Źródło: http://www.winnica.golesz.pl/ciecie-winorosli.html

http://www.winnica.golesz.pl/pielegnacja-winorosli.html

http://www.winnica.golesz.pl/wiosenne-ciecie-winorosli.html

Pielęgnujemy winorośl

Jeśli masz na działce winorośl, warto dowiedzieć się jak z nią postępować, aby jak najdłużej cieszyć się jej owocami.

Najbardziej narażone na uszkodzenia mrozowe są pąki i pędy jednoroczne, następnie wieloletnie części krzewów, czyli pnie i ramiona. Najważniejszy jest jednak system korzeniowy krzewów, gdy przemarznie, krzewy giną. Dlatego też zawsze przed zimą obsypujemy krzewy kopczykami ziemi do wysokości ok. 30 cm. Dodatkowa warstwa ziemi chroni przed przemarznięciem nie tylko korzenie, ale i przyziemny węzeł krzewienia. Regenerujące się krzewy powinny być szczególnie starannie pielęgnowane. Kopczyki rozgarniamy możliwie późno, ale jeszcze przed całkowitym rozwinięciem się pąków, które podczas odkopywania mogłyby być uszkodzone.

Nawozimy

Krzewy nawozimy przede wszystkim azotem. Na glebach wystarczająco przepuszczalnych dobre wyniki daje rozcieńczona gnojówka. Na glebach ciężkich nie ma zazwyczaj potrzeby podlewania krzewów, więc lepiej zastosować saletrę amonową lub saletrzak. Nawozy rozsypujemy wianuszkiem wokół krzewów i mieszamy z ziemią. Zarówno niedobór jak i nadmiar azotu ma niekorzystny wpływ na efektywność kwitnienia. Późnym latem i jesienią, najważniejszym makroelementem dla winorośli jest potas, sprzyja lepszemu dojrzewaniu owoców, a co najważniejsze lepszemu drewnieniu pędów. Dobre zdrewnienie pędów decyduje o odpowiednio wysokiej mrozoodporności krzewów.

Podlewamy

Ważnym zabiegiem dla regenerujących się krzewów jest podlewanie. Niedobór wody na początku wegetacji zdarza się zazwyczaj na glebach lekkich, piaszczystych. W przypadku gleb ciężkich, gliniastych należy bardzo ostrożnie stosować podlewanie, gdyż winorośl bardzo nie lubi nadmiaru wody. W głębszych warstwach gleba powinna być umiarkowanie wilgotna, ale nie mokra. Przed podlewaniem zawsze kontrolujemy najpierw wilgotność gleby. Jeżeli gleba pobrana z głębokości 15-20 cm jest sypka - podlewanie jest konieczne, jeżeli jest wilgotna, lepka i daje się ugniatać - wstrzymujemy się z podlewaniem. Długotrwały nadmiar wilgoci w glebie hamuje wzrost krzewów, a w krańcowych przypadkach jest powodem występowania chlorozy. Młode liście i wierzchołki latorośli żółkną, a następnie zasychają. Należy wtedy zadbać o osuszenie zbyt mokrego terenu poprzez drenaż i częste spulchnianie gleby.
W okresie letnim glebę wokół krzewów odchwaszczamy i spulchniamy częstym motyczkowaniem. Wyrastające pędy starannie podwiązujemy do palika. Pędy syleptyczne, popularnie zwane pasierbami, wyłamujemy w początkowym stadium wzrostu, przy długości do 10 cm. Wyłamywanie zbyt długich pasierbów powoduje rany, dlatego należy je przyciąć nad pierwszym lub drugim listkiem.
Regenerujące się po mrozach krzewy kwitną później, zwykle nie w czerwcu, a w pierwszej połowie lipca. Kwitnienie to niezwykle ważna faza rocznego cyklu rozwojowego winorośli. Jej prawidłowy przebieg ma decydujący wpływ na wielkość i jakość plonu winogron. Kwitnienie wymaga przede wszystkim ciepłej i bezdeszczowej pogody. Najkorzystniejsza jest temperatura powietrza w granicach 18-30°C.
Konieczność podlewania krzewów w czasie kwitnienia zdarza się tylko podczas trwającej suszy na glebach zbyt lekkich, piaszczystych. Susza, ale i także nadmiar wilgoci w glebie mogą być przyczyną nieprawidłowego przebiegu kwitnienia. Deszcze i chłody powodują, że kwitnienie się przedłuża i jego efektywność jest gorsza.

Uszczykujemy wierzchołki latorośli

Zabiegiem poprawiającym kwitnienie jest uszczykiwanie wierzchołków latorośli. Zabieg polega na przycięciu 3 górnych węzłów (ok. 30 cm), wszystkich latorośli na krzewie. Wierzchołki skraca się bezpośrednio przed kwitnieniem, najpóźniej, gdy pojedyncze kwiaty zaczynają się rozwijać. Przycięcie hamuje na kilka dni intensywny wzrost latorośli, co powoduje lepsze odżywianie kwiatostanów.

Roman Myśliwiec
Działkowiec 7/06

Sposoby cięcia winorośli

Winorośl wymaga corocznego i bardzo silnego cięcia. Krzewy niecięte zagęszczają się każdego roku kilkakrotnie, rodząc drobne, niskiej jakości owoce - informuje Roman Myśliwiec z Polskiego Instytutu Winorośli i Wina w Krakowie.

Bardzo częstym zjawiskiem w Polsce są zbyt słabo przycięte krzewy winorośli. Również bardzo radykalne, zbyt silnie przycięte krzewy mogą słabiej plonować, jednak właściwe jest powiedzenie, że "lepiej przyciąć krzew źle, niż nie przyciąć go wcale". Sposób cięcia krzewów zależy od obranej formy przestrzennej, uprawianej odmiany oraz warunków mikroklimatycznych związanych z nasłonecznieniem.
Winorośl wymaga cięcia zarówno w okresie zimowego spoczynku krzewów, jak i podczas wegetacji. Na przedwiośniu w okresie tak zwanego spoczynku wymuszonego tnie się zdrewniałe pędy jednoroczne, rzadziej pędy wieloletnie w celu osiągnięcia określonej formy krzewu (cięcie formujące) oraz w celu właściwego obciążenia krzewów owocami (cięcie na owocowanie). Podczas wegetacji krzewów powtarza się wielokrotnie cięcie organów zielonych, czyli: przerzedzanie latorośli i kwiatostanów, cięcie pędów przedwczesnych (tzw. pasierbów), uszczykiwanie wierzchołków latorośli przed kwitnieniem, ogławianie latorośli, obrywanie zbędnych liści itp. W wyniku prawidłowo wykonanych zabiegów cięcia na krzewach powinny znajdować się tylko pędy owocujące oraz potrzebne do odnowieniaformy krzewu w następnym roku (pędy zastępcze).

Młoda winnica

Technika cięcia

Cięcie grubych części wieloletnich wykonuje się sekatorem lub piłką ogrodniczą. Powierzchnia cięcia powinna być możliwie mała i gładka. Większe rany po cięciu należy zdezynfekować jednym z gotowych preparatów do zabezpieczania ran. Cięcie zdrewniałych pędów jednorocznych wykonuje się sekatorem. Łozę tnie się około 10-15 mm nad węzłem tak, aby płaszczyzna cięcia była odchylona w stronę przeciwną do pąka. Do cięcia letniego, np. ogławiania latorośli, najwygodniej jest używać nożyc szpalerowych.
Zależnie od długości pozostawionych na krzewie pędów rozróżnia się cięcie krótkie, średnie i długie.
Cięcie krótkie - po tym cięciu pozostaje na łozie od 1 do 4 dolnych pąków, nie licząc pąków przynasadowych. Wprawdzie krótko przycięte czopy wydają mocniejsze latorośle, jednak niektóre odmiany przy takim cięciu gorzej plonują. Znaczna część odmian słabo rodzi z dwóch pierwszych pąków na łozie owoconośnej - mówi się wtedy, że takie odmiany źle znoszą krótkie cięcie. Inną wadą krótkiego cięcia krzewów jest nierównomierne rozmieszczenie latorośli na rusztowaniu, co pogarsza nasłonecznienie i przewietrzanie krzewów. Takie latorośle gorzej drewnieją i częściej w zimie przemarzają.
Cięcie średniej długości - w wyniku cięcia średniej długości pozostają na łozie 5-8-pąkowe czopy przeznaczone na owocowanie. Cięcie średniej długości stosuje się wówczas, gdy odmiana źle znosi krótkie cięcie, a z różnych względów nie może być cięta długo.
Cięcie długie - po nim pozostaje na łozie powyżej 8 pąków przeznaczonych na owocowanie. Długie cięcie nie przeciąża krzewów zbytnią liczbą latorośli. Typową formą krzewów, w której stosuje się długie cięcie łozy, jest jedno- lub dwuramienny sznur Guyota. Krzewy cięte systemem Guyota dają nieco niższy plon, ale dorodniejszych owoców. Poziome przygięcie długo przyciętej łozy umożliwia równomierne rozmieszczenie latorośli na rusztowaniu (rys. 1). Poprawia nasłonecznienie i przewietrzanie krzewów, co w naszym klimacie jest bardzo potrzebne. Większość odmian winorośli znacznie lepiej rodzi przy cięciu długim, gdyż najlepiej wykształcone i najbardziej płodne pąki znajdują się na łozie między 6 a 12 węzłem. Cięcie długie jest w praktyce sposobem mieszanym, bywa bowiem uzupełniane cięciem krótkim w postaci 2-pąkowych czopów zastępczych, z których wyrosną pędy owocujące w roku następnym.

Cięcie pędów zdrewniałych

Winnica w pierwszym roku prowadzenia

Cięcie formujące

Podczas sadzenia przyrosty ze szkółki skraca się na 2 pąki (rys. 2) i w pierwszym roku młode krzewy prowadzi się zawsze na dwa pędy, bez względu na formę przestrzenną, jaką będą miały w przyszłości. Jeżeli więc wiosną wybije i przerośnie przez kopczyk większa liczba latorośli, to dwie najmocniejsze (najdłuższe i najgrubsze) pozostawiamy, a pozostałe wyłamujemy.
Cięcie młodych krzewów jednorocznych wykonuje się na przedwiośniu, gdy tylko ziemia rozmarznie i obeschnie.
W praktyce są trzy sposoby traktowania młodych krzewów podczas cięcia w zależności od tego na ile urosły w pierwszym roku uprawy:
Pierwszy sposób przycięcia dotyczy krzewów najsłabszych (wzrost najwyżej kilkadziesiąt centymetrów, grubość pędów 3-4 mm). Silniejszy z dwóch pędów przycina się na 2 pąki, a słabszy lub niżej osadzony na 1 pąk (rys. 3). Gdy obydwa pędy mają podobną grubość to przycina się je krótko na1 lub 2 pąki (około 1,5 cm długości). Cięcie wykonuje się tak, aby płaszczyzna cięcia była skierowaną w przeciwną stronę w stosunku do pąka. Chodzi o to, aby wyciekające soki nie oblewały pąka, co może utrudniać jego rozwój (rys. 4).
Drugi sposób cięcia dotyczy krzewów mocniejszych, które posiadają przynajmniej jeden dobrze wyrośnięty pęd, który na wysokości 1 m nad ziemią ma średnicę minimum 6 mm. Natakich krzewach można już w drugim roku uformować pień. Cięcie należy wykonać na wysokości 70-80 cm od ziemi, nieco powyżej nośnego drutu rusztowania (rys. 5). W trakcie wegetacji pozwala się rosnąć tylko 2-4 latoroślom (w zależności od kondycji krzewu), wyrastającym z górnych pąków na pniu.
Trzeci sposób cięcia dotyczy krzewów najmocniejszych, które zdarza się, że dorastają w pierwszym roku uprawy do 2 lub nawet 3 metrów wysokości, a średnicę około 6 mm mają na wysokości 1,5 m nad ziemią. Natakich krzewach można już w drugim roku uformować nie tylko pień, ale i poziome ramię owocujące. Krzew należy w takim przypadku przyciąć na wysokości około 1,5 m i po przygięciu przywiązać poziomo do nośnego drutu rusztowania. Podczas wegetacji pozwala się na wzrost 4-6 latorośli wyrastających z poziomego ramienia, a wszystkie pozostałe usuwa się.

Dwuletni krzew na wiosnę

Zasadnicze cięcie na owocowanie

Cięcie zasadnicze zdrewniałych pędów jednorocznych, czyli łozy, należy wykonywać na przedwiośniu, tj. w pierwszej lub najpóźniej w drugiej dekadzie marca. Termin jesienny lub zimowy jest w naszym klimacie niebezpieczny, gdyż osłabione cięciem krzewy mogą być łatwiej uszkadzane przez mrozy. Wykonując cięcie po przejściu mrozów, mamy możliwość usunięcia pędów przemarzniętych. Odpowiednim cięciem można naprawić szkody mrozowe i nie dopuścić do zmniejszenia plonu owoców nawet wówczas, gdy uszkodzone jest nawet 50% wszystkich pąków na krzewie. Zbyt późne cięcie krzewów w fazie "płaczu łozy" powoduje długotrwały i intensywny wyciek soków z powstałych ran. Optymalnym rozwiązaniem jest wstępne cięcie jesienią (listopad), a zasadnicze na przedwiośniu. Jesienią usuwa się przede wszystkim grubsze części krzewów, które będą na pewno niepotrzebne w następnym roku. Po wstępnym przycięciu łatwiej okryć krzewy na zimę, jeśli to jest konieczne.

Regulowanie wielkości i jakości plonu

Cięcie krzewów na owocowanie jest podstawowym czynnikiem regulującym wielkość i jakość plonu owoców. W praktyce jest to liczba pozostawionych płodnych pąków na krzewie, z których wyrosną podczas wegetacji owocujące latorośle. Przeciętny plon owoców z każdego krzewu powinien być zawsze powiązany z powierzchnią winnicy. Zależność ta wyraża się tzw. powierzchnią dyspozycyjną krzewu. Na przykład przy szerokości międzyrzędzi 2,0m i odstępach między krzewami w rzędach 1,0m, powierzchnia ta będzie wynosić 2m2. Według ogólnej zasady, mniejszą liczbą pąków (6-8 na 1 m2 powierzchni dyspozycyjnej) obciąża się krzewy odmian bardziej plennych, a większą (10-12) mniej plennych. Także odmiany wykształcające duże grona obciąża się słabiej (4-6 pąków na 1 m2), a odmiany z małymi gronami mocniej (12-15 pąków na 1 m2). Obliczając stopień obciążenia krzewów, trzeba również uwzględnić stan zdrowotny i ogólną kondycję poszczególnych krzewów, żyzność i wilgotność gleby, stanowisko plantacji oraz tzw. współczynnik płodności odmiany. Jest to stosunek przeciętnej liczby gron na krzewie do całkowitej liczby latorośli. Jest to średnia liczba gron na jednym owocującym pędzie, która wynosi zazwyczaj 2.

Obliczanie stopnia obciążenia krzewu

Zakładamy, że plon z 1 ha winnicy powinien wynieść 10 ton winogron. Krzewy prowadzone są w formie jednoramiennego sznura Guyota w rozstawie 2,0 x 1,0 m, czyli na każdy krzew przypada 2,0 m2 powierzchni winnicy. Współczynnik płodności uprawianej odmiany wyraża się cyfrą 2, czyli na każdej latorośli odmiana zawiązuje przeciętnie dwa grona, a średnia masagron dla tej odmiany wynosi 120 g. Obliczamy, ile pąków pozostawić po cięciu na jednym krzewie:

10 000kg/ha x 2.0m2 ---------------------- 10 000m2 x 2 x 0,12kg

=

20 000 ----- 2400

=

8,33

czyli 8-9 pąków
Według tych teoretycznych obliczeń, o ile nie zajdą nieprzewidziane przeszkody, przy obciążeniu 8-9 pąków na każdy krzew możemy spodziewać się zaplanowanego plonu owoców w wysokości 10 t/ha.

Cięcie odmładzające

Z upływem kolejnych lat owocowania wydłużające się czopy starego drewna wydają coraz to słabsze latorośle, dlatego też ogniwa owocujące należy odmładzać. W tym celu wyrosłą w pobliżu, bezpośrednio z pnia, łozę zamiast wycinać, skracamy na 2 pąki. Wyrosłe z czopa dwa pędy w następnym roku tnie się na owocowanie i zastępstwo, tworząc nowe ogniwo, a całą część wieloletnią ze starym ogniwem odcina się. Ramiona wieloletnie (trwałe) można również raz na kilka lat wymieniać w całości. Wyrosłą z pnia w pobliżu nasady ramienia łozę pozostawia się, formując na niej ogniwa owocujące, a stare ramię w całości odcina się. Częste odmładzanie krzewów pozwala zachować ich formę przestrzenną w niezmienionym kształcie przez wiele lat owocowania. Odmładzanie ma także korzystny wpływ na kondycję i stan zdrowotny krzewów.

Cięcie sanitarne

Wykonuje sieje w razie uszkodzeń mechanicznych nadziemnej części krzewu lub wówczas, gdy tkanka drewna została zaatakowana przez choroby. Uszkodzone lub chore fragmenty drewna odcina się, a rany dezynfekuje.

Ciecie krzewów podczas wegetacji

Dwuramienna forma Guyota

Przerzedzanie latorośli i kwiatostanów

Wykonuje się je w drugiej połowie maja lub na początku czerwca, gdy minie już zagrożenie przymrozkami wiosennymi. Wyłamuje się wszystkie niepotrzebne latorośle (te bez kwiatostanów), jeśli tylko nie będą potrzebne w następnym roku do odbudowy formy przestrzennej krzewów, jako tzw. pędy zastępcze. Usunięcie nadmiaru latorośli poprawia warunki odżywiania pozostałych oraz nasłonecznienie i przewietrzanie krzewów. Na krzewie należy pozostawić wyłącznie latorośle płodne i zastępcze, a wszystkie pozostałe usunąć. Również usunięcie nadmiaru kwiatostanów wpływa korzystnie na pozostałe, znajdujące się na poszczególnych latoroślach.

Cięcie pędów przedwczesnych (syleptycznych)

Pędy przedwczesne, popularnie zwane pasierbami, są to latorośle wyrosłe w czasie wegetacji z pąków letnich znajdujących się w kątach ogonków liściowych (rys. 6). Należy je wyłamywać w całości lub tylko skracać. Na krzewach prowadzonych nisko i ciętych krótko, np. w formie bezpiennej - krzaczastej, pasierby należy bezwzględnie usuwać. Zagęszczają one i tak już mocno zagęszczone latoroślami krzewy. Pasierby wyłamuje się w początkowej fazie rozwoju, gdy mają długość 5-7 cm (rys. 7). Usuwanie zbyt długich pasierbów powoduje rany i może uszkodzić pąki główne. Na krzewach prowadzonych w szpalerach na pniu średniej wysokości (0,6-0,8 m) pasierby należy usuwać zwłaszcza z dolnych części pędów w okolicy gron, gdyż przestrzeń w pobliżu owoców nie powinna być zbytnio zagęszczona. Swobodny dopływ powietrza ma korzystny wpływ na zdrowotność, a lepsze nasłonecznienie poprawia wybarwienie owoców. Na krzewach formowanych wysoko, latorośle i pasierby rosną znacznie słabiej i zabieg cięcia jest często pomijany.

Uszczykiwanie wierzchołków latorośli przed kwitnieniem

Stosuje się w prowadzeniu odmian bardzo silnie rosnących i gorzej zawiązujących owoce. Skrócenie wierzchołków wzrostu wszystkich latorośli znajdujących się na krzewie hamuje na kilka dni ich wzrost, kierując tym samym większą ilość związków odżywczych w stronę kwiatostanów. Zabieg należy wykonać bezpośrednio przed kwitnieniem.

Letnie ogławianie latorośli

Zabieg ma na celu przyhamowanie wzrostu latorośli i przyspieszenie procesu ich drewnienia. Ogławianie winorośli wykonuje się pod koniec fazy wzrostu jagód, gdy osiągnąone naturalnądla uprawianej odmiany wielkość. W zależności od przebiegu pogody w danym roku, termin pierwszego zabiegu przypada na 2. lub 3. dekadę lipca. W praktyce przycinanie latorośli wykonuje się 3-, 4-krotnie w odstępach kilkudniowych. Zbyt późne przycięcie latorośli jest mało skuteczne, natomiast zbyt wczesne może działać pobudzająco na wzrost pasierbów, a w krańcowych przypadkach może spowodować przedwczesne rozwinięcie się pąków zimowych. Prawidłowo przeprowadzony zabieg wpływa na zwiększenie wytrzymałości krzewów na warunki zimowe i poprawia nasłonecznienie gron. Aby prawidłowo przebiegała asymilacja podczas fazy dojrzewania owoców, należy pozostawić co najmniej 6-10 liści powyżej ostatniego grona na latorośli (rys. 8). Istotna jest powierzchnia ogólna liści, więc liści dużych zostawia się mniej, a małych więcej.

Obrywanie liści

Pod koniec fazy dojrzewania owoców można usunąć 2-3 liści najniżej położonych na pędach. Starsze, przebarwione liście znacznie słabiej asymilują i można je oberwać bez większej szkody dla krzewu. Poprawia się tym zabiegiem przewiewność krzewów i dostęp światła do gron. Nadmierne obrywanie liści jest natomiast poważnym błędem. Zdrowe liście znajdujące się na latoroślach w pobliżu gron mają największy udział w fotosyntezie. Usunięcie ich sprzyja wprawdzie lepszemu wybarwieniu owoców, ale nie przyspiesza dojrzewania.

Rys. 1. Wyprowadzenie sznura Guyota. IIIa- krzew w trzecim raku przed cięciem IIIb-krzew w trzecim roku po cięciu (z zastępczym czopem mrozowym) IVa-krzew w czwartym roku przed cięciem (zaznaczone miejsce wycięcia czopa mrozowego) IVb - krzew w czwartym roku po cięciu Na rysunku pokazano typowy uktad drutów	Rys. 2. Sposób przycięcia sadzonki	Rys. 3. Cięcie krzewów jednorocznych. a. krzew w druglm roku na wiosnę przed cięciem b. krzew po cięciu	Rys. 4. Sposób cięcia (przycięcia łozy)
Rys. 5. Wyprowadzenie pnia	Rys. 6. Pęd przedwczesny (pasierb)	Rys. 7. Cięcie pasierbów	Rys. 8. Ogławianie latorośli

Roman Myśliwiec
Warzywa 2/08

Wiosenne cięcie winorośli

W zależności od celu, jaki chcemy osiągnąć rozróżniamy trzy podstawowe rodzaje cięcia: cięcie formujące, na owocowanie i odmładzające. Krzewy przycina się podczas całego okresu wegetacji, ale właśnie w terminie wczesnowiosennym wykonuje się zabieg najważniejszy, cięcie zasadnicze na owocowanie.

Winorośl owocuje na latoroślach, które wyrosły na pędach jednorocznych

Rozwijające się pąki winorośli

Cięcie formujące

Ma na celu osiągnięcie zaplanowanej formy przestrzennej krzewu i może być wykonywane w różny sposób w zależności od wieku i kondycji krzewu.

Cięcie krzewów posadzonych jesienią poprzedniego roku

Podczas sadzenia jesienią sadzonka powinna być okryta na zimę kopczykiem ziemi wysokości ok. 30 cm. Robimy to również w kolejnych latach uprawy. Po rozgarnięciu kopczyka wystające nad powierzchnię ziemi przyrosty ze szkółki przycinamy krótko na dwa wyraźne pąki. Długość pozostawionych po przycięciu czopków osadzonych na trzonie korzeniowym sadzonki nie powinna przekraczać 10-15 mm. Krótkie cięcie wykonuje się zawsze, bez względu na zaplanowaną w przyszłości formę krzewu. Po wykonaniu cięcia czopki zasypujemy całkowicie garścią pulchnej ziemi. Gdy w późniejszym czasie przerośnie przez kopczyk więcej pędów (co się czasem zdarza), pozostawiamy dwa najmocniejsze, a pozostałe wyłamujemy.

Cięcie krzewów jednorocznych

Gdy na wysokości 70-80 cm przekrój przynajmniej jednego z pędów nie osiągnie minimum 6 mm, obydwa powinny być ponownie, jak przed rokiem, krótko przycięte. Po rozgarnięciu kopczyków zimowych obydwa pędy, gdy są podobnej grubości, ścinamy na 1-2 wyraźne pąki. Jeżeli jeden pęd jest zdecydowanie słabszy, to wycinamy go całkowicie, a silniejszy skracamy na 2-3 pąki. Na krzewach jednorocznych występuje "płacz" łozy, więc cięcie należy wykonywać tak, aby wypływające soki nie zalewały pąków. Płaszczyzna cięcia powinna być skierowana w kierunku przeciwnym do pąka, wtedy wyciekające soki bezpośrednio go nie oblewają i nie przeszkadzają w rozwinięciu się. W pierwszym roku uprawy krzewów pędy dorastają czasem w dobrych warunkach nawet do 2-2,5 m wysokości i wymagają wtedy innego potraktowania podczas cięcia. Jest to jednak sytuacja bardziej typowa dla krzewów dwuletnich.

Cięcie krzewów dwuletnich

Rozrost korzeni powoduje, że w drugim roku uprawy krzewy osiągają prawie zawsze przyrosty długości 2-3 m. Gdy są zdrowe, nieuszkodzone mechanicznie i dobrze zdrewniałe, posłużą one do wyprowadzenia pni i ramion przyszłej formy krzewu. Istnieje wiele różnych sposobów formowania krzewów winorośli, dlatego sposób przycięcia pędów w trzecim roku na wiosnę, będzie uzależniony właśnie od wybranej formy.
Dla typowych form szpalerowych na średnio wysokim rusztowaniu (np. sznur Guyota lub sznur o stałym ramieniu), potrzebny jest pień o wysokości 70 cm i poziome ramię o długości do 1 m. Pęd mocniejszy przyginamy i podwiązujemy do nośnego drutu rusztowania na wysokości 70 cm, uzyskując od razu pień i ramię poziome. W przypadku formy Guyota prowadzonej na dwóch drutach nośnych, będzie to ramię wygięte łukowato (rys. 1). Wygięcie łozy owocującej powoduje, że wzrost latorośli jest bardziej wyrównany. Na słabszych krzewach można uformować najpierw pień, przycinając mocniejszy pęd na wysokości 70 cm, a w następnym roku z najwyżej wyrośniętego pędu uformować poziome ramię owocujące (rys. 2)
Dla wysokich form pokrywających altanę, trejaż, czy wysoką ścianę, konieczny będzie pień wyższy, sięgający np. dachu altany (zazwyczaj 2,5 m). Dopiero na dachu altany wyprowadzamy ramiona i kolejne rozgałęzienia w celu równomiernego pokrycia całej powierzchni konstrukcji. Jeżeli pęd przeznaczony na wysoki pień nie posiada odpowiedniej długości, możemy go przedłużyć w trzecim roku uprawy z najwyższego pąka. Wszystkie niepotrzebne odrosty boczne usuwamy w trakcie wegetacji.

Cięcie na owocowanie

Po osiągnięciu zaplanowanej formy przez krzewy, wiosenne cięcie na owocowanie jest corocznie powtarzane i powinno zawsze doprowadzać do zaplanowanego plonu owoców. Winorośl zawiązuje owoce na latoroślach, które wyrosły z pąków znajdujących się na pędach jednorocznych. Prawidłowe cięcie na owocowanie powinno ograniczać owocowanie, pozostawiając tyle pąków na pędach jednorocznych, by owoce mogły osiągnąć typowe dla danej odmiany cechy użytkowe. Za średni plon z 1 m2 działki należy przyjąć 1,5 kg winogron.
Za średnią powierzchnię dyspozycyjną dla krzewu uprawianego w najczęściej stosowanej przez działkowców formie Guyota można przyjąć 3 m2. Oznacza to, że z jednego krzewu winnego powinniśmy zebrać przeciętnie 4,5 kg winogron. W przypadku uprawy odmiany, która zawiązuje po 2 grona na każdym pędzie, o średniej masie jednego grona 200 g, obliczenie nasze będzie następujące:
4,5 kg : 200 g : 2 = ok. 11 pąków pozostawionych na krzewie po cięciu. Prawidłowość naszych wyliczeń zweryfikuje zapewne sama natura, należy więc obserwować, jak krzew daje sobie radę z tak zaplanowanym obciążeniem. Zawsze jest czas, aby w kolejnym roku dokonać koniecznych korekt podczas cięcia.

Cięcie odmładzające

Gmatwanina pni, ramion i cienkich jak zapałki pędów jednorocznych, drobne, kwaśne owoce - to efekt rezygnacji z corocznego cięcia. Prawie zawsze odmłodzenie takiego krzewu i nadanie mu prawidłowej formy trwa dłużej niż rok. Przed przystąpieniem do pracy powinniśmy przede wszystkim wyobrazić sobie, jak ten krzew ma po cięciu wyglądać i zgodnie z tą wizją powinniśmy realizować kolejne etapy cięcia. W pierwszej kolejności usuwamy wszystkie części krzewu, które na pewno nie będą nam potrzebne. Wspomniany wcześniej wierzchołkowy charakter wzrostu winorośli powoduje, że wiele pędów jednorocznych, zwłaszcza tych grubszych, najbardziej nam potrzebnych, wyrasta z końców ramion. Gdy nie ma innego wyjścia, to zbyt wydłużone ramiona trzeba skrócić aż do miejsca, w którym powinien znajdować się pęd jednoroczny. W następnym roku ze śpiących oczek na końcu przyciętego ramienia wyrosną potrzebne nam pędy i tak osiągniemy zaplanowaną formę krzewu. Wyjątkowo zaniedbane krzewy trzeba niestety stopniowo poprawiać nawet przez 2-3 lata (rys. 3A, B).

Cięcie formujące (forma Guyota): A. Krzew przed przycięciem; B. Krzew po przycięciu	Cięcie formujące z utworzeniem pnia: A. Krzewy przed przycięciem; B. Krzew za rok przed kolejnym przycięciem; C. Sposób wygięcia łozy po przycięciu;
Cięcie odmładzające: A. Krzew przed przycięciem odmładzającym; B. Krzew po odmłodzeniu

Roman Myśliwiec
Działkowiec 2/06

---