KULTURA LITERACKA - całość historycznego dorobku literackiego (narodu, środowiska), wszystkie istniejące w danym czasie instytucje służące życiu literackiemu, poziom ich działalności, stan czytelnictwa itp. A w odniesieniu do osoby: znajomość literatury i wyrobienie smaku, znawstwo.

Wg J. Sławińskiego na kulturę literacką składają się:

1. Wiedza

2. Gust - ogół upodobań

3. Kompetencje literackie

Wg M. Straszewskiej:

1. Dyspozycje człowieka

2. Wiedza o sztuce

3. Sztuka czytania

4. Emanowanie kultury

Warunki kształtowania kultury:

1. Rozwijanie pożądanych dyspozycji psychicznych takich jak wrażliwość i chłonność

2. Wiedza - konieczna do oceny utworu, jego nowatorstwa, zawartości ideowej i artystycznej, tajników warsztatu, techniki pisarskiej

3. Sztuka czytania - problem wyboru książki i zagadnienia percepcji

Kiedy te czynniki są zintegrowane mówimy o kulturze literackiej.

MEDIA są to wszelkie środki lub pośredniki służące przekazywaniu informacji od nadawcy do odbiorcy. Są to, więc różnego rodzaju przedmioty, materiały, urządzenia, a także instytucje przekazujące odbiorcom informacje w formie komunikatów.

Media w procesie kształcenia oznaczają wszystkie pomoce naukowe, środki dydaktyczne i technologie informacyjne, które wspomagają, względnie samodzielnie realizują proces nauczania, samokształcenia lub wychowania.

SCHOLASTYKA - w średniowieczu jest to najbardziej rozwinięty kierunek filozofii chrześcijańskiej. Koncentruje się na problematyce określonej przez treści dogmatów religijnych. Posługuje się metodą scholastyczną, opartą na odwoływaniu się do autorytetów oraz sformalizowanej argumentacji logicznej. Charakteryzuje się abstrakcyjnymi analizami oraz dogmatycznymi rozstrzygnięciami bez konfrontacji danych rozumowych z doświadczenia.

Nauczanie scholastyczne prowadziło często do niezrozumienia słów wynikające z braku konfrontowania ich z rzeczywistością (nie rozumieli, czego się uczą). Ten sposób nauczania został poddany krytyce, w ramach ruchów demokratycznych i reformatorskich. Jednym z czołowych działaczy tego okresu był Jan Komeński, który przyjmuje, że prawdziwość i pewność nabywanej przez człowieka wiedzy, zależy od świadectwa zmysłów. U podstaw poglądów Komeńskiego leży sensualistyczna teoria poznania.

SENSUALIZM - to pogląd, wg, którego, jedynym źródłem poznania są wrażenia dostarczane umysłowi za pomocą zmysłów. W umiarkowanej wersji przyjmującej, że wrażenia zmysłowe stanowią odbicie zewnętrznej względem nich rzeczywistości obiektywnej, prowadzą do materializmu. W skrajnym ujęciu, uznającym wrażenia zmysłowe, jako jedyną dostępna poznaniu rzeczywistość, prowadzą do idealizmu subiektywnego.

Komeński przyjmując zmysły, jako jedyną metodę poznania sformułował zasadę poglądowości.

ZASADA POGLĄDOWOŚCI - to zespół norm dotyczących poznawania rzeczywistości, na podstawie obserwacji, myślenia i praktyki. Na drodze od konkretu do abstrakcji i od abstrakcji do konkretu.

TYPOLOGIA MEDIÓW W EDUKACJI:

Wg Strykowskiego

1. wg ich zasięgu:

• małe (szkolne) będące bezpośrednio w zasięgu nauczyciela

• duże (masmedia) - prasa, radio i TV

2. wg złożoności i używania energii elektrycznej:

• drukowane - słowne (słowniki) i obrazowe (mapy, atlasy)

• elektroniczne - dźwiękowe (audialne: radio, mp3, czytane książki, wieże audio), audiowizualne (video, dvd, rzutnik multimedialny, kamera), komputerowe, wizualne (slajdy, rzutnik pisma)

3. wg receptorów, na które oddziałują (wizualne, audialne, audiowizualne)

4. wg zawartości informacyjnej komunikatów (McLuhan)

• zimne - informacje są dawkowane; oszczędne - trudniej dekodować znaczenie komunikatu

• gorące - zawierają dużo informacji, są nimi „przegrzane”

5. wg możliwości działań interaktywnych

• podające (transmisyjne) - zapewniają transmisje komunikatów (radio i TV)

• interaktywne - wymuszają wysoki poziom i wielostronny charakter aktywności uczących się (doświadczenia w pracowni chemicznej, pr. multimedialne do samodzielnego uczenia się; pr. TV z głosowaniem przez sms)

6. wg długości eksploatacji

• tradycyjne (prasa, radio, TV, książka i film)

• alternatywne (magnetowidy, kino domowe, TXT, komputery i sieć internetowa)

PISMO jest to system znaków służący do utrwalania jęz. mówionego przez zapis.

Funkcję pisma częściowo spełniały „kipu” Indian (zespół węzłów na sznurze) oraz „aroko” (listy muszelkowe plemion murzyńskich).

PISMO PIKTOGRAFICZNE (obrazkowe) jest pierwotną formą pisma (rozpowszechnioną wśród Indian , Eskimosów i ludów syberyjskich). Składa się z rysunków - piktogramów. Wolna od jęz. mówionego, nie trzeba znać różnych języków i rozumieć sens. Zaczyna się upowszechniać ze względu na globalizację.

IDEOGRAMY są obrazkowym przedstawieniem ogólnych znaczeń. Są obrazami bez tła, przedstawiają tylko ważne informacyjnie elementy.

HIEROGLIFY pismo staroegipskie - obrazkowe.

Próba wiązania znaków z konkretnym dźwiękiem doprowadziła do rozwoju pisma.

PISMO ALFABETYCZNE, którego poszczególnym znakom (literom) odpowiadają określone dźwięki mowy ukształtowało się w połowie II tysiąclecia p.n.e. na terenie Fenicji. W pierwotnej wersji pisma nie występowały samogłoski.

KSIĄŻKA jest to dokument w postaci zeszytych arkuszy tworzących WOLUMIN.

Pierwotna forma książki to tabliczki z wypalanej gliny (Babilon) oraz woskowe tabliczki drewniane (Grecja i Rzym).

Wprowadzenie w Egipcie, a następnie Grecji i Rzymie papirusu (materiał pisarski wytwarzany z włókien cibory papirusowej rosnącej w delcie Nilu) zmieniło kształt książki, była w postaci zwojów.

Zapisy miały ok 20-30 cm szerokości dł. 4-6 m. Atrament, którym pisano na papirusie to CALAMUS.

Kolejnym materiałem pisarskim był PERGAMIN (sporządzony ze specjalnie wypreparowanej skóry owczej, cielęcej lub koziej). Używany prze całe średniowiecze. Związana z nim książka przyjmuje formę KODEKSU.

Od XII w. wypierany przez papier, który znany był w Chinach już od I w.n.e. Pierwsze powielane mechanicznie książki techniką drzeworytu pojawiły się na terenie Europy ok XII w. Natomiast w Chinach technika ta była używana już w VII w.

Ręcznie przepisywane książki, przez zakonników zwanych skrybami, były oprawiane w skórzana okładkę.

1450 r. po raz pierwszy Gutenberg, posługując się ruchomą czcionką, wydrukował Biblię. Pomimo możliwości i dostępności książki wcale nie rozprzestrzeniały się one szybko, zmieniło się to dopiero ok 1700 r. kiedy powstały gazety.

DZIAŁY PIŚMIENNICTWA:

1. literatura piękna

2. literatura naukowa

3. publicystyka - twórczość prasowa, radiowa i telewizyjna mająca na celu oddziaływanie na szeroką publiczność przez dostarczenie aktualnych i istotnych informacji na różne tematy.

- publicystyka literacka

- publicystyka paraliteracka (traktaty, rozprawy, polemiki i pisma ulotne)

PRASOZNAWSTWO - wiedza o prasie, nauka o tworzeniu, zawartości, przekazywaniu i odbiorze prasy i publikacji praso podobnych - radiowych i telewizyjnych; wiedza o komunikowaniu masowym

DZIENNIKARSTWO - działalność intelektualna obejmująca prasę, radio, telewizję i inne środki masowego przekazu, jej celem jest przygotowywanie aktualnych materiałów informacyjnych i publicystycznych oraz umiejętność wykonywania zawodu dziennikarskiego.

Podział gatunków prasy, radia i telewizji na:

1. gatunki informacyjne - ścisłe i zobiektywizowane powiadamianie o aktualnych faktach - wiadomości, sprawozdania, wzmianki

2. gatunki opiniotwórcze - wnioskowania, , interpretacje, oceny i komentowania - artykuł, komentarz, recenzja

Gatunki językowe dzielimy na:

1. wiadomości - informacje, notatki, komunikaty, depesze, kroniki wydarzeń, zestawienia wiadomości, korespondencje

2. sprawozdania - sprawozdania, bezpośrednia transmisja radiowa, reportaż

3. artykuły - artykuł wstępny, publicystyczny, popularnonaukowy, list otwarty

4. komentarze - komentarz, głosy

5. biografie - sylwetka, szkic portretowy, biogram, nekrolog

6. felietony - felieton, gawęda

REPORTAŻ DZIENNIKARSKI - relacje o wydarzeniach, o faktach zaistniałych w rzeczywistości ludzkiej; relacja prowadzona konsekwentnie z przyjętą konwencją artystyczną; sprawozdanie obserwatora (reportera) o prawdziwych wydarzeniach, sytuacjach i ludziach; gatunek publicystyczny oparty na materiale autentycznym.

SPRAWOZDANIE - „zdanie sprawy”, zwięzła i obiektywna relacja przebiegu wydarzeń; powinna być wolna od upiększeń, własnych refleksji i ocen.

FELIETON - opary na faktach, najczęściej o charakterze społecznym, obyczajowym lub kulturalnym; subiektywny stosunek do tematu; lekki, błyskotliwy styl.

RECENZJA - opis i ocena utworu; w opisie zawarta jest zawartość tematyczna ze szczególnym podkreśleniem, co nowego dana pozycja wnosi do literatury; najlepsze i najbardziej wiarygodne źródło inf. o ukazujących się nowościach.

NOTATKA PRASOWA - najkrótsza forma wypowiedzi publicystycznej, lakoniczna inf. o wydarzeniu.

ARTYKUŁ PUBLICYSTYCZNY - najważniejsze artykuły problemowe z pierwszych str. gazet.

KOMIKS - forma graficznego powiązania rysunku i tekstu literackiego służąca rozwijaniu narracji lub obrazowaniu znaczeń, których czytelność jest możliwa w ramach tego powiązania, bez dodatkowych źródeł informacji; język rysunku i tekstu spleciony w ramach jednej kompozycji plastycznej.

GAZETA - rodzaj wydawnictwa ciągłego, czasopismo ukazujące się częściej niż raz w tygodniu, najczęściej codziennie - w rozumieniu wszystkich dni roboczych.

WYDAWNICTWO - każda z publikacji (wydanych przez wydawnictwo lub nakładem własnym autora), publikacja samoistna, czyli tzw. tytuł. Rozróżnia się trzy rodzaje wydawnictw:

• wydawnictwo ciągłe - wydawnictwo o nieplanowanym z góry zakończeniu, periodyk, czasopismo, gazeta, kolejny zeszyt lub tom stanowiące kontynuację tematyki; w. ciągłe jest numerowane lub co najmniej datowane i posiada zawsze ten sam tytuł

• wydawnictwo seryjne - seria wydawnicza, odmiana wydawnictwa ciągłego, ale o zindywidualizowanej tematyce poszczególnych wydań, o zindywidualizowanych tytułach głównych i wydawane nieregularnie; wspólnymi cechami wszystkich wydań jest jednolita szata graficzna i format, dodatkowy wspólny tytuł serii, znak graficzny serii itp., w. seryjne może być numerowane a także (rzadziej) datowane, ale nie musi; ze znanych polskich w. seryjnych można wymienić bardzo niegdyś popularne książeczki - "tygryski" - czyli serię wydawniczą wydawnictwa MON, oraz drugą serię tego wydawnictwa - "BKD - Bitwy, Kampanie, Dowódcy"

• wydawnictwo zwarte - publikacja wydana od razu jako całość - np. jakaś książka, lub publikacja o przewidzianym zakończeniu - np. sukcesywnie wydawane kolejne tomy encyklopedii.

Czasami 'wydawnictwem' określa się również publikację muzyczną (płytę, singel).

Pod pojęciem 'wydawnictwa' rozumie się także ogół cech danej publikacji, a więc może to być wydawnictwo o określonej liczbie stron, w określonej oprawie (np. wydawnictwo w oprawie zeszytowej), o określonej liczbie kolorów (np. wydawnictwo czarno-białe), określonym poziomie edytorskim (np. wydawnictwo bibliofilskie), określonym nakładzie (np. wydawnictwo wysokonakładowe), określonym przeznaczeniu (np. wydawnictwo popularnonaukowe), określonym dostępie (np. wydawnictwo debetowe) itp.

Wyróżniamy dwa znaczenia prasy:

1. szerokie - obejmuje swym zasięgiem film, radio, TV oraz prasę w wąskim znaczeniu

2. wąskie - obejmuje wydawnictwa drukowane periodycznie i publicznie rozpowszechniane, ukazujące aktualne procesy i wydarzenia z życia politycznego, społecznego, naukowego i kulturalnego

Kategoryzacja prasy ze względu na treść (w znaczeniu wąskim - periodyki):

1. naukowa - National Geografic

2. społeczno - polityczna - Polityka, Wprost, Rzeczpospolita,

3. sportowa - Przegląd sportowy, Piłka nożna

4. sensacyjna - Detektyw

5. religijna - Tygodnik Powszechny, Gość Niedzielny,

Obecnie jest ok 300 czasopism.

Ze względu na zasięg:

1. sublokalne - Szwederowo,

2. lokalne - zw. z miastem Express Bydgoski

3. regionalne - Gazeta Pomorska,

4. centralne - Rzeczpospolita, Gazeta Prawna, Dziennik,

5. międzynarodowe - Newsweek

Podział ze względu na częstotliwość ukazywania się:

1. dzienniki (gazeta) - ukazują się co najmniej 2 x/tydzień

Dziennik - potocznie: typ czasopisma ukazujący się codziennie. Najczęściej jednak dzienniki nie ukazują się w niedziele i święta.

2. czasopisma - ukazują się nie częściej niż 1x/tydzień i nie rzadziej niż 1x/kwartał (tygodniki, miesięczniki, kwartalniki)

CZASOPISMO - periodyk, publikacja periodyczna, wydawnictwo ciągłe, druk ukazujący się najczęściej w określonych terminach, pod nie zmienionym tytułem, posiadający numerację ciągłą, zawierający ustaloną szatę graficzną, a także niezbyt często zmieniający się format i objętość, zawierający materiały od wielu autorów i określoną tematykę, aczkolwiek mogący się różnić wersjami językowymi, mutacjami regionalnymi.

TYGODNIK jest to typ czasopisma ukazujący się raz w tygodniu. Część tygodników ukazuje się w ostatnie dni przed weekendem i zawiera program telewizyjny. Większość opisuje wydarzenia społeczne, polityczne, gospodarcze, ekonomiczne i kulturalne z kraju i zagranicy. Niektóre tygodniki mają wyraźne profile światopoglądowe, najczęściej odnoszące się do światopoglądu politycznego, np. lewicowe, liberalne czy konserwatywne. Istnieją tygodniki regionalne i miejskie, zajmujące się życiem społecznym i kulturalnym mniejszych społeczności.

MIESIĘCZNIK jest to czasopismo, które ukazuje się regularnie raz w miesiącu. Przeważnie miesięczniki poświęcone są jakiejś konkretnej problematyce np. z zakresu sztuki, nauki, techniki, sportu, turystyki czy gier komputerowych, a także konkretnym regionom oraz problematyce politycznej i społecznej. Niektóre miesięczniki wydawane są też w formie poradników.

KWARTALNIK jest to czasopismo ukazujące się raz na trzy miesiące. Często tego typu czasopisma mają znacznie większą objętość w porównaniu z miesięcznikami.

ROCZNIK, ANNAŁ - spis wydarzeń o charakterze publicznym z danego roku, zestawionych w porządku chronologicznym. Także publikacja wydawana raz do roku lub rok urodzenia danej osoby.

Ważniejsze roczniki wydawane w Polsce Rocznik Statystyczny IMały Rocznik Statystyczny

3. periodyki - ukazują się nie częściej niż 1x/1/2roku i nie rzadziej niż 1x/rok

Periodyk (fr. périodique) - czasopismo o regularnej częstotliwości ukazywania się (np. dziennik, tygodnik, miesięcznik, kwartalnik, rocznik). Jako że przeważająca większość czasopism wydawana jest regularnie, periodyk jest w praktyce synonimem czasopisma.

Ze względu na wiek:

1. dziecięca

2. młodzieżowa

3. dla dorosłych

FORMY WŁASNOŚCI:

1. państwowe - występują W Chinach i Korei Płn., są częścią struktur państwa, przez nie finansowane i cenzurowane, i im podległe

2. publiczne - typowe dla Europy Zach., (1922 r. BBS Wlk. Brytania - I media publiczne)

3. społeczne - pełnią misję społeczną, nie mogą czerpać zysków

4. prywatne - pojawiły się XVII/XVIII w. (prywatna prasa) nastawione na zysk.

SCENARZYSTA - to osoba pisząca scenariusz do filmu, serialu, audycji radiowej, reklamy, programu telewizyjnego itp., w przeciwieństwie do osoby piszącej sztuki teatralne nazywanej dramaturgiem

CHOREOGRAFIA pierwotnie zajmowała się układem ruchów tanecznych w balecie, komponowaniem tańca; dziś pojęcie to rozszerzyło się na wszystkie dziedziny, w których ruch ludzki ma charakter artystyczny - na pokazowe walki, ruch gwiazd muzyki rozrywkowej, łyżwiarstwo figurowe czy gimnastykę artystyczną; coraz częściej także choreograf - będąc odpowiednikiem kompozytora na etapie tworzenia, czy dyrygenta albo reżysera w teatrze operowym, układa wyszukane sceny walk na potrzeby filmu.

FILM - utwór audiowizualny, składający się ze scen, które z kolei składają się z jednego lub więcej (do kilkudziesięciu) ujęć.

Pierwotnie filmy wyświetlano w kinach, współcześnie również w telewizji i za pomocą innych urządzeń, takich jak magnetowidy, odtwarzacz DVD, Blu-ray i komputery.

TECHNIKA FILMOWA

NOŚNIKI podstawowy nośnik, na którym jest utrwalany i z którego wyświetla się film to światłoczuła taśma celuloidowa 35 mm. Na taśmie filmowej obraz jest zapisany w postaci pojedynczych kadrów, przesuwających się w projektorze kinowym z prędkością 24 klatek na sekundę (w epoce kina niemego było to 16 klatek na sekundę).

Coraz rzadziej są stosowane inne szerokości taśmy - 70, 16, 8 mm i super 16 i super 8. Zwłaszcza dla potrzeb telewizji filmy rejestruje się także na nośnikach magnetycznych (Beta SP) i cyfrowych (Beta cyfrowa, DVCAM, High Definition).

PROPORCJE EKRANU Początkowo filmy wyświetlano na ekranach w proporcji 1:1,33 (podstawa 4, wysokość 3) - taki format przyjęto też dla ekranu telewizyjnego. Po wprowadzeniu na taśmę filmową ścieżki dźwiękowej format standardowy to 1:1,37. W walce z rosnącą konkurencją telewizji w latach 50. XX wieku wynaleziono szeroki panoramiczny ekran (cinemascope). W kamerach i projektorach zastosowano obiektywy anamorfotyczne; ekran wydłużył się do proporcji 1:2,55. W latach 60. prowadzono tzw. cineramę z wykorzystaniem taśmy 70 mm, z ekranem w proporcjach 1:2,75.

Obecnie w kinach najczęściej stosuje się format pośredni tzw. kaszetę (1:1,66 lub 1:1,85), a taśma 70 mm znalazła zastosowanie przy wyświetlaniu obrazów trójwymiarowych w systemie IMAX. Ekran ma tu proporcje 1:1,43, a kadr jest ustawiony na taśmie poziomo, a nie pionowo jak na taśmie 35 mm.

ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY Większość współczesnych filmów jest udźwiękowiona - to znaczy posiada dźwięk ściśle zsynchronizowany z obrazem. Dawniej popularne były filmy nieme, na których wszystkie teksty pojawiały się w formie napisów.

W historii filmu istniało kilka momentów przełomowych. Pierwszym z ważniejszych było wprowadzenie dźwięku, później koloru, różnych formatów ekranów (np. ekran panoramiczny - cinemascope), filmów trójwymiarowych (zob. IMAX), dźwięku stereofonicznego (Dolby). Jednym z ostatnich przełomów było pojawienie się technologii cyfrowej zarówno przy efektach inscenizacyjnych jak i przy rejestracji obrazu (High Definition). Dotyczy to szczególnie filmu animowanego, gdzie coraz powszechniejsza jest animacja 3D imitująca przestrzeń trójwymiarową (zobacz np. Final Fantasy - realistyczną animację 3D, imitującą film aktorski).

1895 - pierwsza emisja braci Lumiere

1927 - pierwsza emisja filmu dźwiękowego

TYPY FILMÓW - film to bardzo obszerna dziedzina i można ją podzielić na wiele sposobów. Podstawowy i najbardziej popularny z nich to podział na rodzaje:

• film fabularny - film fikcji, film aktorski przeznaczony głównie do wyświetlania w kinach. Jeden z głównych rodzajów filmowych. Posiada fabułę, czyli dramaturgiczną, najczęściej wielowątkową opowieść. Bohaterowie są grani przez aktorów; zalicza się do niego: filmy historyczne, psychologiczne, sensacyjne, muzyczne, baśnie, dramaty, komedie, melodramaty (wyciskacz łez), kryminały (film akcji u którego podstaw leży przestępstwo), filmy grozy - horror (budzenie grozy i tajemniczości poprzez skupianie widza na wydarzeniach, które rozgrywają się w atmosferze zagrożenia), westerny (film kowbojski o pastuchach wielkich stad bydła w Stanach Zjedn.) film poetycki (nacechowany liryzmem i i nastrojowością - b. wąski nurt w produkcji filmowej)

FILMY NIEFABULARNE to:

• Film naukowy - rejestruje i wyjaśnia zjawiska z różnych dziedzin nauki korzystając ze zdobyczy technicznych (zdjęcia przyspieszone, zwolnione itp.)

• Film oświatowy - popularyzuje naukę i sztukę prezentując ją szerokiej publiczności

• Film dydaktyczny - nazywany szkolnym lub lekcyjnym, przeznaczony dla ścisłej gr. odbiorców i ściśle związany z pr. nauczania konkretnego przedmiotu; pełni funkcję: informacyjną (poznawczą), eksplikacyjną (wyjaśniającą), wychowawczą i motywacyjną; zaliczamy do niego również film instruktażowy

• film dokumentalny - film o treści niefikcyjnej, dokumentujący rzeczywistość, pozafabularny, najstarsza z istniejących form rejestracji filmowej; wyróżniamy: reportaż filmowy, kronikę filmową, film montażowy i film o sztuce (zaliczany również do filmów dydaktycznych)

Pojęcie filmu w społecznej świadomości najczęściej kojarzy się jednak z rozrywkowymi aktorskimi filmami fikcji nazywanymi też fabularnymi.

W zależności od długości filmy dzielą się na

• krótkometrażowe - do 22 minut,

• średniometrażowe - od 22 do 55 minut,

• pełnometrażowe - ponad 55 minut - przeciętnie 90-132 minut.

Dla telewizji powstają seriale telewizyjne złożone z wielu odcinków. Najczęściej stosowane długości odcinków to 13, 15, 25, 30, 50 minut.

Kategorie wiekowe Filmy często są oznaczane kategoriami wiekowymi, określającymi wiek widzów, dla których są przeznaczone. Główne kryteria tej klasyfikacji to seks, przemoc oraz narkotyki. Także palenie papierosów na ekranie już wkrótce może być powodem przyznania wyższej kategorii wiekowej filmom wprowadzanym do amerykańskich kin. MPAA, organizacja decydująca o tym, do jakiej kategorii zakwalifikować film, zdecydowała, że papierosy powinny być traktowane na tej samej zasadzie co przemoc, seks i narkotyki.

JĘZYK FILMU

RUCH - realizowany w samym obrazie i za pomocą ruchów kamery (jazda, najazd i odjazd); z ruchem kamery związane są pkt. i kąty widzenia kamery; kaera może być nieruchoma lub może się poruszać (wolno, szybko, wokół swej osi pionowej lub poziomej - panorama pionowa lub pozioma)

WIELKOŚĆ PLANU - pojemność obrazu na ekranie (odległość kamery od filmowanego obiektu) wyróżniamy plan: ogólny, pełny, średni, bliski, zbliżenie i detal

MONTAŻ - nadaje dziełu porządek i wyraz; wyróżniamy: montaż intelektualny (skojarzeniowy) - zestawienie obrazów wywołujących skojarzenie, równoległy (równoległe połączenie dwóch wątków i ukazywanie ich na przemian) i wewnątrzkadrowy (zmiana planu w ciągłym filmowaniu)

RADIO - jego walorem jest błyskawiczna zdolność przekazywania inf. na obszarze całego globu; operując słowem nie wymaga umiejętności czytania (więc obejmuje analfabetów), łatwość percepcji; cechą charakterystyczna jest pluralistyczny uniformizm - progr. odpowiadają różnym poziomom kultury odbiorców, dzięki standaryzacji przekazywanych treści).

TWORZYWA SZTUKI RADIOWEJ:

- słowo mówione - najistotniejsze

- muzyka - najwięcej miejsca w pr. radiowych

- efekty akustyczne - ilustracja, dekoracja dźwięku

Plany radiowe - wrażenie „słyszenia” odległości:

* plany akustyczne

- plan ogólny, bliski

* plany czasowe

- trzy czasy gramatyczne, przeważa teraźniejszy

FORMY AUDYCJI:

- dziennik

- magazyn

- wywiad

- dyskusja

- różne formy reportażu

- czytana lub radiofonizowana proza

- seriale radiowe

- radiowa ballada

- pogadanka

- esej

- powieść radiowa

- opowiadanie

- teatr radiowy

- słuchowiska

STYLE RADIOWE:

- Damping style - styl pluszowej kotary

- typ style - styl ostry, jasny

- Big air - wzmacnianie głosy do granic prawie nienaturalnych aby nadać mu wyjątkową intonacje i pogłos

- Plastic style - nagranie plastyczne, czytelność, plastyczność, jasność i dynamiczność dźwięku

WYSOKI STOPIEŃ SUGESTYWNOŚCI - posiada najszerszy zasięg i najliczniejsze audytorium (dot. też analfabetów).

Terytorialność radia:

- regionalne - zasięg województwa, departamentu lub kraju związkowego

- ponadregionalne - wykraczające poza powyższe

- lokalne - zasięg mniejszej jednostki administracyjnej albo dużego miasta

- środowiskowe - dzielnicowe, osiedlowe

TELEWIZJA - przesyłanie ruchomych obrazów i przynależnego do nich dźwięku na odległość za pomocą fal, nadawanie ich oraz odbieranie przez specjalną aparaturę (kamery, stacje nadawcze, telewizory).

Pod względem zakresu wyróżniamy:

- telewizja otwartą w skali makro - duży zasięg (TVP1, TVP2) i skali mikro - telewizja środowiskowa o małym zasięgu

- telewizja satelitarna

- telewizja przewodowa

- telewizja w obwodzie zamkniętym - użytkowa - przemysłowa

Ze względu na funkcję społeczną

- telewizja publiczna - działa we wszystkich państwach, na wszystkich kontynentach, regulowana prawem - spełnia oczekiwania społeczne

- telewizja komercyjna - nastawiona na zysk, który może osiągnąć poprzez dużą oglądalność

Ze względu na technikę utrwalania i przechowywania obrazów wyróżniamy urządzenia:

- magnetowidy i kasety

- GRAMOWID -aparat do odtw. foni i wizji z płyt telewizyjnych) - płyta gramowidowa, płyta CD (nagrywane sa przemysłowo i służą tylko do odtw. programu)

Cechy telewizji:

- intymność - wrażenie, że oglądany obraz dzieje się w naszym pokoju, nieduża odległość, w swoim domu samemu lub w niewielkim gronie,

- zbliżenie - unikanie przez kamerę planów pełnych i ogólnych - nie widzielibyśmy dokładnie tego co dzieje się w tle

- wrażenie aktualności odbioru - programy „na żywo”

Ze względu na postawienie komputera i Internetu na pierwszym miejscu TV „równa w dół” zaspokajając niewybredne gusta telewidzów.

Mówimy o odbiorze:

• powierzchownym - b. niski stopień zaangażowania telewidza spowodowany przez

- odbiór w tle - jako tapeta audiowizualna (TV jest tylko włączony a my skupiamy się gł .na innej czynności)

- odbiór mimowolny - spoglądamy od czasu do czasu robiąc coś innego

- odbiór okazjonalny - oglądanie bez pełnego zaangażowania

• dogłębnym - pełne zaangażowanie również emocjonalne lub intelektualne lub obydwa równocześnie; często z mechanizmem identyfikacji - projekcji:

- odbiór spontaniczny - seriale telewizyjne, które „przeżywamy”

- odbiór ukierunkowany - świadomy wybór programu

WPŁYW MEDIÓW,

- bezpośredni - natychmiastowe oddziaływanie konkretnego przekazu na odbiorcę - jego emocje i intelekt (filmy, pr. telewizyjne)

- kumulatywny - zasada drążenia - niewielki lub prawie nieuchwytny wpływ, który się sumuje, kumuluje z oddziaływaniem wcześniejszych obejrzanych filmów czy pr. TV; szczególnie przez pr. cykliczne o podobnych treściach

- wpływ podświadomy - początkowo nieuświadomiony

- „zewnętrzny” (wg J. Koblewska)- szczególnie atrakcyjne filmy czy pr. apelują do tkwiących w każdym widzu skłonności do naśladownictwa

Najsilniejszy wpływ wychowawczy wywierają filmy w kinie, słabszy w TV (chyba, że są to pr. cykliczne, wielokrotnie powtarzane), a najsłabszy w radio.

MODELOWNIE SPOŁECZNE - proces polegający na przyswojeniu a następnie wykonywaniu zachowań modela (bohatera). Zależy od postrzegania konsekwencji jakie wynikają z zachowania modela.

Masowe komunikowanie się wpływa na: (wg Klappera)

- zachowanie - podejmowanie decyzji, zachowania prospołeczne

- poziom wiedzy - stopień poinformowania, zakres wiedzy

- postawy - przekonania, wyznawane ideologie, oceny innych ludzi

- sprawność organiczną - uszkodzenie narządów zmysłów, skutki braku ruchu

Kryteria krytycznego stosunku do telewizji:

1. zdolność oceniania własnych zachowań związanych z oglądaniem telewizji i sterowania nimi

2. zdolność kwestionowania prawdziwego obrazu rzeczywistości oglądanego na ekranie

3. czujność wobec odbieranych treści - rozpoznawanie perswazyjności przekazu (argumentacji i ostatecznego przesłania)

4. umiejętność kontrargumentowania oraz dostrzegania skutków oglądania telewizji we własnym życiu

5. zdolność odbiorcy do użytkowania szklanego ekranu w roli instrumentu komunikowania się w rodzinie

TECHNOLOGIA INFORMACYJNE - zespól wyspecjalizowanych urządzeń, których podstawa są komputery połączone w sieci i oprogramowanie służące procesowi komunikowania.

Obejmuje:

1. zaznajomienie z istota i obsługa technicznych środków dydaktycznych, a także materiałami dydaktycznymi

2. umiejętności optymalnego zastosowania tych urządzeń i materiałów w praktyce

3. ogólną orientacje w nowej dziedzinie nauki, jako subdyscyplinie pedagogicznej obejmującej teorię i praktykę stosowania środków technicznych i mediów w edukacji (projektowanie, realizacja i ocenianie tego typu systemów kształcenia)

---