Zagadnienia na pato:
1. Przedmiot i zakres patologii społecznej
- Patologa społeczna (patos - cierpienie, logos - nauka) - nauka o cierpieniu;
- należy do nauk prakseologicznych.
- aksjologia patologii - powinno być tak, żeby były chronione wartości cywilizacji łacińskiej
- Nauki formalne - logika, matematyka - podstawą wiedzy są aksjomaty, „załóżmy, że…”
- Nauki empiryczne - podstawą wiedzy są obserwacje, spostrzeżenia, indukcje, hipotezy, weryfikacja hipotez:
humanistyczne- przedmiotem badań jest świat stworzony przez człowieka
diagnostyczne: jak jest?
Prakseologiczne (praktyczne):
¨ warstwa diagnostyczna : jak jest?
¨ warstwa aksjologii : jak powinno być?
¨ warstwa prakseologii : co zrobić by było tak, jak powinno być?
-Zakres patologii społecznej w aspekcie historycznym: najwcześniej zajęła się odchyleniami na tle seksualnym, później badaniami nad patologią w rodzinie i nagannymi zjawiskami w środowisku lokalnym - alkohol, prostytucja i narkotyki. Badania najnowsze dotyczą badania instytucji (po eksperymencie Zimbardo) oraz terroryzmu.
- def. A. Lipki: "Pod pojęciem patologia społeczna rozumie się określony stan postaw, zachowań i sytuacji życiowych, (...) które są szkodliwe dla historycznie uwarunkowanego postępu i powodują ujemne następstwa dla wszechstronnego rozwoju jednostki, grupy lub całego społeczeństwa, a polegają na nieprzestrzeganiu obowiązujących przepisów prawa, norm moralnych, obyczajowych i kulturowych oraz na odrzucaniu lub nieposzanowaniu wartości obiektywnie zgodnych z interesami jednostki i ogółu obywateli na określonym etapie rozwoju kraju."
- Doprecyzowanie pola badań (3 kierunki):
è J. Malc - tylko takie zjawiska są przedmiotem badań, które przynoszą szkodę społeczeństwu odnośnie życia, zdrowia i mienia
è J. Jasiński - doprecyzowanie w kierunku szkody masowej, zjawiska patologii muszą godzić w społecznie uznawane wartości
è A. Podgórecki - do badań zjawisk patologii zaproponował hipotezę trójpłaszczyznową działania normy; zjawiska patologii wyrastają z 3 płaszczyzn (zmiennych):
zmienna osobowościowa (wiek, płeć, stan cywilny, system wartości, stratyfikacja,typ układu nerwowego),
podkulturowa (system grup społeczeństwa wychowującego)
ustrojowa.
- Przedmiot patologii społecznej - takie formy ludzkiej aktywności, które postrzegane są jako: społeczne zło, zaburzenie ładu społecznego a także są społecznie nieakceptowane. Patologię społeczną definiuje się jako negatywne zjawisko społeczne, które charakteryzują następujące cechy: naruszenie norm i wartości, destruktywność zachowania (mierzoną skalą potępienia społecznego), występowanie w większej zbiorowości (lub w skali masowej), konieczność wykorzystania zbiorowej siły - w celu poradzenia sobie z tym problemem
2. Pojęcie dewiacji
- Pojęcie "dewiacja" pochodzi od łac. Deviatio - zboczenie (z drogi), deviare - zejść z drogi (na manowce). M. Filipiak wskazując na wieloznaczność tego terminu przytacza 3 sposoby jego rozumienia:
a. zboczenie (np. z drogi prawości, zboczenia seksualne, stręczycielstwo);
b. przejaw jakiegoś “odchylenia” (np. od uznawanych wzorców społecznych, normalności, przestępczość);
c. błądzenie (np. poprzez odrzucanie pewnych powszechnie akceptowanych wartości i prezentowanie postawy nonkonformistycznej).
- „zachowanie poszczególnych jednostek lub zbiorów ludzi niezgodne ze społecznymi wzorami obowiązującymi ludzi poszczególnych kategorii w określonych systemach społecznych” M. Filipiak
- Zachowania dewiacyjne nie są jednoznacznie interpretowane i ich określenie jest zależne od przyjętych systemów normatywnych w danym społeczeństwie.
- Według Beckera dewiacja ma zawsze związek z mniej lub bardziej zamaskowanym społecznie zachowaniem, naruszającym jakieś normy
- Lemert - Dewiacja pierwotna polega na przekroczeniu przez jednostkę normy, nierzadko w wyniku zadziałania pewnych mechanizmów zewnętrznych. Dewiacja wtórna rozpoczyna się z chwilą pojawienia się reakcji społecznej na owe naruszenie normy i stanowi właściwy proces stygmatyzowania (naznaczania). Cechą charakterystyczną tego procesu jest to, że jednostka zaczyna reagować na to, co na jej temat sądzą i głoszą inni ludzie. Nierzadko efektem jest dostosowanie się do owych ocen, które wyznaczają status dewianta.
3. Pojęcie i elementy zmiennej ustrojowej
- podkulturowej
- osobowościowej
Hipoteza trójstopniowego działania normy Podgóreckiego, stwierdza, że zjawiska patologii społecznej możemy ująć w 3 płaszczyznach:
zmienne osobowościowe - wiek, płeć, stan cywilny, typ systemu nerwowego; to co indywidualne w człowieku
zmienna podkulturowa - łączy się z problem grup wychowujących w których uczestniczy jednostka, tj. jak reagujemy ze względu na grupę?
· Państwo - grupa terytorialna, przymusowa, formalna
· Naród - definiuje się przez kulturę, nie ma granic, nie może rozwijać się przez przymus, rozgrzesza się przez swoją atrakcyjność - np. zamerykanizowanie
· Kościół - grupa religijna
· Zawód - grupy celowe związane z określonym zawodem
· Łączą się one z grupą rodziny, rówieśniczą, sąsiedzką - czyli z grupami naturalnymi
· Media - instytucja wychowania pośredniego, o roli służebnej lub dominującej
· Szkoła - poprzez szkołę młoda osoba wchodzi w struktury państwa, Kościoła, pracy, grupy
!!! Cechy ważne dla zmiennej podkulturowej: W rodzinie uczymy się naturalnej hierarchii ważnych osób, natomiast grupa rówieśnicza jest naturalnym dawcą równości - musimy zawalczyć o swoje miejsce.
!!! Każda z tych grup może być źródłem patologii! (np. państwo anarchistyczne, fanatyzm religijny, pracoholizm lub bezrobocie, media jako samoistne źródło zła)
!!! Dewiacje możemy podzielić: teorie etiologiczne - dlaczego oni to robią?, teorie reakcji - dlaczego dane jednostki zostały uznane za takie które coś robią? I teorie kontroli - człowiek jest z natury zły i skłonny do złego, więc nie pytamy dlaczego coś robi tylko dlaczego czegoś nie robi? (ha! Bo chroni ich kontrola społeczna!)
4. charakterystyka elementów zmiennej ustrojowej
zmienna ustrojowa - ustrój to metoda organizacji życia społecznego którą dzielimy na 4 elementy
· IDEOLOGIA - istniejący w danej strukturze społecznej system przekonań mówiący co jest dobre, a co złe, co jest społecznym celem i jak powinno się do niego dążyć
Ideologia socjalizmu |
Ideologia kapitalizmu |
µ celem, dla którego działa jest równość, µ źródłem zła jest własność prywatna, ponieważ własność jest źródłem wyzysku µ rola organizatorska państwa - państwo-urzędnik µ rozbudowana biurokracja, jednostki są funkcjonariuszami państwa µ wszystko wspólne i regulowane przez państwo |
µ celem jest wolność µ środek prowadzący do wolności to własność prywatna i inicjatywa prywatna µ rozwijanie się różnych nurtów myślenia µ pomniejszenie roli państwa µ państwo - stróż nocny zajmuje się tymi dziedzinami (obrona, podatki, wymiar sprawiedliwości) którymi jednostka nie może sama się zająć µ wymaga od ludzi moralności (zaufanie do klienta) µ brak bogactwa to oznaka niemoralności µ rozwój przemysłu, tolerancja µ wyrósł na chrześcijaństwie |
· STRATYFIKACJA - istniejący w każdym społeczeństwie system proporcji biedy do bogactwa (klasy rządzącej)
a. znaczącą cześć społeczeństwa stanowią ludzie biedni, wąską część stanowi klasa średnia posiadająca jakąś własność, natomiast warstwa rządzącą to klasa polityczna. Podstawowe rodzaje patologii - czyny oparte o przemoc, prostytucja, pornografia, handel ludźmi, dużą rolę odgrywa mafia, korupcja; ogromne bezrobocie powoduje patologie; mężczyzna traci prestiż gdy nie może zapewnić pewnego statusu dla rodziny; klasa rządząca traktuje swoje stanowisko jako drogę do wzbogacenia się; np. Ameryka Łacińska
b. kapitalizm demokratyczny. Klasa średnia jest warstwą podstawową, stosunkowo wąska jest warstwa biedna i rządząca. Np. USA, Europa zachodnia; Biedni żyją z zasiłku; duża waga wychowania młodego pokolenia; przestępczość bankowa tzw. white collars, terroryzm
c. Kraje komunistyczne, np. Kuba, Korea Północna; nie ma klasy średniej - jest likwidowana ze względów ideologicznych, przez co kraje zapadają się gospodarczo
· ZMIENNA RYNKOWA/GOSPODARKI - sposób gospodarowania; Rynek działa tylko w warunkach konkurencji (wielość podmiotów). Warunkiem zachowania konkurencji może być tylko silne państwo. Duże formy gospodarczej współpracy ludzi:
Rynek |
Biurokracja |
µ można podzielić na trzy warstwy: ¨ rynek finansowy ¨ rynek pracy ¨ rynek towarów i usług µ tą strukturą z jednej strony rządzi prawo, z drugiej dolar; nad całością rządzi prawo podaży i popytu żeby to działało musi być dobre prawo, czyli takie, które podtrzymuje konkurencję µ niebezpieczeństwa likwidujące konkurencje: ¨ monopol - jeden podmiot na rynku, który dyktuje ceny ¨ mafia - bez zakamuflowania |
µ pewne segmenty gospodarki muszą być zarządzane przez zasady prawne µ prawo w dziedzinie biurokracji ma tworzyć jasne przepisy µ można podzielić na trzy warstwy: ¨ wojskowe ¨ prokuratorskie ¨ policyjne |
FORMA RZĄDU - dyktatura i demokracja
a. Dyktatura - prawo to wola dyktatora, wszystko zakazane z wyjątkiem tego co dozwolone
b. Demokracja system przedstawicielski, w którym w drodze wyborów obywatele wybierają reprezentantów. Wszystko dozwolone za wyjątkiem tego co zakazane. Prawo to normy stanowione przez reprezentantów. Demokracja wypracowała swój model - model Monteskiusza, oparty na trójpodziale władzy:
µ ustawodawcza - parlamentarzyści - sejm;
µ wykonawcza - rząd, rada ministrów
µ sądownicza - sędziowie, prokuratura
Każda władza rozszerza się kosztem obywateli, dlatego powinny się one wzajemnie ograniczać. Dobór ludzi do parlamentu zależy od typu ordynacji:
µ większościowa - dzieli kraj na jednomandatowe okręgi i do sejmu wchodzi ten, kto wygrał na swoim terenie
µ proporcjonalna - okręgi wielomandatowe, do sejmu wchodzą reprezentanci
w takich proporcjach, w jakich ludzie głosowali na partię. Nie ma bezpośredniego związku miedzy wyborcom, a parlamentarzystą; miejsce na liście uzależnione jest od decyzji szefa partii
5. Wyjaśnij istotę powiązań między polami działań norm społ. wg. A. Podgóreckiego, wskaż czynniki zakłócające działanie tych elementów()
6. pojęcie i podział norm
Norma - wypowiedź sformułowaną w pewnym języku, która narzuca adresatom pewne obowiązki w pewnych okolicznościach, albo zawsze w każdej sytuacji. System norm to prawo. Podział norm:
µ normy moralne - mówią co jest dobre, a co złe; w kręgu cywilizacji łacińskiej jest to dekalog
µ normy obyczajowe - dla swojego obowiązywania nie mają innego wytłumaczenia jak tylko „tak się robi” lub „tak się nie robi”; w strukturze wytworzyło je doświadczenie pokoleń, są one elementem przetrwania grupy
µ normy prawne - sterowane przez państwo; w interesie tych norm państwo może stosować zinstytucjonalizowany przymus, tzw. sankcja skupiona; różni się od sankcji rozsianej, którą dysponują normy moralne i obyczajowe (wyrzuty sumienia, doświadczenie, ośmieszenie)
7. rzymskie pojęcie sprawiedliwości i prawa naturalnego
Sprawiedliwość - prawo ma być realizacją idei sprawiedliwości - niezłomna wola oddawania każdemu tego co mu się należy. Podstawą porządku społecznego jest umowa. Stała się ona też podstawą porządku normatywnego, prowadząc do konsekwencji w postaci zasad postępowania karnego. Podejście do prawa jako zagwarantowanych przez państwo umów wydzieliło nowoczesny porządek prawny, którego źródłem w naszej cywilizacji jest starożytny Rzym.
Prawa naturalne - wolność (jeśli nie mogę dokonać wyboru nie jestem wolny), własność (posiadanie tego co się wytworzyło, posiadanie dóbr), życie; prawo stanowiące przeciwwagę dla prawa stanowionego wynikające z przyrodzonych i odwiecznych zasad ludzkości, z samych właściwości natury ludzkiej np. umiejętności dokonywania wyborów
8. Wytłumacz paremie (łacińskie)
Dura lex sed lex - twarde prawo ale prawo
Do ut des - daję abyś dał
Lex retro non agit - prawo nie działa wstecz
Nullum crimen sine lege - nie ma przestępstwa bez ustawy
Pacta sunt servanda - umowa musi być dotrzymana
Testis unus, testis nulus - jeden świadek, żaden świadek
9. Scharakteryzuj pojęcie przestępstwa
Jest to intencjonalny czyn człowieka społecznie szkodliwy, zawiniony i zabroniony przez ustawę obowiązującą w chwili jego popełnienia (kk). Społeczna szkodliwość wiąże się z polityką, ponieważ państwo tworząc prawa musi opowiedzieć się za jakimś systemem wartości, tak więc szkodliwość zależy od każdorazowej polityki społecznej. Przestępstwo jest zbrodnią lub występkiem.
10. Okoliczności wyłączające winę(Kłos Klaudia)
nieletniość - poniżej 17 lat, w wyjątkowych wypadkach określonych przez kodeks po ukończeniu 15 lat może odpowiadać jak dorosły
niepoczytalność - osoba, która nie może pokierować swoim postępowaniem, ani rozpoznać znaczenia czynu
błąd - np. człowiek na polowaniu myśląc, że zabija dzika, zabija człowieka
rozkaz - zwalnia od odpowiedzialności, gdyż inaczej wojsko nie mogłoby funkcjonować
11. Okoliczności wyłączające bezprawność(Kłos Klaudia)
obrona konieczna - siłą odpiera się zamach na swoje dobro lub dobro publiczne; atak musi być bezpośredni i rzeczywisty; środki ataku i obrony powinny być proporcjonalne do siebie
stan wyższej konieczności - sytuacja, kiedy ratując jedno dobro poświęcamy dobro drugie; dobro poświęcane i ratowane muszą być w pewnej proporcji
zgoda pokrzywdzonego - „chcącemu nie dzieje się krzywda”; jak sama osoba chciała, to nie może składać skarg
ryzyko naukowe i naukowo-techniczne - uczony, który dokonuje ryzykownych eksperymentów nie będzie karany, gdy działał zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą i w ramach eksperymentu
czynności lecznicze - lekarz działający w ramach leczenia i zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą
12. Wyjaśnij pojęcia winy umyślnej i nieumyślnej
Wina to psychiczny stosunek sprawcy do winy.
A. Wina umyślna - „chcę i robię”; wina kwalifikowana - chcę i robię ze szczególnym okrucieństwem lub ze szczególnie niskich pobudek
B. Wina nieumyślna przybiera dwie formy: lekkomyślność (wiem, że mogą być złe następstwa, ale myślę, że tego uniknę) i niedbalstwo ( nie mam świadomości, ale wiem, że powinienem ją mieć)
|
13. istota i zakres prawa karnego ()
14. pojęcie przemocy - co najmniej 3 znane def. (Weronika S.)
Przemoc wg. Ireny Obuchowicz-kojarzy się z agresją, agresje określa się zależnie od tego czy bezpośrednie czy pośrednie przyniesie szkody, ma charakter intencjonalny lub nieintencjonalny. Podobnie jest z przemocą, nie zawsze stosująca ją osoba traktuje działanie jako przemoc, może to być w jego intencjach pomoc, skuteczna technika lub konieczny składnik wychowania lub warunki niezbędne do nauczania
Wg. Richarda Gellesa i Strausa- trudności w definiowaniu przemocy wynikają stad, że nie jest to pojęcie ani kliniczne, ani naukowe lecz polityczne, dlatego jego rozumienie będzie się zmieniało wraz ze zmianą sytuacji społecznej.
Wg. Słownika socjologicznego- jeden z gł. obok groźby, środek przymusu, polega na użyciu siły fizycznej, przez jednostkę czy grupę, często wbrew obowiązującemu prawu, w celu zmuszenia jakiejś osoby czy członków grupy do określonego działania, czy też uniemożliwienie podjęcia działań lub do zaprzestania wykonywania czynności już rozpoczętej, także bezprawne narzucenie władzy.
Anna L. Ganley- zespół atakujących,nadzorujących i kontrolujących zachowań, obejmujących przemoc fizyczną, seksualną i emocjonalną. Jest to spójna całość, ciąg zachowań zamierzonych i instrumentalnych, których celem jest zniewolenie ofiary, wyeliminowanie jej suwerennych myśli i działań, podporządkowanie jej żądaniom i potrzebom sprawcy.
Wanda Sztander-takie działania, które niezależnie od formy upośledzają ostatecznie moc kogoś, kto jest obiektem. Taki jest też cel przemocy, czyniącej z człowieka istotę bezwolną.
Przy def. przemocy bierze się pod uwagę 3 podstawowe kryteria:
-rodzaj zachowania
-intencje
-skutki przemocy.
15. przemoc w teoriach:
Z Hołysta:
- Freuda- Energia związana z instynktem śmierci gromadzi się i musi zostać rozładowana. Instynkt ten jest wrodzony, a więc zachowania agresywne są częścią naszego biologicznego wyposażenia.
- Dollarda-Przyczyną zachowań agresywnych jest stan frustracji. Zachowania agresywne nie są jedyną możliwą reakcją na stan frustracji, ale genezą każdego takiego zachowania jest frustracja. Kara jest czynnikiem, który może zahamować pojawienie się zachowań agresywnych
- Mertona- teoria anomii. Anomia- stan rozbieżności między kulturowo określanymi celami a instytucjonalne określonymi środkami ich realizacji. Struktura społeczna uniemożliwia niektórym grupom osiąganie kulturowo wyznaczonych wartości w sposób zgodny ze społecznie wyznaczonymi normami. Taki stan powoduje napięcie, a długotrwałe napięcie może powodować agresję.
- Fromma- Wyróżnia on :
-obronne zachowania agresywne- biologicznie adaptacyjne, służące ochronie istotnych wartości życia i jednostki
-biologicznie dezadaptacyjne agresywne, określane jako destruktywność i okrucieństwo
16. wymień inne znane teorie przemocy
-Teoria Lorenza
-Teoria Berkowitza
17. formy (typy) organizacyjne przemocy fizycznej - krótka charakterystyka(Kasia)
Typologia Światowej Organizacji Zdrowia (Bińczycka- Anholcer):
1.przemoc skierowana przeciwko samemu sobie: samobójstwo, samouszkodzenie
2.przemoc przeciwko innym:
przemoc w rodzinie: najczęściej ma miejsce w domu; występuje jako molestowanie seksualne dzieci; przemoc seksualna wobec partnerów; przemoc wobec osób starszych
przemoc między osobami, które nie są ze sobą związane formalnie: przemoc wobec osób przypadkowych bez względu na wiek i płeć; są to akty agresji seksualnej; gwałty; przemoc fizyczna; zdarzenia te mają miejsce w szkole, w pracy, domach opieki społecznej, szpitalach i zakładach karnych
3.przemoc grupowa: dzieli się na społeczną, polityczną i ekonomiczną; są to przestępstwa zorganizowane, akty terrorystyczne, wojny i konflikty zbrojne
18. przemoc zimna i gorąca, podobieństwa, różnice(Kasia)
przemoc gorąca: wynika z frustracji; awantury, ataki złości, przemoc fizyczna, naładowana złością, gniewem i agresją; zwykle pojawia się nagle i stosunkowo szybko mija
przemoc chłodna: realizacja utrwalonego wzoru postępowania, której człowiek wcześniej się nauczył; premedytacja
z “Przemoc i agresja jako problem zdrowia publicznego” pod red. M.Bińczyckiej- Anholcer.
19. fazy cyklu przemocy w rodzinie(Natalia Szymańska)
1. Faza gwałtownej przemocy
2. Faza przemocy chłodnej
20. zdefiniuj syndrom sztokholmski()Daria Szulc się obija!
21. przedstaw różnicę między przymusem, a przemocą (Klaudia WoodChuckChuck)
Przemoc:
fizyczna, psychiczna
werbalna, niewerbalna
chłodna, gorąca
medialna
Jest to siła przeważająca, fizyczna, przewaga wykorzystywana do panowania nad kimś, bezprawnie narzucana władza, czyny dokonane z użyciem siły fizycznej- np. gwałt. Użycie siły w celu zrobienia komuś krzywdy.
Przymus:
W intencji wprowadzenia sprawiedliwości (państwo). Przymus w ujęciu prawa (wikipedia) : 1) są to środki prawne stosowane w celu zapewnienia przestrzegania prawa, przymuszające do zastosowania się do przepisu prawa lub do wyroku sądowego; 2) W prawie cywilnym przymus rozumiany jest jako wywarcie nielegalnego nacisku na osobę fizyczną i jako taki może być okolicznością powodującą nieważność czynności prawnej.
22. mechanizmy ułatwiające stosowanie przemocy(Kasia)
Mam coś takiego, to chyba to...
Trzy aspekty zniewalające ofiarę: cierpienie, sprawowanie kontroli, porządek
Gota - a nie chodzi o neutralizacje (pozbawienie przeciwnika ludzkich cech) i ujednolicenie (anonimowość, nierozpoznawanie ofiar) ?
23. cechy sprawcy i ofiary wg. Anny Pawełczyńskiej()
24. objaśnij skróty: AIDS, GRID, HIV, HTVL (Dorota Zabielska)
25. scharakteryzuj typy i stadia AIDS(Ilona Kulska)
26. hipotezy związane z obecnością HIV w populacji ludzkiej (Dorota Zabielska)
27. grupy ryzyka zakażeń HIV (Gosia Hasacz)
- homoseksualiści - większej ilości mężczyźni, którzy preferują kontakty odbytnicze- wszelkie ataki zewnętrzne powodują uszkodzenia a w nich rozwijają się wirusy. Duża różnorodność partnerów przyczynia się do przenoszenia choroby. Bardzo powszechna jest również prostytucja homoseksualna - stary mężczyzna kupuje sobie stosunki seksualne od mężczyzny młodego.
- osoby prowadzące swobodny tryb życia, głównie prostytutki i narkomanii ( seks bez zabezpieczeń )
- dzieci matek chorych na AIDS - najliczniej występuje to w Afryce
- hemofilia - osoba na nią chora - otrzymanie krwi która jest zakażona.
28. najważniejsze daty w rozwoju AIDS ( Nawrot Monika )
Pierwsza wzmnianka o AIDS pojawiła się w 1981 r w amerykańskim czasopiśmie, które donosiło o 5 chorych homoseksualistach. Następnie mówiono już o 101 chorych.
Pierwotna nazwa to GRID lecz w 1982 r zmieniono ją na AIDS.
W 1983 roku Gallo i Montagnur niezależnie od siebie znaleźli oni wirusa HIV w węzłach chłonnych; od tej pory przyjmuje się, że choroba ma charakter wirusowy
W 1984r. rozpoznano pierwsze przypadki zakażeń wśród osób nie homoseksualnych.
W 1985r. stworzono pierwsze testy które wskazywały seropozytywność.
W 1987r. zaczęto wytwarzać AZT.
W 1989r. WHO ogłosiło 1 grudnia jako Światowy Dzień Walki z AIDS
29. na czym polega szczególne niebezpieczeństwo związane z epidemią AIDS ()
30. cechy naturalnej seksualności wg. A. Kępińskiego. (Komar to jest zwierzę, kurwa jego mać..)
- rozmaitość bodźców seksualnych
- społeczny charakter
- zaprzeczenie związku endokryminologii a systemem nerwowym
- tajemnica
- wdrukowanie (ogromna rola pierwszych połączeń w sferze seksualnej
- związek czułości i seksualności dla celów macierzyństwa
- długa współrzędna czasowa
31. alkohol: pojęcie, wzory chemiczne, rodzaje +%, właściwości (M.Kostecka)
32. stopnie i objawy upojenia (M. Kostecka)
33. ostrzegawcze i pełne objawy uzależnienia (M. Kostecka)
34. choroby psychiczne w przebiegu uzależnienia (Nawrot Monika )
a) Psychoza Korsakowa (inaczej: alkoholowy zespół amnestyczny, zespół Wernickego-Korsakowa) występuje po wielu latach intensywnego picia, jako przejaw ciężkich zaburzeń metabolicznych. Istotną rolę w jej powstaniu odgrywa niedobór witamin z grupy B. Pierwsze doniesienia opisujące związek różnych zaburzeń psychicznych z polineuropatią (zapaleniem wielonerwowym) opublikował Korsakow w latach 1887-1891. Ścisły związek między encefalopatią Wernickego a zespołem Korsakowa zauważono w pierwszych latach XX wieku. Natomiast bliskie pokrewieństwo kliniczne tych dwóch chorób ustalił Bonhoeffer w 1904 roku.
Zdaniem wielu badaczy choroba Korsakowa jest psychicznym przejawem choroby Wernickego. Główne objawy psychozy Korsakowa to:
spowodowane uszkodzeniem ciał suteczkowatych mózgu, zaburzenia pamięci polegają głównie na występowaniu poważnych trudności lub na całkowitej niezdolności do przyswojenia sobie nowego materiału (uszkodzenie tzw. pamięci świeżej);
konfabulacje (zmyślone wydarzenia wypełniające luki pamięciowe);
dezorientacja w czasie i w miejscu;
zafałszowane poznawanie osób.
b) Otępienie alkoholowe - Postępujące lub przewlekłe zaburzenie współwystępujące z uzależnieniem od alkoholu, często pojawia się w 6. dekadzie życia. Oprócz działania samego alkoholu na rozwój tego zespołu wpływają także: urazy głowy, niedobory pokarmowe, następstwa uszkodzenia wątroby.
Charakteryzuje się upośledzeniem wielu wyższych funkcji korowych, m. in. pamięci, myślenia, orientacji, uczenia się, mowy.
Upośledzeniu funkcji poznawczych towarzyszy na ogół pogorszenie kontroli emocjonalnej, zaburzenia w sferze zachowań społecznych lub upośledzenie motywacji.
c) Zespół Otella to nic innego niż patologiczna zazdrość, często występująca u osób uzależnionych od alkoholu lub mających w inny sposób uszkodzony centralny układ nerwowy np. w postaci starczej psychozy. Przeważnie na to schorzenie cierpią mężczyźni, ale spotyka się również kobiety cierpiące na obłęd zazdrości.
Dominującym objawem są urojenia niewierności małżeńskiej, niekiedy dołączają się urojenia prześladowcze. Charakteryzuje je niedorzeczność podejrzeń, brak możliwości zmiany przekonania o zdradzie przez perswazję.
d) Majaczenie alkoholowe (majaczenie drżenne, delirium tremens, "biała gorączka"), jest najczęściej spotykaną psychozą alkoholową i występuje u ok. 5% uzależnionych. Po raz pierwszy zostało opisane w 1813 r. przez Suttona. Objawy majaczenia alkoholowego pojawiają się w czasie do 72 godzin od zaprzestania picia, kiedy poziom alkoholu we krwi gwałtownie spada. Zawsze towarzyszą one innym objawom zespołu abstynencyjnego. Najpierw pojawia się niepokój, lęk oraz bezsenność, do których dołączają się zaburzenia świadomości (dezorientacja co do miejsca i czasu), urojenia, złudzenia i omamy. Chory widzi ruchliwe, małe i wielkie zwierzęta, różne dziwne stwory, niezwykle twarze i postacie. Obrazy te są zwykle kolorowe i ruchliwe. Niejednokrotnie czuje i widzi chodzące po nim samym owady, robaki czy mrówki, czasem mówi o dziwnych smakach i zapachach. U osób majaczących można czasami wywołać objawy potwierdzające rozpoznanie np. objaw Liepmanna polegający na pojawianiu się omamów wzrokowych po uciśnięciu gałek ocznych; objaw Reichardta ("czystej kartki") polegający na tym, że chory czyta z niezapisanej kartki to, co sugeruje mu badający lub opisuje nieistniejący obrazek; objaw Aschaffenburga - pod wpływem sugestii chory rozmawia przez wyłączony telefon; objaw "nawlekania nitki" - zgodnie z sugestią chory nawleka nieistniejącą nitkę do nieistniejącej igły.
e) Ostra halucynoza alkoholowa (ostra omamica), opisana została w 1883 r. przez Kraepelina. Jest ona drugą co do częstości występowania psychozą alkoholową i towarzyszy innym objawom zespołu abstynencyjnego. Przez niektórych uważana jest za odmianę majaczenia alkoholowego.
Początek jest z reguły nagły. Najczęściej chory zaczyna słyszeć głosy, które grożą mu, wymyślają, czasami oskarżają, a kiedy indziej żywo dyskutują na jego temat, bądź nakazują co ma robić. Zdarza się, że nakazują popełnienie samobójstwa (chory słyszy np.: "powieś się... powieś się"), bądź zrobienie sobie jakiejś krzywdy, np. glos nakazuje odcięcie sobie ręki ("albo sobie utniesz rękę, albo ci urżniemy łeb"). W miarę trwania choroby mogą dołączyć się usystematyzowane urojenia, często prześladowcze, ściśle związane z zasłyszanymi treściami, np. przekonanie, że wrogowie organizują zamach na życie chorego, dysponują aparaturą podsłuchową, a nawet oddziaływają na niego poprzez ściany, sufit czy podłogę. Urojeniom towarzyszy na ogół niepokój, lęk, obniżenie nastroju. Zdarzają się zachowania agresywne i autoagresywne.
f) Stany depresyjne Mogą być przyczyna i skutkiem choroby alkoholowej. Alkohol może być początkowo „lekarstwem" na smutki i czarne widzenie świata. Potem, nawet jeśli depresja nie była przyczyną pijaństwa, alkohol przestaje spełniać taką funkcję. Bardzo szybko traci swoją magiczna moc i przemienia się w czarną chmurę zawieszoną nad całym życiem pijącego. Spycha chorego w coraz intensywniejsze stany depresji. W każdej postaci depresji pojawiają się, choćby przelotne, myśli samobójcze. Przy nasilonych objawach depresyjnych prawdopodobieństwo ich zrealizowania jest bardzo wysokie. Niektórzy badacze przyjmują, że 11%-21% uzależnionych od alkoholu osób dokonuje samobójstw. Należy przy tym pamiętać, że próba samobójcza najczęściej nie jest poprzedzana werbalnym sygnalizowaniem o zamiarze targnięcia się na własne życie. Jedno jest pewne - reakcji depresyjnych alkoholika nigdy nie należy lekceważyć, a wołając pomoc (np. pogotowie) zawsze trzeba informować o pojawiających się wypowiedziach czy zachowaniach samobójczych. Nie należy przy tym liczyć na to, że perswazje, czy „rozmowy na wesołe tematy" cokolwiek mogą zmienić.
g) Padaczka alkoholowa to zespół napadów drgawkowych występujących w trakcie trwania zespołu abstynencyjnego. Wizualnie napad przypomina napad padaczki - chory doświadcza nagłych napięć mięśni kończyn i twarzy, traci przytomność. Padaczka alkoholowa nie jest jednak padaczką sensu stricte, przyczyny padaczki alkoholowej to nie zaburzenia pracy biochemicznej mózgu na skutek jego uszkodzenia, lecz na skutek nadużywania alkoholu i nagłego przerwania picia, bądź mocnego zmniejszenia ilości dostarczanego do organizmu alkoholu. 35. formy profilaktyki ze szczególnym uwzględnieniem AA i ich mutacji (grygl)
Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA, ang. ACoA = Adult Children of Alcoholics lub ACA = Adult Children Anonymous) - samopomocowe grupy wsparcia działające na bazie przejętego z ruchu AA (po niewielkich adaptacjach) programu Dwunastu Kroków. Stworzono je z myślą o osobach, które dorastały w domu, gdzie przynajmniej jedno z rodziców było alkoholikiem i w związku z tym osoby te wykształciły cechy ułatwiające egzystowanie w takiej rodzinie, lecz wydatnie utrudniające życie poza nią. Opierają się na założeniu, że ludziom z określonymi problemami najlepiej pomogą w zdrowieniu spotkania z osobami o podobnych trudnościach.
Choć określenie "syndromu DDA" jest jedno, różne mogą być metody pracy nad usuwaniem skutków dorastania w "alkoholowym lub inny sposób dysfunkcyjnym domu":
1. Terapia indywidualna - w formie indywidualnych konsultacji z terapeutą (w warunkach polskich zwykle psychologiem, w Stanach Zjednoczonych bywa to często psychiatra), rozmowy o problemach, przeżywanych emocjach, z możliwością otrzymywania informacji zwrotnych oraz porad.
2. Terapia grupowa DDA pod kierunkiem terapeuty - grupę prowadzi zwykle odpowiednio wykwalifikowany psycholog, możliwe jest dzielenie się przez uczestników swoimi przeżyciami i problemami, zasięganie rad od terapeuty i otrzymywanie informacji zwrotnych od innych uczestników; w bardziej zaawansowanych formach możliwe jest także zadawanie prac pisemnych, praca w parach lub małych grupach, czy bardziej zaawansowane formy psychoterapii (np. psychodrama czy ustawienia).
W Polsce istnieje możliwość korzystania z obu form terapii w wersji płatnej albo całkowicie lub częściowo refundowanej przez ośrodki rządowe lub samorządowe (NFZ, PARPA, budżety gmin).
3. Uczestnictwo w mityngach DDA - "dzielenie się doświadczeniem, siłą i nadzieją", w połączeniu z pracą na programie 12 kroków DDA. Mityng jest grupą samopomocową: podczas spotkań możliwe jest korzystanie z doświadczeń innych uczestników, jednak bez możliwości udzielania rad, komentowania, czy przerywania wypowiedzi innych uczestników; prowadzącymi mityngi są zwykle osoby ze Wspólnoty DDA dysponujące największym doświadczeniem, zaangażowaniem lub "stażem zdrowienia"; jednym z warunków bezwzględnie obowiązującym na mityngach jest zachowanie anonimowości spotkanych tam osób oraz zasłyszanych spraw i zdarzeń.
36. istota 12 kroków i tradycji w zwalczaniu alkoholizmu ( Nawrot Monika )
zbiór zaleceń dla osoby uzależnionej, członka grupy samopomocowej 12 kroków, które systematycznie stosowane i wymieniane z innymi uczestnikami mają pomóc uczestnikowi wspólnoty wyzwolić się z uzależnienia
Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholu, że przestaliśmy kierować własnym życiem.
Uwierzyliśmy, że siła większa od nas samych może przywrócić nam zdrowie.
Postanowiliśmy powierzyć naszą wolę i nasze życie opiece Boga, jakkolwiek Go pojmujemy.
Zrobiliśmy gruntowny i odważny obrachunek moralny.
Wyznaliśmy Bogu, sobie i drugiemu człowiekowi istotę naszych błędów.
Staliśmy się całkowicie gotowi, aby Bóg uwolnił nas od wszystkich wad charakteru.
Zwróciliśmy się do Niego w pokorze, aby usunął nasze braki.
Zrobiliśmy listę osób, które skrzywdziliśmy i staliśmy się gotowi zadośćuczynić im wszystkim.
Zadośćuczyniliśmy osobiście wszystkim, wobec których było to możliwe, z wyjątkiem tych przypadków, gdy zraniłoby to ich lub innych.
Prowadziliśmy nadal obrachunek moralny, z miejsca przyznając się do popełnianych błędów.
Dążyliśmy poprzez modlitwę i medytację do coraz doskonalszej więzi z Bogiem, jakkolwiek Go pojmujemy, prosząc jedynie o poznanie Jego woli wobec nas oraz o siłę do jej spełnienia.
Przebudzeni duchowo w rezultacie tych kroków, staraliśmy się nieść posłanie innym alkoholikom i stosować te zasady we wszystkich naszych poczynaniach.
37. koalkoholizm - istota, cechy ( Maja)
38. opisz stadia “zaczarowanego koła zaprzeczeń” -wg. Kellermana
39. role domowników w rodzinie z problemem alkoholowym( Maja)
40. alkohol jako czynnik kryminogenny (Sanocka Ada)
41. narkomania - problemy definicyjne
42. etiologia narkomanii, (Sanocka Ada)
43. typy środków uzależniających i ich charakterystyka (..jak cię nie ujebie to nie może spać..)
1. Z czego się robi ?
2. Jak działa mała/duża dawka ?
3. Jaki typ uzależnienia ?
4. Jakie są objawy przedawkowania/ abstynencji ?
5. Czy można umrzeć ?
Środki tłumiące :
ALKOHOL
1. Ziemniaki, ziarna zbóż itp
2. Mała
- podwyższona aktywność
- głośne, odbiegające od normy zachowanie
- rozmowność
- senność
- zamknięcie się w sobie
- wrogość wobec otoczenia
- zaburzenie orientacji
- osłabienie refleksu
- utrudnione wysławianie się
Duża:
- przejaskrawione emocje
- huśtawka nastrojów
- niezdolność do wypowiadania myśli
- utrata kontroli ruchowej
- „przerwy w życiorysie”
- sen
- stupor
- śpiączka
3. Fizyczne i psychiczne
4. Przedawkowanie:
- stupor
- zimna i wilgotna skóra
- obniżona temperatura ciała
- przyspieszona czynność serca
- śpiączka
- śmierć
Abstynencja:
- drżenie, potliwość
- osłabienie
- niepokój
- bóle głowy, nudności i wymioty
- skurcze żołądka
- gwałtowne bicie serca
- omamy, majaczenie
- napady padaczkowe
5. TAK
LEKI NASENNE I USPAKAJAJĄCE
1. Z barbituranów
2. Mała:
- stan uspokojenia, odprężenie
- upośledzenie zapamiętywania
- przymglenie świadomości
- zamazane/podwójne widzenie
- utrata koordynacji ruchowej
- nudności, zaparcia, suchość w ustach
- czasami: podniecenie, euforia/ wrogość, depresja
Duża:
- wyraźne uspokojenie
- oszołomienie
- upośledzenie czynności ruchowych
- huśtawka nastrojów
- krótkotrwała niezdolność do zapamiętywania
- wrogie, niecelowe zachowania
3. Fizyczne i psychiczne
4. Przedawkowanie:
- powolny, płytki, nieregularny oddech
- reakcje paniczne
- drżenie
- depresja, huśtawka nastrojów
- nadwrażliwość na światło i dźwięk, drażliwość
- utrata łaknienia i spadek ciężaru ciała
Abstynencja:
- koszmary nocne, bezsenność
- reakcje paniczne
- drżenie
- depresja
- huśtawka nastrojów
- nadwrażliwość na światło i dźwięk
- spadek ciężaru ciała
5. NIE
ŚRODKI WZIEWNE
1. Azotyn amylu, azotyn butylenu, podtlenek azotu
2. Mała:
- senność/ euforia
- zawroty głowy, odrętwienie
- gadatliwość, zamazana mowa
- zaburzenia koordynacji ruchowej i osłabienie napięcia mięśniowego
- utrata łaknienia
- opóźnione czynności ruchowe
- zaburzona ocena sytuacji
- nadwrażliwość na światło
- bóle stawów, głowy, w klatce piersiowej
- stan zapalny i krwawienie z nosa
Duża:
- osłabienie mięśni
- trudności z chodzenie
- ubytek wagi
- drżenia
- uszkodzenia mózgu i nerwów
- uszkodzenie wątroby i nerek
3. Fizyczne i psychiczne
4. Przedawkowanie:
- sen, stupor
- uduszenie
- niewydolność serca
Abstynencja:
- niepokój, przygnębienie
- rozdrażnienie
- nudności
- drżenia
5. TAK
Środki pobudzające:
KOKAINA
1. z liści krasnodrzewu pospolitego
2. Mała:
- euforia
- wzmożona aktywność, niepodatność na zmęczenie
- brak łaknienia
- przyspieszenie czynności serca i podwyższone ciśnienie krwi
Duża:
- drżenia, pobudzenie
- wysokie ciśnienie krwi
- bóle głowy, bladość
- słabo wyczuwalny puls
- nudności i wymioty
- podwyższona temperatura ciała
- zimne poty
3. Fizyczne i psychiczne
4. Przedawkowanie:
- majaczenie
- drgawki
- utrata przytomności
- śmierć
Abstynencja:
- wyczerpanie
- depresja, niespokojny sen
- wzmożony apetyt po przebudzeniu
- głód narkotyku
5. TAK
AMFETAMINA
1. Amfetaminę można wyprodukować na dwa sposoby:
- W reakcji Leuckarta, czyli redukcyjnego aminowania benzylometyloketonu formamidem w obecności kwasu mrówkowego.
- Przez kondensację aldehydu benzoesowego z nitroetanem w obecności n-butyloaminy i redukcję powstałego β-nitrostyrenu glinowodorkiem litu do amfetaminy w bezwodnym THF lub eterze dietylowym.
Sole amfetaminy uzyskuje się w wyniku reakcji odpowiedniego kwasu w środowisku np. alkoholu etylowego lub propylowego w reakcji zobojętniania.
2. Mała:
- pobudzenie, niepokój
- zawroty głowy, bezsenność
- euforia, przypływ energii i gotowości do działania
- biegunka
- suchość w ustach, brak łaknienia
Duża:
- wyraźne ożywienie i euforia
- napływ sił fizycznych
- pobudzenie psychoruchowe
- przywidzenia
- omdlenie
- obfite pocenie się, gorączka
3. Psychiczne
4. Przedawkowanie:
- wysoka temperatura ciała, drgawki
- śpiączka
- krwawienie z naczyń mózgowych
- śmierć
Abstynencja:
- skrajne wyczerpanie
- wilczy apetyt
- drażliwość, przygnębienie, depresja
5. TAK
Halucogeny
MARIHUANA
1. wysuszone i czasem sfermentowane kwiatostany żeńskich roślin konopi
2. Mała:
- osłabienie hamulców wewnętrznych
- gadatliwość/ zamknięcie się w sobie, milczenie
- uczucie odprężenia
- senność
- dobre samopoczucie
- przyspieszone bicie serca
- suchość w ustach i gardle
Duża:
- halucynacje
- zaburzona ocena sytuacji i opóźniony czas reakcji
- zaburzone poczucie czasu
- urojenia, pobudzenie
- uczucie paniki
3. Psychiczne
4. Przedawkowanie: nie zdarza się
Abstynencja:
- zaburzenia snu
- utrata łaknienia
- drażliwość, nadpobudliwość
- pocenie się, lęk
- niestrawność
5. NIE
LSD, PSYLOCYBINA, MESKALINA I NARKOTYKI „AUTORSKIE”
1. Pejotl uzyskiwany z kaktusa meksykańskiego (meskalina), grzyby występujące w Meksyku i w Ameryce Środkowej (psylocybina), dwuetyloamid kwasu lizergowego (LSD)
2. Mała i duża (nie ma zmian zależnie od ilości):
- przyspieszona czynność serca
- podwyższone ciśnienie krwi
- podwyższona temperatura ciała
- drżenia, ślinotok, nudności
3. Psychiczne
4. Brak objawów przedawkowania/abstynencyjnych
5. NIE
PCP (FENCYKLIDYNA)
1. Bez sensu
2. Mała:
- euforia, uczucie odprężenia, podniecenia
- uczucie lekkości, „pływanie” w powietrzu
- zniekształcony odbiór miejsca i czasu
- lęk, pobudzenie ruchowe, urojenia o przykrej streści
- przerażenie, przymglenie świadomości
- „puste” spojrzenie
- niemożność mówienia, poczucie wyobcowania
Duża:
- niecelowe i dziwaczne zachowanie
- dezorientacja, niespójna mowa
- urojenia
- strach przed śmiercią, agresja
- ślinotok
- zmniejszone wydalanie moczu
3. Psychiczne
4. Przedawkowanie:
- śpiączka
- drgawki
- śmierć
Abstynencja: brak
5. TAK
OPIATY
1. Opium
2. Mała:
- euforia, dobre samopoczucie
- uczucie odprężenia, senność
- gadatliwość, wzmożona aktywność
- uczucie oszołomienia
- niezdolność do koncentracji
- apatia
- zwiększone wydalanie moczu
- nudności, wymioty
- potliwość
- słabsza reakcja na ból
Duża:
- nasilenie powyższych objawów
- sen
- zwolniona czynność serca
3. Fizyczne i psychiczne
4. Przedawkowanie:
- szpileczkowate źrenice
- zimna wilgotna skóra
- niskie ciśnienie krwi
- wolne, nieregularne tętno
- obniżona temperatura ciała
- głęboki sen, stupor
- śpiączka, śmierć
5. TAK
Sterydy
1. Testosteron
2. Przy krótkotrwałym:
- przyrost mięśni i ciężaru ciała
- zatrzymywanie płynów
- wysokie ciśnienie krwi, podwyższone tętno
- zaburzony rytm snu
- porost włosów na ciele
- u dziewczyn: zaburzenia cyklu miesiączkowego, widoczne owłosienie na twarzy, trwałe obniżenie się głosu
Przy długotrwałym:
- osłabienie popędu płciowego
- obkurczenie się jąder
- niedomoga wątroby
- bezsenność, nadaktywność
- choroba wieńcowa
3. Psychiczne
4. Przedawkowanie: brak
Abstynencja:
- utrata masy mięśniowej, przyrost tkanki tłuszczowej
- obniżona energia i zmniejszony popęd płciowy
- ciężka depresja
- ospałość i zobojętnienie
- brak zainteresowania sportem
5. NIE
44. sygnały ostrzegawcze w poszczególnych fazach “narkomańskiej kariery” (Natalia Szymańska)
45. charaterystyka czerwonych sygnałów wg Carpera i Dimoffa
46. fazy wchodzenia w uzależnienie narkotyczne i opis poszczególnych faz (...hej czy widzisz komara jak mu dupa świeci, przypierdol mu gazetą on wyżej nie poleci!)
Wg Dimoffa:
1 faza :poznawanie stanu odurzenia. Pierwsze spotkanie z narkotykami. Dziecko próbuje tego, co jest dostępne w jego otoczeniu. Wpływ ze strony starszych kolegów na rozpoczęcie przygody z narkotykami. Próbują bojąc się o nieakceptacje kolegów. Motywem wzięcia narkotyków jest też chęć odurzenia się, ciekawość, chęć bycia dorosłym. Faza ta nie przeciąga się długo, nastolatek odurza się tak długo aż zacznie odczuwać przyjemność i jest to punkt prowadzący do fazy 2. Zażywanie na przyjęciach, środki gratisowe, nie kupowanie samemu. W fazie 1 odurzanie się to zabawa. Rzadko w tej fazie można rozpoznać, że dziecko sięga po narkotyk. Zachowanie nie rzutuje na syt. w szkole, domu, nie zmienia się. Pojawiają się pierwsze kłamstwa. Dobre samopoczucie.
2 faza : stan odurzenia przyjemnością. Zażywanie narkotyków nie tylko na balangach, wkraczają w życie codzienne. Chęć wprawienia się w dobry nastrój. Kupowanie narkotyków staje się regularnym nawykiem. Próbowanie każdego narkotyku, zwiększanie dawek przyjmowania, większa tolerancja. Zmiana zachowania - obniżenie w nauce, brak zainteresowania szkołą, wagary, ogólna utrata zainteresowań, zmiana grupy znajomych- poszukiwania podobnych do siebie, poczucie wyobcowania, napady wściekłości, bezczelne kłamstwa, zniszczone życie rodzinne, brak jakichkolwiek kontaktów z rodziną, izolacja, zamknięcie w pokoju z głośną muzyką, dziwne stroje. Odurzanie nie tylko w weekendy, ale także w tyg. Początki podwójnego życia, agresja słowna, pożyczki pieniędzy, kradzieży.
3 faza : stan odurzenia celem nadrzędnym. Podporządkowanie zdobywaniu narkotyków. Popełniania przestępstwa w pogoni za większą dawką narkotyku. Utrzymujący się stan odurzenia, coraz potężniejsze dawki narkotyków. Zagrożenie życia. Nieletni podejmuje pracę w celu chęci zdobycia pieniędzy na narkotyki. Prostytucja wśród dziewczyn. Kradzież cennych przedmiotów i pieniędzy z domu, sklepach, rabunki, napady. Handel narkotykami, wyrzucenie ze szkoły, kolizje z prawem, nawykowe kłamstwa, złość, przemoc, ból, depresje, wyobcowanie, myśli samobójcze. Przyjmowanie narkotyku codziennie, kłótnie i bijatyki z domownikami na porządku dziennym, obniżająca się samoocena.
4 faza: stan odurzenia normą. Częste przedawkowania, utrata przytomności, amnezje, ciągłe kłopoty finansowe, notoryczni przestępcy, brak kontroli nad używaniem, całkowite wyniszczenie fizyczne, chroniczny kaszel, wybuchy wściekłości, agresja wobec rodziny i innych, poczucie winy, wstydu, żalu, zerowe poczucie własnej wartości, niezbędność narkotyku, mysli samobójcze bardzo częste.
Wg Pospiszyl:
1 faza : eksperymentowania. Tak samo jak wyżej, dodatkowo: nadmierna ospałość, wesołkowatość, zaczerwienione oczy, rozszerzone źrenice,.
2 faza: fascynacji. Jak wyżej + poszukiwanie swojego narkotyku, ogólne zaniedbanie, nieusprawiedliwione nieobecności w szkole, huśtawka nastrojów,.
3 faza: przymusu brania. Jak wyżej + uzależnienie fizyczne i psychiczne, łączenie różnych środków odurzających, pogorszenie stanu zdrowia.
4 faza: przyjmowania po to, żeby zachować sprawność. Jak wyżej + wycieńczony organizm, zredukowanie bólu fizycznego, coraz gorsze objawy zespołu abstynencyjnego. 47. formy rodzicielskich zaprzeczeń według Marzeny Pasek:
-Ignorowanie sygnałów ostrzegawczych: narkoman, to ktoś brudny, awanturnik, zasypia przy obiedzie. Tak uważają rodzice i brak tych objawów równoznaczny z abstynencją i niewinnością dziecka. Trzeba przyjmować uwagi i obserwacje innych a nie wierzyć w wymówki dziecka.
- obwinianie- obwiniać można za wszystko, zawsze znajdzie się jakiś powód, byle nie czuć odpowiedzialności
-poszukiwanie innych przyczyn: o wiele łatwiej akceptujemy inne choroby niż samą narkomanię
-bagatelizowanie, “nic takiego się nie stało”, gdy dziecko pali marihuanę rodzic myśli: przecież to miękki narkotyk
48. formy zaprzeczeń narkomanów wg Marzeny Pasek:
-Wykręcanie się: gdy rodzic znalazł u dziecka narkotyki, nastolatek tłumaczy się, że ktoś dał mu je do przechowania
-Pomniejszanie problemu: mamo, przecież to nic takiego, nic mi nie będzie:
-uogólnienie “Teraz wszyscy to robią” branie narkotyków nie ma nic wspólnego z na przykład obowiązkiem nauki
-Intelektualizowanie podawanie argumentów naukowych, które uzasadniają branie narkotyków
-Racjonalizowanie: “To mi pomaga rozwijać moją osobowość
-Obwinianie: “Gdyby nie wy to bym nie brał” u rodziców wywołuje wyrzuty sumienia i poczucie winy
-Wypieranie: dziecko broni się przed przyjęciem prawdy, że nie ma ludzi odpornych na uzależnienia “Jestem silny, w każdej chwili mogę przestać”
49. pojęcie i typy prostytucji(Kasia)
Prostytucja( Urszula Świętochowska, Patologie cywilizacji współczesnej): utrzymywanie przypadkowych stosunków seksualnych, bez zaangażowania emocjonalnego i pobieranie za oświadczone usługi określonych opłat
Typologia(Brunon Hołyst):
1.call girls: mają swoich kuplerów, którzy ułatwiają im kontakty z klientami, kontakty z klientami nawiązują telefonicznie, specjalizują się w obsłudze klientów zagranicznych i ludzi biznesu
2.kobiety oferujące usługi seksualne w hotelach i nocnych klubach z klientami nawiązują kontakty w tańcu, czasem przysiadają się do ich stolików, czasem są rekomendowane przez obsługę lokalu
3.prostytutki uliczne: bywają otoczone liczną grupą osób wciągniętych w proceder, miejsca pracy związane z pigalakami( what ever it means), uzależnienia
4.prostytutki działające w agencjach towarzyskich i salonach masażu erotycznego, działają w stosunkowo bezpiecznych warunkach
5.kobiety trudniące się nierządem okazjonalnie (cichodajki :D)
50. cechy prostytucji męskiej i dziecięcej:(Kasia)
Z Ireny Pospiszyl
prostytucja męska: najczęściej 17-25 lat; nazwy: żigolak, nocny kowboj, eskort, dżont, omnibus, rent boy, sex worker; 50% deklaruje orientację homoseksualną; najczęstszą formą kontaktów jest wzajemna masturbacja, seks oralny albo jedno i drugie; ok. 50% uprawia prostytucję analną, z czego połowa w aktywnej formie; klienci znajdowani przez Internet; 80% wspomaga się alkoholem podczas pracy
prostytucja dziecięca: powody: ekonomiczne, wpływ koleżanek/ kolegów, potrzeba wrażeń, narkotyki, konieczność; przyczyny: niski status rodziny, chaos organizacyjny, wadliwe metody wychowawcze, nadmierny rygoryzm ojca, brak więzi emocjonalnych w rodzinie, wzrost patologii w rodzinie, częsta zmiana środowiska wychowawczego, niepowodzenia szkolne, wczesna incijacja seksualna, wykorzystywanie seksualne w dzieciństwie
51. wpływ grupy rówieśniczej na dewiacyjną aktywność seksualną młodych
52. prostytucja w ujęciu historycznym (Daria Szulc)
53. prostytucja a prawo karne
Prohibicjonizm: system prohibicyjno-represyjny, charakteryzuje się całkowitym zakazem uprawiania prostytucji. Prostytucja jest przestępstwem za które grożą określone kary. Jest on jednak nieskuteczny, niesprawiedliwy (karze tylko jedną stronę), nieskuteczny prewencyjnie (nie zmniejsza ryzyka rozpowszechniania się prostytucji), spycha problem do podziemia. Obecnie stosuje się go w krajach Bliskiego wschodu oraz Szwecji (tam karze się jednak klientów a nie prostytutki)
Reglamentaryzm: legalizacja prostytucji jako zła koniecznego w społeczeństwie, przy jednoczesnym poddaniu jej administracyjnej kontroli. Ustala prawne reguły funkcjonowania. Nalezą do nich: rejestracja prostytutek, dokumentacja uprawniająca do uprawiania zawodu, przepisy porządkowe oraz zasady dotyczące nadzoru prostytutek. Nadzór sprawowała policja, preferowano skoszarowanie prostytutek.
Neoreglamentaryzm pewna modyfikacja systemu reglamentacyjnego, nadzór nad prostytutkami zostal przekazany na służby sanitarne. Prostytutki muszą się legitymować odpowiednimi książeczkami z aktualnymi wynikami badań. Obowiązuje zakaz prowadzenia domów publicznych. W Polsce obowiązywał w czasach międzywojennych i po wojnie.
Abolicjonizm rezygnacja z karania osób uprawiających prostytucję ma rzecz zapobiegania tej formie patologii i zagrożeniom z nią związanych. Podstawowe założenia to”zwalczanie zjawiska prostytucji a nie jego niektórych elementów; działania profilaktyczne mające na celu uchronienie jednostek wysokiego ryzyka przed wchodzeniem w proceder; podjęcie działań resocjalizacyjnych wobec osób, które już działają w tej profesji; podnoszenie świadomości społecznej dotyczącej szkodliwych skutków prostytucji; minimalizowanie szkodliwych skutków prostytucji zarówno w wymiarze indywidualnym jak i społecznym; podnoszenie świadomości społecznej w dziedzinie higieny osobistej; eliminowanie wszelkich form nacisku mających na celu skłonienie osoby do uprawiania prostytucji.
54. formy autodestrukcji i ich charakterystyka ( Marta Poprawa)
Ze względu na prawdopodobieństwo wystąpienia szkody, wyodrębniamy mocne formy autodestrukcji - czyli bezpośrednio zagrażające zdrowiu i życiu, formy łagodne oraz takie, które potencjalnie szkodzą, ale też przynoszą różne korzyści. Do mocnych form autoagresji należą: samobójstwo, samookaleczenia, uzależnienia (od substancji aktywnych) oraz autoagresywne formy odżywiania (anoreksja i bulimia). Łagodne formy to uprawianie hazardu, zakupoholizm, uzależnienie od sieci. Zachowania autodestrukcyjne, które mogą nam czasem przynosić korzyści to: samoutrudnianie czyli rzucanie sobie kłód pod nogi lub sztywne uporczywe zachowania. Te ostatnie rodzaje zachowań zalicza się do autodestrukcji pośredniej, gdzie istnieje dystans między zachowaniem a jego szkodliwymi skutkami. Do tych form autodestrukcji zaliczamy seryjne niepowodzenia i porażki na własne życzenie, bezradność i rezygnację z działania, zachowania ryzykowne i impulsywne, uleganie pokusom, zaniedbania (np. zdrowotne). Czasem przynoszą one doraźne korzyści, ale gdy uruchamiane są bez względu na koszty - stają się autodestrukcją.
Powodem autodestrukcji mogą być przekonania, które działają jak samospełniająca się przepowiednia, negatywne emocje, błędna ocena prawdopodobieństwa możliwych szkód oraz niskie poczucie własnej wartości.
55. geneza samobójstwa, jego zróżnicowania wg znanych ci kryteriów
56. typy samobójstwa wg Durkheima (Gosia HASO)
Anomiczne - powstaje na tle rozluźnienia lub zerwania więzi między jednostką a społeczeństwem. Dotyczy osób przywiązanych do istniejącego porządku społecznego i jest przejawem rozregulowania określonego ładu normatywnego. Czynnikami wyzwalającymi procesy anomiczne mogą być kryzysy gospodarcze lub systemowe, nagłe wzbogacenie, utrata pracy lub gwałtowny awans społeczny odrywający jednostkę od dotychczasowego środowiska.
Egoistyczne- dominuje u osób, które nigdy nie wytworzyły silnych więzi ze społeczeństwem. Można by go nazwać konsekwentną manifestacją woli jednostki, gdyby nie poczucie wyobcowania, jakie towarzyszy egoistycznym samobójcom. Wydaje się, że o ile samobójstwo anomiczne jest przejawem umiejętności sprostania wyzwaniom, jakie niesie życie o tyle samobójstwo egoistyczne jest przejawem braku zainteresowania tymi wyzwaniami.
Altruistyczne - efekt przesocjalizowania. Wypływa z bardzo silnego przywiązania jednostek do norm społecznych. Często pojawia się w postaci heroicznej np. poświecenia się dla jakieś idei, dla drugiego człowieczka.
Fatalistyczne - wywołane jakimś zdarzeniem losowym, z który jednostka nie jest w stanie się pogodzić, np. z uwięzieniem, kalectwem. Nie bardzo wiadomo, czym tak naprawdę różni się samobójstwo fatalistyczne od anomicznego. Do tej kategorii zaliczane są także przypadki eutanazji.
60. najważniesze daty w historii Polski i Europy (Dorota Zabielska)
61. filary cywilizacji
· Greckie podejście do formy i prawdy: prawda ma charakter absolutny (jest jedna!) i jest definiowana przez zgodność z rzeczywistością; piękno na miarę ludzką - piękne jest to co jest ludzkie; archetypy zachowań społecznych (monogamia, wierność Bogu, miłość silniejsza niż śmierć)
· Chrześcijańskie podejście do transcendencji - potępienie okrucieństwa i niewolnictwa, docenienie roli kobiety, docenienie pracy fizycznej, indywidualna odpowiedzialność każdej osoby, docenienie pracy umysłowej - rozwój wielu nauk i rozwój edukacji w klasztorach
· Rzymskie podejście do prawa: pojęcie sprawiedliwości (niezłomna wola oddawania każdemu tego co mu się należy); prawo jako pośrednik między obywatelem i państwem; prawem była umowa między stronami; sformułowanie zasad prawnych realizowanych w życiu społecznym
62. Wolność jednostki i jej ograniczenia w świetle tekstów Pendereckiego