CZŁOWIEK W STAROŚCI

PROBLEMY STAROŚCI

GERONTOLOGIA

ZDROWIE- AKTYWNOŚC FIZYCZNA I UMYSŁOWA

ŚRODOWISKO CZŁOWIEKA STAREGO - RODZINA UCZESTNICTWO W KULTURZE

WYBÓR LITRATURY

Starzy ludzie

Nie lubią proszków

przy aspirynie się krzywią

czekają na miłość dobroć

powrót ojca i matki

tak jak w dzieciństwie

wszystkiemu się dziwią

cieszą się gwiazdką choinką

zimą tęsknią do wiosny

Starzy - to dzieci które za szybko urosły

Ks. Jan Twardowski

GERONTOLOGIA

Artykuły z czasopism:

1. Edukacja gerontologiczna - założenia i praktyka, prezentacja badań i działań własnych / Agata Chabor // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 85 - 90

2. Edukacja w profilaktyce gerontologicznej / Jolanta Twardowska-Rajewska // Edukacja Ustawiczna Dorosłych. - 2004, nr 1, s. 30 - 37

3. Edukacyjne funkcje gerontologii / Olga Czerniawska // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 53 - 61

4. Gerontologia - moja fascynacja / Elżbieta Dubas // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 7 - 17

5. Gerontologia i jej związek z andragogiką / Olga Czerniawska // Edukacja Dorosłych. -1996, nr 2, s. 25-32

6. Gerontologia społeczna i oświatowa w Akademii Pedagogicznej w Krakowie / Zofia Szarota // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 63 - 78

7. Gerontologia społeczna w dydaktyce i poszukiwaniach badawczych / Elżbieta Trafiałek // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 47 - 52

8. Gerontologia wychowawcza. Próba przybliżenia pewnej koncepcji / Brunon Synak // Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne. - 1987, nr 5/6, s. 14 - 26

9. Godność starości w opinii Jeana Vaniera / Janusz Tomczak // Edukacja Dorosłych. - 2000, nr 1, s. 59 - 62

10. Kształcenie postaw na zajęciach z gerontologii / Zofia Zaorska // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 35 - 39

11. Moje zainteresowania badawcze ludźmi starszymi / Anna Zawadzka // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 29 - 33

12. Poradnictwo gerontologiczne / Małgorzata Malec // Edukacja Dorosłych. - 2002, nr 4, s. 43 - 51

13. Przesłanie Aleksandra Kamińskiego dla współczesnej andragogiki i gerontologii / Olga Czerniawska // Edukacja Dorosłych. - 2003, nr 2, s. 87 - 99

14. Realizacja problematyki gerontologicznej w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Szczecińskiego / Beata Bugajska // Zeszyty Nukowe WSH -E. - 2000, nr 7, s. 79 - 84

15. Rozwój gerontologii i geriatrii jako wymóg współczesnej cywilizacji / Elżbieta Trafiałek // Edukacja Dorosłych. -1996, nr 1, s. 36-44

16. Wychowanie do starości / Renata Ilnicka // Edukacja i Dialog. - 2006, nr 4, s. 69 - 72

Rozdziały z książek:

1. Człowiek starszy w poglądach naukowych i działaniach praktycznych prof. Olgi Czerniawskiej // W: Pedagogiczne drogowskazy / red. Barbara Juraś - Krawczyk, Bogusław Śliwerski. - Kraków, 2000, s. 171 - 178

2. Człowiek stary / Elżbieta Trafiałek // W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, T.1. -Warszawa, 2003, s. 580 - 585

3. Geragogika / Jrzy Halicki // W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, T.2. -Warszawa, 2003, s. 29 - 30

4. Gerontologia / Mirosław Górecki // W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, T.2. -Warszawa, 2003, s. 30 - 31

5. Jakość życia w starości - definicja, pojęcia / Beata Tobiasz-Adamczyk / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 69 - 78

6. Starość jako faza życia człowieka / Agnieszka Nowicka / W:/ Wybrane problemy osób starszych /red. Agnieszka Nowicka. - Kraków: Impuls, 2006, s. 17 - 25

ZDROWIE FIZYCZNE I PSYCHICZNE

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA

Artykuły z czasopism:

1. ''Psychologiczne problemy starzenia się człowieka” - J. Rembowski - rec. / Czesław Wiśniewski // Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne. - 1985, nr 4, s. 109 - 117

2. Aktywność ruchowa ludzi starszych czynnikiem adaptacyjnym do określonego wysiłku fizycznego / Anna Bicka // Kultura Fizyczna. - 2003, nr 5-6, s. 26 -27

3. Alkohol a starzenie się // Świat Problemów. - 2000, nr 3, s. 4 -31

4. Charakterystyka ludzi w średnim wieku uprawiających biegi długodystansowe / Grzegorz Sadowski // Kultura Fizyczna. - 1996, nr 11- 12, s. 23 - 24

5. Dodajmy zdrowia do lat. Aktywna starość to lepsza starość / Krystyna Wolska -Lipiec // Wychowanie w Przedszkolu. - 1999, nr 8, s. 574 - 577

6. Jak zapobiegać depresji u osób w starszym wieku? / Andrzej Mielczarek. - Praca Socjalna. - 2007, nr 2, s. 66 - 78

7. Medyczne i psychologiczne problemy wieku podeszłego / Tadeusz Parnowski // Problemy Rodziny. -1996, nr 5, s. 41-50

8. Oblicza starości / Agnieszka Czapczyska // Remedium. - 2006, nr 7-8, s. 62 - 63

9. Pedagogiczne aspekty kresu życia człowieka / Janina A. Karney // Kwartalnik Pedagogiczny. - 1999, nr 2, s. 104

10. Podróż w pamięci osób starszych / Olga Czerniawska // Edukacja Dorosłych. - 2003, nr 1, s. 40 - 46

11. Pomóc wyjść z cienia. Uwagi o aktywności osób starszych / Hanna Dąbrowiecka // Niebieska Linia.- 2006, nr 6, s. 22- 24

12. Potrzeby psychiczne starszego człowieka / Teresa Olearczyk // Wychowawca. - 2005, nr 3, s. 16 - 17

13. Przygotowanie do starości / Grażyna Orzechowska // Edukacja Dorosłych. -2003, nr 3, s. 16-23

14. Społeczne i medyczne problemy związane z niepełnosprawnością w wieku poprodukcyjnym / Irena D. Karwat // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 19 - 27

15. Sport a sztuka starzenia się / Pierre Coubertin // Kultura Fizyczna . -1990, nr 1 - 2, s. 29

16. Uwarunkowania samooceny stanu zdrowia u ludzi w starszym wieku / Grażyna Franek // Auxilium Sociale. - 2003, nr 3/4 s. 162 - 171

17. Współpraca psychologiczna z rodzinami pacjentów depresyjnych w starszym wieku / Anna Kwiecień, Teresa Leśniak // Problemy Rodziny. -1999, nr 2/3, s. 6-9

18. Wydolność i aktywność fizyczna osób w starszym wieku / Józef Drabik, Piotr Drabik // Wychowanie Fizyczne i Sport . -1997, nr 3, s. 47-54

19. Zapotrzebowanie na usługi zdrowotne i społeczne ludzi w starszym wieku / Grażyna Franek // Auxilium Sociale. - 2002, nr 2, s. 94 - 106

Rozdziały z książek:

1. Biologiczne wyznaczniki starości/ Józef Kocemba / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 107 - 110

2. Depresja wieku podeszłego - problemy, różnicowanie / Urszula Grabiec / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 122 - 128

3. Higiena psychiczna ludzi starych/ Halina Szwarc / W:/ Zrowie psychiczne/ red. K. Dąbrowski. - Warszawa:PWN, 1981, s. 487 - 498

4. Kulturowe uwarunkowania interpretacji aktywności ruchowej w życiu ludzi starszych / Henryk Olszewski /W:/ Nowe wyzwania w rozwoju człowieka / red. Bożydar Karczmarek. - Lublin:UMC-S, 2001, s. 229 - 235

5. Niepełnosprawność osób starszych na przykładzie choroby Alzheimera / Agnieszka Nowicka //W: Człowiek niepełnosprawny w różnych fazach życia / red. Jarosław Bąbka. - Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak:, 2004, s. 258 - 271

6. Problemy rehabilitacji geriatrycznej - unieruchomienie, upadki, poruszanie się / Marek Żak / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 122 - 128

7. Starość // W: Ciało/ Anthony Smith. - Warszawa, PZWL, 1976, s. 333 - 344

CZŁOWIEK STARY W SPOŁECZEŃSTWIE

W SYSTEMIE POMOCY SPOŁECZNEJ

W DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ

Artykuły czasopism:

1. Aktualny system instytucjonalnej pomocy człowiekowi staremu / Zofia Szarota // Auxilium Sociale . - 1997, nr 3/4, s. 155 - 170

2. Aktywizacja mieszkańców domów pomocy społecznej / Anna Zawada // Praca Socjalna . - 2007, nr 1, s. 90 - 96

3. Aktywność kulturalna i społeczna pensjonariuszy domu "Złota Jesień" w Opolu: (komunikat z badań) / Joanna Janik // Edukacja Dorosłych. -2000, nr 4,s. 31-36

4. Bezpieczeństwo społeczne ludzi trzeciego wieku w Polsce / Anna Wessołowska // Edukacja Dorosłych. - 2006, nr 1- 2, s. 25 -31

5. Codzienność, bezradność, pomoc. Trzy kategorie opisu sytuacji życiowej człowieka starszego / Astrid Tokaj // Auxilium Sociale. - 2005, nr ¾, s. 80- 95

6. Estetyka starości / Wojciech Pędach // Auxilium Sociale. - 2000, nr 3-4, s. 163 - 168 (o postawach społecznych wobec ludzi starych)

7. Integracja środowiska ludzi starszych z młodzieżą / Natalia Pawelak // Edukacja Zdrowotna i Promocja Zdrowia. - 2005, nr 9,s. 51 -52

8. Jak opracować plan indywidualnego wsparcia seniora? / Andrzej Mielczarek // Praca Socjalna . - 2007, nr 1, s. 74

9. Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku/ Tadeusz Fudała // Praca Socjalna. - 2007,nr 4, s. 130 - 135

10. Mówią Wedy … Starość w religiach świata / Andrzej Tokarczyk // Problemy Rodziny. - 1996, nr 6, s. 31 - 36

11. Najtrudniejsza z ról : reportaż z Domu Aktora Weterana Scen Polskich w Skolimowie / Agnieszka T. Kubik // Więź. -1997 nr 10 s. 49-62

12. Niebezpieczna starość / Jacek J. Pruszyński, Anita Gębka-Kuczerowsla // Niebieska Linia. - 2006, Nr 6. s. 8 - 10 (o przemocy wobec ludzi starych)

13. Niewybrani przez bogów / Maria A. Hessel // Więź. -1999 nr 6 s. 73-76

14. Niezasłużony los / Anna Staszewska // Niebieska Linia. - 2003, nr 5, s. 14 - 16

15. Nowe podejście do starszego pokolenia / Józefa Pieskowa // Małżeństwo i Rodzina. - 2004, nr 3, s. 8 -12

16. O starości w Biblii / Anna Tokarczyk // Problemy Rodziny. - 1996, nr 3, s. 31- 37

17. Opieka nad osobami starszymi w państwie opiekuńczym. Przykład Danii / Magdalena Rosochacka-Stark // Auxilium Sociale. - 2004, nr 2, s. 64 - 76

18. Postawy wobec ludzi starszych w nowoczesnym społeczeństwie / Małgorzata Dzięgielewska // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 7 - 17

19. Przemoc wobec osób starszych / Adrianna Starga // Niebieska Linia. - 2003, nr 5, s. 5 - 6

20. Przemoc wobec osób starszych w Wielkiej Brytanii / Edyta Skwarzyńska //Niebieska Linia. - 2005, nr 4, s. 29

21. Przemoc wobec starszych w Niemczech / Maria Burek // Niebieska Linia. - 2006, nr 6, s. 13 - 14

22. Społeczne konteksty życia i przemijania / Astrid Tokaj // Auxilium Sociale. - 1999, nr 1-2, s. 9 - 23

23. Starość w środowisku małego miasta / na przykładzie Chmielnika w woj. świętokrzyskim / Elżbieta Trafiałek // Auxilium Sociale. - 2002, nr 1, s. 231 - 249

24. Starość wyzwaniem dla współczesności / Paulina Kocimska // Niebieska Linia. - 2003, nr 5, s. 6 - 7

25. Starszy Pan, Starsza Pani (program z zakresu przeciwdziałania przemocy wobec osób starszych)/ Renata Durda // Niebieska Linia. - 2006, nr 6, s. 17 - 20

26. Struktura demograficzna ludzi w starszym wieku wyznacznikiem zadań opieki zdrowotnej i społecznej / Grażyna Franek, Eugeniusz Fojt // Auxilium Sociale . - 1999, nr ½, s. 84 - 93

27. Sytuacja życiowa osób starszych w Polsce w aspekcie socjologicznym i psychologicznym / Krystyna Slany // Problemy Rodziny. -1996, nr 2, s. 37-44

28. W trosce o godną starość / Anna Zawada // Problemy Alkoholizmu . -2006, nr 3, s. 19 - 20 (o domach pomocy społecznej)

29. Wyłączenie się jako czynnik ryzyka niepomyślnego starzenia / Jezy Halicki // Edukacja Dorosłych.- 2004, nr 3, s. 15 - 22

30. Z młodzieżą o starości / Anna Grafowska //Polonistyka. - 2004, nr 3, s. 40- 44

31. Z perspektywy Islamu. Starość w religiach świata / Andrzej Tokarczyk // Problemy Rodziny. - 1996, nr 5, s. 53 - 58

32. Zapotrzebowanie na usługi zdrowotne i społeczne ludzi w starszym wieku / Grażyna Franek // Auxilium Sociale. - 2002, nr 2, s. 94 - 106

Rozdziały z książek:

1. Aktywność osób starszych mieszkających w domu pomocy społecznej a zakres realizowanych przez nie potrzeb / Agnieszka Nowicka / W:/ Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych / red. Helena Ochonczenko, Maria Paszkowicz. - Kraków: Impuls, 2006 T.2, s. 447 - 461

2. Bio-psychospołeczne funkcjonowanie osób starszych a społeczne stereotypy i uprzedzenia dotyczące starzenia się i starości / Wojciech Kołodziej / W:/ Wybrane problemy osób starszych/ red. Agnieszka Nowicka. - Kraków: Impuls, 2006, s. 43 - 54

3. Formy aktywności mieszkańców domów pomocy społecznej dla osób starszych / Zofia Szarota / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 48 - 57

4. Historyczne uwarunkowania postrzegania roli człowieka starego w społeczeństwie / Jacek Nowicki / W:/ Wybrane problemy osób starszych / red. Agnieszka Nowicka. - Kraków: Impuls, 2006, s. 43 - 54

5. Instytucje i placówki wspierające starość (na przykładzie Krakowa) / Zofia Szarota //W: Podmioty opieki i wychowania / red. Zofia Brańka. - Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2002, s. 161 - 167

6. Komunikacja z ludźmi starszymi w ramach relacji opiekuńczo-terapeutycznych / Danuta Pawlak / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 39 - 47

1. Organizacje pozarządowe służbie ludziom starszym / Anna Leszczyńska-Rejchert /W:/ Praca socjalna w organizacjach pozarządowych/ red. Barbara Kromolicka.- Toruń: Akapit, 2005, s. 213- 223

2. Pedagogika społeczna wobec problemów człowieka starego / Stanisław Katula / W:/ Pedagogika społeczna: dokonania - aktualność - perspektywy / red. Stanisław Katula. -Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004, s. 551 - 564

3. Poczucie jakości życia a aktywność społeczna ludzi starych- czy zawsze korelacja / Dorota Niewiedział / W:/ Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych / red. Helena Ochonczenko, Maria Paszkowicz, T. 2. - Kraków: Impuls, 2006, s. 463 - 475

4. Poczucie jakości życia ludzi starych mieszkających w domach pomocy społecznej / Niewiedział Dorota: / W:/ Wybrane problemy osób starszych / red. Agnieszka Nowicka . - Kraków: Impuls, 2006, s. 199 - 220

5. Polityka społeczna wobec osób starszych w UE i w Polsce / Piotr Błędowski / W:/ Społeczne skutki integracji Polski z Unią Europejską / red. Katarzyna Głąbicka.- Warszawa:Elipsa, 1999, s. 138 -161

6. Postawy osób młodych wobec ludzi starszych / Małgorzata Mądry / W:/ Wybrane problemy opieki i wychowania / red. Zofia Brańka. - Kraków: TEST, 1997, s. 109 - 118

CZŁOWIEK STARY W RODZINIE

Artykuły z czasopism:

1. Człowiek stary i jego rodzina w zmieniającej się rzeczywistości ekonomicznej w Polsce / Brunon Synak // Problemy Rodziny . - 1992, nr 1, s. 3 - 8

2. Opieka nad wnukami jako forma aktywności rodzinnej generacji III wieku / Danuta Kowalczyk // Edukacja Dorosłych. -2001, nr 3, s. 41 - 48

3. Opiekuńcza funkcja rodziny wobec osób starszych w wybranych krajach zachodnich / Barbara Tryfan // Problemy Rodziny. -1996, nr 1, s. 19-23

4. Poczucie samotności i osamotnienia wśród sędziwych seniorów a ich sytuacja rodzinna / Piotr Szukalski // Auxilium Sociale. - 2005, nr 2, s. 217 - 238

5. Seniorzy w rodzinie / Zofia Kawczyńska-Butrym // Problemy Rodziny. - 1999, nr 5-6, s. 33

6. Starość w rodzinie / Urszula Parnicka // Auxilium Sociale. - 2002, nr ¾, s. 141 - 145

7. Starzykowie / Henryka Wolna-Van Das // Śląsk. -1998, nr 5, s. 32-34

8. Współpraca psychologiczna z rodzinami pacjentów depresyjnych w starszym wieku / Anna Kwiecień, Teresa Leśniak // Problemy Rodziny. -1999, nr 2/3, s. 6-9

9. Z rodziną czy bez / A. Hernika // Niebieska Linia. -2003, nr 5, s. 11 - 12

Rozdziały z książek:

1. Osoby starsze w strukturze gospodarstw domowych / Wanda Nowak - Kapota /W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku/ red. Jerzy Kowalski. - Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2006, s. 43 - 77

2. Seniorzy w rodzinie. Zaburzenia w relacjach międzypokoleniowych / Grażyna Orzechowska / W:/ Pedagogika rodziny na progu XXI wieku / red. Andrzej W.Janke. - Toruń: Akapit, 2004, s. 239- 245

DZIADKOWIE

Artykuły z czasopism:

1. … mój dziadek / M. Dobczewska // Edukacja i Dialog. - 2002, nr 5, s. 48

2. Do czego potrzebni sądziadkowie?/ J. Falkowska // Edukacja i Dialog. - 2002, nr 5, s. 46 - 48

3. Dziadkowie dobrzy na wszystko / Anna Brzezińska // Charaktery. - 2006, nr 1, s. 31 - 33

4. Dziadkowie / Marta Marchew // Remedium. - 2005, nr 2, s. 4- 5

5. Dziadkowie i wnuki / E. Szperlich // Charaktery.- 2002, nr 8, s. 47

6. Kim jest babcia?/ Teresa Kukołowicz // Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne. - 1977, nr 5, s.42 -52

7. Olsztyńscy uczniowie o swoich dziadkach / Lidia Pepol // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2005, nr 9, s. 52 - 53

8. Relacje dorastających wnuków z dziadkami i babciami / MariaTyszkowa // Problemy Rodziny. - 1992, nr 1, s. 9 - 18

9. Rodzice rodziców / Ewa Kuś // Edukacja i Dialog. - 1995, nr 1, s. 30 - 32

10. Rola babci i dziadka w opinii młodzieży / A. Biela // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2003, nr 6, s. 38 - 39

11. Rola dziadków w procesie socjalizacji / M. Chmielewska // Wychowanie Na Co Dzień.- 2002, nr 7-8, s. 17 -19

12. Rozmowy dziadków z wnukami jako forma wypoczynku / A. Zawadzka // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 1998, nr 10, s. 11 - 14 (wkł.)

13. Społeczne role dziadków i babć w rodzinie / MariaTyszkowa // Problemy Rodziny. - 1991, nr 1, s. 11 - 20

14. Więzi uczuciowe między dziadkami i wnukami / Barbara Wałecka // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 1993, nr 10, s.167 - 168

Książki:

1. Osoby starsze w roli dziadków/ Marzena Syndyk ?W:/ Wybrane problemy osób starszych/red. Agnieszka Nowicka. - Kraków: Impuls, 2006, s. 151 - 159

2. Jak być /kochaną/ babcią? /I. Rybczyńska. - Warszawa: Watra, 1976

AKTYWNOŚĆ UMYSŁOWA

UCZESTNICTWO W KULTURZE

Artykuły z czasopism:

1. Aktywizacja mieszkańców domów pomocy społecznej / Anna Zawada // Praca Socjalna . - 2007, nr 1, s. 90 - 96

2. Aktywność kulturalna i społeczna pensjonariuszy domu "Złota Jesień" w Opolu: (komunikat z badań) / Joanna Janik // Edukacja Dorosłych. -2000, nr 4, s. 31-36

3. Edukacja seniorów - odpowiedź na wymagania współczesności / Artur Fabiś // Edukacja Dorosłych. - 2006, nr 1-2, s. 33 - 44

4. Edukacja zawodowa i zarobkowanie a satysfakcja życiowa ludzi starszych / Małgorzata Halicka // Edukacja Dorosłych. - 2004, nr 4, s. 83 - 93

5. Muzyka jako sposób oddziaływania na osoby w podeszłym wieku / Yolande Moyne-Larpin // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 101 - 110

6. Permanentna edukacja jako zadanie starości w XXI wieku / Olga Czerniawska // Edukacja Dorosłych. - 2003, nr 2, s. 15 - 22

7. Pomóc wyjść z cienia. Uwagi o aktywności osób starszych / Hanna Dąbrowiecka // Niebieska Linia.- 2006, nr 6, s. 22- 24

8. Portret seniora. Warsztaty biblioterapeutyczne / Irena Borecka // Poradnik Bibliotekarza. - 2007, nr 1, s. 41 - 42

9. Rola aktywności w adaptacji do emerytury / Joanna Wawrzyniak // Edukacja Dorosłych. - 2004, nr 4, s. 105 - 114

10. Rozwój w wieku podeszłym / Piotr Szczurkiewicz // Remedium. - 2001, nr 11, s. 6 - 7

11. Sztuka i staranie się. Wywiad z malarką Sidonie Rougeul // Zeszyty Naukowe WSH-E. - 2000, nr 7, s. 111

12. Uczestnictwo seniorów w kulturze / Irena Borecka // Poradnik Bibliotekarza. - 2007, nr 1, s. 3 -6

13. Uniwersalia kulturowe w opiniach seniorów / Elżbieta Duda // Edukacja Dorosłych. - 2005, nr 1, s. 13 - 29

14. Zabawa w życiu ludzi starszych / Zofia Zaorska // Kultura Fizyczna. - 1997, nr 5 - 6, s. 17 - 19

Rozdziały z książek:

1. Aktywność seniorów - słuchaczy Żarskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku / W:/ Wybrane problemy osób starszych /red. Agnieszka Nowicka. - Kraków: Impuls, 2006, s. 283 - 296

2. Potrzeby kulturalne ludzi starszych / Agnieszka Kita / W:/ Wybrane problemy opieki i wychowania / red. Zofia Brańka. - Kraków: TEST, 1997, s. 119 - 126

3. Preferowane formy wykorzystywania czasu wolnego przez uczestników Klubu Seniora w Nowym Tomyślu / W:/ Wybrane problemy osób starszych /red. Agnieszka Nowicka. - Kraków: Impuls, 2006, s. 253- 273

4. Starsze pokolenie wobec nowych wyzwań i dalszych szans rozwojowych / Józef Kuźma / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 58 - 67

UNIWERSYTETY III-GO WIEKU

1. Edukacja seniorów w Wielkiej Brytanii - Uniwersytety Trzeciego Wieku / Alina Matlakiewicz // Edukacja Dorosłych. - 2003, nr 2, s. 123 - 129

2. Edukacja trzeciego wieku jako czynnik procesu kształcenia i wychowania dorosłych / Beata Boczukowa // Edukacja Dorosłych. - 2004, s. 57 - 61

3. Lubelski Uniwersytet Trzecieg Wieku (cele, organizacja, koncepcja programowa, osobliwości) / Mieczysław Marczuk // Edukacja Dorosłych. - 1997, nr 1, s. 34 - 41

4. Rola Uniwersytetów Trzeciego Wieku w okresie przemian / Renata Konieczna// Edukacja Dorosłych. - 1996, nr 1, s. 51 - 56

5. Trzeci wiek / Ewa Zakościelna // Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne. - 1976, nr 2, s. 50 - 55

6. Uniwersytet Trzeciego Wieku miejscem kontynuacji i wyzwalania działań na rzecz środowiska społecznego / Grażyna Orzechowska // Edukacja Dorosłych.- 2003, nr 2, s. 49 - 55

7. Uniwersytet Trzeciego Wieku szansą na lepszą starość - spojrzenie młodego człowieka / Izabela Senkowska // Edukacja Dorosłych. - 2002, nr 2-3, s. 93 - 97

8. Uniwersytety Trzeciego Wieku w Polsce. Profilaktyczne aspekty edukacji seniorów / Anna Frąckowiak, Renata Konieczna-Woźniak // Edukacja Dorosłych . - 2003, nr 4, s. 155 - 158

9. Uniwersytety Trzeciego Wieku wobec ekskluzji społecznej ludzi starych - stan i perspektywy w ujęciu porównawczym / Elżbieta Trafiałek // Edukacja Dorosłych. - 2003, nr 3, s. 24 - 30

10. Znaczenie Uniwersytetów Trzeciego Wieku w życiu ludzi starszych / Renata Konieczna // Edukacja Dorosłych. - 1997, nr 4, s. 58 - 66

Rozdziały z książek:

11. Aktywność seniorów-słuchaczy Żarskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku/W:/ Wybrane problemy osób starszych/ red. Agnieszka Nowicka. - Kraków: Impuls, 2006, s. 283 - 296

12. Uniwersytet Trzeciego Wieku przykładem samorządnych inicjatyw środowiska ludzi starszych/ Renata Konieczna-Woźniak /w:/ Praca socjalna w organizacjach pozarządowych. Z problemów działania i kształcenia / red. Barbara Kromolicka. - Toruń: Wydawnictwo Akapit, 2005 s. 225 - 235

13. Uniwersytet Trzeciego Wieku/ Elżbieta Trafiałek /W:/ Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej / red. Józefa Brągiel, Sylwia Badora. - Opole: Uniwersytet Opolski, 2005, s. 533 - 545

ASPEKT DEMOGRAFICZNY WIEKU STARSZEGO

Artykuły z czasopism:

1. Długowieczni i zadowoleni / Alicja Głęboka // Niebieska Linia. - 2006, nr 6, s. 3 -5

2. Polska starość demograficzna wyzwaniem dla edukacji / Elżbieta Trafiałek // Edukacja Dorosłych. -1995, nr 3, s. 19-29

3. Seniorzy w Polsce. Podstawowe dane statystyczne / Dorota Głogosz // Małżeństwo i Rodzina. - 2004, nr 4, s. 17- 22

4. Stary człowiek w Polsce / Elżbieta Tarnowska // Więź.- 2005, nr 10, s. 8 - 14

5. Statystyczna starość / Katarzyna Michalska // Niebieska Linia. - 2003, nr 5, s. 3 -4

6. Struktura demograficzna ludzi w starszym wieku wyznacznikiem zadań opieki zdrowotnej i społecznej / Grażyna Franek, Eugeniusz Fojt // Auxilium Sociale . - 1999, nr ½, s. 84 - 93

7. Wpływ stanu cywilnego na umieralność w starszym wieku / Beata Tobiasz-Adamczyk, Krystyna Szafraniec // Problemy Rodziny. - 1999, nr 4, s. 42 - 47

8. Wybrane aspekty polityki ludnościowej w odniesieniu do populacji osób starszych / Krystyna Slany, Małgorzata Krywult // Problemy Rodziny. - 2001, nr 4/5/6, s. 27 - 32

9. Wydarzenia globalne i osobiste starszego pokolenia Polaków w świetle badań biograficznych / Olga Czerniawska // Edukacja Dorosłych. - 2006, nr 1 - 2, s. 17 - 24

10. Wydolność i aktywność fizyczna osób w starszym wieku / Józef Drabik, Piotr Drabik // Wychowanie Fizyczne i Sport . -1997, nr 3, s. 47-54

Rozdziały z książek:

1. Ludzie starzy w badaniach demograficznych i socjologicznych / Krystyna Kluzowa / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 87 - 91

2. Miejsce osób w starszym wieku w strukturze demograficznej mieszkańców Polski / Jerzy Kowalski / W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku / red. Jerzy Kowalski . - Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2006, s. 11 - 42

3. Osoby w starszym wieku na obszarach wiejskich i w gospodarstwach rolnych / Jerzy Kowalski / W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku / red. Jerzy Kowalski . - Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2006, s. 99 - 113

4. Populacja osób bardzo starych w społeczeństwie polskim - stan obecny i perspektywy / Piotr Szukalski / W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku/ red. Jerzy Kowalski. - Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2006, s. 115 - 150

5. Przemiany umieralności i przeciętnego trwania życia osób w starszym wieku w Polsce / Czesława Stępiń/ W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku/ red. Jerzy Kowalski. - Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2006, s. 203 - 228

6. Struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna ludzi starych wielkich miastach w Polsce w świetle spisów ludności z lat 1988 -2002 / Włodzimierz Obraniak /W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku/ red. Jerzy Kowalski. - Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2006, s. 79 - 98

7. Sytuacja materialna osób starszych wiekim. Potrzeby, trudności finansowe jako element jakości życia / Jadwiga Bajka / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. - Kraków: TEST, 2000, s. 95 - 99

Wydawnictwa zwarte

(w całości poświęcone tematyce człowieka w starości):

1. Aktywność kulturalna ludzi starszych / Zofia Szarota. - Lublin: UMC-S, 1987

2. Aktywność ludzi starszych na przykładzie polskich i francuskich stowarzyszeń społecznych / red. Małgorzata Dzięgielewska, Olga Czerniawska .- Łódź, 2000

3. Człowiek wobec starości. Szkice z gerontologii społecznej / Adam A. Zych. - Katowice, 1999

4. Ćwiczenia fizyczne i rehabilitacyjne dla osób starszych w warunkach domowych / Andrzej Jedynecki. - Warszawa, 1988

5. Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii. Szkice i rozprawy / Olga Czerniawska. - Łódź, 2000

6. Jak radzić sobie ze starością rodziców / Joseph A. Ilardo, Carole R. Rothman. - Warszawa, 2002

7. Jak starzeć się z radością / Ruth Morrisom, Dawn D. Radtke. - Kielce, 2000

8. Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej / Marek Niezabitowski. - Katowice, 2007

9. Ludzie starzy i starość w polityce społecznej/ Barbara Szatur-Jaworska. - Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, 2000

10. Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku / red. Jerzy Kowalski. - Łódź, 2006

11. Ograniczenia poznawcze : starzenie się i psychopatologia / red. Randall W. Engle. - Warszawa, 2006

12. Podstawy gerontologii społecznej / Barbara Szatur-Jaworska, Piotr Błędowski, Małgorzata Dzięgielewska. - Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, 2006

13. Przygotowanie do życia na emeryturze / red. Barbara Juraś-Krawczyk. - Łódź, 2000

14. Psychologia starzenia się: wprowadzenie / Ian Stuart-Hamilton. - Poznań: Zysk i S-ka, 2000

15. Słownik gerontologii społecznej / Adam A. Zych. - Warszawa, 2001

16. Starość czasem nadziei / Aleksandro Pronzato. - Kraków: Salwator, 2005

17. Starość i osobowość / red. Kazimierz Obuchowski. - Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, 2002

18. Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa / red. J. Halik. - Warszawa, 2002

19. Style życia w starości / Olga Czerniawska. - Łódź, 1998

20. Wybrane problemy osób starszych / red. Agnieszka Nowicka. - Kraków: Impuls, 2006

21. Zrozumieć starość / red. AnnaPanek, Zofia Szarota. - Kraków: Test, 2000

oprac. Jolanta Świątek-Gruszka

Racibórz, luty 2008

Jak być starym?

Łatwo być młodym. (Każdy jest młody

na początku). Niełatwo jest

być starym. Na to trzeba czasu.

Młodość jest dana, a wiek się osiąga.

Trzeba stworzyć magię i zmieszać ją z czasem,

by stać się starym.

Młodość jest dana. Trzeba ją odłożyć

jak lalkę do szafy,

wyjmować jedynie, bawić się nią

w świąteczne dni. Trzeba mieć wiele strojów

i ubierać lalkę nienagannie

(lecz nie na pokaz - by trzymać w ukryciu).

I koniecznie trzeba tę lalkę uwielbiać,

pamiętać o niej w mroku w zwykłe

dni, i codziennie składać życzenia

starzejącej się twarzy w lustrze.

Z czasem będziesz bardzo stary.

Z czasem twoje życie się dokona.

Z czasem, z czasem także tę lalkę

tak jak nową, chociaż bardzo starą - odnajdziesz.

(May Swenson)

6

---