Moduły 1-2

Zadanie 1

Schemat rozumowania o postaci:

Żadne A nie jest B. Żadne B nie jest C. / Żadne C nie jest A

nie jest schematem poprawnym. Znajdź podstawienie falsyfikujące, tzn. takie trzy rzeczowniki, które podstawione za zmienne A, B, C dadzą prawdziwe przesłanki i fałszywy wniosek.

Żadna kobieta nie jest mężczyzną. Żaden mężczyzna nie jest matką. Żadna matka nie jest kobietą.

Zadanie 2

Schemat rozumowania o postaci:

Każde A jest B. Każde B jest C. / Każde A jest C

jest schematem poprawnym. Znajdź takie podstawienia, tzn. takie trzy rzeczowniki, które podstawione za zmienne A, B, C dadzą:

1. prawdziwe przesłanki i prawdziwy wniosek,

Każda kobieta jest człowiekiem, każdy człowiek jest ssakiem. Każda kobieta jest ssakiem.

2. fałszywy wniosek i co najmniej jedną fałszywą przesłankę,

Każda kobieta jest człowiekiem, Każdy człowiek jest nieruchomością. Każda kobieta jest nieruchomością.

3. prawdziwy wniosek i co najmniej jedną fałszywą przesłankę.

Każdy człowiek jest ssakiem, każdy ssak jest żyworodny. Każdy człowiek jest żyworodny.

Zadanie 3

Przedstaw przykład potocznego rozumowania opartego o:

1. indukcję enumeracyjną,

W mojej lodówce stoją jogurty. Pierwszy ma smak truskawkowy, drugi również jest o smaku truskawkowym, trzeci i czwarty jogurt również okazał się truskawkowy. W mojej lodówce znajdują się 4 jogurty. Wszystkie jogurty w mojej lodówce są o smaku truskawkowym. (indukcja zupełna)

2. indukcję eliminacyjną

W sąsiadujących ze sobą miasteczkach na bardzo rzadką chorobę genetyczną w przeciągu 3 lat zmarło 2 małych dzieci. Każde z nich miało inne nazwisko, jedno było 4 letnim chłopcem, drugie dwuletnią dziewczynką, nigdy ze sobą nie rozmawiali. Nigdy też się nie spotkali. Ludzie, którzy ich wychowywali nie byli ich biologicznymi rodzicami - adoptowali ich zaraz po urodzeniu. Na mocy kanonu jednej zgodności wnioskujemy że przyczyną śmierci na identyczną chorobę genetyczną był fakt, iż byli oni rodzeństwem rozdzielonym w drodze adopcji i posiadali tych samych biologicznych rodziców.

3. analogię

Wszystkie osoby o rudym kolorze włosów, które do tej pory spotkałam były wredne i robiły mi na złość. Dowiedziałam się, że moim egzaminatorem na kursie prawa jazdy będzie rudy mężczyzna. Nie pójdę na egzamin ponieważ na pewno złośliwie mnie obleje.

Zadanie 4

W miasteczku X mieszkał tylko jeden fryzjer męski — pan Adaś. Golił on tych i tylko tych mieszkańców X, którzy sami siebie nie golili. Pan Adaś nie nosił brody. Zastanów się, czy pan Adaś golił sam siebie, czy też nie?

Zagadka nie jest możliwa do rozwiązania. Antynomia Russella.

Zadanie 6

Które z podanych niżej zdań jest analityczne, a które syntetyczne?

1. Trójkąt ma trzy kąty. analityczne

2. Kowalski jest mądry lub głupi. syntetyczne

3. Kowalski jest mądry lub nie jest mądry. syntetyczne

4. Kowalski jest bezdzietnym ojcem. analitycznie fałszywe

5. Każdy człowiek jest ssakiem. analityczne

Zadanie 5

Narysuj diagramy Eulera dla zakresów następujących zestawów nazw:

a) żołnierz, człowiek, oficer, Polak,

b) ptak, struś, orzeł, zwierzę potrafiące fruwać, skrzydło,

c) drzewo, las, sosna, gałąź, gałąź sosnowa,

d) brat, siostra, rodzeństwo, kobieta,

e) Polska, Europa, kontynent, kraj europejski,

f) brunetka, blondynka, kobieta pracująca, sekretarka, matka.

---