FINANSE

1. System bankowy -  całość  instytucji bankowych wraz z  normami opisującymi ich wzajemne powiązania  oraz relacje z otoczeniem. By mógł zaistnieć system bankowy  konieczny jest  taki rozwój banków i  rynków finansowych, w którym możliwe jest funkcjonowanie klarownych zasad struktury tego systemu.

2. Dwuszczeblowość Dla współczesnej gospodarki rynkowej typowy jest dwuszczeblowy system bank owy. Składa się on z licznych banków komercyjnych, Banku Centralnego oraz KNF i BFG.

3. Funkcje NBP:

• Jest bankiem emisyjnym, tzn. Jako jedyna instytucja ma prawo emitowania pieniądza gotówkowego (banknotów i monet). Sprawdza autentyczność banknotów będących w obiegu i niszczy zużyte.

• Jest bankiem rządu (państwa)- świadczy usługi instytucjom rządowym.
  Na rachunkach banku centralnego gromadzone są wpływy budżetowe i z nich dokonywane są wydatki na zlecenie rządu. Na podstawie specjalnego upoważnienia parlamentu bank centralny może udzielać pożyczek rządowi. Zajmuje się również obsługą emisji papierów wartościowych Skarbu Państwa.

• Jest bankiem banków- sprawuje nadzór nad bankami komercyjnymi, świadczy bankom takie same usługi, jakie banki komercyjne oferują swoim klientom np.: dostarczanie gotówki, udzielanie kredytów, rozliczenia bankowe i prowadzenie rachunków depozytowych.

4. Funkcje banków komercyjnych:

• Funkcja kredytowa banku komercyjnego urzeczywistnia się poprzez udzielanie osobom fizycznym i prawnym pożyczek i kredytów

• Funkcja pieniężna realizowania jest dzięki tworzeniu przez banki komercyjne zdecentralizowanego pieniądza bankowego

• Funkcja lokacyjna banku komercyjnego realizowana jest poprzez przyjmowanie
  i lokalizowanie pieniądza rezerwowego i oszczędnościowego

5. Modele funkcjonowania systemu bankowego

1. Anglosaski model systemu bankowego (Model rynkowo zorientowany) oparty jest na rynkach finansowych stanowiących główne źródło pozyskiwania środków pieniężnych, przeznaczonych na dalszy rozwój podmiotów gospodarczych. Podstawowe znaczenie odgrywają banki inwestycyjne, a więc instytucje finansowe, które zajmują się bezpośrednim transferem oszczędności na rynek pieniężny i kapitałowy. Banki inwestycyjne zajmują się wszelkimi usługami finansowymi, które wykraczają poza tradycyjną działalność depozytową. Rola banków komercyjnych sprowadza się natomiast do bieżącej obsługi operacyjnej podmiotów gospodarczych.

2. W modelu niemiecko-japońskim (Model bankowo zorientowany) istnieje założenie,
   iż główną funkcję w sektorze finansowym pełni system bankowy. Banki zaspokajają zarówno krótko, jak i długoterminowy popyt na pieniądz, stąd też podstawową rolę odgrywają tu banki uniwersalne, a więc instytucje finansowe, które realizują wszystkie rodzaje operacji bankowych.

6. Bilans ­­- to dwustronne zestawienie wartości zasobów majątkowych, czyli aktywów, oraz źródeł ich finansowania, czyli pasywów, sporządzone na określony dzień, np. na koniec miesiąca, kwartału, roku i w określonej formie. Sporządza się go na podstawie ewidencji księgowej.

7. Bilans banku a przedsiębiorstwa

Bilans banku rożni się od bilansu przedsiębiorstwa strukturą aktywów i pasywów. Aktywa są uporządkowane według stopnia płynności, a więc możliwości spieniężenia. W pierwszej kolejności wykazywany jest majątek obrotowy, a następnie majątek trwały. Pasywa natomiast są uporządkowane według rosnącego stopnia wymagalności (od najmniej do najbardziej wymagalnych), zależnych od terminów spłaty. Po stronie pasywów wykazywane są natomiast kapitały obce, następnie kapitały własne długoterminowe i krótkoterminowe.

8. Bank uniwersalny - bank dokonujący w ramach świadczonych usług wszystkich lub większości dozwolonych prawem czynności bankowych (głównie zajmują się działalnością depozytowo-kredytową, ale posiadają również działy związane z doradztwem gospodarczym i inwestycyjnym), którego działalność nie jest w żaden sposób profilowana, jak ma to miejsce w przypadku banków wyspecjalizowanych, np. Getin Bank, który posiada oddział bankowości hipotecznej Dom Bank, który specjalizuje się w udzielaniu kredytów mieszkaniowych. W Europie większość działających banków to banki uniwersalne.

9. Bank inwestycyjny - bank specjalizujący się w transakcjach inwestycyjnych. Zajmuje się przede wszystkim emisją i handlem papierami wartościowymi dla swoich klientów. Może zajmować się również przejęciami, czyli uzyskaniem kontroli nad przedsiębiorstwem oraz fuzjami, czyli łączeniem dwóch lub więcej przedsiębiorstw, bądź przejęciem jednych przedsiębiorstw przez inne, w wyniku, czego powstaje nowy podmiot. Bank inwestycyjny nie zbiera depozytów od ludności i podmiotów gospodarczych, ale pożycza środki na rynku międzybankowym (nawet, jeśli posiada sieć oddziałów, to wśród produktów bankowych nie ma rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych czy lokat terminowych). Bank ten charakteryzuje się wysoką stopą zwrotu inwestycji, ale także wyższym ryzykiem. System banków inwestycyjnych jako oddzielny segment systemu bankowego narodził się w Stanach Zjednoczonych.

10. Ustawa Glass-Steagall Act . Ustawa Glass-Steagall Act (zwanej także Banking Act), która zakazywała łączenia działalności depozytowo-kredytowej z usługami bankowości inwestycyjnej. Dzięki temu system bankowy został rozdzielony na banki inwestycyjne koncentrujące się na obrocie papierami wartościowymi oraz na gwarancjach emisji i doradztwie, a także na tradycyjną bankowość depozytowo-kredytową.

11. Najważniejsze postanowienia ustawy Glass-Steagall Act:

- zakaz łączenia działalności komercyjnej banków z bankowością inwestycyjną
- powołanie Federalnego Biura ds. Ubezpieczenia Depozytów (FED), którego odpowiednikiem
w Polsce jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny
- zakazanie bankom płacenia odsetek od wkładów płatnych „na żądanie”
- uprawnienie FED do ustalania maksymalnego oprocentowania depozytów bankowych
- zwiększenie progu minimalnego wkładu koniecznego do założenia banku narodowego
- uprawnienie zarządu Systemu Rezerwy Federalnej do zakazywania bankom wykorzystywania kredytu otrzymanego od Systemu Rezerwy Federalnej w celu spekulacji
- banki będące członkami Systemu Rezerwy Federalnej otrzymały zakaz gwarantowania emisji papierów wartościowych oraz kupowania ich na własny rachunek

12. Nie bankowe instytucje finansowe lokują środki na różnych międzynarodowych rynkach finansowych, poszukując wyższej dywersyfikacji posiadanego portfela aktywów, a także inwestują na rynkach wschodzących oraz na rynkach krajów postsocjalistycznych, które stanowią ważny kierunek inwestowania.

Zaliczamy do nich:

- instytucje ubezpieczeniowe

- fundusze emerytalne i inwestycyjne otwarte oraz zamknięte, z udziałem kapitału zagranicznego)

- izby maklerskie

- banki hipoteczne

- konglomeraty finansowe.

13. Poza bankami, istnieją instytucje, które wykonują niektóre czynności bankowe. Są to tzw. parabanki. Należą do nich m.in.:

- lombardy, które zajmują się udzielaniem pożyczek n wysoki procent pod zastaw

- różnego rodzaju kasy, które nie mają statusu banku, a prowadzą działalność polegającą na gromadzeniu oszczędności oraz udzielaniu pożyczek pieniężnych osobom fizycznym zrzeszonym w nim.

14. Rodzaje kart płatniczych

Karty płatnicze są elektronicznym środkiem płatniczym, umożliwiającym ich posiadaczom korzystanie ze środków zgromadzonych na rachunku bankowym lub środków udostępnionych przez bank w formie kredytu. W tym artykule przedstawimy krótki podział kart płatniczych:

Karty Debetowe (ang. Debit Cards) - umożliwiają dysponowanie pieniędzmi zgromadzonymi na rachunku posiadacza karty. Rozliczenia wykonywane za pomocą karty muszą mieć pokrycie w środkach znajdujących się na rachunku (nie ma możliwości zrobienia “minusa”). Rozliczenia transakcji wykonywane są natychmiast po otrzymaniu przez bank informacji o ich przeprowadzeniu (wykorzystana kwota jest odliczana z salda rachunku). W zależności od banku zatwierdzenie transakcji może trwać od kilku sekund do kilku dni. Karty debetowe są chyba najpopularniejszą formą zastąpienia gotówki.

Karty Kredytowe - (ang. Credit Cards) - wydawane są klientom posiadającym zdolność kredytową (bank ma gwarancję spłaty zadłużenia przez klienta). Klient otrzymuje swój indywidualny limit do wysokości którego może dokonywać transakcji. Wykorzystane środki jest zobowiązany spłacić w całości do końca ustalonego z bankiem okresu lub też w systemie spłat ratalnych. Zazwyczaj banki nie naliczają żadnych odsetek jeśli cała kwota zostanie spłacona w określonym czasie np. do 2 tygodni od daty wystawienia miesięcznego wyciągu transakcji. Klient nie musi posiadać konta w banku, w którym stara się o wydanie karty kredytowej. Sama karta jest rodzajem rachunku (posiada swój unikalny numer).

Karty Obciążeniowe - (ang. Charge Cards) - posiadają oznaczony termin płatności i funkcjonują w ramach rachunku na którym klient gromadzi pieniądze. Posiadacz takiej karty otrzymuje od banku miesięczny i dzienny limit wydatków. Do tej wysokości może wykonywać transakcje kartą. Jest to pewnego rodzaju kredyt (zwolniony od oprocentowania). Klient zobowiązany jest jednak w określonym terminie zwrócić pieniądze. W momencie sumowania wszystkich transakcji klient musi posiadać na rachunku środki na pokrycie długu. W przypadku braku środków naliczane są wysokie odsetki.

Karty Wstępnie Opłacone - zwane też są elektronicznymi portmonetkami (ang. Electronic Purse) - posiadają określoną wartość, zakodowaną na pasku magnetycznym karty. Do tej wysokości klient może dokonywać transakcji. Karty te funkcjonują na zasadzie zakupu w banku określonego “nominału” karty (klient płaci bankowi przykładowo 500 zł i otrzymuje w zamian kartę o tej właśnie wartości). Po wykorzystaniu zgromadzonych na karcie środków klient może ją “doładować” i nadal z niej korzystać.

15. Formy bankowości elektronicznej

Do form bankowości elektronicznejnależą m.in. bankowość internetową bankomaty, bankowe karty płatnicze, home banking , bankowość telefoniczną , różne formy ABP (Automatic Bill Payment), jak: polecenie pobrania (polecenie zapłaty, direct debit), EBPP . Do tej listy można by również dodać bankowość mobilną , bankowość telewizyjną ,inne formy dystrybucji usług bankowych oparte na urządzeniach elektronicznych.

16. Wady i zalety bankowości elektronicznej.

Zalety dla klienta:

• niższe koszty rachunku, wyższe oprocentowanie (w przypadku banków stricte internetowych, brak sieci oddziałów i rozbudowanego personelu pozwala na obniżenie kosztów własnych i zaoferowanie oprocentowania wyższego nawet o 10 pkt niż w tradycyjnych bankach)- założenie konta, opłata za prowadzenie go, oraz opłata za wykonanie przelewu jest kilkukrotnie niższa niż tradycyjna drogą;

• oszczędność czasu dzięki możliwości wykonywania operacji finansowych z własnego domu, niezależnie od odległości od banku - mogłoby to być udogodnienie dla ludzi starszych (niestety regułą jest, iż człowiek starszy rzadziej korzysta z rozwiązań IT) i niepełnosprawnych, jak również dla osób mieszkających z dala od placówek banku.;

• brak konieczności czasochłonnego, ręcznego wypełniania dokumentów - wystarczy parę razy kliknąć czy wpisać w okienko odpowiedni kod;

• możliwość wglądu w stan rachunku o każdej porze dnia i nocy - wyświetlanie salda jest podstawową usługą oferowaną przez internetowe konta bankowe, również możliwość otrzymywania informacji o stanie konta SMS-em na komórkę po każdorazowej zmianie salda jest bardzo przydatną usługą;

• bieżące śledzenie swoich operacji na posiadanych rachunkach - w każdej chwili można zajrzeć do historii operacji;

• możliwość wykorzystania wielu kanałów komunikacji: WWW, poczty elektronicznej, tradycyjnego telefonu, telefonu komórkowego (WAP) - wielokanałowość zabezpiecza nas na wypadek awarii sieci internetowej w naszym domu, lub choćby awarii komputera;

• szybsza realizacja zleceń - dzięki sprzężeniu systemu internetowegobezpośrednio z systemem bankowym nasze zlecenie jest realizowane natychmiast;

• eliminacja zagrożeń dotyczących transakcji wykonywanych metodami tradycyjnymi (kradzież gotówki, dokumentów bankowych, itp);

• szybki dostęp do serwisów informacyjnych (oferta banku, promocje, kursy walut, notowania giełdowe, wiadomości ze świata finansów, itp.);

• zabezpieczenie zgromadzonych depozytów przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz zastosowanie tym samych wymogów prawa bankowego, jak w przypadku banków tradycyjnych.

Zalety dla banku:

• możliwość szybszej obsługi klienta;

• lepsze dostosowania się do potrzeb klienta;

• oszczędności związane stworzeniem rozbudowanej sieci filii i oddziałów oraz zatrudnianiem licznego personelu;

• oszczędności związanych z przetwarzaniem tradycyjnych dokumentów;

• eliminacja zagrożeń dotyczących transakcji wykonywanych metodami tradycyjnymi (np. kradzież i fałszowanie dokumentów bankowych).

WADY BANKOWOŚCI INTERNETOWEJ

Niestety oprócz wielu zalet bankowość internetowa ma również swoje wady, wynikające raczej nie z samej ideii-bankowości, co z niedoróbek w usługach oferowanych przez banki. Oto niektóre z nich:

• usterki oprogramowania - z którymi spotykają się przecież nie jako zawodowi informatycy, ale przedstawiciele bardzo różnych profesji, po prostu korzystający z komputera internetu jako narzędzia pracy - usterki takie budzą w nich spory niepokój;

• niedoróbki ergonomii interfejsów kont on-line, ograniczające ich funkcjonalność - do sztandarowych należy brak widoczności stanu konta w chwili dokonywania przelewu (Volkswagen Bank direct), brak stanu salda konta po poszczególnych operacjach w historii rachunku (PKO Inteligo), brak możliwości blokady na koncie środków przy ustanawianiu przelewu z datą przyszłą, co prowadzi do odrzucenia przelewu, jeśli w dniu jego wykonania nie ma na koncie dostatecznych środków ani kredytu(większość kont - do chlubnych wyjątków należy Inteligo, w którym można samemu ustawić lub nie włączenie blokady)

• wbrew reklamowym hasłom dostępność kont wcale nie jest "24/7/365” - oczywiście przelewy międzybankowe wykonywane są tylko w dniach i godzinach sesji systemu Elixir Krajowej Izby Rozliczeniowej (wyjątkiem są przelewy wewnątrz tego samego banku), ponadto banki robią przerwy konserwacyjne, najczęściej ok. godz. 1:00-3:00 w nocy albo podczas weekendów;

• w tym miejscu można byłoby podważyć kwestię niebezpieczeństwa kont internetowych z powodu ataków hakerskich na połączenia SSL między bankiem a klientem, jednak można uważać to za mit, gdyż połączenia są tak zabezpieczone, że żeby atak się powiódł użytkownik sam przedtem musiałby podać przestępcy swoje kody - również odsetek udanych wyłudzeń przez internet jest nieporównywalnie mniejszy niż odsetek przestępstw dokonywanych drogą tradycyjną.

17. Nadzór bankowy to instytucja, której obowiązkiem jest czuwanie nad prawidłowym funkcjonowaniem banków komercyjnych. Nadzór może być też rozumiany szerzej jako funkcja wypełniana wobec banków komercyjnych przez państwo. Zazwyczaj nadzór bankowy realizowany jest przez bank centralny, choć może być on także częścią specjalnej instytucji powołanej do nadzoru nad działalnością wszelkich instytucji finansowych (jest to wówczas tzw. nadzór zintegrowany).

18. Zadania nadzoru bankowego:

- zapewnienie bezpieczeństwa wkładów oszczędnościowych i lokat gromadzonych w bankach,

- zapewnienie zgodności działalności banków z przepisami ustawy Prawo bankowe, w szczególności w zakresie stosunków z osobami prawnymi i fizycznymi.

- zapewnienie bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych przez klientów,

- zapewnienie zgodności działalności banków z przepisani ustawy Prawo bankowe, ustawy o Narodowym Banku Polskim, statutem oraz decyzji o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku.

19. Klasyfikacja:

1. w ujęciu statystycznym:
- Nadzór Bankowy jedno instytucjonalny

- NB wielo instytucjonalny

2. w ujęciu dynamicznym:
- instytucjonalny: nadzór sprawowany przez specjalnie powołaną instytucję
- funkcjonalny: instytucji istniejącej przypisujemy pewną funkcję
- mieszany: nadzór sprawowany przez specjalną instytucję wraz z bankiem Centralnym

3. wg zasięgu oddziaływania:
- wąski: nad wszystkimi bankami:
- szeroki: nad wszystkimi bankami oraz instytucjami para bankowymi

4. wg rodzajów banków, które obejmujemy nadzorem:
-ogólny: wszystkie banki
- specjalistyczny: tylko wybrana grupa banków np. banki hipoteczne

20. Cele BKNB
Początkowo przedmiotem dyskusji była tylko współpraca w zakresie zmniejszania luk w nadzorze, jednak z czasem ,rozmowy rozszerzyły swój zakres i objęły potrzebę głębszego zrozumienia nadzoru bankowego oraz poprawy jego jakości na całym świecie. Cele te miały i mają być osiągnięte poprzez:

1. Wymianę informacji

2. Zwiększenie efektywności technik międzynarodowego nadzoru bankowego

3. Ustanowienie minimalnych standardów nadzorczych na obszarach, gdzie jest to wskazane

21. Do głównych celów działania KNB należą:

1. określanie zasad działania banków zapewniających bezpieczeństwo środków

pieniężnych zgromadzonych w nich przez klientów

2. Nadzór nad bankami w zakresie przestrzegania przez nie ustaw, statutu oraz obowiązujących je przepisów prawa a także norm finansowych

3. Dokonywanie regularnych i okresowych ocen stanu ekonomicznego banków oraz przedstawienie wyników Radzie Polityki Pieniężnej

4. ocena zasad organizacji nadzoru bankowego i ustalanie trybu jego realizacji

5. dbałość o rozwój polskiego systemu bankowego

6. działalność licencyjna: rozpatrywanie wniosków i wydawanie zgód na tworzenie nowych banków, połączenia banków, powoływanie członków zarządu w bankach działających w formie spółki akcyjnej

22. Podstawowym celem instytucji gwarantowania depozytów jest wypłata depozytów zgromadzonych na rachunkach bankowych, w sytuacji gdy nastąpi niedostępność depozytów w wyniku zawieszenia działalności banku

23. Podział operacji bankowych:

A) Operacje aktywne obejmują w szczególności udzielone przez bank: kredyty i pożyczki, papiery wartościowe (akcje, obligacje, bony), udzielone przez bank lokaty międzybankowe.

B) Operacje pasywne obejmują w szczególności: pozyskiwane przez bank depozyty w formie rachunków oszczędnościowych i lo­kat terminowych, emitowane przez bank papiery wartościowe (kwity, certyfikaty, weksle komercyjne), pozyskiwane przez bank depozyty od podmiotów finansowych (banki, instytucje ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne itp.) Podstawowa grupę operacji pasywnych stanowią zobowiązania. Środki na rachunkach oszczędnościowych pozyskiwane są od ludności w formie wkładów pieniężnych deponowanych na krótkie okresy, natomiast lokaty terminowe zakładane są w celu długookresowego oszczędzania. Wkłady pieniężne płatne na każde żądanie mają charakter „portfela” klienta z którego może skorzystać w dowolnym momencie czy to w okienku bankowym czy tez za pomocą karty płatniczej. Lokaty terminowe dokonywane są na z góry określany termin przez osoby fizyczne i osoby prawne. Mogą to być lokaty na okaziciela, ren­tierskie, dynamiczne, awizowane, indeksowane itp. Oprócz lokat i rachunków oszczędnościowych banki emitują własne papiery wartościowe oraz pozyskują środki pieniężne od in­stytucji finansowych. C) Operacje pośredniczące banków obejmują: prowadzenie rachunków bankowych, dokonywanie rozliczeń pieniężnych, transakcje kupna i sprzedaży waluty, obsługę papierów wartościowych.

24. Usługi wspomagające w bankowości inwestycyjnej

A. Działalność analityczna

Banki dokonują analizy przedsięwzięć, również w skali globalnej, co pomaga coraz większej ilości inwestorów inwestujących na rynkach zagranicznych. Analizy przeprowadzane są w określonych kryteriach i dostosowane do zapotrzebowania klienta.

B. Zarządzanie płynnością (cash management)

Jest to system którym operują tylko największe banki inwestycyjne, ze względu na koszty. System ten zapewnia odpowiednią płynność finansową firm i służy maksymalizacji dochodów. Oparty jest na globalnej informatyzacji dzięki czemu bank zasięga informacji o całej grupie kapitałowej.

25. Rynek kredytowy:
- Jest segmentem systemu finansowego,
- Zawierane są na nim transakcje pomiędzy instytucjami finansowymi, a osobami fizycznymi lub podmiotami gospodarczymi,
- Jego celem jest udostępnianie źródeł kapitału podmiotom ubiegającym się o nie.

26. Funkcje rynku kredytowego :

• Funkcja emisyjna (płatnicza):
  -kredyt bankowy jest instrumentem emisji pieniądza odpowiednio do wzrostu zapotrzebowania na pieniądz,
  -każde udzielenie kredytu wprowadza do cyrkulacji nowy pieniądz, a każda spłata kredytu prowadzi do wycofania pieniądza
  z obiegu.

• Funkcja rozdzielcza
  -Kredyt likwiduje rozbieżności w czasie pomiędzy przychodami a wydatkami jednostek gospodarczych i gospodarstw domowych,

-Kredyt przemieszcza zgromadzone zasoby pieniężne podmiotów i oszczędności ludności do jednostek wyrażających zapotrzebowanie na środki pieniężne

• Funkcja dochodowa

- Zaciągnięte kredyty wykorzystywane są do tworzenia dodatkowych dochodów, powiększają siłę nabywczą kredytobiorcy,

- Dodatkowe dochody powiększają popyt produkcyjny i konsumpcyjny - umożliwiają dodatkowe zakupy.

• Funkcja motywacyjna

- Kredyty na preferencyjnych warunkach zachęcają potencjalnego kredytobiorcę do zaciągnięcia kredytu na założenie, rozwój czy modernizację przedsiębiorstwa

27. HIPOTEKA:

Hipotekę definiuje się jako ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomość.

Jest to sposób w jakim bank udzielając kredytu na mieszkanie lub dom zabezpiecza swoje interesy. Zatem w sytuacji gdy raty nie będą spłacane (w przypadku nierzetelności dłużnika) bank poprzez hipotekę zastrzega sobie prawo do ewentualnego zbycia nieruchomości. Prawo te ustanawia się między wierzycielem(bankiem) i dłużnikiem(kredytobiorcą) poprzez wpisanie do księgi wieczystej. Wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej może być złożony przez właściciela nieruchomości lub bank. Wpis w tej księdze oznacza dług ciążący na nieruchomości tzn. każdy kto będzie chciał kupić ją od nas, będzie wiedział, że kupuje ją razem z kredytem do spłacenia.

28. Najprostsza definicja kredytu hipotecznego to: długoterminowy kredyt przeznaczony na finansowanie budownictwa mieszkaniowego oraz nabywanie domów, mieszkań, działek budowlanych i innych nieruchomości. Kredytów hipotecznych mogą udzielać zarówno banki hipoteczne jak i uniwersalne.

29. CECHY KREDYTU: charakterystyczne cechy, takie jak :

• Długi okres spłaty

• Zabezpieczenie hipoteczne na nieruchomości

• Powiązanie przedmiotu kredytu z przedmiotem zabezpieczenia

• Relatywnie niskie oprocentowanie ze względu na mały stopień ryzyka kredytowego

• Możliwość sprzedaży wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie bezpośrednio na rynku kapitałowym lub za pomocą długoterminowych papierów wartościowych- listów zastawnych

• Udzielany jest zwykle w ramach ustalonej granicy obciążenia, wynoszącej od 60% do 80% bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości.

30. Rodzaje rat

Raty równe (tzw. raty annuitetowe) zgodnie z nazwą oznaczają że klient płaci co miesiąc taką samą kwotę kredytu. Oznacza to w praktyce, że znaczna część przypadających na pierwsze lata spłat jest przesuwana na później. Dla klienta taki system byłby względnie wygodny- wielkość rat najczęściej ulega tylko małym, a inflacja sprawia, że rzeczywisty ciężar powoli maleje. Jednak ten system spłat zwiększa całkowity koszt kredytu (oprocentowanie przez wiele lat jest naliczane od prawie całego kredytu). Większość banków daje kredyty o zmiennej stopie procentowej więc pojęcie „raty równe” jest poprawne przy kredytach o stałej stopie procentowej.

Raty rosnące wynikały z założenia że kredyty hipoteczne biorą osoby młode i zarabiające mało, które z biegiem czasu będą się rozwijać i będą zarabiać coraz więcej, dzięki czemu będą mogły spłacać wyższe raty. Przez pierwsze lata klient spłacał niewielkie raty (część naliczanych odsetek). Część niespłaconych odsetek była kapitalizowana czyli dopisywana do kapitału kredytu. Odsetki za następne lata były naliczane od tak zwiększonej niespłaconej części kapitału, czyli były bardzo wysokie. Stopniowy wzrost rat pozwalał po pewnym czasie na rozpoczęcie spłat kapitału kredytu. Szybko okazało się że większość klientów nie jest w stanie spłacić kredytu więc obecnie żaden polski bank nie udziela kredytu w ratach rosnących.

Raty malejące polegają na tym, że w pierwszych miesiącach rata kredytu jest bardzo wysoka i stopniowo zmniejsza się. Raty te dedykowane są dla osób które dużo zarabiają i mogą przeznaczyć spora cześć swoich dochodów na spłatę kredytu. W tym systemie kredyt kosztuje mniej o nawet 10% od kredytu w systemie spłat równych.

31. Listy zastawne są to dłużne papiery wartościowe, do emitowania ich uprawnione są tylko banki hipoteczne, obrót nimi reguluje ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych.

Listy zastawne dzielimy na:

• hipoteczne listy zastawne

• publiczne listy zastawne

32. Weksel - rodzaj papieru wartościowego imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla (trasant) zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta) zapłaty określonej sumy pieniężnej (weksel trasowany) albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę wekslową odbiorcy weksla (weksel własny, sola weksel). Przy wekslu własnym wystawca jest głównym dłużnikiem odbiorcy weksla - odwrotnie niż przy wekslu trasowanym, gdzie dłużnikiem głównym jest trasat, który przyjął weksel (jako akceptant), a dłużnikiem ubocznym wystawca, który odpowiada w razie niewypłacalności dłużnika głównego.

33. Poręczenie wekslowe (aval) jest to czynność prawna polegająca na bezwarunkowym poręczeniu długu wekslowego. Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył.

34. Bon skarbowy

To instrument finansowy (papier wartościowy na okaziciela) emitowany przez skarb państwa, potwierdzający fakt zaciągnięcia krótkoterminowej pożyczki.
Są emitowane na okres ich wykupu równy 8, 13, 26 i 52 tygodnie.
Wartość nominalna jednego bonu skarbowego wynosi 10 tys. zł, 100 tys. zł lub 1 mln zł.
Są sprzedawane w Polsce od 1991 r. na przetargach organizowanych przez Ministerstwo Finansów i NBP. Minimalna wartość bonu skarbowego na przetargu to 100 tys. zł.
Mają postać zdematerializowaną, a ich ewidencja prowadzona jest w Centralnym Rejestrze Bonów Skarbowych prowadzonym przez NBP.
Istnieje wtórny rynek obrotu bonami skarbowymi zorganizowany przez banki komercyjne.

35. Bony pieniężne

Są to instrumenty dłużne emitowane przez bank centralny na okres wymagalności wynoszący 28, 91, 182 lub 273 dni.

Wartość nominalna jednego bonu pieniężnego NBP wynosi 10 tys. zł, 100 tys. zł lub 1 mln zł.

Służą do ograniczania nadpłynności w sektorze bankowym.

36. Stopa procentowa

Miernik przychodu, jaki przysługuje posiadaczowi kapitału z racji udostępnienia go innym.

W przypadku sektora bankowego mamy do czynienia ze stopami oficjalnymi banku centralnego (w Polsce ich wysokość ustala Rada Polityki Pieniężnej) oraz rynkowymi - tak określa się oprocentowanie kredytów i depozytów pomiędzy bankami. Występuje również stopa nominalna (oficjalne oprocentowanie) i realna (oprocentowanie pomniejszone o wartość inflacji).

Przy wyliczaniu oprocentowania kredytów i depozytów (ich stóp procentowych) banki posługują się stopą podstawową (lub bazową), której wartość ustalana jest indywidualnie w banku - na ogół w oparciu o stopy rynkowe.

37. Obligacje należą do najbardziej popularnych instrumentów dłużnych. Są formą zaciągania długu przez różne podmioty, takie jak: Skarb Państwa, władze samorządowe, przedsiębiorstwa, banki. Charakterystyczną cechą obligacji jest to, że mają one z góry określony dochód (oprocentowanie). Obligacja jest papierem wartościowym, który potwierdza wystąpienie stosunku wierzycielsko- dłużniczego. Emitent obligacji jest zobowiązany zarówno do wypłacania odsetek w określonych z góry wysokości i terminach, jak i do zwrotu pożyczonej kwoty (kapitału) przez wykup obligacji, również w wyznaczonym z góry terminie. W przypadku niektórych obligacji mogą występować inne niż pieniężne świadczenia na rzecz nabywcy, np. świadczenia rzeczowe polegające na dostawie towarów i usług.

Od momentu emisji do momentu wykupu obligacja może wielokrotnie zmieniać właściciela, dlatego też wierzycielem emitenta nie jest ten, kto pożyczył mu pieniądze jako pierwszy, ale każdy kolejny posiadać obligacji, zwany również obligatariuszem. Emisję obligacji uważa się za zaciągnięcie długu pozabankowego. Emitent ma z tego tytułu korzyść, ponieważ nie musi płacić bankowi prowizji naliczanej przy pobieraniu kredytu oraz unika nadzoru bankowego nad wykorzystaniem kolejnych transz kredytu.

38. Kryterium klasyfikacji obligacji

Ze względu na sposób oprocentowania można wyróżnić:

a) obligacje o stałym oprocentowaniu (kuponowe) które przynoszą obligatariuszom równe oprocentowanie w odpowiednich terminach przez cały okres, aż do momentu wykupu,

b) obligacje o zmiennym oprocentowaniu- przynoszące właścicielom zróżnicowane oprocentowanie w poszczególnych okresach,

c) obligacje o kuponie zerowym- emitowane z dyskontem w stosunku do ich wartości nominalnej; nabywca płaci zatem za obligację jej wartość nominalną, pomniejszoną o należne w przyszłości oprocentowanie.

Ze względu na źródło pokrycia zobowiązań:

a) ogólne- mające źródło realizacji świadczeń ogólnych dochodach emitenta papierów,

b) obligacje przychodowe- w ich przypadku świadczenia realizowane są z dochodów, jakie przynosi przedsięwzięcie finansowane z emisji obligacji.

Ze względu na termin wykupu:

a) długoterminowe- o terminie wykupu powyżej 5 lat,

b) średnioterminowe- o okresie zapadalności od roku do lat 5,

c) krótkoterminowe- mające termin wykupu krótszy niż jeden rok.

Ze względu na sposób oznaczenia obligatariusza:

a) imienne,

b) na okaziciela.

Ze względu na miejsce emisji:

a) obligacje występujące na rynkach narodowych,

b) na rynkach zagranicznych,

c) na eurorynkach.

Ze względu na rodzaj świadczenia przysługującego obligatariuszom:

a) obligacje o świadczeniu pieniężnym, czyli oprocentowanie,

b) obligacje o świadczeniu niepieniężnym, np. obligacje z prawem ich zamiany na akcje emitenta.

Ze względu na ryzyko związane z realizacją zobowiązań:

a) obligacje o dużym stopniu wiarygodności, które związane są z określonym stopniem ryzyka zależnym od pozycji ekonomicznej emitenta i stosowanych form zabezpieczeń,

b) obligacje wysokiego ryzyka (tzw. śmieciowe lub tandetne). Są to wysokooprocentowane papiery emitowane przez przedsiębiorstwa charakteryzujące się wysokim ryzykiem kredytowym.

39. Akcja- z ekonomii: papier wartościowy, dokument świadczący o udziale jego właściciela w kapitale spółki akcyjnej, uprawniający go do otrzymywania dywidend, uczestnictwa w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy i dający mu bierne prawo wyborcze do organów spółki. Akcje danej spółki mają równą wartość nominalną, są zbywalne i niepodzielne.

40. Dywidenda - z łaciny Dividendum tłumaczymy to jako rzecz do podziału. Część zysku netto wypracowanego przez spółkę w danym roku, którą walne zgromadzenie przeznacza do wypłaty jej akcjonariuszom. Wypłacana wszystkim akcjonariuszom, którzy posiadają akcje danej spółki w dniu przyjętym jako dzień ustalenia prawa do dywidendy. Jest to najważniejsze prawo majątkowe akcjonariusza.

41. Wyróżniamy następujące akcje:

• Akcje imienne - jest to akcja, która zawiera określenie osoby akcjonariusza (osoba fizyczna lub osoba prawna) wskazana w dokumencie akcji. Znaczące dla tego rodzaju akcji jest to, że związana jest ona z osobą wymieniona z imienia i nazwiska czy też firmą (nazwa) jeżeli mowa o osobach fizycznych. Pociąga to do obowiązku wpisania go do księgi akcyjnej. Statut spółki powinien określić nominalną wartość akcji. Można przypuszczać, że akcje imienne emitowane są w sytuacji, gdy akcjonariusze chcą ograniczyć możliwość rozporządzania nimi. Akcjonariusz ma prawo do zbycia akcji (statut nie może tego zabraniać) ale w tym celu konieczne jest zawarcie umowy typu: sprzedaż czy darowizna. Pewną odmianą akcji imiennych są akcje aportowe. Akce aportowe to akcje uzyskane za wkłady nie pieniężne

- akcje na okaziciela - są to tak zwane akcje bezosobowe. Jak zauważyliśmy różnią się one tym od akcji imiennych gdzie był wymieniony akcjonariusz z imienia i nazwiska czy też z nazwy firmy. Wynika z tego że uprawnionym to ,,korzystania” z tego rodzaju akcji jest każdy, kto posiada dokument akcji nie zaś konkretna osoba jak to było w przypadku akcji imiennych. Pozwala to na swobodę obrotu nimi. Akcję tę można zbyć bez tworzenia jakiejkolwiek umowy poprzez wręczenie dokumentu akcyjnego. Do przeniesienia własności wymagane jest jedynie jego wydanie.

- akcje aportowe - jak wcześniej wspomnieliśmy są to akcje uzyskane za wkłady niepieniężne

- akcje pieniężne - przeciwieństwo akcji niepieniężnych. Te z kolei są uzyskane za wkłady pieniężne

- akcje zwykłe - dają one możliwość swemu posiadaczowi oddania jednego głosu przypadającego na jedną akcje, równy podział w zysku oraz w majątku spółki w razie jej likwidacji.

- akcje uprzywilejowane - są przeciwieństwem wymienionych wyżej akcji zwykłych. Uprzywilejowanie może dotyczyć takich spraw jak - większy podział zysku, więcej głosów przypada na jedną akcję czy też osiąga się szczególne uprawnienia w chwili likwidacji spółki. W statucie spółki powinny zostać wymienione rodzaje uprzywilejowania.

- akcje nieme - nie przysługuje im prawo głosu. Posiadacz takiej akcji nie ma prawa głosu w walnym zgromadzeniu. Taka akcja jest uprzywilejowana w ramach dywidendy bez żadnych ograniczeń. Może zostać przekształcona w akcję głosową.

- akcje gratisowe - wyemitowane są przez spółkę np. w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego, który jest pokrywany z funduszu rezerwowego czy też zapasowego. Akcjonariusza którzy posiadają te akcję mają prawo do dywidendy od tych akcji bez jakiejkolwiek własnej inicjatywy.

-akcje winkulowane - to akcje o wyłącznej możliwości zbytu. Ograniczenie to nie jest jednak absolutne, może bowiem trwać maksymalnie do 5 lat od chwili podpisania umowy między akcjonariuszem a spółką.

42. Wartość nominalna akcji - to cena, która została wskazana w statucie spółki - ile kosztuje. Jest ona także umieszczona na dokumencie akcji. W Polsce według Kodeksu Handlowego (art. 308 par. 2 KSH) najniższą wartością nominalną akcji jest 1 grosz. Różnica pomiędzy ceną emisyjną, którą za chwilę chcielibyśmy Państwu przedstawić a ceną nominalną to taki swego rodzaju zysk zasilający kapitał zapasowy spółki.

43. Wartość emisyjna akcji - jest to cena akcji w przypadku jej sprzedaży na rynku pierwotnym, czyli takim, gdzie sprzedawane są nowo wydrukowane papiery wartościowe dopuszczone do obrotu przez Komisję Nadzoru Finansowego. W przypadku spółki, która przy swym powstaniu emituje akcje, to z reguły cena nominalna wraz z ceną emisyjną pokrywa się - cena emisyjna zaś nie może być niższa od ceny nominalnej - musi wiec być równa lub wyższa.

44. Wartość rynkowa akcji - to cena, po której można sprzedać akcje na Giełdzie Papierów Wartościowych. Wartość ta zależy w dużej mierze od korzyści - można określić to jako rangi akcji - które przypadną jej przyszłemu posiadaczowi - np. podział w zysku. Cena akcji kształtuje się na giełdzie i nazywana jest kursem. Wartość rynkowa to nie tylko pojęcie związane z giełdą. Sprzedaż akcji może odbywać się na wszelkiego rodzaju przetargach.Wartość rynkowa akcji jest podstawą do obliczenia opłacalności lokowania kapitałów w akcjach danej spółki. Dla akcjonariusza najważniejsza w tym zakresie jest wielkość otrzymywanej dywidendy

45. Rynek walutowy (dewizowy) to rynek, na którym dochodzi do konfrontacji popytu na waluty z ich podażą, czyli ogół dokonywanych transakcji kupna - sprzedaży walut. Bardziej precyzyjna definicja mówi, iż przez rynek walutowy rozumie się całokształt transakcji wymiany walut wraz z instytucjami pomagającymi je przeprowadzać (są to głównie banki komercyjne) oraz zespół reguł, według których zawierane są transakcje walutowe, a także ogół urządzeń i czynności prowadzących do zawierania transakcji.

46. FUNKCJE: Najważniejsze zastosowania makroekonomiczne rynku walutowego są następujące:

-Rynek walutowy umożliwia porównywanie krajowych cen towarów, usług i instrumentów finansowych z cenami występującymi w innych krajach.

-Rynek walutowy zapewniając porównywalność cen w skali międzynarodowej, przyczynia się do rozwoju handlu zagranicznego poszczególnych krajów.

-Ustalane na rynku walutowym kursy dewizowe są najważniejszą ceną w każdej otwartej gospodarce rynkowej oraz w gospodarce światowej.

-Rynek walutowy umożliwia dokonywanie transferu siły nabywczej między danym krajem i światem zewnętrznym.

-Rynek walutowy wiąże krajowy rynek finansowy z międzynarodowym rynkiem finansowym.

-Rynek walutowy jest jedną z bardzo ważnych instytucji, za pomocą której rządy realizują cele polityki gospodarczej, a w szczególności polityki pieniężnej oraz polityki kursowej.

-Najważniejszą funkcją rynku walutowego z mikroekonomicznego punktu widzenia polega na dostarczaniu podmiotom finansowym oraz niefinansowym narzędzi ochrony przed rynkiem kursowym oraz narzędzi spekulacji walutowej.

47.Transakcje natychmiastowe - polegają na ustaleniu kupna-sprzedaży waluty A za walutę B w momencie zawierania umowy, z jednoczesnym zobowiązaniem obydwu jej stron do dostarczenia walut, będących przedmiotem transakcji, w ciągu dwóch dni roboczych.

Jeszcze do niedawna transakcje te stanowiły większość ogółu transakcji zawieranych na rynku walutowym w Polsce. Ich zaletą jest bardzo niski koszt zawarcia. Ponadto jest to taki rodzaj transakcji, której istotę najłatwiej klientowi wytłumaczyć. Jednak jej wada jest bardzo niska skuteczność w ochronie przed ryzykiem walutowym. Wzrost zmienności notowań , a co za tym idzie niepewność i kursowej i w efekcie konieczności ochrony przed nią, spowodował spadek atrakcyjności tych transakcji.

Transakcje terminowe- istotą tych transakcji jest kupno/sprzedaż waluty A za walutę B przy założeniu, że dostawa walut następuje w ściśle określonym momencie w przyszłości, natomiast ustalenie kursu terminowego następuje w momencie zawierania transakcji. Transakcja terminowa dotyczy na ogół regularnego odcinka czasu: 1 tygodnia, 2 tygodni, 1,2,3,6 oraz 12 miesięcy. Kurs terminowy rzadko jest równy kursowi natychmiastowemu. Transakcje terminowe bardzo szybko zadomowiły się w Polsce. Jednak duże różnice w oprocentowaniu między polskimi złotymi a dolarem USA, oraz innymi walutami tworzącymi obrót na polskim rynku, utrudniały szybkie upowszechnienie się tego rodzaju transakcji w praktyce.

Transakcje zamienne (swap) - polegają one na kupnie/sprzedaży waluty A za walutę B z określonym terminem odbioru/dostawy i jednoczesnej sprzedaży/kupnie tej samej ilości waluty A za walutę B z późniejszym terminem dostawy/odbioru. Transakcje zamienne są specyficznymi transakcjami rynku walutowego. Ich specyfika polega na charakterze ekonomicznym. Z ekonomicznego punktu widzenia transakcje swapowe są bardziej operacjami pożyczkowymi niż dewizowymi, jednakże z uwagi na to, że są zawierane w formie podwójnych transakcji walutowych i to na rynku walutowym, w praktyce powszechnie zaliczane są do transakcji walutowych. Transakcje swapowe dość późno zawitały na polski rynek. Barierą były ograniczenia dewizowe.
Walutowe transakcje przyszłościowe - ekonomiczny sens tych transakcji jest bardzo zbliżony do operacji terminowych. Walutowe transakcje polegają na kupnie/sprzedaży waluty A za walutę B w ten sposób, że kurs transakcji zostaje ustalony w dniu jej zawarcia, natomiast dostawa walut następuje w określonym momencie w przyszłości. Różnica między transakcjami walutowymi a transakcjami terminowymi polega na tym, że:

-transakcje przyszłościowe, podobnie jak transakcje terminowe, są zawierane między nabywcą a sprzedawcą, to jednak strony kontraktu nie są zobowiązane wobec siebie, lecz wobec izby clearingowej giełdy, na której kontrakt został zawarty.

Transakcja przyszłościowa stwarza użytkownikowi dwie możliwości jej realizacji a nie jedną, jak transakcja terminowa. Pierwszy sposób to realizacja przez fizyczną dostawę waluty w określonym momencie w przyszłości(jak w przypadku transakcji terminowych).

Opcje walutowe - to nietypowa umowa między nabywcą a sprzedawcą. Daje ona nabywcy prawo - ale nie stwarza mu zobowiązania - kupna lub sprzedaży określonej ilości waluty po z góry określonym kursie, w określonym momencie w przyszłości lub wcześniej. Natomiast sprzedawca w transakcji opcyjnej jest zobowiązany do dostarczenia lub odbioru tej waluty, jeżeli zażąda tego nabywca opcji.W opcjach nie ma charakterystycznego dla innych transakcji dewizowych symetrycznego zobowiązania obydwu stron kontraktu.

Brakuje chyba tylko notatki na temat Struktura rynku kapitałowego

---