ich skład i zakres działania. Powołanie podkomisji stałej wymaga zgody Marszałka Senatu podjętej po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu.

Na zakończenie kadencji komisja sporządza sprawozdanie ze swojej działalności.

Kancelaria Senatu:

Kancelaria Senatu wykonuje zadania organizacyjno - techniczne związane z działalnością Senatu i jego organów oraz udziela pomocy senatorom w wykonywaniu mandatu.

Do zakresu działania Kancelarii Senatu należy w szczególności:

- przygotowywanie i przedstawianie Marszałkowi oraz Prezydium Senatu wniosków opinii i uwag w sprawach będących przedmiotem prac Senatu

- dbanie o zachowanie terminów i porządku obrad Senatu oraz komisji oraz o stosowanie Regulaminu Senatu

- gromadzenie i udostępnianie materiałów dla senatorów i organów Senatu

- koordynowanie prac ekspertów senackich

- realizowanie prawa obywateli do dostępu do informacji o działalności Senatu

- zapewnienie organizacyjnych i technicznych warunków działania Senatu i jego organów

- przygotowanie projektu budżetu Kancelarii oraz sprawozdanie z jego wykonania

Kancelarią Senatu kieruje Szef Kancelarii, który jest zwierzchnikiem służbowym wszystkich pracowników Kancelarii.

20

---