Ochrona Powietrza

Spis treści:  1. Wstęp 2. Powietrze atmosferyczne   2.1. Skład czystego powietrza atmosferycznego   2.2. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego     2.2.1. Wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka     2.2.2. Niekorzystne zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery   2.3. Prawna ochrona powietrza atmosferycznego

WSTĘP  Ochrona środowiska przyrodniczego, jego kształtowanie i rekonstrukcja, stanowi jedno z najtrudniejszych wyzwań stojących przed współczesnym pokoleniem.  Gwałtowny rozwój przemysłu w XIX i XX wieku pociągnął za sobą, oprócz wielu korzyści, także szereg skutków ubocznych. Dopiero zmiana sytuacji społeczno-politycznej pod koniec lat osiemdziesiątych i głęboka recesja gospodarcza, która dotknęła gospodarkę polską, spowodowały zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego w naszym kraju. Do poprawy stanu środowiska przyczyniła się także zmiana struktury produkcji (wzrost aktywności takich sektorów gospodarki jak turystyka i usługi, spadek produkcji w przemyśle ciężkim, chemicznym i surowcowym). Po 1989 roku nastąpił wzrost nakładów finansowych na inwestycje proekologiczne.  W zakresie zanieczyszczenia powietrza Polska jest, niestety, w czołówce światowej. W podobnej sytuacji są nasi zachodni i południowi sąsiedzi (tereny byłej NRD, Czechy, Słowacja), co dodatkowo negatywnie wpływa na sytuację w naszym kraju.  Województwo śląskie, zwłaszcza Górnośląski Okręg Przemysłowy (GOP), wśród pozostałych ośrodków przemysłowych kraju, zajmuje miejsce szczególne. Wyniki pomiarów jakości powietrza prowadzone systematycznie od 30 lat przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Katowicach wykazują, że na terenie województwa występują nadal najwyższe w skali kraju wskaźniki zanieczyszczenia powietrza. W dalszym ciągu z tego regionu odprowadzanych jest do powietrza 20'%, krajowej emisji zanieczyszczeń pyłowych oraz ok. 30'% zanieczyszczeń gazowych. Sytuacja taka jest wynikiem bardzo wysokiego stopnia jego zurbanizowania przy równoczesnej nadkoncentracji przemysłu. Za zły stan sanitarny powietrza odpowiedzialnością obciąża się przemysł. Ostatnio zwrócono również uwagę na przestarzałą infrastrukturę komunalną (małe kotłownie, tysiące palenisk domowych i przeciążone ciągi komunikacyjne).  Energetyka jest podstawowym czynnikiem rozwoju gospodarczego. Świat czerpie energię głównie ze spalania węgla kamiennego i brunatnego, pochodnych ropy naftowej, gazu ziemnego, torfu, a w regionach słabo rozwiniętych nawet drewna.  Energetyka i ochrona środowiska na całym świecie mają kluczowe znaczenie d1a przyszłości, nawet jeśli w niektórych regionach istnieje zbyt niska tego świadomość. Zapotrzebowanie na energię będzie rosło na całym świecie w szczególności w regionach rozwijających, się, które mają najwyższy przyrost naturalny ludności. Istotnym elementem sterowania zużyciem energii jest apel do ludności o oszczędzanie energii.  Ponad 97% energii w naszym kraju - łącznie polski system elektroenergetyczny dysponuje osiągalną mocą rzędu 33 000 MW -wytwarzane jest w elektrowniach cieplnych, spalających rocznie około 41 milionów ton węgla kamiennego i 66 milionów ton brunatnego. Jak wiadomo, bez działania na rzecz ochrony środowiska energetyka nie będzie miała racji bytu. Normy, które obowiązują w Europie, będą musiały być przestrzegane i w Polsce. Energetyka polska rozwija się i coraz więcej środków przeznacza na ochronę środowiska, ale nie wolno zapomnieć, że wraz z "megawatami" przybywa także kominów.  Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie Czytelnikowi wpływu energetyki na środowisko oraz sposobów ochrony powietrza przed tym wpływem, w nawiązaniu do metod proekologicznych stosowanych w Elektrowni "Łaziska" SA, w której ograniczenie niekorzystnego wpływu na środowisko stało się pierwszoplanowym celem działań modernizacyjnych. Przełomowym dla Elektrowni był rok 1996, bowiem wtedy została przekształcona w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W tymże roku zostały podpisane długoterminowe kontrakty z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi PSE SA na odbiór energii, mocy i usług systemowych (sterowanie wielkością obciążenia bloku do zapotrzebowania na energię i mocy). Umożliwiło to rozpoczęcie kolejnych inwestycji (m.in. budowa instalacji odsiarczania spalin dla bloków 22 MW metodą mokrą), w ramach opracowanego wewnętrznego Programu Modernizacji Elektrowni "Łaziska", dostosowanie urządzeń wytwórczych do krajowego poziomu nowoczesności i do aktualnych wymogów ekologii na poziomie norm europejskich. Z pełną świadomością można powiedzieć, że Elektrownia "Łaziska" SA od 2000 roku będzie pierwszą w polskiej energetyce zawodowej, całkowicie spełniającą wymagania ekologiczne Elektrownią opalaną węglem kamiennym. Najnowsze technologie ochrony środowiska wprowadzane w tej przodującej w energetyce Elektrowni pozwolą jej stać się u progu trzeciego tysiąclecia pierwszą w Polsce, posiadającą instalację odsiarczania i rozwiązania redukcji tlenków azotu (NOX) spalin na wszystkich blokach.  Przedstawione w tej broszurze metody oczyszczania spalin zastosowane w Elektrowni "Łaziska" SA uwzględniają specyfikę jej funkcjonowania. Stanowią również istotny fragment szerokich działań zmierzających do osiągnięcia nadrzędnego celu - produkcji czystej ekologicznie energii.

2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE 2.1. SKŁAD "CZYSTEGO" POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO  Powietrze atmosferyczne jest bezbarwną i bezwonną mieszaniną gazów, tworzącą zewnętrzną strefę Ziemi. Procentowy skład powietrza w przeliczeniu na powietrze suche, pozbawione pary wodnej jest następujący:  Azot - 78,06 %.(objętościowych)  Tlen - 20,98 %.(objętościowych)  Argon - 0,93%.(objętościowych)  inne - 0.03 "%.(objętościowych)  Jest to średni skład tzw. powietrza czystego, stanowiącego wzorzec do oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, z którym człowiek ma kontakt codziennie.  Azot i tlen są podstawowymi składnikami powietrza. Ich udział, razem z argonem, stanowi 99.97`%.. Pozostałe składniki występują w mniejszych stężeniach wyrażanych zwykle w ppm.  Oprócz wymienionych już składników powietrza czystego, w skład rzeczywistego powietrza atmosferycznego wchodzi para wodna, której udział zależy, między innymi, od temperatury.

2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE 2.2. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO  Zatrute środowisko jest sojusznikiem każdej choroby - osłabia nasz organizm.  Odstępstwa od składu czystego powietrza świadczą o jego zanieczyszczeniu. Substancje, które w wyniku naturalnych zdarzeń przyrodniczych lub działalności ludzkiej dostają się do powietrza zmieniając ilościowo lub jakościowo jego skład naturalny uważane są za zanieczyszczenia. Im bardziej skład powietrza będzie różny od składu powietrza czystego, tym bardziej będzie ono zanieczyszczone, a tym samym bardziej uciążliwe dla środowiska biologicznego.  Powietrze jest komponentem środowiska ważnym nie tylko ze względu na zawarty w nim tlen, bez którego życie organiczne byłoby niemożliwe, ale także dlatego, że ma decydujący wpływ na zdrowie człowieka. Obliczono, że człowiek wdycha dziennie ok. 16 kg powietrza, tj. kilkakrotnie więcej niż w tym czasie wypija wody i spożywa żywności. Z tego powodu aktywne chemicznie zanieczyszczenia powietrza, nawet w niewielkich stężeniach, mogą wywoływać negatywne skutki w organizmie ludzkim. Jest to tym bardziej istotne, że w procesie oddychania wiele zanieczyszczeń jest wchłanianych przez płuca bezpośrednio do krwiobiegu.  Eksplozja demograficzna, a także żywiołowy rozwój przemysłu spowodowały gwałtowny wzrost zużycia powietrza atmosferycznego. np. na wytworzenie 1 tony stali potrzeba 6, 7 ton powietrza, na spalenie 1 tony węgla - 8 ton powietrza.  Ktoś kiedyś spróbował policzyć na Śląsku wszystkie kominy: i te przemysłowe, i te małe. odprowadzające dymy z domowych palenisk. Jest ich, podobno, ponad 400 tysięcy. Na Śląsku pracuje około 4 tysięcy zakładów przemysłowych.  Skład powietrza, szczególnie nad GOP jest tak bogaty, że żartobliwie można powiedzieć: "Mendelejew nie potrafiłby dziś dokonać jego pełnej analizy". W 1995 roku sama energetyka zawodowa wyemitowała do atmosfery około 1,2 miliona ton, 380 tysięcy ton pyłu i 147 tysięcy ton CO2.  W powietrzu atmosferycznym występują liczne zanieczyszczenia, więc ciągła ocena ich stężeń jest ze względów technicznych i organizacyjnych niemożliwa. W praktyce ocenę ogranicza się do niezbędnego minimum, oznaczając stężenia tylko tych zanieczyszczeń, których stężenie jest łatwe do zmierzenia z dostateczną dokładnością. Te wybrane do systematycznego oznaczania zostały nazwane charakterystycznymi lub podstawowymi zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego. Zalicza się do nich: pyty nietoksyczne, tlenek i dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz benzopiren. Ze wszystkich zanieczyszczeń powietrza najgroźniejsze są związki siarki, w szczególności zaś jej dwutlenek.  Substancje zanieczyszczające powietrze atmosferyczne występują we wszystkich trzech stanach skupienia. Istnieje więc możliwość tworzenia przez nie, z udziałem powietrza, układów wieloskładnikowych i wielofazowych. Postęp, realizowany rzekomo w imię dobra człowieka, zaczął bezpośrednio zagrażać jego zdrowiu i życiu, czego najlepszym wyrazem są ostatnie doniesienia o grożących katastrofach, takich jak zniszczenie warstwy ozonowej i globalne ocieplenie klimatu Ziemi.

2.2.1. Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka  Zanieczyszczenia powietrza mogą dotrzeć wszędzie, jednak największe ich stężenie odnotowuje się w rejonach przemysłowych. Tam też obserwuje się największy ich wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt. Związek ten jest jeszcze bardziej widoczny, gdy rozpatruje się go z innymi czynnikami, takimi jak: palenie papierosów, nasłonecznienie, stan psychiczny ludzi itp.  1. Dwutlenek siarki (SO2) atakuje najczęściej drogi oddechowe i struny głosowe. Po wniknięciu w ściany dróg oddechowych przenika do krwi i dalej do całego organizmu; kumuluje się w ściankach tchawicy i oskrzelach oraz w wątrobie, śledzionie, mózgu i węzłach chłonnych. Duże stężenie SO2 w powietrzu może również prowadzić do zmian w rogówce oka.  2. Tlenek węgla (CO) powstaje w wyniku niezupełnego spalania węgla. Jest niezwykle groźny, silnie toksyczny. Powoduje ciężkie zatrucia (zaczadzenie), a nawet śmierć organizmu.  3. Tlenek azotu (NO) ma działania toksyczne. Obniża odporność organizmu na infekcje bakteryjne, działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe, jest przyczyną zaburzeń w oddychaniu, powoduje choroby alergiczne (m.in. astmę). Tlenki azotu (NOX) są prekursorami powstających w glebie związków rakotwórczych i mutagennych. W połączeniu z gazowymi węglowodorami tworzą w określonych warunkach atmosferycznych zjawisko smogu, znanego z Los Angeles, Londynu i Meksyku. Tlenki azotu, po utlenieniu w obecności pary wodnej, mają również udział w tworzeniu kwaśnych deszczów i ich niszczącym działaniu.  4. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) powodują ostre i przewlekłe zatrucia. W grupie węglowodorów aromatycznych duże zagrożenie stanowi benzopiren, ze względu na właściwości rakotwórcze.  5. Metale ciężkie odkładają się w szpiku kostnym, śledzionie i nerkach, uszkadzają układ nerwowy. powodują anemię, zaburzenia snu, agresywność, mogą wywoływać zmian nowotworowe.  6. Pyły powodują podrażnienia naskórka i śluzówki. Niebezpieczne są pyty najdrobniejsze o wielkości cząstki do 5 mm, które z łatwością przenikają do organizmu wywołując jego zatrucie, zapalenia górnych dróg oddechowych, pylicę, nowotwory płuc, choroby alergiczne i astmę. Wulkan związki siarki, związki azotu, pyły, tlenek węgla Górnictwo i energetyka związki siarki, związki azotu, pyły, tlenki węgla Przemysł związki siarki, związki azotu, pyły, tlenki węgla, metale ciężkie Rolnictwo związki azotu, pyły, tlenki węgla Transport związki azotu, tlenki węgla, związki ołowiu, węglowodory lotne Tabl.l. Główne źródła i rodzaje zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza atmosferycznego.

2.2.2. Niekorzystne zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery  Dziura ozonowa to zjawisko ubytku ozonu w ozonosferze, wywołane zanieczyszczeniem atmosfery związkami reagującymi z ozonem. Związki te to: freony, tlenki azotu, chlorek-metylu i bromek metylu. W wyniku reakcji następuje spadek stężenia ozonu i tworzenie się tzw. dziur ozonowych. Konsekwencją zmniejszenia powłoki ozonowej jest zwiększenie natężenia promieniowania ultrafioletowego, które jest zabójcze dla organizmów żywych - może spowodować wzrost zachorowań na raka skóry i choroby oczu. Nadmiar promieniowania niekorzystnie wpływa na cały system ekologiczny, potęgując powstawanie efektu cieplarnianego.  Efekt cieplarniany, zwany również szklarniowym, to zjawisko ocieplenia się klimatu Ziemi, polegające na zatrzymywaniu pewnej ilości ciepła emitowanego do atmosfery. Spowodowane jest to wzrostem zawartości gazów: głównie dwutlenku węgla (CO2), freonów, metanu (CH4) i podtlenku azotu (N2O). Na powstanie efektu cieplarnianego pośrednio wpływają również i inne gazy powstające podczas spalania, np. tlenek węgla (CO), pozostałe tlenki azotu (NO2, NO), węglowodory. Gazy te z jednej strony przepuszczają pasmo fal słonecznych ultrafioletowych, z drugiej zaś absorbują promieniowanie podczerwone (cieplne), zapobiegając w ten sposób ucieczce ciepła atmosferycznego w kosmos. Proces ten jest podobny do tego, jaki występuje w szklarni lub w pozostawionym w słońcu samochodzie. Wzrost zawartości C02 i innych gazów szklarniowych może zatem podnieść temperaturę Ziemi do niebezpiecznego poziomu, co w końcowym efekcie może przyczynić się do zmian klimatu. Skutkiem podwyższenia temperatury mogą być ogromne zmiany w globalnej strukturze i intensywności opadów. Naukowcy oceniają, że temperatura powierzchni Ziemi może wzrosnąć do 2100 roku o około 1=3,5"C. Może to spowodować szereg poważnych konsekwencji: podniesienie poziomu mórz o około 0,5 m i zalanie bardzo zaludnionych terenów, np. w Holandii, w dorzeczu Mississippi czy w Bangladeszu; częstsze i gwałtowniejsze występowanie takich zjawisk, jak huragany czy powodzie wyższe temperatury mogą poprawić warunki dla rolnictwa w środkowej i północnej części Europy oraz Kanadzie, ale spowodują wysuszenie obecnie żyznych terenów. np. w Azji Południowo-Wschodniej czy w USA choroby tropikalne, takie jak malaria, mogą rozprzestrzeniać się na północ i południe.  Przyczyną wytwarzania gazów cieplarnianych. prócz procesu spalania paliw organicznych, są również: wycinanie lasów, pożary sawanny (zanik zdolności pochłaniania dwutlenku węgla) oraz rolnictwo, które jest źródłem metanu pochodzącego z uprawy ryżu i hodowli bydła. Rys.1. Powstawanie efektu cieplarnianego   WYSZCZEGÓLNIENIE CO2 CH4 N2O FREONY Stężenie w atmosferze w 1800r. 280ppm 0,8ppm 288ppb 0 Stężenie w atmosferze w 1900r. 353ppm 1,7ppm 310ppb 484ppt Obecny roczny przyrost stężenia w atmosferze 1,8ppm 0,015ppm 0,8ppb 17ppt Okres życia w atmosferze 50-200 lat 10 lat 150 lat 130 lat Względna zdolność pochłaniania podczerwonego promieniowania ziemi 1 25 250 20 000 Tabl.2. Charakterystyki gazów cieplarnianych: ppm - część na milion (10^6)objętościowo ppb - część na miliard (10^9) objętościowo ppt - część na bilion (10^12) objętościowo

2.3. PRAWNA OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO  Aby osiągnąć cele Światowej Strategii Ochrony Środowiska, konieczne jest zintegrowanie wysiłków i celów działań w skali krajowej, regionalnej oraz w skali międzynarodowej. 2.3.1. Regulacje prawne, odnoszące się do terenu Polski.  Zasadniczą treścią wszystkich międzynarodowych konwencji dotyczących zanieczyszczenia i ochrony atmosfery jest przekonanie, że każde państwo powinno tak przeprowadzić działalność na terenie własnego kraju, aby nie szkodziło środowisku w innych krajach. Prawne międzynarodowe zobowiązania Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami regulują następujące dokumenty: "II Protokół Siarkowy" - "Protokół do Konwencji z 1979 roku w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości, dotyczący dalszego ograniczenia emisji siarki" - opublikowany przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ., podpisany w czerwcu 1994 roku w Oslo. Dokument ten nakłada na Polskę obowiązek zmniejszenia globalnej emisji SO2 w stosunku do poziomu emisji z 1980 r. o następujące wartości : w 2000 r. - 37%; w 2005 r. - 47%; w 2010 r. - 66%.. "Konwencja klimatyczna" Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, podpisana w Rio de Janeiro w 1992 r. i ratyfikowana przez Polskę w 1994 r. Zobowiązuje ona uczestników do stabilizacji emisji gazów cieplarnianych na poziomie 1990 r. (dla Polski przyjęto poziom emisji z 1988 r.). "Protokół azotowy" opracowany w Sofii w 1988 roku w sprawie zmniejszenia emisji tlenków azotu lub ich strumieni transgranicznych. Polska podpisała ten dokument, lecz go nie ratyfikowała, niemniej w energetyce od kilku już lat z powodzeniem są wdrażane pierwotne metody redukcji NOX. "Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej"- sporządzona w Wiedniu 22.03.1985 roku i obowiązująca Polskę od 1992 r. Zgodnie z Uchwałą Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z 9.09.1990 roku w sprawie Polityki Energetycznej Polski do roku 2010, produkcja energii elektrycznej będzie się odbywać nadal w oparciu o istniejące elektrownie zawodowe.  Wewnętrzne uregulowania prawne w zakresie ochrony powietrza, to: Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska z dnia 30.01.1980 roku (z późniejszymi zmianami); Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa" z dnia 28.04.1998 roku w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń (emisji) substancji zanieczyszczających powietrze atmosferyczne. Zostało ono wydane na podstawie ww. ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, zmienionej ustawą z dnia 29.08.1997 r. Rozporządzenie to zastąpiło analogiczne rozporządzenie z dnia 12.02.1990 r. Normy emisji podane w rozporządzeniu mogą być zaostrzone przez terenowe organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego tak, aby nie powodowały przekroczeń limitów stężeń zanieczyszczeń (emisji) na danym terenie. "Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa" z 8.09.1998 roku w sprawie wprowadzania do powietrza substancji zanieczyszczających z procesów technologicznych i operacji technicznych; "Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa" z 18.09.1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania dopuszczalnych do wprowadzania do powietrza rodzajów i ilości substancji zanieczyszczających oraz wymagań. jakim powinna odpowiadać dokumentacja niezbędna do wydania decyzji ustalającej rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza. Substancja Okres pomiaru norma podstawowa Uzdrowiska Obszary chronione Kompleksy leśne Parki narodowe Pył zawieszony ogółem 30 min 350 250 - - 24h 150 125 - - rok 75 50 - - Pył zawieszony o średnicy d<10µg 30min 280 200 - - 24h 125 100 - - rok 50 40 - - SO2 30min 500 350 200 150 24h 150 125 100 75 rok 40 30 20 15 NO2 30min 500 330 150 90 24h 150 100 60 50 rok 40 25 30 20 CO 30min 20 000 13 500 - - 24h 5 000 3 500 - - rok 2 000 1 350 - - Tabl.3. Krajowe nowe normy emisji (stężeń) wybranych zanieczyszczeń w mg/m3.   Stężenie (imisja)- średnia ilość substancji zanieczyszczającej (w mg, mg) w 1 m3 powietrza.  Wymagania wobec danego zakładu przemysłowego określa "Decyzja o dopuszczalnej emisji", wydawana na określony czas przez wojewodę. Decyzja ta przedstawia rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza przez zakład.  Elektrownia "Łaziska" SA została również ujęta w przyjętym do realizacji "Programie Redukcji Emisji SO2 w Energetyce Zawodowej", podpisanym dnia 12.09.1996 r. w Jaworznie.  Orzecznictwo Sądu Najwyższego już w 1970 roku przyjęto, że zakład przemysłowy odpowiada na podstawie art. 435 § 7 k.c. za szkody spowodowane emitowaniem substancji trujących również wtedy. gdy stężenie ich nie przekracza administracyjnie ustalonych norm zanieczyszczeń.

2.3. PRAWNA OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO  Aby osiągnąć cele Światowej Strategii Ochrony Środowiska, konieczne jest zintegrowanie wysiłków i celów działań w skali krajowej, regionalnej oraz w skali międzynarodowej. 2.3.2. Dopuszczalne stężenia i emisje w innych krajach.  W wielu wysoko uprzemysłowionych krajach Europy oraz w USA i Japonii emisja zanieczyszczeń jest od dawna objęta normami. Dopuszczalna emisja SO2 lub dopuszczalna zawartość siarki w paliwie jest znormalizowana w szesnastu krajach, pyłu -w dwunastu krajach, tlenku azotu - w czternastu. Porównanie dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń w różnych krajach nie jest proste i wydaje się, że nie byłoby celowe. Wynika to stąd, że w poszczególnych państwach odmiennie traktuje się: strategie ekonomiczne proporcje między poniesionymi kosztami a uzyskanymi korzyściami potrzebę wprowadzenia technologii zmierzających do zmniejszenia emisji rolę opinii publicznej transgraniczne przenoszenie zanieczyszczeń.  Przy ustalaniu dopuszczalnych emisji na ogół jest przestrzegana zasada, że przepisy i wymagania powinny być tak sformułowane, aby przemysł miał rozsądny czas na wprowadzenie technicznych i ekonomicznych sposobów ograniczenia emisji. Wartości dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń ustalane są na podstawie znajomości stopnia szkodliwości zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Zakłada się, że należy tak ograniczyć emisję. tak zlokalizować jej źródła oraz dobrać taką wysokość emitorów (kominów), aby nie doprowadzić do przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym.  Substancja Okres pomiaru Polska Unia Europejska Niemcy Federalne Stany Zjednoczone     Pył zawieszony ogółem 30 min 350 - - - 24h 150 - - 260 rok 75 - - 75 Pył zawieszony o średnicy d<10µg 30min 280 - - - 24h 125 (od 2005r. 50) 250 (od 2005r. 50) 150-300 150 rok 50 (od 2005r. 30) (od 2010r. 20) 80 (od 2005r. 30) (od 2010r. 20) - 50 SO2 30min 500 (od 2005r. 350) 400 (3h) 650 (1h) 24h 150 (od 2005r. 125) 250-350 (od 2005r. 125) 140 365 rok 40 (od 2005r. 30) 80-120 (2 lata po wejściu dyrektywy 20) 60 80 NO2 30min 500 200 (1h) 200 (1h) - 24h 150 - 80 - rok 40 (2 lata po wejściu dyrektywy 30) - 100 CO 30min 20 000 - 30 000 (1h) 40 000 (1h) 24h 5 000 - 10 000 (8h) 10 000 (8h) rok 2 000 - - - Tabl.4. Krajowe i zagraniczne normy emisji (stężeń) wybranych zanieczyszczeń w mg/m3

---