WARTOŚĆ DODANA I PRODUKCJA FINALNA W GOSPODARCE NARODOWEJ

1. Produkcja globalna

• wartość przeniesiona

• wartość dodana

Produkcja finalna i niefinalna

Produkcja końcowa

Produkcja czysta (brutto, netto)

Dochód do dyspozycji

Nadwyżka

• akumulacja

• zysk załogi

• zysk właścicieli

• Produkt krajowy, produkt narodowy (brutto, netto)

• Założenia metody SNA

• Ludność produktywna

1. PRODUKCJA GLOBALNA



(wartość przeniesiona + wartość dodana)













Q = Cm +Ca + V + M

Q - produkcja globalna

Cm - koszty materialne

Ca - amortyzacja

V - płace

M - nadwyżka (akumulacja)

W skali całej gospodarki :

Produkcja finalna = wartość nowowytworzona =

Ca + V + M =

PRODUKCJA CZYSTA BRUTTO (DOCHÓD BRUTTO)

2. Produkja finalna i niefinalna

• produkty i usługi finalne oraz niefinalne

• wolumen konsumpcyjnych dóbr finalnych - wysokość spożycia

• wolumen inwestycyjnych dóbr finalnych - tempo wzrostu majątku narodowego

3. Produkcja końcowa

• każda produkcja finalna jest produkcją końcową, ale nie każda produkcja końcowa jest produkcją finalną (produkcja w toku i przyrost zapasów)

5. Dochód do dyspozycji





PRODUKCJA CZYSTA BRUTTO -


Konkluzja:

7. Produkt krajowy brutto

„wytworzony w okresie t w kraju k to suma wytworzonych w tym kraju i w tym okresie produktów, wyświadczonych usług, które w okresie t nie zostały poddane dalszemu przetworzeniu”

lub

„miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem”

• wyroby niefinalne do dalszej obróbki

• salado zapasów

8. System of National Accounts

Założenia:




• Płatna praca

• Renta z ziemi

• Renta z kapitału

• Renta z nieruchomości

• Zysk właściciela




PKB ważony parytetem siły nabywczej

Parytet siły nabywczej (PPP wg OECD) to kurs waluty, który określa, ile kosztuje w poszczególnych krajach porównywalny koszyk dóbr

Parytet siły nabywczej służy przeliczaniu walut w taki sposób, aby ustalić ich rzeczywistą siłę nabywczą. Różni się od kursu walutowego, może być od niego wyższy lub niższy. Głównymi przyczynami zróżnicowania kursu walutowego i wartości waluty według parytetu siły nabywczej są:

• różnice cen towarów i usług w porównywanych krajach, wyrażające różnice kosztów poszczególnych czynników wytwórczych, w tym kosztów pracy,

• polityka kursu walutowego w porównywanych krajach (celowe zawyżanie lub zaniżanie kursu),

• różnice kosztu dóbr publicznych i zakresu korzystania z nich.

Podstawą kalkulacji parytetu siły nabywczej jest zebranie danych o cenach zagregowanej listy produktów.

Ważne jest sporządzenie listy produktów i usług porównywalnych i reprezentatywnych dla gospodarek analizowanych krajów. Parytety są średnimi ważonymi relacji cen.

W bazie danych OECD te relacje cenowe są przekształcane w taki sposób, by wyrażały siłę nabywczą poszczególnych krajów, tj. aby dana suma pieniędzy w dolarach USA po zamianie na różne waluty w jednostkach parytetu siły nabywczej tworzyła ten sam koszyk dóbr i usług. Istnieje możliwość stworzenia koszyka dóbr i usług dla szczególnej części gospodarki narodowej, np. dla ochrony zdrowia. Tego typu szacunki jednak są dość rzadko wykorzystywane.

W UE:

Produkt krajowy brutto (PKB) na 1 mieszkańca wg PPP jest to wartość PKB na 1 mieszkańca wyrażona w jednostkach umownej waluty (PPS).

Purchasing Power Parity (PPP) czyli parytet siły nabywczej, oznacza liczbę jednostek waluty krajowej odpowiadającą jednej jednostce średniej waluty umownej porównywanych krajów (1 PPS).

Jednostka PPS oznacza więc taką samą ilość (wolumen) dóbr i usług, które można nabyć w każdym porównywanym kraju, niezależnie od poziomu cen.

Średnia dla 25 krajów Unii Europejskiej (UE) realna siła nabywcza 1 jednostki waluty umownej jest równa 1 euro (1 PPS = 1 EUR).

PKB według PPP jest opracowywany na podstawie wyników badania reprezentacyjnego, w którym liczebność obserwacji wynosi w zakresie:

• spożycia - 3000 reprezentantów,

• nakładów inwestycyjnych - ok. 15 obiektów budowlanych i ok. 280 maszyn i urządzeń.

Do obliczenia PKB na 1 mieszkańca przyjęto ludność danego roku według stanu w dniu 30 VI.

Podstawą obliczeń PPP są przeprowadzane w 31 krajach Europy międzynarodowe porównania PKB i siły nabywczej walut, realizowane w ramach EUROSTAT - OECD PPP Programme. Badania te mają na celu obliczenie parytetów siły nabywczej walut dokonywanych na podstawie corocznych porównań poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz cen dóbr inwestycyjnych (co 2 lata). Obliczone parytety siły nabywczej (wyrażone w jednostkach waluty krajowej za 1 PPS) służą do przeliczeń wartości PKB na 1 mieszkańca każdego kraju z waluty krajowej na walutę umowną (PPS), co umożliwia międzynarodowe porównanie ich poziomu.

Parytet siły nabywczej złotego w relacji do dolara USD wynosi ok. 1,9 PLN = 1 USD, co oznacza że siła nabywcza 1 USD (lub 3,1 PLN wg obecnego kursu) jest wyższa w Polsce niż w USA. Innymi słowy za 1 PLN w Polsce można kupić więcej dóbr niż w USA. Tym samym kurs dolara USD do PLN jest nadwartościowy w relacji do siły nabywczej USD.




20 największych gospodarek świata, uwzględniając PKB ważony parytetem siły nabywczej

Miejsce	Kraj	2005 PKB (PSN) milionów dolarów
1	Stany Zjednoczone	12 332 296
2	Chiny	8 091 851
3	Japonia	4 009 327
4	Indie	3 602 894
5	Niemcy	2 498 471
6	Wielka Brytania	1 825 837
7	Francja	1 811 561
8	Włochy	1 694 706
9	Rosja	1 585 478
10	Brazylia	1 552 542
11	Kanada	1 111 846
12	Korea	1 099 066
13	Meksyk	1 064 889
14	Hiszpania	1 026 340
15	Indonezja	863 654
16	Australia	638 713
17	Tajwan	629 858
18	Turcja	570 748
19	Iran	560 348
20	Tajlandia	559 489
—	—	—
23	Polska	512 890

20 największych gospodarek na świecie, uwzględniając PKB nominalny:

Miejsce	Kraj	2006 PKB (nominalnie) milionów dolarów
1	Stany Zjednoczone	13 484 345
2	Japonia	4 420 955
3	Niemcy	2 752 612
4	Chiny	2 529 563
5	Wielka Brytania	2 229 138
6	Francja	2 092 532
7	Włochy	1 751 074
8	Kanada	1 258 729
9	Hiszpania	1 156 399
10	Brazylia	1 023 198
11	Rosja	995 439
12	Indie	849 905
13	Meksyk	846 782
14	Korea Południowa	825 088
15	Australia	729 165
16	Holandia	624 885
17	Turcja	414 079
18	Belgia	373 273
19	Szwajcaria	360 586
20	Szwecja	359 463
—	—	—
23	Polska	320 763




Pytania:

1. Czym różnią się: A/ produkcja końcowa od finalnej, B/ produkcja globalna od końcowej, C/ dochód od zysku, D/ dochód do dyspozycji od produkcji czystej ?

2. Dlaczego produkcja globalna jest wyższa od dochodu narodowego?

3. Co jest lepszą miarą wzrostu gospodarczego: dochód narodowy czy produkcja globalna?

4. Dlaczego proces tworzenia wartości dodanej w każdym dziale nie pokrywa się z procesem tworzenia produkcji finalnej, chociaż w całej gospodarce narodowej suma wartości dodanej zawsze równa się sumie wytworzonej produkcji finalnej?

5. Czy niepłacenie czynszu przez najemcę ma wpływ na PKB i czy PKB spada jeśli najemca wypowie umowę?

6. Czy narody charakteryzujące się wysokim PKB per capita żyją w dobrobycie?

7. Jakie są podstawowe patologie ekonomiczne gospodarki narodowej? Dlaczego nie ma uniwersalnej recepty na ich wyeliminowanie?

8. Zinterpretuj twierdzenie, że „podmiot ekonomiczny nie realizuje całej wartości dodanej, którą tworzy”.

9. Czy występowanie nadwyżki jest warunkiem funkcjonowania przedsiębiorstwa?

Produkcja finalna

Wartość nowowytworzona

przepływy

nakłady

• ZOBOWIAZANIA FINANSOWE

• SALDA KREDYTÓW

• NOŻYCE CEN

= DOCHÓD DO

DYSPOZYCJI

Proces tworzenia wartości dodanej w każdym dziale nie pokrywa się z procesem tworzenia produkcji finalnej, chociaż w całej gospodarce narodowej suma wartości dodanej zawsze równa się sumie wytworzonej produkcji finalnej

---