Koło tętnicze mózgu, także koło tętnicze Willisa (łac. circulus arteriosus cerebri) - układ tętnic zaopatrujących mózgowie, leżących na jego podstawie. Alternatywna nazwa pochodzi od nazwiska angielskiego lekarza z XVII wieku, Thomasa Willisa.

Na koło składają się (patrz schemat obok):

• tętnica szyjna wewnętrzna - lewa i prawa (ang. internal carotid artery)

• tętnica przednia mózgu - lewa i prawa (ang. anterior cerebral artery)

• tętnica łącząca przednia - pojedyncza (ang. anterior communicating artery)

• tętnica łącząca tylna - lewa i prawa (ang. posterior communicating artery)

• tętnica tylna mózgu - lewa i prawa (ang. posterior cerebral artery)

Tętnica podstawna i środkowa mózgu, mimo że zaopatrują mózgowie, nie są uważane za składowe koła tętniczego.

Znaczenie fizjologiczne [edytuj]

Ułożenie tętnic mózgu w koło tętnicze przeciwdziała niedokrwieniu mózgowia, ponieważ nawet w przypadku zwężenia lub zatoru jednej z nich krew nadal jest rozprowadzana dzięki pozostałym naczyniom. Tkanka nerwowa jest jednak bardzo wrażliwa na niedotlenienie i dlatego podwiązanie na stałe już jednej tętnicy szyjnej wewnętrznej może być niebezpieczne (zwłaszcza u starszych ludzi).

Zakres unaczynienia [edytuj]

Gałęzie koła tętniczego mózgu zaopatrują całe mózgowie, zawartość oczodołu, okolice nosa oraz część opony twardej.

Pochodzenie [edytuj]

Koło tętnicze bierze początek z trzech źródeł:

• od tętnicy podstawnej - która powstaje z dwóch tętnic kręgowych. Tętnice kręgowe biorą początek z tętnic podobojczykowych, która odchodzi po stronie lewej bezpośrednio od łuku aorty, natomiast po prawej od pnia ramienno-głowowego.

• od obu tętnic szyjnych wewnętrznych - powstałych z rozwidlenia tętnic szyjnych wspólnych, która odchodzi, po stronie lewej, bezpośrednio od łuku aorty, natomiast po stronie prawej od pnia ramienno-głowowego.

Zmienność [edytuj]

Koło tętnicze cechuje się bardzo dużą zmiennością osobniczą. Najczęściej brakuje tętnicy łączącej przedniej (wtedy tętnice przednie mózgu zespalają się bezpośrednio) lub występuje ona podwójnie; często uwsteczniona jest też tętnica łącząca tylna.