Kręgi szyjne (C1-C7) C - Cervicalis lordoza szyjna

Kręgi piersiowe (Th1-Th12)Th - Thoracalis kyfoza piersiowa

Kręgi lędźwiowe (L1-L5) L - Lumbalis lordoza lędźwiowa

Kręgi krzyżowe (S1-S5) S - Sacrum kyfoza krzyżowo-guziczna

Kręgi

Każdy typowy kręg ruchomy jest zbudowany z dwóch zasadniczych części: przedniej, którą stanowi trzon (corpus vertebrae) i tylnej, nazywał łukiem kręgu (arcus vertebrae). Obie te części obejmują otwór kręgowy ( ramen vertebrae). Otwory wszystkich kręgów w sumie tworzą kanał kręgwy (canalis vertebralis), w którym leży rdzeń kręgowy wraz z oponami.
Od łuku kręgu odchodzą następujące wyrostki:

• wyrostek kolczysty (processus spinosus), nieparzysty, skierowany tyłowi,

• wyrostki poprzeczne (processus transversi), parzyste, odchodzą bocznie,

• wyrostki stawowe górne i dolne (processus articulares superiores et inferiores), parzyste, zwrócone ku górze i ku dołowi.

Trzony kręgów dźwigają ciężar ciała, łuki otaczają i chronią rdzeń kręgowy, wyrostki poprzeczne i kolczysty służą do przyczepu więzadeł i mięśni, stanowiąc również dla nich ramiona dźwigni. Wyrostki stawowe górne i dolne umożliwiają stawowe połączenie kręgów ze sobą.

Trzon kręgu ma przeważnie kształt walcowaty i wyróżnia się na nim cztery powierzchnie: górną i dolną, które są chropowate, gdyż zrastają się z krążkiem międzykręgowym; powierzchnię obwodową trzonu, która jest wklęsła i ograniczona przez brzegi górny i dolny; powierzchnię rdzeniową, stanowiącą przednią ścianę otworu kręgowego. Elementem budulcowym trzonu jest istota gąbczasta, której beleczki kostne przystosowane są do znoszenia dużych obciążeń.

Łuk kręgu rozpoczyna się nasadą (pediculus arcus uertebrae) w części grzbietowej strony kręgu. Na brzegach górnym i dolnym nasady duje się wcięcie kręgowe górne i dolne (incisura uertebralis superior ei rior). Przez połączenie wcięcia dolnego i górnego sąsiadujących kręgu wstają parzyste otwory międzykręgowe (foramen interuertebrale).Część łuku, w którą przechodzi nasada określa się blaszką łuku kręgowego (darnina arcus uertebrae). Blaszki z prawej i lewej strony zrastają się i ograniczają od tyłu otwór kręgowy.
Kręgi poszczególnych odcinków kręgosłupa mają charakterystyczne cechy budowy, które pozwalają na ich identyfikację.

Kręgi szyjne (vertebrae ceruicales)
W skład odcinka szyjnego kręgosłupa wchodzi siedem kręgów. I szy i drugi kręg mają zupełnie nietypową budowę i wymagają odrę omówienia. Siódmy kręg szyjny upodabnia się do kręgów piersiowych.

Kręg szczytowy (atlas) jest pierwszym kręgiem szyjnym. Charakteryzuje się brakiem trzonu i wyrostka kolczystego. Zbudowany jest z przedniego (arcus anterior), łuku tylnego (arcus postenor) i dwu część bocznych (rnassa lateralis). Łuk przedni jest mniejszy od tylnego. Naje wnętrznej stronie znajduje się guzek przedni (tuberculum anterius). N nie wewnętrznej łuku przedniego występuje dołek zębowy (fouead który stanowi powierzchnię stawową służącą do połączenia z zębem obrotowego. Na łuku tylnym znajduje się guzek tylny (tuberculum rius), który jest szczątkowym wyrostkiem kolczystym.

Części boczne, leżące między łukami, tworzą grubsze elementy kręgu szczytowego i są przystosowane do dźwigania głowy. Znajdują się na nich dołki stawowe górne i dolne (foveae articulares superiores et inferiores), na których występują powierzchnie stawowe stanowiące połączenia z sąsiednimi elementami kostnymi. Kształt dołków górnych zbliżony jest do fasoli, a dołki dolne są okrągławe. Na zewnątrz od części bocznych odchodzą wyrostki poprzeczne (processus transuersi), które zawierają otwór wyrostka poprzecznego (foramen transy er sarium). Wyrostki poprzeczne stanowią miejsce przyczepu i dźwignie kostne dla mięśni obracających głowę.

Drugi kręg szyjny - obrotowy (axis) ma trzon wydłużony w kierunku doczaszkowym w ząb (densi dookoła którego obraca się kręg szczytowy wraz z głową. Ząb ma powierzchnię stawową przednią (facies articularis anterior) i tylną (facies articularis posterior). Do tyłu od trzonu znajduje się łuk (arcus). Od łuku odchodzą: rozdwojony wyrostek kolczysty (procesus spinosus), wyrostki poprzeczne (z otworami) i wyrostki stawowowe. Brak wyrostków stawowych górnych � na ich miejscu występują i gławe powierzchnie stawowe górne, które są skierowane skośnie ku wi i w bok. Takie ustawienie powierzchni stawowych pozwala na obs2 ruchy obrotowe pierwszego kręgu szyjnego (szczytowego) wraz z g w stosunku do kręgu obrotowego.

Siódmy kręg szyjny (uertebra prominenta) łączy w sobie charakterystyczne cechy kręgów szyjnych i piersiowych. Posiada jeszcze otwory w wyrostkach poprzecznych, ale już nie ma rozdwojonego wyrostka kolczystego. Trzon kręgu jest znacznie większy niż u pozostałych kręgów szyi wyrostek kolczysty dłuższy, zakończony guzkiem. Przy zgięciu głowy przodu ten wyrostek jest wyraźnie wyczuwalny pod skórą.

Kręgi szyjne od 3 do 6 (uertebrae ceruicales) mają niskie trzony, cię łuki pochylone lekko w dół, obejmujące otwory kręgowe o kształcie kątnym. Okrągłe wyrostki stawowe układają się skośnie od góry ku dolowi ( i od przodu ku tyłowi pod kątem 45°. Wyrostki kolczyste tych kręgów! końcu rozdwojone i pochylone lekko w dół. Wyrostki poprzeczne (prasus transuersi) są skierowane bocznie. Składają się z dwóch listewek szyjnych: przedniej, która jest szczątkowym żebrem, i tylnej, będącej prawym właściwym wyrostkiem poprzecznym. Obydwie listewki zrastają się na kor i w tych miejscach powstają guzki: przedni i tylny (tuberculum anteri posterius). W obrębie wyrostków poprzecznych tworzy się otwór wyn poprzecznego, przez który przechodzą naczynia krwionośne i nerw względu na to, że wyrostki poprzeczne składają się z właściwego wyn poprzecznego i ze szczątkowego żebra, bywają określane jako wyrostki żebroswo-poprzeczne, a otwór w nich występujący �jako żebrowo-poprze

Kręgi piersiowe (uertebrae thoracicae)
Każdy z dwunastu kręgów piersiowych posiada okrągławy trzon, 0 niższy z przodu. W miejscach, gdzie trzon łączy się z łukiem występuje ki żebrowe (foueae costales) - górne i dolne - umożliwiające stawów łączenie z głowami żeber. Dla żeber I, XI, XII i czasem X jest tylko j powierzchnia stawowa na trzonie kręgu. Na górnym i dolnym brzegi sady łuku, w jego najwęższym miejscu tworzą się wcięcia kręgowe (in ra uertebralis). Wcięcie kręgowe górne jest płytkie, natomiast dolne znacznie głębsze.

Wyrostki poprzeczne kręgów piersiowych są mocne i zgrubiałe na cach. Na przednich powierzchniach wyrostków poprzecznych występują dołki żebrowe wyrostka poprzecznego (foueae costales transuersales) służące do połączenia stawowego z guzkami żeber.

Wyrostki stawowe ustawione są w płaszczyźnie czołowej, na stycznej obwodu koła, co znacznie ułatwia ruchy skrętne w tej części kręgosłupa
Wyrostki kolczyste są długie, ostro zakończone i ułożone dachówkowato, co ogranicza skłon w tył w tej części kręgosłupa. Łuki kręgów piersiowych przechodzą w płaskie listewki ograniczające otwór kręgowy, który jest mały, o okrągłym kształcie. Dwa ostatnie kręgi piersiowe zbliżają się swoją budową do kręgów lędźwiowych.
Kręgi lędźwiowe (vertebrae lumbales)

Występują u człowieka w liczbie czterech do pięciu, a położone są między kręgami piersiowymi i kością krzyżową. Charakteryzują się najbardziej masywnym trzonem nerkowatego kształtu oraz trójkątnym otworem kręgowym. Wyrostki poprzeczne odchodzą od nasady łuku i trzonu kręgu. Są one szczątkowymi żebrami lędźwiowymi. U podstawy tych wyrostków znajduje się niewielka wyniosłość nazywana wyrostkiem dodatkowym (processus accesorius), która jest rozwojowo uwstecznionym wyrostkiem poprzecznym.

Wyrostki stawowe ustawione są pionowo, a ich powierzchnie stawowe leżą w płaszczyźnie strzałkowej. Takie ustawienie wyrostków ogranicza wykonywanie skrętów w tej części kręgosłupa.

Wyrostki kolczyste mają kształt blaszek prostokątnych. Są równolegle ułożone w płaszczyźnie strzałkowej. Na wyrostkach stawowych górnych znajduje się owalny guzek kostny, nazywany wyrostkiem suteczkowatym (processus mamillaris). Jest to element szczątkowy wykorzystywany do przeszczepu mięśni.

Kość krzyżowa (os sacrum)
Utworzona jest przez pięć kręgów krzyżowych, połączonych za po ca kościozrostu. Kostnienie to jest zakończone w wieku 20-25 lat.
Kość krzyżowa dźwiga ciężar górnej części ciała i przez obręcz bio wą przenosi go na kończyny dolne.

Kość krzyżowa ma kształt trójkąta, którego podstawa (basis) jest zwrócona w stronę kręgów lędźwiowych, a wierzchołek (apex) skierowana dołowi. Wyróżnia się na niej powierzchnię przednią, czyli miedniczną des peluina), powierzchnię tylną, czyli grzbietową (facies dorsalis) i ca boczne (pares laterales).

Powierzchnia przednia, utworzona przez zrośnięte trzony kręgów, gładka i wklęsła. Występują na niej kresy poprzeczne (lineae transveri które pojawiają się w miejscu zrastania się trzonów kręgowych. Kres sięgają do otworów krzyżowych miednicznych (foramina sacralis pelu przez które przechodzą naczynia krwionośne i nerwy.

Na częściach bocznych, utworzonych przez zrośnięte wyrostki popr ne, występują powierzchnie uchowate (facies auricularis), służące do pół nią z kośćmi miednicznymi. Z tyłu powierzchni uchowatej znajduje się guzowatość krzyżowa (tuberositas sacralis), do której, przyczepiają się więzadła.

Na powierzchni grzbietowej kości krzyżowej wyróżnia się grzebienie utworzone przez zrastające się wyrostki kolczyste, poprzeczne i stawowe. Z wyrostków kolczystych tworzy się grzebień krzyżowy pośrodkowy (c sacralis mediana), z wyrostków stawowych -grzebień krzyżowy pośredni (crista sacralis intermedia), a z wyrostków poprzecznych -grzebień żowy boczny (crista sacralis lateralis). Wzdłuż całej kości krzyżowe
gnie się kanał krzyżowy (canalis sacralis), który rozpoczyna się otworem górnym, a kończy się rozworem krzyżowym (hiatus sacralis). Również na stronie grzbietowej między grzebieniem pośrednim i bocznym występują otwory krzyżowe grzbietowe (foramina sacralis dorsalis).

Na granicy piątego kręgu lędźwiowego i podstawy kości krzyżowej powstaje kąt skierowany wierzchołkiem ku przodowi. Jest to kąt lędźwiowo-krzyżowy (angulus lumbosacralis) wynoszący od 120 do 170°. Wierzchołek tego kąta leży na tzw. wzgórku (promontorium), utworzonym przez wpu-klającą się w stronę miednicy krawędź chrząstki międzykręgowej leżącej między piątym kręgiem lędźwiowym a kością krzyżową.
Kość guziczna (os coccygis)

Kość guziczna nazywana jest również kością ogonową. Składa się z trzech do pięciu szczątkowych kręgów ogonowych, połączonych ze sobą (u osobników dojrzałych) kościozrostem, a z kością krzyżową za pomocą chrząstki i więzadeł. Na pierwszym kręgu guzicznym widoczne są wyrostki poprzeczne i wyrostki stawowe górne tworzące rożki guziczne (cornea coccygea).

Kanał kręgowy (ograniczenia)

• od przodu : tylne powierzchnie trzonów kręgów i krążków międzykręgowych oraz lig. longitudinale posterius.

• od boków : nasady łuków kręgów

• od tyłu : blaszki łuków kręgów i ligg. flava (więzadła żółte)

Boczna ściana kanału kręgowego jest niepełna ponieważ między nasadami łuków kręgów leżą otwory międzykręgowe.

Otwór międzykręgowy (ograniczenia)

• od góry : wcięcie kręgowe dolne kręgu leżącego bezpośrednio wyżej

• od dołu : wcięcie kręgowe górne kręgu leżącego bezpośrednio niżej

• od przodu : powierzchnie tylne trzonów sąsiednich kręgów i krążka międzykręgowego

• od tyłu : wyrostki stawowe - dolny, kręgu leżącego wyżej; górny, kręgu leżącego bezpośrednio niżej oraz przednia powierzchnia torebki stawu międzykręgowego.

Zawartość otworu międzykręgowego :

• nerw rdzeniowy

• zwój międzykręgowy (in. zwój rdzeniowy)

• gałąź rdzeniowa i jej podział na tętnice korzeniowe

---