tkanka mięśniowa, Biologia, Biochemia


Wykład 10

Tkanka mięśniowa.

Naturalne, biochemiczne i molekularne funkcjonowanie tkanki mięśniowej.

Mięśnie poprzecznie prążkowane.

Megagrupy włókien mięśniowych, które tworzą jednostkę funkcjonalną, anatomiczną,
w oparciu mniej o strukturę samego mięśnia, a bardziej o strukturę ścięgien; przyczepione do konkretnych kości, powodują konkretne ruchy, w konkretnych płaszczyznach czy
w konkretnej przestrzeni - to raczej domena anatomii.

Oglądając pod mikroskopem pęczek włókien- widzimy prążkowanie i od tego prążkowania zaczęła się próba zrozumienia 2 rzeczy związanych z prążkowaniem mięśnia- struktury białkowej i sposobu funkcjonowania białek kurczliwych. Zauważono dwie struktury- strukturę prążków I (prążki, które formalnie odpowiadają błonie podstawnej, do której przymocowane są cieńsze, delikatniejsze włókna aktynowe), prążek M (odpowiada środkowej części grubszych filamentów miozynowych). Niektóre z mega białek występujących
w mięśniu, tworzą niektórymi swoimi domenami tą strukturę.

W momencie kiedy wiedziano jakie struktury wchodzą w skład, zaczęto analizować strukturę pojedynczej komórki mięśniowej, pojedynczego miomeru i stwierdzono dwie rzeczy: zmiany, które obejmują pojedynczego komórczaka mięśniowego, mają charakter apaptozy kontrolowanej, która powoduje wykształcenie specyficznych struktur retikulum endoplazmatycznego- retikulum sarkoplazmatycznego i specyficznych kurczliwych elementów, tzw. włókien kurczliwych. Pozostałe elementy zostały zepchnięte na skutek apaptozy kontrolowanej na peryferie: jądro (nadzoruje produkcję enzymów, niezbędnych do metabolizmu podstawowego mięśnia), mitochondrium (odpowiedzialne za metabolizm tlenowy mięśnia). ~ resztę elementów przypomnieć do egzaminu~

Fundament molekularny pozwalający zrozumieć w jaki sposób zachodzi skurcz włókien mięśniowych w oparciu o dwa główne białka kurczliwe, czyli aktynę i miozynę oraz białka
z nimi współpracujące.

Większa jest miozyna, ze względu na masę cząsteczkową i ze względu na budowę. Trwa spór czy struktura miozyny to jest struktura heksamerowa, czyli czy należy traktować każdy region jako podjednostkę, czyli osobno główkę i osobno region ruchomy, region sztywny. Czy raczej dwie pary podjednostek o sześciu domenach.

Domeny:

  1. część sztywna (część osiowa), składa się z podwójnej spirali 2 podjednostek α i β;

  2. zawias dolny, na którym zaczyna się ruchome ramię miozynowe- ma taką samą strukturę jak część osiowa (część nieruchoma), tyle tylko, że jest minimalnie krótsze;

  3. mniej ruchliwy zawias górny cząsteczki miozyny;

  4. struktura główki miozyny, w tej strukturze znajdują się miejsca aktywne, które odpowiadają za reakcję miozyny z aktyną.

Niewiadomo (nie jest jasne) czy traktować miozynę jako białko, które jest aranżowane
w jakiś specyficzny, enzymatyczny sposób, czy jest to grupa białek samoorganizujących się, ponieważ w momencie kiedy podjednostka przyjmuje właściwą strukturę, cała reszta aranżuje się niezależnie.

Reakcja jest kaskadowa. W momencie, gdy teki heksamer miozynowy łączy się po 2, następnie po 4, a następnie po 10 lub po 12. Kiedy zostanie przekroczona bariera 10 heksamerów miozynowych, następuje samorzutna aranżacja włókna grubego, miozynowego. Włókno miozynowe ma na obu końcach strefy z główkami miozynowymi, a środek, to jest część centralna, gdzie znajduje się część osiowa lub nieruchoma heksameru miozynowego. Nad powierzchnię części osiowej wystaje część ruchoma, ramię ruchome, z dwoma miejscami zawiasowymi i główka miozyny.

Drugim składnikiem elementów kurczliwych jest aktyna, która jest polimerem,
o nieokreślonym, zmiennym do typu mięśnia (mięsień szybko pracujący, stale napinający- mięśnie grzbietowe), ilość polimeryzacji. Faktem jest, że aktyna jest białkiem podjednostkowo niewielkim, globularnym. W tej postaci podjednostek monomerycznych nazywa się aktyną G. Aktyna G podobnie jak elementy miozynowe samorzutnie tworzy makrowłókno. Najpierw tworzy się jeden łańcuszek G aktyny, potem drugi, skręcają się wzajemnie spiralnie, spirala α, tworzy sumarycznie F aktynę (gołe włókno aktynowe). Do niego muszą się dołączyć inne białka- włókienkowa tropomiozyna, która upakowuje się
w większy rowek aktyny i tam gdzie kończą się włókna tropomiozynowe lokuje się kompleks troponinowy. Aktyna F razem z tropomiozyną i troponiną tworzy dopiero właściww włókienko cienkie w filamencie mięśnia. Cienkie filamenty są przymocowane do błony I lub błony Z, pomiędzy nimi (bardzo precyzyjnie lokowane przez różne białka) znajdują się filamenty grube. Filamenty grube zmuszają do nasunięcia się na nie filamenty cienkie, albo odwrotnie: filamenty cienkie nachodzą na filamenty grube, następuje skurcz mięśnia.

Skurcz mięśnia.

Brak zrozumienia jak ten proces zachodzi, powoduje że wszystko co dzieje się wokół skurczu mięśniowego pod względem molekularnym, oscyluje pomiędzy dwona modelami:

  1. czysto mechaniczny- zwolennicy Niemcy i Rosjanie, uwypuklone sią funkcje odu zawiasów w miozynie, tak jak w mechanizmie ślimakowym; porcja jonów wapnia, związanie głównki miozynowej, główka miozynowa wyginając się na dwóch zawiasach, pcha włókno aktynowe, włókna zachodzą na siebie;

  2. wynika z analiz molekularnych- Amerykanie uważają, że oddziaływania są skutkiem zmian konformacji wzajemnie białek biorących udział w skurczu, czyli pełnego filamentu aktynowego i części ruchomej (główka, oba zawiasy) miozyny; ruch jest minimalny, ale wystarczający do spowodowania takiej zmiany przestrzennej struktury białek, że następuje wystarczające przesunięcie miozyny wzgledem aktyny;

Ani jeden ani drugi model nie rozstrzyga czy występuje ruch aktyny względem miozyny, czy odwrotnie.

Następuje zmiana struktury białek, która musi powodować jakąś siłę fizyczną, która powoduje, że włókna miozynowe i aktynowe, oddziałują na siebie.

W jaki sposób następuje skurcz mięśnia?

Faza 1- główka miozynowa reaguje z aktyną po zastrzyku jonów wapnia; po tym zastrzyku, czyli wytworzeniu połączenia między aktyną a miozyną, następuje zdysocjowanie tego co zostało po odtworzeniu struktury wyjściowej miozyny, czyli jonów fosforanowych i ADP;
w momencie kiedy następuje oddysojowanie ADP i fosforanu, następuje aktywacja zmiany strukturalnej i skurcz; w tym momencie mamy start najniżej energetyczny, który jest przywracany do stanu wysokoenergetycznego przez przyłączenia ATP. Przyłączenie ATP powoduje, że następuje dysocjacja miozyny od aktyny, a po hydrolizie ATP następuje zmiana konformacyjna do stanu aktywnego; najpierw przyłączenie i dysocjacja, a następnie hydroliza ATP do ADP i fosforanu i powrót do stanu wyjściowego, i znowu: zastrzyk Ca2+, przyłączenie główki miozynowej do aktyny, oddysocjowanie ADP i fosforanu- skurcz; chwila przetrzymania (skurcz może trwać krótko lub nawet kilka minut), przyłączenia ATP, dysocjacja, hydroliza ATP, stan gotowości do skurczu.

W stosunku do typu włókna mięśniowego, reakcje zachodzą albo w piko, albo w nano sekundach. Różnica jest dość istotna.

~nauczyć się: model z ATP i zmiana strukturalna~

Pozostałe elementy strukturalne mięśnia. Oprócz aktyny, troponiny, tropomiozyny i miozyny mięsień zawiera inne białka, które pomagają utrzymać strukturę i biorą udział w skurczu.

w mięśniach nie trenowanych, gdzie miofibryli jest mniej fimbryna jest uzupełniana:

w tkance mięśniowej gładkiej oraz w fibroblastach fimbryna i α- aktynina uzupełniana są przez:

Kotwiczenie włókna mięśniowego do przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Schemat!!!

Włókna aktynowe (tam gdzie są nieuporządkowane do skurczu) łączą się z dystrofiną, syntrofiną, proteoglikanami transbłonowymi i przez merozynę do macierzy zewnątrzkomórkowej. F aktyna wiąże się do dystrofiny, dystrofina wiąże się do dystroglikanów (2α i β, masa cząsteczkowa), pomaga białko pomocnicze adhanina i razem
z dystroglikanami łączy się z merozyną, czyli białkiem kotwiczącym i to kotwiczy włókno mięśniowe w macierzy zewnątrzkomórkowej; dzięki temu mięśnie mają bardzo precyzyjny kształt.

Tutaj gdzie mamy cysterny zawierające zapas własny Ca2+ we włóknie mięśniowym, znajdują się bardzo specyficzne kanały wapniowe, które są w stanie pobierać wapń zarówno z cystern terminalnych, jak i tzw. tubul poprzecznych (łączą dwa elementy komórkowe mięśnia); mogą kontrolować bardzo precyzyjnie wyrzut Ca2+, czyli skurcz może być krótki, długi, szybki, trzymany, dzięki swoistej strukturze; jest możliwych kilka układów, które bardzo precyzyjnie dozują wyrzut Ca2+ do sarkoplazmy i stymulują skurcz mięśnia, czyli reakcję troponinowo- tropomiozynową.

Dostarczenie energii do skurczu mięśnia.

Zmiana gospodarki biochemicznej mięśnia.

Formalnie biochemicy sportu wyróżniają 4 stany:

  1. stan właściwego spoczynku- absolutna równowaga pomiędzy wątrobą, mięśniami
    a tkanką tłuszczową; utzrymany jest poziom podstawowy; jeśli są jakiekolwiek ruchy to są one związane z tlenem pochodzącym z hemoglobiny i glukozą obecną
    w surowicy krwi, pochodzącą z glikogenu zawartego w wątrobie;

  2. pierwszy wysiłek, tzw. umiarkowany, który odpowiada mniej więcej rozpoczęciu wysiłku przez maratończyka; to jest uruchomienie zapasu glikogenu z wątroby, aby uzupełnić prawie całkowity rozpad glikogenu mięśnia, uruchomienie zapasów kwasów tłuszczowych z tkanki tłuszczowej, a tutaj gdzie wątroba ma deficyt na glukozie, przekazanie glicerolu do glukoneogenezy;

  3. w momencie gdy wysiłek trwa bardzo długo do wątroby zaczynają trafiać ciała ketonowe z tkanki tłuszczowej, część takich ciał ketonowych kierowanych jest do mięśnia jako suplement; jednocześnie rusza cykl alaninowy (aminokwasowy) i w tym momencie zaczyna na pełną parę pracować cykl Cori; glikogen mięśniowy w trakcie długotrwałego wysiłku jest zużyty i głównym źródłem energii stają się kwasy tłuszczowe;

  4. kiedy wysiłek się kończy, a rozpoczyna się odpoczynek, zaczyna wzrastać ilość zaopatrzenia mięśnia w ciała ketonowe (stanowią wtedy największe źródło energii), dalej jeszcze taknka tłuszczowa dostarcza kwasów tłuszczowych i w momencie kiedy następuje zrównoważenie, tzn. kiedy zaczyna powstawać zapas własny glikogenu mięśnia, wygasza się cykl Cori, cykl alaninowy, wracamy do spoczynku właściwego: wątroba, mięśnie, tkanka tłuszczowa wracają do stanu wyjściowego;

Dodatkowo pozyskanie energii uzupełniono schematem własnym, który pokazuje co wchłania a co wydala mięsnień:

  1. stan spoczynku- metabolizm na poziomie podstawowym, większość energii z kwasów tłuszczowych, trochę z glukozy z surowicy krwi, trochę z glukozy z glikogenu, umiarkowane wydalanie H2O i CO2ł

  2. lekki wysiłek, czyli np. spacerek- zaczyna się uwalnianie glukozy z glikogenu własnego mięśnia, szybsze pobieranie glukozy i kwasów tłuszczowych, łagodny wysiłek- zrównoważenie tych 3 źródeł energii;

  3. umiarkowany wysiłek fizyczny (joging)- prawie całkowite zużycie glikozy
    z glikogenu mięśnia (glukoza z glikogenu mięśnia przeważa nad glukozą z surowicy krwi), rośnie zużycie kwasów tłuszczowych i włącza się cykl Cori; oprócz CO2 i H2O mięsień zaczyna wydalać kwas mlekowy; odpowiada mniej więcej fazom dla maratonu;

  4. intensywny, krótki wysiłek np. sprint, jest to mniej więcej to samo co przy wysiłku przedłużonym tylko, że intensywność wszystkich 4 procesów: pobieranie glukozy, kwasów tłuszczowych, cylk Cori i intensywność metabolizmu mierzona wydalaniem CO2 i H2O jest intensywna;

~jeden ze schematów zawsze na egzaminie~

Porównanie poszczególnych grup mięśni.

  1. podział mięśni szkieletoeych prążkowanych na 2 typy zależnie od tempa skurczu:

Typ I- wolnokurczący się:

Typ II- szybkokurczący się:

  • czerwony kolor,

  • zakres skurczu jest wolny, zachodzenie włókien jest niewielkie,

  • jeśli chodzi o domenę ATP- azową, która mieści się w główce miozyny, to mieści się ona przede wszystkim
    w łańcuchu β i ma niską aktywność,

  • ATP- aza zależna od Ca2+
    w sarkoplazmie- jej poziom jest niski,

  • zawartość mioglobimy- wysoka.

  • biały kolor,

  • zakres skurczu i zachodzenie na siebie włókien jest wysokie,

  • ATP- aza miozyny znajduje się
    w domenie główkowej łańcucha α
    i jest wysoko aktywna,

  • wysoka zawartość ATP- azy zależnej od Ca2+ w sarkoplazmie,

  • mała zawartość mioglobiny.

  1. różnice pomiędzy mięśniem gładkim a poprzecznie prążkowanym:

Mięsień szkieletowy:

Mięsień gładki:

  • reakcja jest zależna od Ca2+ bezpośrednio,

  • tkanka mięśniowa dopiero po długim treningu jest dostosowana do tak długiego skurczu jak mięśniówka gładka,

  • stymulacja nerwowa.

  • reakcja jest zależna przede wszystkim od 2 białek wiążących Ca2+ - kaldyzmonu i kalmoduliny; system jest podwójny: w przypadku uwalniania działa sam kaldyzmon,
    w przypadku skurczu działa kaldyzmon w zespole z kalmoduliną; zapewnia to, że po pierwsze, skurcz tkanki mięśniowej gładkiej nie jest płynny, tak jak w przypadku tkanki mięśniowej prążkowanej, tylko skokowy (przeskakiwanie przez kolejne grupy stężeniowe wapnia), po drugie może trwać dłużej,

  • stymulacja- w przypadku mięśniówki gładkiej, jak i fibroblastów, system jest dwudzielny, jest to zarówno system stymulacji elektrycznej (pobudzanie przez Ca2+ zewnętrzne, ale działające na reakcję aktynowo- miozynową za pośrednictwem kalmoduliny), system zwany ogólnie systemem hormonalnym, także jest to system neuropeptydowy, czyli zależny od neurohormonów uwalnianych przez niektóre elementy układu nerwowego, przede wszystkim układ sympatyczny
    i parasympatyczny, gdzie mamy najpierw klasyczną kaskadę sygnalizacji komórkowej z cyklazą adenylową, która uruchamia system kinazowy, a ten uruchamia dopiero system kalmodulinowy. Jest to tzw. stan idealny.

  1. porównanie pełne:

Różnice:

Mięsień szkieletowy:

Mięsień gładki:

Mięsień sercowy:

morfologiczno- histologiczne

prążkowany, nie tworzy syncytiów (nie ma połączeń poprzecznych pomiędzy włóknami mięśniowymi)

nie prążkowany, sieć aktyny, syncytialna

prążkowany, syncytialny

tubule T związane z Ca2+

małe (nadrabiane przez specyficzne kanały wapniowe)- mięsień kurczy się dłużej, krócej, silniej, mocniej, ale po jakimś czasie ma odpoczynek

resztkowe, ponieważ ma inną zależność, zależność kalmodulinowo- kaldyzmonową

rozbudowane- kurczy się nonstop przez całe nasze życie

retikulum sarkoplazmatyczne

bardzo dobrze rozwinięte, pompy Ca działają szybko

prawie nie występuje, pompy Ca działają wolno

obecny, ale
o rozwinięciu trudno mówić, pompy Ca są średnio szybkie

regulacja hormonalna
i neuropeptydowa

brak receptorów

bardzo silnie rozbudowane receptory

są, musi reagować receptorami α i β- adrenergicznymi

wpływ impulsów nerwowych

powodują skurcz

jeden z mechanizmów stymulacji

węzeł własny, który narzuca rytmiczność pracy

wewnątrzkomórkowe Ca2+-

nie są zbyt ważne

najważniejszy jest Ca zewnątrzkomórkowy (rozbudowany system kalmodulinowo- kaldyzmonowy)

bardzo ważne, bardzo wrażliwy na zmianę wszelkich stężeń jonów
w osierdziu

troponina (system troponiny- ten który odsłania i zasłania główkę)

obecny

nie wystęuje

obecny

kaldyzmon

nie ma

kluczowy

nie ma

sieciowania (wytwarzanie wiązań pomiędzy aktyną
i miozyną, a także innymi białkami)

cykl bardzo szybki

cykl bardzo wolny, wytworzenie wiązań nie jest wymagane

stosunkowo szybki, ale ma tzw. limit górny

Patologie.

  1. mięsień szkieletowy:

  • mięsień sercowy:

  • + choroby z Angielskiego, miopatie specyficzne (toksyczne), miopatie przebiegu zaburzeń hormonalnych.

    8



    Wyszukiwarka

    Podobne podstrony:
    Tkanka mięśniowa, BIOLOGIA MOJE PRYWATNE
    Mięśnie przyczepy i czynnosć !!!, Anatomia, Biologia, Biochemia
    Tkanka mięśniowa gładka, Biologia, fizjologia zwierząt
    Tkanka mięśniowa, plansze biologia
    TKANKA MIĘŚNIOWA, Fizjoterapia, Biologia medyczna
    Tkanka mięśniowa, szkola, Biologia
    biologia-tkanka miesniowa (2) , Tkanka mięśniowa, tkanka zwierzęca zbudowana z wydłużonych cylindryc
    Biochemia ukladu nerwowego, Biologia, Biochemia
    Tkanka mięśniowa, anatomia
    Utlenianie biologiczne BIOCHEMIA
    Biochemia pytania kolokwia, biologia, biochemia1
    PR0gr rat niestacjonarne 2009 (poprawiony)(2), biologia, biochemia, biochemia (JENOT15) (2)
    Chromatografia cienkowarstwowa, biologia, biochemia
    pula pytan, Tkanka mięśniowa Stomatol.
    12 Tkanka mięśniowa
    Histologia Tkanka Miesniowa d moj skrypt id 202387
    kwn, Biologia, biochemia

    więcej podobnych podstron