Znieczulenie podpajęczynówkowe (inaczej: rdzeniowe, podoponowe, podtwardówkowe, dolędźwiowe, dokanałowe)

Na czym polega znieczulenie podpajęczynówkowe?

Polega na podaniu do przestrzeni podpajęczynówkowej, znajdującej się w środku kręgosłupa ( w pobliżu rdzenia kręgowego), leku o działaniu miejscowo znieczulającym. Lek przedostając się do rdzenia kręgowego znieczula go - przekazywanie bólu przez rdzeń zostaje zablokowane.

W rezultacie otrzymuje się znieczulenie trwające od 1,5 godziny do nawet 20 godzin. Zależy to   od rodzaju środka użytego do znieczulenia. Przeciętny czas trwania okresu bezbolesności po tego rodzaju znieczuleniu wynosi ok. 6-8 godzin.

W zależności od rodzaju i właściwości leku i miejsca podania obszar znieczulenia może być różny. Zwykle jest to obszar znajdujący się poniżej pasa, ale przy znieczuleniach do porodu, cięcia cesarskiego znieczulony obszar rozciąga się od piersi w dół.

W czasie tego znieczulenia w obszarze znieczulonym pacjent nic nie czuje: nie ma czucia dotyku, czucia temperatury, a zwłaszcza nie odczuwa jakiegokolwiek bólu. Nogi pacjenta są jakby zdrętwiałe, nie może nimi poruszać, odczuwa w nich przyjemne ciepło.

Przebieg znieczulenia

	Przewiezienie pacjenta do sali przygotowawczej / operacyjnej.
	Przygotowanie leków i sprzętu niezbędnego do wykonania znieczulenia.
	Podłączenie pacjentowi kroplówki i szybkie podanie dożylne ok. 1000 ml płynów.
	Ułożenie pacjenta w pozycji na boku - głowa jest wtedy przygięta do mostka, kolana podciągnięte są do brzucha. Pacjent może mieć również zakładane znieczulenie w pozycji siedzącej. Siedzi wtedy na stole, pochylony nieco do przodu. Pozycja taka jest preferowana u osób bardzo otyłych.
	Umycie środkiem odkażającym okolicy pleców, w której zostanie wykonane nakłucie .
	Obłożenie pacjenta jałowymi serwetami.
	Znieczulenie skóry nad kręgosłupem - pacjent odczuwa niewielkie ukłucie skóry (jak po komarze) i niewielkie szczypanie.
	Przez znieczuloną skórę jest prowadzona igła do środka, do przestrzeni podpajęczynówkowej.
	Następuje podanie środka znieczulającego do przestrzeni podpajęczynówkowej.
	Znieczulenie zaczyna się rozwijać po ok. 5 minutach. Po 20 minutach od chwili podania pacjent jest znieczulony.
	Po zakończonym zabiegu pacjent jest przewożony na salę pooperacyjną lub na oddział, w którym wcześniej leżał.

Niedogodnością tego znieczulenia jest to, że pacjent musi pozostać po zabiegu w pozycji leżącej, zupełnie na płasko przez okres kilku najbliższych godzin po zabiegu. Nie wolno podnosić głowy, wstawać, ani siadać.

W czasie znieczulenia podpajęczynówkowego pacjent z reguły nie śpi. Gdy pożądane jest uzyskanie snu, wtedy znieczulenie podpajęczynówkowe jest łączone albo z sedacją (uzyskuje się wtedy uspokojenie pacjenta i b. płytki sen) albo z płytkim znieczuleniem ogólnym (uzyskuje się sen). Znieczulenie podpajęczynówkowe zapewnia doskonałą bezbolesność, natomiast sedacja uspokojenie pacjenta i sen.

Zastosowanie znieczulenia podpajęczynówkowego

	Zabiegi ortopedyczne i chirurgiczne w obrębie kończyn dolnych.
	Artroskopia stawu kolanowego.
	Przezcewkowa resekcja (wycięcie) gruczołu krokowego (prostaty).
	Zabiegi urologiczne w obrębie dolnych dróg moczowych.
	Kruszenie (litotrypsja) kamieni moczowych.
	Operacje przepuklin: udowej, pachwinowej, mosznowej.
	Operacje żylaków kończyn dolnych.
	Operacje w okolicy odbytu.
	Operacje ginekologiczne.
	Jest to znieczulenie z wyboru do cięcia cesarskiego. Wykonywanie znieczulenia ogólnego do planowanego cięcia cesarskiego jest powszechnie uważane za niewłaściwe. Więcej informacji o znieczuleniach do cięcia cesarskiego i porodu siłami natury znajdziesz tutaj.

 

Przeciwwskazania do wykonania znieczulenia podpajęczynówkowego

	Brak zgody pacjenta.
	Stany zapalne / zakażenie w miejscu znieczulenia .
	Poważne zaburzenia krzepnięcia krwi.
	Uczulenie na leki stosowane w znieczuleniu podpajęczynówkowym.
	Schorzenia połączone ze znacznym spadkiem ciśnienia krwi pacjenta.

 

Zalety

	Bez sensu jest znieczulać całego pacjenta od stóp do głowy, jeżeli zabieg obejmuje tylko jedną okolicę, którą można całkowicie znieczulić wykonując właśnie znieczulenie podpajęczynówkowe.
	Jest to znieczulenie zapewniające dość długi okres bezbolesności po zabiegu. W zależności od podanego do przestrzeni podpajęczynówkowej środka może on trwać od 3 h do aż ok. 20 h.
	Ma ono korzystny wpływ na krzepnięcie krwi - zapobiega ono zmianom zakrzepowym w okresie pooperacyjnym.
	Możliwe jest utrzymanie kontaktu słownego z pacjentem - w czasie zabiegu pacjent może podjąć decyzję o dalszym postępowaniu.
	W czasie tego znieczulenia pacjent oddycha sam - ogranicza to w dużym stopniu powikłaniom oddechowym po zabiegu.
	Pacjent ma zachowane odruchy z górnych dróg oddechowych - nie ma niebezpieczeństwa zachłyśnięcia się treścią żołądkową.

 

Powikłania

	Najczęściej zdarzającym się powikłaniem są bóle głowy.
	Często dochodzi do spadków ciśnienia krwi, które mogą być źle tolerowane przez osoby z wysokim ciśnieniem. Zadaniem anestezjologa jest pilnowanie, aby do takich spadków nie doszło w czasie znieczulenia i ewentualne ich wyrównywanie.
	Innym powikłaniem mogą być bóle pleców w miejscu wkłucia.
	Poważniejszym powikłaniem może być krwiak w okolicy, w której podaje się lek znieczulający z ubytkami neurologicznym - w praktyce powikłanie bardzo rzadkie.

 

Najczęstsze pytania

	Czy istnieje możliwość uszkodzenia rdzenia kręgowego lub nerwów w czasie takiego znieczulenia? Nie, takiej możliwości nie ma, pod warunkiem umiejętnego i odpowiednio ostrożnego wykonywania takiego znieczulenia.
	Czy ukłucie w plecy jest bardzo bolesne? Ból w miejscu ukłucia porównywalny jest z ukłuciem komara, jest to więc zupełnie minimalne wrażenie bólowe.
	Czy istnieją jakiś problemy z oddawaniem stolca po przeprowadzonym znieczuleniu? Problemów takich nie ma - nie należy się obawiać problemów z nietrzymaniem stolca lub moczu. Wprost przeciwnie - po wykonaniu takiego znieczulenia istnieje tendencja do zatrzymania moczu i zaparcia.
	Czy to prawda, że po znieczuleniu muszę leżeć na płasko? Tak, leżenie na płasko przez okres kilku godzin po zabiegu zapobiega powstawaniu bólów głowy. Najważniejsze jest unikanie wstawania, chodzenia, siadania i podnoszenia ciężarów. Autor serwisu uważa jednak, że pacjent po znieczuleniu podpajęczynówkowym może robić co mu się podoba, byle tylko nie przyginał głowy do klatki piersiowej. Osobiście swoim pacjentom pozwalam na robienie tego, co im się tylko podoba ;) po okresie dwóch godzin od zakończenia zabiegu, pod warunkiem przestrzegania zakazu przyginania głowy do klatki piersiowej, ale używam do tego rodzaju znieczulenia zawsze igieł najcieńszych z możliwych i zalecam pacjentom spożywanie dużych ilości płynów w najbliższych dniach po zabiegu. Dotyczy to również pacjentek do cięcia cesarskiego. Zdania uczonych, co do przyczyny powstawania ewentualnych bólów głowy po tym znieczuleniu są od lat podzielone.
	Czy jest możliwe wykonanie znieczulenia podpajęczynówkowego, tak aby obejmowało TYLKO JEDNĄ (chorą) kończynę dolną? Słyszałam, że są szpitale , gdzie sa wykonywane takie znieczulenia? Owszem, tego rodzaju technika jest możliwa: w odróżnieniu od "klasycznego" znieczulenia podpajęczynówkowego powyższe znieczulenie w minimalnym stopniu wpływa na układ krążenia pacjenta, praktycznie nie występuje tutaj spadek ciśnienia, z jakim mamy do czynienia w przypadku znieczulenia podpajęczynówkowego "klasycznego" Znieczulenie "na jedną stronę" wymaga od pacjenta pozostawania w pozycji bocznej, na chorej stronie przez okres około 20 minut, aż podany lek zwiąże się z odpowiednimi strukturami nerwowymi po znieczulanej stronie. W odróżnieniu od "klasycznego" znieczulenia podpajęczynówkowego technika wykonania jest nieco trudniejsza dla anestezjologa, ale dla doświadczonych lekarzy nie powinna sprawiać żadnych trudności.

1

---