PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE
WYKŁAD 1 część 1/2
TEMAT:
ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD PACJENTEM ZE SCHORZENIAMI INTERNISTYCZNYMI
1) Charakterystyka chorych hospitalizowanych na oddziałach internistycznych.
Różne oddziały internistyczne: kardiologiczne, raumatologiczne, nefrologiczne, alergologiczne,
pacjenci zazwyczaj w podeszłym wieku.
2) Sylwetka psychofizyczna chorych - j.t. opis stanu pacjenta pod względem fizycznym i psychicznym z uwzględnieniem zmian, jakie wywołała choroba i fakt hospitalizacji.
Znajomość sylwetki psychofizycznej chorego pozwala pielęgniarce:
przewidzieć zakres i rodzaj działań,
zaplanować niezbędną opiekę,
przygotować się do świadczenia określonego rodzaju opieki,
opracować standardy postępowania pielęgniarskiego,
indywidualizować opiekę,
poprawiać jakoś opieki,
zwiększać skuteczność działań.
3) Model zadaniowy pielęgniarstwa:
zadania diagnostyczne,
zadania lecznicze,
zadania opiekuńczo-pielęgnacyjne,
zadania edukacyjne,
zadania organizacyjne.
ZADANIA PIELĘGNIARKI OPIEKUJĄCEJ SIĘ PACJENTEM Z CHOROBĄ NADCIŚNIENIOWĄ
Def. Choroba polegająca na utrzymywaniu się podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego prowadzące do poważnych powikłań narządowych stanowiących jej fazę objawową.
Definicja wg 7 Raportu INC, 2003 r.
Kategorie ciśnienia tętniczego:
|
skurczowe |
rozkurczowe |
Prawidłowe |
< 130 mmHg |
< 85 mmHg |
Wysokie prawidłowe |
130 - 139 mmHg |
85 - 89 mmHg |
Nadciśnienie Iº - łagodne |
140 - 159 mmHg |
90 - 99 mmHg |
Umiarkowane IIº |
160 - 179 mmHg |
100 - 109 mmHg |
Ciężkie IIIº |
≥ 180 mmHg |
≥ 110 mmHg |
Tzw. Izolowane skurczowe |
≥ 140 mmHg |
≤ 90 mmHg |
Podział chorych z NT (nadciś. tęt.):
nadciśnienie pierwotne (samoistne) ponad 90%,
nadciśnienie wtórne (objawowe).
NT pierwotna jest wynikiem:
wpływu czynników dziedzicznych, środowiskowych, zaburzenia funkcji narządów (serce, ściana naczyń krwionośnych, mózg, nerki, nadnercza).
Najczęstsze przyczyny nadciśnienia wtórnego:
przewlekłe choroby nerek,
bezdech nocny,
przyjmowanie leków,
nadciśnienie naczyniowo-nerkowe,
choroby nadnerczy (zespół Cushinga, hiperaldosteronizm pierwotny),
nadczynność i niedoczynność tarczycy,
nadczynność gruczołów przytarczow.,
koarktacja aorty (wrodzone zwężenie światła głównego naczynia - aorty).
Sylwetka psychofizyczna chorego z nadciśnieniem tętniczym:
Objawy: choroba rozpoczyna się od mało charakterystycznych objawów, jak bóle głowy, zawroty głowy, bezsenność, nadmierna potliwość, nadmierna pobudliwość, trudności w koncentracji, uczucie kołatania serca, przejściowy rumień twarzy, szyi.
Powikłania:
przerost lewej komory serca,
przedwczesny rozwój miażdżycy tętnic,
zawał serca,
zaburzenia ukrwienia mózgu, nerek, kończyn dolnych.
Nadciśnienie pierwotne częściej występuje razem z otyłością, zaburzeniami przemiany tłuszczowej i węglowodanowej oraz podwyższonym poziomem kwasu moczowego we krwi.
Choroba nadciśnieniowa wymaga szybkiego rozpoznania oraz długotrwałego i systematycznego leczenia - jest to jedyna możliwość zapobiegania powikłaniom.
Zadania pielęgniarki wobec chorego z nadciśnieniem:
- diagnoza wstępna obejmuje:
określenie przyczyny hospitalizacji,
rozpoznanie ciężkości stanu chorego,
dokonanie pomiaru RR, tętna, oddechu, stanu świadomości,
ocenę sposobu poruszania się (chory chodzący, leżący,....),
wstępne rozpoznanie dolegliwości, które pacjent podaje,
wstępną ocenę stanu emocjonalnego chorego, reakcji na hospitalizację,
określenie deficytu w samoopiece,
rozpoznanie aktualnych potrzeb chorego.
- diagnoza uściślona:
1) ocena stanu fizycznego pacjenta przez:
systematyczne mierzenie podstawowych parametrów życiowych - w szczególności RR krwi w porze rannej, przed zażyciem leku oraz po podaniu środków obniżających RR, ocena oddechu, tętna.
Przygotowanie szczegółowego wywiadu dotyczącego objawów choroby nadciśnieniowej tj.
Określenie intensywności, umiejscowienia oraz pory występowania bólów głowy,
rozpoznanie zaburzeń snu,
ocena występowania objawów naczynioruchowych: nadmierna potliwość, okresowe zaczerwienienie twarzy, szyi,
uszczegółowienie informacji o występujących powikłaniach,
określenie zaburzeń w pracy serca, wzroku,
ocena czynników ryzyka nadciśn.,
ocena chorób przebytych, szczególnie nerek,
ocena obciążenia rodzinnego chorobami układu krążenia, NT,
ocena wyników badań labolatoryjnych, badania ogólne moczu, określenie mikroalbuminrii, klirens kreatynowy, stężenie glukowy, elektrolitu, triglicerydów,
systematyczne dokonywanie oceny deficytu w samoopiece.
Rozpoznanie stanu psychicznego chorego
zorientowanie się, czy pacjent w wyniku powikłań nie ma zaburzeń wyższych funkcji psychicznych - logicznego myślenia, rozumienia,
systematyczna ocena stanu emocjonalnego - nadpobudliwość nerwowa pacjentów,
określenie stosunku do zespołu terapeutycznego, metod leczenia i pielęgnowania,
określenie typu osobowości pacjenta A lub B,
ocena umiejętności radzenia w sytuacjach trudnych - stres.
Ocena sytuacji społecznej chorego
określenie struktury rodziny, relacji pomiędzy pacjentem a innymi członkami rodziny, ustalenie istniejących problemów, konfliktów, mogących wpłynąć na stan emocjonalny,
określenie warunków pracy, narażenia na stres,
ocena warunków mieszkaniowych ze względu na powikłania (udar mózgu, niewydolność krążenia),
ocena sytuacji finansowej (kupno aparatu do pomiaru RR).
4) Rozpoznanie potrzeb edukacyjnych
określenie wiedzy chorych na temat istoty choroby, jej objawów, powikłań,
rozpoznanie wiedzy na temat czynników ryzyka NT, ustalenie występowania i znajomości sposobów eliminowania z życia,
ustalenie obciążenia rodzinnego choroby nadciśnieniowej,
określenie umiejętności i możliwości pomiaru RR krwi,
określenie umiejętności w zakresie prowadzenia samokontroli zdrowia (zeszyt NT i samokontroli),
ocena wiedzy na temat leczenia farmakologicznego i dietetycznego choroby nadciśnieniowej.
diagnoza prognostyczna:
określenie deficytu w samoopiece, ustalenie zakresu pomocy choremu, oraz osób, które będą tę pomoc mogły zapewnić,
ocenić zmiany leczenia farmakologicznego i możliwości kupna niezbędnych leków,
rozpoznanie możliwości podjęcia pracy zawodowej, kontynuowania dotychczasowych zajęć,
zalecenie modyfikacji stylu życia.
zadania lecznicze:
Udział w leczeniu niefarmakologicznym
znajomość zasad leczenia,
zalecone modyfikacje:
zmniejszenie masy ciała zgodnie ze wskaźnikiem BMI 18,5-24,9,
dieta obniżająca ciśnienie tętnicze (dieta bogata w owoce, warzywa, produkty mleczne o ograniczonej zawartości tłuszczu, szczególnie nasyconych),
ograniczenie podaży sodu w diecie (ograniczenie spożycia sodu < 2,4g sodu lub < 6g soli),
regulowanie aktywności (np. spacer lub jazda na rowerze przez co najmniej 30 min. 3-4 razy/ tyg.,
ograniczenie spożycia alkoholu (maksymalnie do 2 drinków dziennie = 30ml etanolu lub równoważników).
przekonanie pacjenta do przestrzegania i stosowania zalecanej diety,
umożliwienie kontaktu z dietetyczką,
uświadomienie konieczności uzupełnienie w diecie pierwiastków potasu i magnezu.
Udział w farmakoterapii:
farmakologiczne leczenie chorego należy stosować przez wiele lat, często do końca życia,
przed rozpoczęciem leczenia należy poinformować chorego, że zażywanie leku może wiązać się z działaniami niepożądanymi (np. uczucie znużenia, osłabienie), które ustępują po normalizacji RR,
oceniać skuteczność leczenia uwzględniając pomiary ciśnienia przez samego chorego oraz ciągły, ambulatoryjny pomiar RR.
Należy stosować program stopniowego leczenia farmakologicznego.
Nadciśnienie łagodne - farmakoterapia dopiero wtedy, gdy zastosowane leczenie niefarmakologiczne jest nieskuteczne,
Nadciśnienie umiarkowane - leczenie rozpoczyna się od zastosowania 1 preparatu z grupy leków podstawowych:
leki moczopędne (powodują wzrost wydalania wody i soli przez nerki),
inhibitory konwertazy (hamuje wytwarzanie angiotensny),
leki beta - adrenolityczne (zwalniają częstość uderzeń serca),
leki alfa - adrenolityczne (chronią ścianę naczyń przed działaniem noradrenaliny),
antagoniści wapnia (hamują przechodzenie wapnia od wnętrza komórek mięśniowych, zmniejszenie zawartości wapnia w obrębie tych komórek powoduje rozszerzenie drobnych tętnic).
Jeżeli monoterapia jest nieskuteczna, należy zmienić leczenie na dwulekowe.
Nadciśnienie ciężkie - należy dodać 3 lek przy uwzględnieniu tolerancji leku i istnieniu chorób towarzyszących
Zadania:
podawanie leków zgodnie ze zleceniem,
obserwacje skuteczności leczenia (pomiar RR, kontrola ustępowania objawów NT),
stała obserwacja pod kątem skutków ubocznych leczenia farmakologicznego,
współudział w dietoterapii (przekonanie chorego o słuszności diety),
edukacja rodziny w zakresie zaleceń dietetycznych.
zadania opiekuńczo-pielęgnacyjne:
pomoc z zaspokajaniu potrzeb biologicznych i wsparcie psychiczne (zależnie od stopnia deficytu w samoopiece oraz rodzaju i rozległości powikłań).
Szczegółowe czynności wobec pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, przewlekłą niewydolnością krążenia nerek.
Wsparcie psychiczne, czyli działanie mające na celu poprawienie funkcjonowania w sferze psychicznej.
zadania edukacyjne:
Cele:
wyposażenie w wiedzę oraz umiejętności.
Szczegółowe działania:
przekazywanie informacji o istocie choroby, objawach, powikłaniach,
omówienie czynników ryzyka NT,
przekonanie pacjenta o konieczności wyeliminowania z codziennego życia tych czynników, które mogły przyczynić się do rozwoju NT i będą wpływać na postęp choroby,
przedstawienie zaleceń dietetycznych ograniczających sól, tłuszcze zwierzęce oraz redukujących otyłość,
nauka sposobu relaksacji oraz racjonalnego wypoczywania,
nauka eliminacji używek,
zaznajomienie z zasadami leczenia farmakologicznego,
nauka samokontroli, uświadomienie konieczności prowadzenia samokontroli, nauczenie pomiaru ciśnienia chorych i osoby z najbliższej rodziny, omówienie zasad prowadzenia zeszytu samokontroli, nauka samoobserwacji pod kątem wystąpienia powikłań NT oraz poinformowania o konieczności natychmiastowego skontaktowania z lekarzem w przypadku pojawienia się: silnych bólów głowy z zawrotami i zaburzeniami wzroku, silny ból w klatce piersiowej niewystępującego po nitratach, zaburzeń rytmu serca, silnej duszności, zaburzeń świadomości, zasłabnięcia.
PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE WYKŁAD NR 1
1
Kamila Nowak 2006 r.