Witamina rozpuszczalna w tłuszczach.

Retinol jest to forma witaminy A występująca w naturze, znajduje się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Beta-karoten jest karetonoidem, który zostaje przetworzony przez naszą wątrobę na witaminę A
Witamina A nie na darmo stoi na czele „alfabetu witaminowego”, bierze ona bowiem udział niemal we wszystkich zasadniczych funkcjach naszego organizmu. Jest takim „strażnikiem, który stoi u wrót naszego organizmu”. Witamina A podobnie jak witamina E należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Pod nazwą „witamina A” kryje się wiele związków chemicznych wykazujących aktywność biologiczną charakterystyczną dla tej witaminy. Podstawową formą witaminy A jest Retinol, dlatego też witaminę tą inaczej nazywamy właśnie retinolem, dawna jej nazwa to akseroftol.

Funkcje:

-udział w procesie widzenia

-wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi

-korzystnie działa na serce

-pomaga w zwiększeniu odporności naszego organizmu

-blokuje działalność benzopirenu (związku rakotwórczego z dymu tytoniowego), - przekształcając go w substancje nieszkodliwe dla zdrowia

-retinol oraz jego pochodne są stymulatorami wzrostu

-usuwa wolne rodniki

-zapobiega wysychaniu i rogowaceniu nabłonka,

-korzystnie oddziałuje na wzrost kości i włosów

Profilaktyka:

-choroby skóry, egzemy, grzybica, łuszczyca, trądzik, atopowe zapalenie skóry

-alergia skórna

-rozedma płuc

-oczy

-choroby dziąseł i zębów

-włosów

-choroba wrzodowa żołądka

-zaćma

-katarakta

-nowotwór

-nieżyt oskrzeli

-nadczynność tarczycy

-miażdżyca

-jaskra, gruźlica

-cholesterol

-szpiczak

-gronkowiec złocisty i infekcje bakteryjne

-wirusy

-choroby układu krążenia

-zaburzenia menstruacji i bezpłodność

-prawidłowy rozwój płodu

Objawy niedoboru witaminy A:

-kurza ślepota, czyli zaburzenie widzenia w warunkach słabego oświetlenia

-zmiany w obrębie skóry, która staje się sucha, łatwo się łuszczy, ulega zrogowaceniu, pojawia się tzw. gęsia skórka

-kruche, wolno rosnące paznokcie

-suche, łamliwe włosy

-suchość oczu i uczucie pieczenia pod powiekami

-zaburzenie w funkcjonowaniu barier skórnych i śluzowych sprawia, że organizm staje się podatny na infekcje

-u dzieci objawem jest także zaburzenie wzrostu i rozwoju, ponieważ witamina A współdziała z hormonem wzrostu

-brak apetytu

-zaburzenia płodności

Przedawkowanie:

Witamina A może być bardzo toksyczna, jeżeli zażywa się ją w dużych ilościach i przez dłuższy czas.

Uszkodzenia dotyczą:

-oczu,

-kości,

-krwi,

-skóry,

-ośrodkowego układu nerwowego,

-wątroby,

-układu rozrodczego

Objawy to:

-osłabienie

-nudności

-wymioty

-ból głowy

-uszkodzenie skóry

-zaburzenia psychiczne

-u kobiet zaburzenia miesiączkowania

-duże dawki witaminy A podawane podczas ciąży mogą wywołać przedwczesną akcję porodową, a także nieprawidłowości oraz trudności przy porodzie

-wzrasta ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dzieci

-ciężkie uszkodzenia prowadzą do ślepoty

-uszkodzenie wątroby często dotyczą dzieci, którym przypadkowo podaje się preparaty przeznaczone dla dorosłych

-przedawkowanie witaminy A może powodować wzrost ryzyka wystąpienia raka żołądka, osteoporozy, złamań kości

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: kompleks witamin B, witamina C, witamina D, witamina E, wapń, fosfor, cynk, obecność tłuszczu.

Źródła w żywności

Głównym źródłem witaminy A są produkty pochodzenia zwierzęcego. Oczywiście duży udział w zaopatrzeniu naszego organizmu w tę witaminę mają również produkty roślinne, które zawierają prowitaminę A tj. karoteny. Najbogatszym źródłem witamina. A jest olej z wątroby ryb i zwierząt morskich, zwany popularnie tranem. Natomiast rekordowa dawka witaminy A znajduje się w wątrobie niedźwiedzia polarnego, w 125 g. zawiera ona dawkę 100 - krotnie przekraczającą dzienne zapotrzebowanie człowieka.  chemiczną. Jeśli chodzi o prowitaminę A to bogatym źródłem beta-karotenu są owoce i warzywa o żółtym i pomarańczowym zabarwieniu i ciemnozielone liście warzyw np. marchewka, dynia, szpinak, sałata, zielony groszek, pomidory, rzeżucha, brokuły, a z owoców: morele, wiśnie, śliwki i pomarańcze. Poza tym karoteny są również obecne w mleku krów żywionych na pastwiskach oraz w przetworach uzyskiwanych z takiego mleka

Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu	[µg]
Tran	18000
Wątróbka drobiowa	9700
Wątróbka wołowa	7280
Wątróbka wieprzowa	3090
Olej z wątroby dorsza	1800
Marchew	1650
Natka pietruszki	990
Masło śmietankowe	887
Żółtko jaj	770
Szpinak	707
Dynia	472
Ser żółty podpuszczkowy	363
Mango	300
Morele	231
Koperek	209
Śmietana 18%	150
Sałata	144
Pomidor	123

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę A dla różnych grup ludności:

Grupy ludności	Zalecane normy dietetyczne [µg/dzień]	Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [[µg/dzień]
Dzieci 1-3 lat	300	600
Dzieci 4-8 lat	400	900
Chłopcy 9-13 lat	600	1700
Młodzież męska 14-18 lat	900	2800
Mężczyźni 19-30 lat	900	3000
Mężczyźni 31-50 lat	900	3000
Mężczyźni 50-70 lat	900	3000
Mężczyźni powyżej 70 lat	900	3000
Dziewczęta 9-13 lat	600	1700
Młodzież żeńska 14-18 lat	700	2800
Kobiety 19-30 lat	700	3000
Kobiety 31-50 lat	700	3000
Kobiety 50-70 lat	700	3000
Kobiety powyżej 70 lat	700	3000
Kobiety ciężarne do 18 lat	750	2800
Kobiety ciężarne 19-30 lat	770	3000
Kobiety ciężarne 31-50 lat	770	3000
Kobiety karmiące do 18 lat	1200	2800
Kobiety karmiące 19-30 lat	1300	3000
Kobiety karmiące 31-50 lat	1300	3000

Ciekawostki:

-kobiety przyjmujące środki antykoncepcyjne potrzebują mniej witaminy A.

-doustne środki antykoncepcyjne zwiększają witaminę A

-organizm potrzebuje cynku, aby wykorzystać zmagazynowaną witaminę A

-kobiety w ciąży i karmiące mogą spożywać witaminę A pod kontrolą lekarza

-cynk zwiększa przyswajanie witaminy A, a selen wspomaga działanie beta-karotenu

-witaminę A należy spożywać w czasie posiłku lub po posiłku, bo wtedy ułatwia się jej przyswajanie

---