Wykład 4 Leiszmanioza narządowa i skórna

• szkocki patolog - William Boog Leishman

• w 1901 zidentyfikował obce organizmy w śledzionach osób zmarłych z powodu "gorączki z Dum-Dum".

Leishmania donovani - leiszmanioza narządowa, kala-azar, czarna choroba

Gatunek zbiorczy (L. infantum, L. chagasi, L. archibaldi)

WYSTĘPOWANIE

Wiciowiec pasożytujący w postaci amastigota w narządach miąższowych człowieka (wątroba, śledziona, szpik kostny, monocyty).

W południowej i wschodniej Azji, Ameryce Południowej i Środkowej, Afryce. Spotykany w Europie (Bułgaria, Grecja, Włochy, Hiszpania, Portugalia) Rezerwuarem są zarażone psy, szakale, gryzonie

Postać promastigota w jelicie środkowym muchówek z rodziny Phlebotomidae i Lutzomyia

Amastigota - w tkankach człowieka

ZARAŻENIE

• ze śliną w czasie żerowania moskitów

• wtarcie w uszkodzoną skórę lub błonę śluzową j. ustnej uszkodzonego owada

• bezpośrednio od zarażonego człowieka (wydzielina z nosa, kał, mocz, kontakty seksualne)

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ

• Okres inkubacji 10 dni - 10 lat (3-8 miesięcy)

• Choroba rozpoczyna się bólami głowy, temperaturą (40º), dreszczami, powiększeniem śledziony, wątroby oraz ciemnym zabarwieniem skóry.

• Później - zmiany w jelicie (owrzodzenie jelita grubego), wymioty, bóle brzucha, biegunka. Niedokrwistość z leukopenią.

• W późnym okresie choroby - pasożyt niemal we wszystkich narządach.

• Choroba często kończy się śmiercią.

Formy leiszmaniozy

1. Kala-azar w krajach śródziemnomorskich (L. infantum), Azji Środkowej i płn. Chinach (L. donovani) - zoonoza,

• rezerwuar to dzikie i domowe psy

• transmisja (o.wiejskie) lis, pies i człowiek, (o.miejskie) pies i człowiek

• chorują noworodki i dzieci do lat 4.

2. Kala-azar w Sudanie i Wschodniej Afryce (L. archibaldi, L. donovani) - zoonoza

• rezerwuar to dziko żyjące ssaki , gł szczury

• chorują dorośli

3. Kala-azar na Półwyspie Indyjskim (L. donovani)

• Antropozoonoza, endemicznie,

• Brak rezerwuarów wśród ssaków

• Ludzie młodzi i młodzież w wieku dojrzewania

4. Kala-azar w Ameryce Południowej (L.chagasi),

• Wektor Lutzomyia

• Rezerwuar - lisy, dzikie i domowe psowate

• Z psa na człowieka

• Pierwotnie rozwija się u noworodków i dzieci, a potem przenosi się na dorosłych

WYKRYWANIE

• Postacie amastigota w preparatach z biopsji węzłów chłonnych, śledziony, szpiku, rzadziej w rozmazach krwi obwodowej, wydzieliny nosa, osadu moczu.

• Hodowla in vitro i in vivo,

• testy immunoenzymatyczne, PCR.

• Leiszmaniozę narządową różnicujemy z toksoplazmozą

ZWALCZANIE

• Niszczenie moskitów, ochrona pomieszczeń, repelenty, badanie krwiodawców.

• Uniemożliwienie kontaktu ze zwierzętami rezerwuarowymi - głównie psami

• Leczenie: preparaty antymonu, amidyny, interferon gamma, amfoteracyna B, ketokonazol.

Leishmania tropica, L. brasiliensis - leiszmanioza skórna

L.tropica

Wiciowiec pasożytujący w postaci amastigota w skórze i tkance podskórnej człowieka.

W wielu rejonach Afryki, Azji, Ameryki Południowej i Środkowej, w południowej Europie.

Rezerwuarem są zarażone psy, koty i niektóre małe gryzonie.

L.brasiliensis

Wiciowiec pasożytujący w postaci amastigota w błonie śluzowej jamy ustnej, nosa i gardła oraz w skórze człowieka.

W Ameryce Południowej i Środkowej, w południowych stanach USA oraz na Karaibach.

Rezerwuarem dla człowieka są zarażone psy, gryzonie i niektóre małpy

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ -

1. Leiszmanioza skórna ogniskowa,

2. Leiszmanioza skórna rozsiana

3. błon śluzowych (Espundia)

WYKRYWANIE

• Rozpoznanie - obraz kliniczny.

• Potwierdzenie - metoda bezpośrednia - wykrycie postaci amastigota w materiale z biopsji śledziony, wątroby, węzłów chłonnych lub skóry

• Hodowla in vitro i in vivo.

• Test skórny Montenegro.

ZWALCZANIE

Niszczenie i ochrona przed moskitami.

Leczenie: zabieg chirurgiczny, elektrokoagulacja, preparaty antymonu, amidyny, interferon gamma, amfoteracyna B, ketokonazol.