Przyrównując do siebie współczynniki przy odpowiednio λ0, λ1, λ2, λ3,..., λk, otrzymujemy następujący układ równań:
Poprawki do energii układu niezaburzonego i
poprawki do funkcji układu niezaburzonego
Pierwsze z powyższych równań jest, zgodnie z założeniem metody zaburzeń, spełnione. Można z niego uzyskać tzw. energię rzędu zerowego En(0) (czyli energię układu niezaburzonego). Kolejne symbole En(1), En(2), ... oznaczają tzw. poprawki do energii (określonego rzędu). Analogicznie, ψn(0) jest funkcją falową zerowego rzędu (czyli niezaburzoną funkcją falową lub funkcją układu niezaburzonego), natomiast symbole ψn(1), ψn(2), ... oznaczają kolejne poprawki do funkcji niezaburzonej (określonego rzędu).
„Rząd” rachunku zaburzeń - określa poziom wykonywanych obliczeń, czyli informuje, jak daleko sięga rozwinięcie En i ψn
w szereg (tzn. po którym członie jest „obcinane”), oraz o tym, która poprawka do energii oraz funkcji jest obliczana.
Współczesna praktyka obliczeniowa
W praktyce używa się często rachunku zaburzeń rzędu drugiego i czwartego, natomiast w bardzo precyzyjnych zastosowaniach prowadzi się nawet obliczenia do rzędu 30- 50 dla bardzo małych układów.
Czy rachunek zaburzeń jest zawsze zbieżny?
Obliczanie pierwszej poprawki do energii
Rozpatrujemy równanie sprzężone do równania
, czyli równanie
, które mnożymy przez ψn(1) i następnie całkujemy. Podobnie postępujemy z równaniem
, które mnożymy przez ψn(0)* i również całkujemy. Otrzymujemy wówczas:
Odejmujemy od siebie powyższe równania stronami:
Dwa pierwsze człony (lewa strona równania) znikają, co wynika z hermitowskości operatora niezaburzonego.
Dwa pierwsze człony (prawa strona równania) znikają.
Otrzymujemy:
a ponieważ funkcje ψn są unormowane, dostajemy:
Widać, że do obliczenia pierwszej poprawki do energii wystarcza znajomość niezaburzonej funkcji falowej. Postać powyższego równania wskazuje ponadto, że pierwsza poprawka do energii jest średnią wartością zaburzenia obliczoną za pomocą niezaburzonej funkcji falowej
Wniosek: funkcja zerowego rzędu określa energię rzędu zerowego oraz pierwszą poprawkę do energii (czyli w efekcie również energię rzędu pierwszego).
Obliczanie pierwszej poprawki do funkcji
Pamiętamy, że funkcje ψn(0), będące rozwiązaniem niezaburzonego równania Schrödingera, tworzą układ zupełny funkcji ortonormalnych
Wobec tego można rozwinąć funkcję ψn(1) oraz funkcję
w szereg funkcji ψn(0) :
Ponieważ wyrażenie
jest znane, możemy od razu obliczyć współczynniki bkn, mnożąc obie strony prawego równania (powyżej) przez ψm(0)* i całkujemy:
Ponieważ funkcje ψ tworzą zbiór ortonormalny, całka
będzie różna od zera tylko wtedy, gdy k=m (a w tym jednym przypadku będzie ona równa jeden). Wobec tego suma (po indeksie k)
stanowiąca prawą stronę równania będzie zredukowana do jednego tylko członu (odpowiadającego k=m) :
czyli:
a ponieważ
, mamy:
Widać, że dla m=n całka H' jest równa En(1), a więc rozwinięcie funkcji
można zapisać w postaci:
czyli z rozwinięcia opisanego znakiem sumacyjnym wyseparowaliśmy jeden składnik (dla k=n).
Wstawmy powyższe równanie oraz rozwinięcie ψn(1) w szereg, do równania
Do równania:
wstawiamy:
oraz
Otrzymujemy:
i dalej:
a ponieważ
, więc mamy:
czyli
Ostatnie równanie będzie spełnione gdy po obu jego stronach współczynniki przy tych samych funkcjach ψk(0) będą sobie równe.
A zatem musi być spełniony warunek:
przy czym k≠n
Mając współczynniki ckn znamy także funkcję
,
czyli pierwszą poprawkę do funkcji niezaburzonej (inaczej: poprawkę pierwszego rzędu do funkcji niezaburzonej):
Obliczanie drugiej poprawki do energii
Wyrażenie na En(2) można uzyskać mnożąc przez ψn(2) równanie
, i dalej mnożąc przez ψn(0)* równanie
. Następnie należy scałkować oba te równania i odjąć je od siebie stronami. Wykorzystując hermitowskość operatora niezaburzonego i ortogonalność funkcji ψn(0) i ψn(1), dostaniemy:
a wstawiając zamiast ψn(1) wyprowadzone wcześniej wyrażenie na pierwszą poprawkę do funkcji otrzymamy:
Trzecia poprawka do energii
Wnioski:
Do obliczenia poprawki En(1) wystarcza znajomość funkcji ψn(0)
Do obliczenia poprawek En(2) i En(3) wystarcza znajomość funkcji ψn(1)
Analizując kolejne wyrażenia na poprawki do energii można wykazać, że znajomość funkcji falowej do rzędu k-tego włącznie, umożliwia obliczenie poprawek do energii do rzędu 2k+1 włącznie
Warto również zauważyć, że wyrażenie En(0)+ En(1), czyli energia obliczona z dokładnością do pierwszego rzędu, jest wartością średnią całkowitego hamiltonianu, obliczoną z niezaburzoną funkcją falową:
105