Edukacja dzieci niepelnosprawnych


Materiały pomocnicze z przedmiotu „Edukacja osób niepełnosprawnych”


Informacje pochodzą z portalu www.niepelnosprawni.pl oraz ze strony rządowej www.men.gov.pl (opracowanie Teresa Serafin)

Edukacja dzieci niepełnosprawnych

Podstawowym aktem prawnym regulującym kształcenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej jest ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm.).

Dziecko niepełnosprawne, posiadające specjalne potrzeby edukacyjne ma prawo do:

W zależności od rodzaju oraz stopnia zaburzeń i odchyleń dzieciom i młodzieży organizuje się kształcenie i wychowanie, które stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie, usprawnianie zaburzonych funkcji, rewalidację i resocjalizację oraz zapewniają specjalistyczną pomoc i opiekę.

Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych oraz specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych.

Zasady organizowania kształcenia dla uczniów niepełnosprawnych określone zostały między innymi w:

Kwalifikacja do odpowiedniej formy kształcenia odbywa się na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2001 r. w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży oraz szczegółowych zasad kierowania do kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania (Dz.U. Nr 13, poz. 114.)

W myśl powyższego rozporządzenia dzieci i młodzież z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi kierowani są do odpowiedniej formy kształcenia na podstawie orzeczenia wydanego przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych oraz innych poradniach specjalistycznych.

Na wniosek rodziców lub opiekunów prawnych zespoły orzekają o:

Wychowanie przedszkolne i obowiązek szkolny dzieci niepełnosprawnych

Wychowaniem przedszkolnym obejmuje się dzieci niepełnosprawne w wieku od 3 do 6 lat, jednakże w przypadku dzieci zakwalifikowanych przez poradnię psychologiczo-pedagogiczną do kształcenia specjalnego, wychowaniem przedszkolnym może być objęte dziecko w wieku powyżej 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 10 lat.

Obowiązek szkolny każdego dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 lat.

Dla uczniów niepełnosprawnych stworzona jest możliwość wydłużenia obowiązku szkolnego, jednakże nie dłużej niż do ukończenia przez nich 24 lat, o czym stanowią przepisy § 15 ust. 1 i 2 wcześniej wymienionego Zarządzenia Nr 29 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 4 października 1993 r.

Zgodnie ustawą o systemie oświaty rozpoczęcie spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci niepełnosprawne może zostać odroczone do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat.

Za spełnianie obowiązku szkolnego uznaje się również udział dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych.

Świadczenia na rzecz uczniów niepełnosprawnych

Uczeń niepełnosprawny ma prawo do:

 

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych 

UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 1 sierpnia 1997 r.

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M.P. z 13.08.1997 r. Nr 50 poz. 475)

§ 1. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Sejm stwierdza, iż oznacza to w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do:

1. dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,

2. dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej, a także do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności, w tym do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny,

3. dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej na celu adaptację społeczną,

4. nauki w szkołach wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również do korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej,

5. pomocy psychologicznej, pedagogicznej i innej pomocy specjalistycznej umożliwiającej rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych,

6. pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga - prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych,

7. zabezpieczenia społecznego uwzględniającego konieczność ponoszenia zwiększonych kosztów wynikających z niepełnosprawności, jak również uwzględnienia tych kosztów w systemie podatkowym,

8. życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, w tym: dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów użyteczności publicznej, swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu, dostępu do informacji, możliwości komunikacji międzyludzkiej,

9. posiadania samorządnej reprezentacji swego środowiska oraz do konsultowania z nim wszelkich projektów aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych,

10. pełnego uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb.

 

§ 2. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzając, iż powyższe prawa wynikają z Konstytucji, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Konwencji Praw Dziecka, Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych, aktów prawa międzynarodowego i wewnętrznego, wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i władze samorządowe do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie tych praw.

§ 3. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do składania corocznie, w terminie do dnia 30 czerwca, informacji o podjętych działaniach w celu urzeczywistnienia praw osób niepełnosprawnych.

§ 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

System wsparcia dla studentów niepełnosprawnych

 

Podstawa prawna

 

Kształcenie na poziomie szkolnictwa wyższego reguluje ustawa z 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2005, Nr 164, poz. 1365).

Zgodnie z ustawą uczeń szkoły wyższej (również niepełnosprawny) ma prawo do:

  1. uzyskania urlopu od zajęć w uczelni w trybie i na zasadach określonych w regulaminie studiów

  2. przeniesienia z innej szkoły wyższej, w tym także zagranicznej szkoły wyższej, za zgodą dziekana wydziału uczelni przyjmującej, jeżeli wypełnił wszystkie obowiązki wynikające z przepisów obowiązujących w szkole wyższej, którą opuszcza

  3. studiowania na więcej niż jednym kierunku lub inne przedmioty, także w różnych uczelniach

  4. studiowania według indywidualnego planu i programu studiów na zasadach ustalonych przez radę wydziału lub inny organ wskazany w statucie uczelni

  5. pomocy materialnej ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa w formie:

1)    stypendium socjalnego;

2)    stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych;

3)    stypendium za wyniki w nauce lub sporcie;

4)    stypendium ministra za osiągnięcia w nauce;

5)    stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe;

6)    stypendium na wyżywienie;

7)    stypendium mieszkaniowego;

8)    zapomogi

  1. korzystania z 50% ulgi w opłatach za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej

  2. korzystania ze świadczeń zakładów społecznych służby zdrowia na zasadach ustalonych dla pracowników.

Formy pomocy/wsparcia - na zasadach ogólnych

 

Głównym źródłem finansowania pomocy materialnej dla studentów jest budżet państwa - w formie dotacji (odrębnie na każdy rok kalendarzowy), której podziału dokonuje rektor w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu studenckiego. Środki z dotacji na pomoc materialną dla studentów przeznaczone na stypendia i inne świadczenia socjalne (stypendia: socjalne, na wyżywienie i mieszkaniowe oraz zapomogi) nie mogą być niższe niż środki przeznaczone na stypendia za wyniki w nauce lub sporcie.

Osoby uprawnione do ubiegania się o świadczenia pomocy materialnej dla studentów - studenci uczelni publicznych i niepublicznych, działających na podstawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.

W ramach pomocy materialnej student może ubiegać się o stypendium socjalne (może być pobierane niezależnie od innych stypendiów), stypendium za wyniki w nauce lub sporcie, stypendium na wyżywienie (może otrzymać student będący w trudnej sytuacji materialnej), stypendium mieszkaniowe (student studiów stacjonarnych - możliwość dofinansowania do zakwaterowania w domu studenckim lub innym obiekcie w przypadku zamieszkania z dala od uczelni, jeśli znajduje się w trudnej sytuacji materialnej), zapomogę (świadczenie jednorazowe, może być przyznane studentowi, który z przyczyn losowych znalazł się w bardzo trudnej sytuacji materialnej, dwa razy w roku akademickim).

 

Student może starać się również o stypendium przyznawane przez ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium za wybitne osiągnięcia sportowe.

Stypendia przyznawane są w uczelniach przez jednoosobowe organy uczelni (dziekana, rektora) lub na wniosek uczelnianego organu samorządu studenckiego - przez studenckie komisje stypendialne.

Student może otrzymywać jednocześnie kilka świadczeń pomocy materialnej. Łączna miesięczna wysokość stypendium socjalnego, stypendium za wyniki w nauce lub sporcie, stypendium na wyżywienie oraz stypendium mieszkaniowego nie może być większa niż 90% najniższego wynagrodzenia zasadniczego asystenta w poprzednim miesiącu, ustalonego w przepisach o wynagradzaniu nauczycieli akademickich.

 

Kredyt studencki z dopłatą do oprocentowania z budżetu państwa i korzystnymi warunkami spłaty to element rozszerzenia dostępu do szkolnictwa wyższego, pozwala na efektywniejsze zwiększenie pomocy materialnej dla studentów, udzielany jest przez banki komercyjne na okres studiów. O kredyt może ubiegać się każdy student, niezależnie od typu uczelni, systemu studiów, pod warunkiem, że rozpocznie studia przed 25 rokiem życia, spłata rozpoczyna się 2 lata po ukończeniu studiów. Kredyt jest umarzany w 20% kredytobiorcom, którzy ukończyli studia w grupie 5% najlepszych absolwentów uczelni, w szczególnych przypadkach kredyt może być umorzony częściowo lub w całości z uwagi na trudną sytuacja życiową (choroba, wypadek) lub trwałą utratę zdolności do spłaty zobowiązań (niepełnosprawność). Pierwszeństwo w otrzymaniu kredytów mają  studenci znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej.

 

Uzupełniające formy pomocy - dla studentów niepełnosprawnych

 

Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych - może otrzymywać każdy student z tytułu niepełnosprawności potwierdzonej orzeczeniem właściwego organu, niezależnie od dochodu. Jego wysokość uzależniona jest od stopnia niesprawności studenta:

·       Rektor na wniosek komisji stypendialnej podejmuje w danym roku akademickim, oddzielnie na każdy semestr, decyzję  o wysokości przyznanego stypendium  specjalnego (jego wysokość nie powinna przekroczyć 50% najniższego wynagrodzenia zasadniczego asystenta w poprzednim miesiącu, ustalonego w przepisach o wynagrodzeniu nauczycieli akademickich.

·       Student może otrzymywać stypendium specjalne przez cały okres studiów, również na I roku studiów- przez 9 miesięcy w roku,  wypłata  może  być   kumulowana.

·       Jeśli studiuje na kilku kierunkach - stypendium specjalne może otrzymywać na każdym z tych kierunków.

·       Student niepełnosprawny może ubiegać się o przyznanie innych rodzajów stypendiów i pobierać je równolegle ze stypendium specjalnym, np. razem ze stypendium socjalnym.

·       Pomoc udzielana niezależnie od systemu studiów oraz statusu prawnego uczelni.

 

Szczegółowe informacje na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji i Nauki - www.mein.gov.pl.

 

Wsparcie studentów niepełnosprawnych - programy celowe  PFRON (Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych)

 

Program STUDENT

 

 

Program PITAGORAS

 

 

 

Program  KOMPUTER DLA HOMERA

Szczegółowe informacje o programach na stronie internetowej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych- www.pfron.org.pl.

 

 

Systemowe wspomaganie osób niepełnosprawnych

Propozycja dla powiatów

Zespół ds. Reformy Systemu Kształcenia Uczniów ze Specjalnymi Potrzebami Edukacyjnymi w opracowaniu Ministerstwa Edukacji Narodowej z marca 1998 r. na temat reformy szkolnictwa specjalnego przedstawił propozycję systemowego wspomagania rozwoju dzieci. Propozycja ta znalazła się również w tzw. "pomarańczowej książeczce".

Zgodnie z przedstawionymi propozycjami podstawą wspomagania rozwoju jest prawidłowa diagnoza, ustalenie form i metod pracy z dzieckiem i jego rodziną oraz ich konsekwentna realizacja.

Dzieci i młodzież, których złożone potrzeby wynikają z rozwoju i stopnia niepełnosprawności, wymagają rehabilitacji, edukacji i opieki rozpoczynanych wcześnie, realizowanych w sposób kompleksowy, wielodyscyplinarny i ciągły, według indywidualnych programów i w ścisłej współpracy z rodziną dziecka.

Za podjęciem jak najwcześniejszej stymulacji rozwoju dzieci przemawiają następujące przesłanki:

- wyjątkowo duża plastyczność centralnego układu nerwowego we wczesnym okresie rozwoju oraz związana z tym możliwość korelacji zaburzonych funkcji i kompensacji deficytów;

- możliwość zahamowania rozwoju wielu zaburzeń o postępującym przebiegu, a czasami nawet całkowitego zatrzymania niekorzystnych zmian;

- większa podatność małych dzieci na stosowane wobec nich programy i w efekcie szybsze postępy usprawniania;

- łatwiejsze generalizowanie przez dzieci ćwiczonych funkcji;

- łatwiejsze uczenie małych dzieci, ze względu na narastanie wielu zaburzeń z wiekiem i utrudnienie terapii oraz edukacji dzieci starszych;

- rodzice małych dzieci mają więcej nadziei, sił, zapału i wiary, dlatego są bardziej zaangażowani we współpracę ze specjalistami i we własny udział w terapii dziecka.

Działania takie powinny być prowadzone przez Powiatowe Ośrodki Edukacji Specjalnej od momentu wykrycia niepełnosprawności.

Zadaniem ośrodków jest:

l. Diagnozowanie - dla ustalenia korzystnych dla rozwoju dziecka form wspierania.

2. Orzekanie oraz wskazywanie placówek, które potrafią wspomagać rozwój dziecka; prowadzą edukację i wychowanie dzieci w formie optymalnej dla jego potrzeb (przedszkola integracyjne, klasy zerowe integracyjne, przedszkola specjalne, szkoły specjalne, ośrodki szkolno-wychowawcze itd.).

3. Zorganizowane i systematyczne obserwowanie realizacji obowiązku szkolnego przez wszystkie dzieci niepełnosprawne.

4. Udzielanie pomocy rodzinie dziecka zagrożonego ryzykiem nieprawidłowego rozwoju.

Zadania dla Powiatowych Ośrodków Edukacji Specjalnej

- baza danych - na podstawie stwierdzonych wad: genetycznych, wrodzonych, badań dzieci z tzw. grupy ryzyka, bilansu zdrowia prowadzonego w wieku 2, 4, 6 lat przez lekarzy.

- dokładna diagnoza poprzez: zlecanie ww. zadań specjalistom zatrudnionym w placówkach oświatowych, medycznych i innych.

- decyzja o rodzaju pomocy udzielanej dziecku i rodzinie: materialnej, leczniczej (lekarz + kasa chorych), oświatowej (placówki wymienione w rozporządzeniu o kształceniu specjalnym), innej w zależności od potrzeb dziecka.

- skierowanie do odpowiedniej formy pomocy - wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, odpowiedniego rodzaju placówki leczniczej, oświatowej, opiekuńczej, rewalidacyjno-wychowawczej

- ewaluacja realizacji zadań - rejestracja zmian w bazie danych o realizacji zadań oświatowych; ewentualna współpraca pomiędzy placówkami w sąsiadujących powiatach

Stwierdzenie ryzyka nieprawidłowego rozwoju może mieć miejsce w trakcie sporządzania bilansu zdrowia w drugim roku życia dziecka lub znacznie wcześniej (np.: w przypadku wad genetycznych).

Dopiero po przeprowadzeniu pełnej, kompleksowej diagnozy, ukazującej mocne strony dziecka, szukając przyczyn niepełnosprawności i traktując rodzinę dziecka jako partnera w procesie diagnostycznym i rewalidacyjnym, powinna być podjęta decyzja, jaka forma wspomagania rozwoju jest potrzebna konkretnemu dziecku i jego rodzinie.

W celu weryfikowania opracowanego programu pracy z dzieckiem i oceny jego efektywności diagnozę należy ciągle ponawiać.

Do realizacji wymienionych zadań mogą być powołane zespoły specjalistów złożone w zależności od potrzeb z psychologa, pedagoga, rehabilitanta, logopedy, lekarza pediatry, pracownika socjalnego i innych osób.

Wspomaganie rozwoju małych dzieci może być organizowane w środowisku rodzinnym lub/i w placówkach edukacji specjalnej w formie:

- pomocy psychospołecznej;

- wsparcia edukacyjnego polegającego na dostosowaniu form, środków i metod pracy do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka;

- zniesienia barier architektonicznych;

- zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny i pomocniczy.

Wspieranie rozwoju dzieci niepełnosprawnych to przede wszystkim kształtowanie optymalnych warunków dla tego rozwoju poprzedzone dynamiczną diagnozą interakcyjną dziecka i otoczenia, w którym ono rośnie oraz rozwija się duchowo i fizycznie. Dopiero wówczas działania rewalidacyjne, wspomagane przez rodziców, przynoszą oczekiwane rezultaty przy równoczesnym zachowaniu podmiotowości każdej ze stron.

Powiatowe ośrodki edukacji specjalnej mogą być organizowane na bazie istniejącej poradni psychologiczno-pedagogicznej, specjalistycznej poradni psychologiczno- pedagogicznej lub specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego (jeżeli posiada możliwości lokalowe).

Na podstawie ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in.: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, wspierania osób niepełnosprawnych, transportu, kultury fizycznej i turystyki; porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, utrzymywania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, współpracy z organizacjami pozarządowymi (art. 4. ust 1).

W celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać urnowy z innymi podmiotami (art. 6 ust I).

Zatem, organem stanowiącym o współpracy w zakresie realizacji zadań ochrony zdrowia, pomocy społecznej, zakładania i prowadzenia szkół i placówek edukacyjnych oraz zadań oświatowych jest rada powiatu (art. 8), a organem wykonawczym jest zarząd powiatu (art. 26). Zarząd powiatu wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego na czele ze starostą powiatu (art. 33 i 34). Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu. Starosta jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu (art. 35.2).

Posiadając tak szerokie kompetencje, starosta tworzy powiatowy system, zobowiązując istniejące na terenie powiatu instytucje medyczne, placówki oświatowe, powiatowe centrum pomocy rodzinie i placówki opiekuńcze (publiczne i niepubliczne) do interdyscyplinarnej, kompleksowej pomocy dziecku z niepełnosprawnością i jego rodzinie.

Działania te powinny spełniać funkcję porządkującą i aktywizującą konkretne instytucje, organizacje i osoby będące ich przedstawicielami oraz kontrolną, informacyjną i promocyjną.

Mogą być koordynowane - bez naruszania właściwości kompetencyjnych instytucji - przez Powiatowy Ośrodek Edukacji Specjalnej, który powinien:

1. Posiadać bazę danych o wszystkich osobach niepełnosprawnych w powiecie.

2. Zlecać dokonanie dokładnej, wielorazowej i interdyscyplinarnej diagnozy specjalistom zatrudnionym w funkcjonujących placówkach oświatowych, medycznych i innych.

3. Podejmować decyzję o rodzaju pomocy materialnej, leczniczej, oświatowej i innej (w zależności od potrzeb) udzielanej dziecku i rodzinie.

4. Kierować do odpowiedniej formy pomocy (wczesnego wspomagania rozwoju dziecka), odpowiedniego rodzaju placówki leczniczej, oświatowej, opiekuńczej czy rehabilitacyjno-wychowawczej.

5. Prowadzić badanie skuteczności realizacji zadań poprzez rejestrację zmian w bazie danych o wykonaniu zadań oświatowych oraz współpracować z placówkami w sąsiadujących powiatach.



Finansowanie szkół i placówek kształcenia specjalnego i integracyjnego

Wprowadzona 1 stycznia 1999 r. reforma samorządowa gruntownie przebudowała władze publiczne i podział kompetencji również w sferze oświatowej.

Oznacza to, że kuratoria oświaty prowadzą nadzór pedagogiczny, a jednostki samorządu terytorialnego są organami prowadzącymi dla szkół i placówek.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 111 poz. 1284 z 1999 r.) określa zasady finansowania zadań oświatowych (szkolnych i pozaszkolnych) realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego w roku 2000 (§ 1 ust. 1).

W kwocie części oświatowej subwencji ogólnej ujęto środki na zadania szkolne i pozaszkolne, z przeznaczeniem na:

a) finansowanie wydatków bieżących (w tym wynagrodzeń pracowników wraz z pochodnymi) szkół i placówek wymienionych w § 1 rozporządzenia;

b) dotowanie, na podstawie odrębnych przepisów, szkół i placówek publicznych oraz niepublicznych prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego oraz przez osoby fizyczne; sfinansowanie podwyżek wynagrodzeń dla pracowników szkół i placówek niebędących nauczycielami wraz z pochodnymi i odpisem na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych;

d) od dnia 1 stycznia 2000 r. sfinansowanie 1 proc. realnego wzrostu wynagrodzeń nauczycieli wraz z wdrożeniem zmian pragmatyki służbowej wynikających z nowelizacji Karty Nauczyciela;

e) dofinansowanie racjonalizacji sieci szkolnej.

Zawarte w rozporządzeniu algorytmy finansowania oświaty w roku budżetowym 2000 wprowadzają kilka istotnych zmian w stosunku do naliczania części oświatowej subwencji ogólnej w roku 1999.

Trzy podstawowe cele tych zmian to:

- wprowadzenie zasady "pieniądz idzie za uczniem",

- skorygowanie nierównowagi podziału środków na oświatę podstawową i ponadpodstawową oraz

- ułatwienie restrukturyzacji sieci szkolnej i szkolnictwa zawodowego.

Po raz pierwszy część szkolna subwencji oświatowej jest naliczana wyłącznie na podstawie liczby uczniów uczęszczających do szkół prowadzonych bądź dotowanych przez daną jednostkę samorządu terytorialnego. Zasada ta jest wprowadzona przez konsekwentne użycie pojęcia ucznia przeliczeniowego. Oznacza to przyjęcie zróżnicowanych wag dla wybranych grup uczniów i wybranych typów szkół w celu określenia uzasadnionych zwiększonych potrzeb oświatowych. Kwota subwencji na ucznia przeliczeniowego stanowi finansowy standard A podziału subwencji i jest kalkulacyjnym bonem oświatowym na ucznia dla jednostki samorządu terytorialnego.

Należy też zwrócić uwagę, że od 2000 roku wszystkie środki przeznaczone na bieżące zadania oświatowe przekazywane jednostkom samorządu terytorialnego mają charakter subwencji i będą dzielone przez władze lokalne. Zadaniem Ministerstwa jest stworzenie równych szans w dostępie do takiej szkoły, która zdaniem ucznia i rodziców zapewni mu najlepszy rozwój i wykształcenie. Staramy się to osiągnąć, określając zasady podziału subwencji oświatowej pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego.

Przyjęty system wag zrównuje, z punktu widzenia naliczanej subwencji, uczniów w miejskich szkołach podstawowych, gimnazjach i uczniów liceów ogólnokształcących. Stanowi to pierwszy krok do skorygowania nierównowagi w finansowaniu oświaty podstawowej i ponadpodstawowej.

Jednocześnie rozporządzenie odchodzi od stosowania dolnych i górnych ograniczeń kwotowych subwencji oświatowej, a więc od gwarancji stałej realnej wartości subwencji niezależnie od malejącej skali zadań oświatowych. Na to miejsce zostały wprowadzone dolne i górne ograniczenia subwencji na ucznia.

W celu zrównania szans uczniów uczęszczających do różnego typu szkół rozporządzenie wprowadza szereg wag zwiększających kwotę bazową. W śród wag znalazło się kilka dotyczących kształcenia specjalnego i integracyjnego. Symbolami: P3, P4, P5, P9 i P1O oznaczono wagi dla uczniów w klasach lub szkołach, a Pl5 i Pl8 to oznaczenia wag dla zadań pozaszkolnych realizowanych z uczniem niepełnosprawnym. Waga P3 dotyczy uczniów klas specjalnych w szkołach ogólnodostępnych i uczestników zajęć rewalidacyjnych.

P3 = 0,50 dla uczniów klas specjalnych w szkołach podstawowych i gimnazjach oraz dla uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,

Waga P4 pojawiła się w algorytmie po raz pierwszy. Wyraża przekonanie MEN, że pożądanym kierunkiem jest kształcenie dzieci niepełnosprawnych, jeżeli tylko jest to możliwe, w szkołach ogólnodostępnych razem z rówieśnikami szkół ogólnodostępnych i powinno być promowane, również finansowo.

P4 = 0,25 dla uczniów niepełnosprawnych w klasach ogólnodostępnych w szkołach podstawowych i gimnazjach.

Waga P5 jest przełożeniem na rok 2000 dotychczasowych preferencji finansowych. Dotyczy ona tylko uczniów niepełnosprawnych w klasach integracyjnych. W przyszłości środki na kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach integracyjnych powinny objąć cały system oświaty, zaczynając od przedszkoli.

P5 = 3,00 dla uczniów niepełnosprawnych w klasach integracyjnych w szkołach podstawowych i gimnazjach.

Waga P9 dotyczy szkół podstawowych specjalnych, gimnazjów specjalnych i liceów ogólnokształcących specjalnych.

P9 = 2,40 dla uczniów szkół ogólnokształcących specjalnych.

P 10 = 1,00 dla uczniów szkół zawodowych specjalnych.

P15 = 4,500 dla wychowanków przedszkoli specjalnych (w tym oddziałów specjalnych w przedszkolach ogólnodostępnych).

PIS = 7,370 dla wychowanków specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych.

Na kwotę części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego składa się kwota przeznaczona na zadania szkolne realizowane w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadpodstawowych i specjalnych (w szkołach ogólnokształcących: podstawowych i gimnazjach, szkołach ogólnokształcących specjalnych: podstawowych i gimnazjach, liceach ogólnokształcących, liceach ogólnokształcących specjalnych, szkołach zawodowych, szkołach zawodowych specjalnych), które podlegają przeliczeniu na standard A według przeliczeniowej liczby uczniów. Wagi te używane są addytywnie. Oznacza to, że jeżeli uczeń kwalifikuje się do różnych kategorii, wagi są dodawane, np.:

a) uczeń szkoły ogólnokształcącej (podstawowej) specjalnej otrzymuje dodatkowo wagę 2,40 (P9); łącznie zatem jest liczony jako 3,40 ucznia przeliczeniowego;

b) uczeń klasy integracyjnej dowożony do szkoły otrzymuje dodatkowo wagę 3,00 (P5) oraz wagę 0,3 (P7) , a więc łącznie jest liczony jako 4,3 ucznia przeliczeniowego;

c) uczeń szkoły podstawowej specjalnej w ośrodku szkolno-wychowawczym otrzymuje wagę 2,40 (P9) oraz dodatkowo wagę dla ośrodka 7,370 (Pl8); łącznie zatem jest liczony jako 3,40 ucznia przeliczeniowego i 7,370 wychowanka ośrodka.

Zdając sobie sprawę z istniejącej niedoskonałości systemu subwencji dla uczniów niepełnosprawnych MEN podjęło działania zmierzające do:

1. Uszczegółowienia danych dotyczących poszczególnych niepełnosprawności, zbieranych przez GUS.

2. Wyliczenia realnych kosztów prowadzenia szkół specjalnych poszczególnych typów z uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności.

3. Wyliczenia realnych kosztów prowadzenia specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych oraz innych ośrodków szkolno-wychowawczych i opiekuńczo-wychowawczych.

4. Opracowania terminologii i zakresu działań placówek prowadzących zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze.

5. Ujednolicenia lub maksymalnego skorelowania kategorii niepełnosprawności używanych przez ZUS, MEN, MPiPS, GUS.

Mamy nadzieję, że w wyniku podjętych działań w ciągu 2-3 lat nastąpi weryfikacja wysokości środków niezbędnych na prowadzenie szkolnictwa specjalnego oraz przeniesienie na rzecz ucznia subwencjonowania placówek.

Dla szkół i placówek niepublicznych prowadzonych na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego nalicza się subwencję na podstawie artykułu 90 ust. 2a i 3 ustawy o systemie oświaty.

Placówki opiekuńczo-wychowawcze niepubliczne zapewniające rewalidację, opiekę i wychowanie dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami otrzymują dotację z budżetu powiatu (art. 90 ust. 3a wymienionej ustawy). Niepubliczne ośrodki umożliwiające realizację obowiązku szkolnego dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim (art. 16 ust. 7 ustawy), a także dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami otrzymają dotację w wysokości równej średnim wydatkom bieżącym ponoszonym na jednego wychowanka w publicznym specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym pod warunkiem, że osoba prowadząca placówkę przedstawi organowi właściwemu do udzielania dotacji, nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji, planowaną liczbę wychowanków.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2709101909 Progi szkolne w edukacji dzieci niepełnosprawnych
Pomoc dzieciom niepełnosprawnym w szkole ogólnodostępnej, Specjalne potrzeby edukacyjne, Podstawa pr
PRACA ZALICZENIOWA Terapie dzieci niepelnosprawnych ze zwierzetami, pliki zamawiane, edukacja
Integracja dzieci niepełnosprawnych i pełnosprawnych jako forma pomocy i wsparcia dla rodzin i dziec
Seksualnosc dzieci niepelnosprawnych intelektualnie
Organizacja szkolnictwa dla dzieci niepełnosprawnych umysłowo w stopniu lekkim, Oligofrenopedagogika
Edukacja dzieci z autyzmem z wykorzystaniem metody Wspomaganej Komunikacji(1)(1)
Lovaas Ivar - Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo(1), Pedagogika specjalna, Niepełnosprawnoś
Liczba dzieci niepełnosprawnych w szkołach torunskich
Propozycja struktury indywidualnego programu edukacji ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w s
edukacja osób z niepełnosprawnością, pytania na Rozenowa, + Bylo pytanie o stopnowośc skali niepełno
DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNE INTELEKTUALNIE W STOPNIU LEKKIM, Niepełnosprawność - Orzecznictwo ARKUSZE OBS
O sytuacji rodzeństwa dzieci niepełnosprawnych
etapy i poziomy ksztalcenia dzieci z niepelnosprawnoscia intelektualna
Lovaas Ivar - Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo, Pedagogika specjalna, Lovaas
Prawa przysługujące opiekunom dzieci niepełnosprawnych
organizacja ksztalcenia dzieci niepelnosprawnych
O rozwoju Ja u dzieci z niepełnosprawnością umysłową
Pismo do kuratora w sprawie subwencji dzieci niepelnosprawne, organizacja-pracy

więcej podobnych podstron