NIEDOKRWISTOŚCI HEMOLITYCZNE

• Skrócenie czasu przeżycia erytrocytów w wyniku przyspieszonego niszczenia krwinek czerwonych.

• Niedostatek kompensacyjnej odpowiedzi szpiku kostnego powoduje niedokrwistości.

Prawidłowy erytrocyt żyje 100-120 dni.

W niedokrwistościach hemolitycznych czas przeżycia erytrocyta jest skrócony.

Z rozpadającego się erytrocyta uwalnia się wolna hemoglobina, która poza erytrocytem ulega szybko degradacji w krążeniu.

Rodzaje hemolizy:

• Pozanaczyniowa: dominującym miejscem niszczenia jest miazga czerwona śledziony

• Wewnątrznaczyniowa: erytrocyty mogą być też usuwane wewnątrz naczyń krwionośnych.

PRZEBIEG KLINICZNY NIEDOKRWISTOŚCI HEMOLITYCZNEJ:

• najczęściej przebieg przewlekły

• czasami rozpad krwinek następuje bardzo gwałtownie nazywamy to przełomem hemolitycznym. Przebiega z gorączką, dreszczami, żółtaczką, bólami brzucha, głowy i pleców

• mocz i kał mają ciemną barwę

• mogą występować kamienie pęcherzyka żółciowego, bo jest zwiększona produkcja barwników żółciowych

• może być powiększona wątroba i śledziona

CO WSKAZUJE NA HEMOLIZĘ ?

• obniżenie lub brak w surowicy wolnej haptoglobiny, bo tworzy ona kompleks z hemoglobiną i tak jest usuwana z krążenia przez układ siateczkowo-śródbłonkowy,

• obecność we krwi wolnej hemoglobiny, co nadaje surowicy różowy kolor

• bilirubina - zwiększone stężenie w surowicy

• hemoglobinuria - ma miejsce, gdy dowóz wolnej hemoglobiny do nerek przekroczy możliwość resorpcji zwrotnej w kanalikach nerkowych

MORFOLOGIA KRWI

• ↓ liczba erytrocytów

• ↓ wartość hematokrytu

• ↓ stęż hemoglobiny

• ↓ czas przeżycia erytrocytów

• ↑ liczby retykulocytów- na początku, potem spadek liczby

ROZMAZ KRWI

Obok normalnych erytrocytów pojawiają się sferocyty:

• średnio ok. 6 μm

• grubość ok. 4 μm

• brak przejaśnienia

SZPIK KOSTNY

• hiperplazja układu czerwonokrwinkowego - dominacja układu czerwonokrwinkowego

• erytropoeza normoblastyczna

Przy ocenie przyczyn niedokrwistości hemolitycznych wykonuje się testy wykrywające przeciwciała tj. :

• BTA ( Bezpośredni Test Antyglobulinowy)

• PTA ( Pośredni Test Antyglobulinowy)

PODZIAŁ NIEDOKRWISTOŚCI HEMOLITYCZNYCH

• Wrodzone (dziedziczne, wewnątrzkrwinkowe)

• Nabyte (zewnątrzkrwinkowe )

• immunologiczne

• nieimmunologiczne- temp., jad

(wewnątrzkrwinkowe- nocna napadowa hemoglobinuria)

Wewnątrzkrwinkowe czynniki prowadzące do hemolizy

• defekt błony komórkowej (niedokrwistość sferocytowa, eliptocytoza)

• niedobór enzymów wewnątrzkrwinkowych- enzymopatie hemolityczne

• nieprawidłowości syntezy Hb- hemoglobinopatie

• defekty zakotwiczenia białek do błonowych fosfolipidów- nocna napadowa hemoglobinuria

DEFEKTY ERYTROCYTA:

• zaburzenia syntezy hemoglobiny

• niedobór enzymów

• nieprawidłowości błony komórkowej

NIEDOKRWISTOŚCI HEMOLITYCZNE WRODZONE

Przyczynę dziedziczną należy podejrzewać, gdy w okresie niemowlęctwa występuje oporna na leczenie niedokrwistość.

WAŻNE!!!

Należy przeprowadzić wywiad rodzinny.

PODZIAŁ:

• Zależne od defektu błony komórkowej

• Spowodowane niedoborem enzymów w erytrocytach

• Zaburzenia syntezy hemoglobiny

WRODZONE NIEDOKRWISTOŚCI HEMOLITYCZNE ZALEŻNE OD DEFEKTU BŁONY KOMÓRKOWEJ ERYTROCYTA

• wrodzona eliptocytoza (Hereditary eliptocytosis, ovalocytosis)

• wrodzona sferocytoza (Hereditary spherocytosis)

WRODZONA SFEROCYTOZA

(Choroba Minkowskiego - Chauffarda)

• dziedziczy się jako cecha autosomalna dominująca

• występuje w Europie Północnej z częstością 1:5000

• genetyczny defekt błony komórkowej

• kuliste, mniej elastyczne erytrocyty

• w 10-20% przypadków to nowa mutacja

W BŁONIE ERYTROCYTA WYSTĘPUJE :

• niedobór lub brak niektórych białek np. spektryny, ankryny

• utrata części lipidów

Powstają sferocyty.

SFEROCYTOZA WRODZONA UJAWNIA SIĘ W RÓŻNYCH OKRESACH ŻYCIA

Objawy:

• zażółcenie powłok

• powiększona śledziona

• często kamica

• gdy choroba ujawnia się wcześnie to może być zahamowanie w rozwoju psychicznym

W sferocytozie wrodzonej może pojawić się erytropoeza pozaszpikowa np. w kościach czaszki co prowadzi do jej deformacji i powstania tzw. czaszki wieżowej.

Niedokrwistość łagodna, ale w okresie przełomów aplastycznych lub hipoplastycznych choroba może być groźna.

Cechy niezbędne do rozpoznania sferocytozy:

• sferocyty we krwi

• przewlekła bilirubinemia

• test oporności

Przewlekła hemoliza:

• hiperbilirubinemia

• obniżone stężenie haptoglobiny

• upośledzenie oporności osmotycznej erytrocytów

OBRAZ KRWI OBWODOWEJ w sferocytozie wrodzonej

• niedokrwistości o różnym stopniu nasilenia

• prawidłowa liczba leukocytów i płytek krwi

• wzrost liczby retikulocytów, zwłaszcza w okresie przełomów

ROZMAZ KRWI

Obok prawidłowych erytrocytów pojawiają się sferocyty.

Hemoliza jest w różnym stopniu nasilona.

• Zmniejszona oporność osmotyczna prowadzi do zwiększonej ucieczki jonów Na i wody na zewnątrz

• Aby ograniczyć ucieczkę jonów Na erytrocyt nasila wewnątrzkrwinkową glikolizę.

U chorych z wrodzoną sferocytozą wrodzoną są wskazania do usunięcia śledziony (splenektomia). Po jej usunięciu zanikają: objawy nasilonej hemolizy, erytropoezy, normalizuje się stężenia bilirubiny.

SFEROCYTY

• zawierają taką samą ilość hemoglobiny co prawidłowe erytrocyty

• śr. stężenie Hb w krwince jest podwyższone, bo następuje zmniejszenie średnicy erytrocyta

• zmniejsza się stosunek powierzchni do objętości krwinki

• krwinka łatwo ulega hemolizie, bo są mniej elastyczne

• nasilenie hemolizy zależne od liczby sferocytów

• skrajna postać sferocyta to małe erytrocyty zwane mikrosferocytami

ROZMAZ KRWI:

• Erytroblasty

• Wielobrawliwość (polichromatofilia)

• Sferocyty

• Schistocyty

SFEROCYTOZA WRODZONA SZPIK KOSTNY

• szpik bogatokomórkowy

• dominuje układ czerwonokrwinkowy [zmiana proporcji między układem biało- i czerwonokrwinkowym]

• erytropoeza normoblastyczna

• może być odmłodzenie układu czerwonokrwinkowego [obecność erytroblastów zasado-, proerytroblastów]

• obecne są sferocyty

TEST OPORNOŚCI OSMOTYCZNEJ [by sprawdzić trwałość Ercs]

• norma początkowa

0,46 - 0.50 % NaCl

• norma końcowa

0,30 - 0,33 % NaCl

• niedokrwistość sferocytowa

0,73 - 0,40 % NaCl

• hemoliza w warunkach prawidłowych

0,46 - 0,30 % NaCl

• Thalassaemia major (t.Cooleya)

0,50 - 0,56 % NaCl często granica odporności bywa także rozszerzona, przesunięta w górę do 0,50 - 0,56 %

STANY, W KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ OWALNE ERYTROCYTY

Heterogenna grupa zaburzeń związana z występowaniem Ersc owalnych czyli eliptocytów.

CHOROBY, W KTÓRYCH WYSTĘPUJE ELIPTOCYTOZA

• wrodzona eliptocytoza (Ercs wydłużone)

• eliptocytoza sferocytowa (Ercs wydłużone i sferyczne, napęczniałe)

WRODZONA ELIPTOCYTOZA

• występuje w Europie Płn. 1 :5 000

• częściej występuje w regionach endemicznych malarii

• dziedziczenie

• autosomalne

• dominujące

OBJAWY KLINICZNE ELIPTOCYTOZY

• zwykle brak objawów klinicznych

• dobrze wyrównana hemoliza

• u nielicznych chorych przewlekła objawowa niedokrwistość

U OSÓB Z ELIPTOZYTOZĄ STWIERDZA SIĘ :

• ↑ liczby retikulocytów [aktywność szpiku]

• ↑ stężenia wolnej bilirubiny w surowicy → skutki hemolizy

• ↑ stęż urobilinogenu w moczu →

• W rozmazie krwi liczne eliptocyty.

• ↓ stęż haptoglobiny

• ujemny BTA

• test oporności osmotycznej najczęściej w normie

• w czasie infekcji może nasilać się hemoliza

ELIPTOCYTOZA SFEROCYTOWA

• we krwi obwodowej występują eliptyczne i sferyczne Ersc - tzw. sferoowalocyty

• ↑ hemolizy →

• ↓ oporności krwinek → zmiany bardziej nasilone niż we wrodzonej

WRODZONE NIEDOKRWISTOŚCI HEMOLITYCZNE SPOWODOWANE NIEDOBOREM ENZYMÓW W ERYTROCYTACH - ENZYMOPATIE HEMOLITYCZNE

• niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej (G-6-PD, glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency)

• deficyt kinazy pirogronianowej (PK, Pyruvate Kinase Deficiency)

NIEDOBÓR G-6-PD

ROLA G-6-PD

• bierze udział w przemianie fosforanów pentozy i glutationu

• generuje NADP, NADPH

WYSTĘPOWANIE NIEDOBORU G-6-PD:

• Afryka Zachodnia

• Europa Płd

• Środkowy i Płd Wschód Azji

DZIEDZICZNIE NIEDOBORU G-6-PD:

• cecha sprzężona z chromosomem X:

• chorują tylko mężczyźni

• kobiety tylko nosicielki

• rozwija się hemoliza oksydacyjna

MECHANIZM HEMOLIZY OKSYDACYJNEJ

• utleniacze prowadzą do denaturacji Hb

• pojawia się

• methemoglobina

• ciałka Heinza

• Ersc o ↓ elastyczności

• przyspieszone niszczenie Ersc w śledzionie

OBJAWY KLINICZNE niedoboru

• przewlekła niesferocytowa niedokrwistość hemolityczna

• hemoliza

• po ekspozycji na czynniki utleniające

• w czasie infekcji

HEMOLIZA PO ZJEDZENIU BOBU (FAWIZM)

• bób zawiera utleniacze

• wicynę

• konwiwinę

• występuje w ciągu

• kilku godzin

• dni po spożyciu bobu

• czerwony lub ciemny mocz

• może pojawić się wstrząs hemolityczny zagrażający życiu

HEMOLIZA PO LEKU przy niedoborze G-6-PD:

• w przypadku niedoboru G-6-PD może dojść do hemolizy po niektórych lekach

• początek 1 - 3 dni po przyjęciu leku

• między 7 - 10 dniem po przyjęciu leku najcięższa niedokrwistość

• ból w dolnej części pleców i podbrzusza

• ciemny a nawet czarny mocz

• stopień ciężkości hemolizy zależy od

• dawki leku

• rodzaju leku

• hemoliza o charakterze samoograniczającym

• w Ercs są ciałka Heinza

• leki

• kwas acetylosalicylowy

• leki przeciwmalaryczne

• fenacetyna

HEMOLIZA ZWIĄZANA Z INFEKCJĄ U OSÓB Z NIEDOBOREM G-6-PD

• 1 - 2 dni przed wystąpieniem gorączki

• rozwija się łagodna niedokrwistość hemolityczna

• często przy zapaleniu płuc [jako powikłanie]

ŻÓŁTACZKA NOWORODKÓW SPOWODOWANA NIEDOBOREM G-6-PD

• może rozwinąć się żółtaczka jąder podkorowych mózgu

• zdarza się w :

• basenie Morza Śródziemnego

• w Chinach

WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH w niedoborze G-6-PD

• w stanie stabilnym, bez hemolizy - Ersc prawidłowe

• w hemolizie wywołanej lekami są ciałka Heinza

• w ciężkiej hemolizie są sferocyty i fragmentocyty

• ↓ stęż haptoglobiny

• urobilinogen w moczu

• retikulocytoza

! Ważne !

W czasie epizodów hemolizy retikulocytoza może utrudniać rozpoznanie, gdyż retikulocyty mają znacznie większe stężenie G-6-PD niż dojrzałe Ersc

Najlepiej jest zbadać poziom enzymu 6 tyg po hemolizie

NIEDOBÓR PK

ROLA KINAZY

• podczas glikolizy katalizuje proces powstawania pirogronianiu

• niedobór prowadzi do mniejszego wytwarzania ATP w Ersc

DEFEKT PK

• dziedziczy się

• autosomalnie

• recesywnie

• niedobór może ujawniać się

• u noworodka (ciężka postać)

• w późniejszych okresach życia (postać łągodna)

ROZPOZNIANIE DEFEKTU PK

• niedokrwistość niesferocytowa hemolityczna różnego stopnia

• ↑ lb retikulocytów

• ↓ stęż haptoglobiny w surowicy

• konieczne ustalenie stęż PK [powinno być obniżone przy defekcie]

INNE ENZYMOPATIE KRWINKOWE

W szlaku glikolizy mogą być niedobory:

• heksokinazy

• izomerazy glukozofosforanowej

• fosfofruktokinazy

• aldolazy

• izomerazy trifosforanowej

• kinazy fosfoglicerynianowej

WRODZONA NIEDOKRWISTOŚĆ HEMOLITYCZNA SPOWODOWANA ZABURZENIAMI SYNTEZY HB - HEMOGLOBINOPATIE (hemolityczne)

BUDOWA HB

1. Globina

• 2 łańcuchy α

• 2 łańcuchy β

2. Hem

Na poszczególnych etapach życia człowieka powstają różne rodzaje łańcuchów globiny

• α

• β

• γ (gamma)

• δ (delta)

• ε (epsilon)

• ζ (theta)

W rozwoju osobniczym kolejność w której są wytwarzane łańcuchy globiny odzwierciedla uporządkowanie ich genów na chromosomach.

• Na chromosomie 16 najpierw jest ekspresja genu dla łańcucha ζ a potem dla α globiny

• Na chromosomie 11 kolejność ekspresji jest następująca:

ε

↓

γ

↓

δ

↓

β

EKSPRESJA GENÓW W OKRESIE ZARODKOWYM

• najpierw dla łańcuchów ζ i ε

• później - ζ i γ

HEMOGLOBINA ZARODKOWA

• Gower 1 (ζ₂ ε₂)

• Portland (ζ₂γ₂)

Gdy zarodek przemienia się w płód wytwarzanie łańcucha ζ globiny zatrzymuje się, zaczyna wytwarzać łańcuch α

HB

• Gower 2 (2α2ε)

HB F i A

• łańcuch α łączy się z globina γ i powstaje Hb płodowa (α2γ2) (HbF)

• w II połowie ciąży pojawia się HbA (α2β2)

• HbF silniej wiąże się z tlenem niż HbA

Hb PŁODU

• F (α2γ2)

• A (α2β2)

γ GENES α GENES β GENES

↓ ↓ ↓

γ mRNA α mRNA β mRNA

↓ ↓ ↓

γ GLOBIN α GLOBIN β GLOBIN

HbF HbA

PO URODZENIU

• produkcja łańcuchów γ↓ (HbF)

• produkcja łańcuchów β ↑ (HbA)

• produkcja łańcuchów δ ↑ (HbA2)

HB OSOBY DOROSŁEJ

• dominuje Hb A - HbA (α2β2)

• so niewielkie ilości Hb

• HbA2 (α2δ2)

• HbF (α2γ2)

Hb OSOBY DOROSŁEJ

• A (α2β2)

• A2 (α2δ2)

• F (α2γ2)

HEMOGLOBINOPATIE

PRZYCZYNY

• defekt hemu

• defekt Hb

DEFEKT MOŻE MIEĆ CHARAKTER

• jakościowy [zmienny w budowie]

• ilościowy [zakłócenia proporcji ilości hemu i globiny]

Znanych jest 750 wariantów globiny

OBJAWY ZABURZENIA

• najczęściej są umiarkowane

• mogą być bezobjawowe lub ciężkie

HEMOGLOBINOPATIE WYSTĘPUJĄ GŁÓWNIE W

• basenie Morza Śródziemnego

• Afryce

• Azji

DEFEKT JAKOŚCIOWY GLOBINY

• w cząsteczce globiny następuje zamiana pojedynczych aminokwasów

• przykład

• niedokrwistość sierpowatokrwinkowa

NIEDOKRWISTOŚĆ SIERPOWATOKRWINKOWA (HEMOGLOBINOPATIA S, NIEDOKRWISTOŚĆ DREPANOCYTOWA, ANAEMIA DREPANOCYTICA, SICKLE CELL ANAEMIA)

WYSTĘPOWANIE

• Afryka

• Bliski Wschód

• część Indii

• Basen Morza Śródziemnego

• dziedziczy się autosomalnie recesywnie

• postać homozygotyczna ma cięższy przebieg kliniczny

• Ważne: krwinki są oporne na atak zarodźca malarii

Pojedyncza zmiana zasady w genie globiny β w pozycji 6 kwas glutaminowy został zastąpiony przez walinę. Powstaje HbS

POWSTAWANIE HB S

Krwiniki czerwone zawierające HbS w warunkach ↓ utlenowania: ulegają deformacji i przybierają charakterystyczny sierpowaty kształt (są bardzo ostro zakończone)

Sierpowate krwinki są nazywane DREPANOCYTAMI

DREPANOCYTY

• mają utrudniony przepływ przez drobne naczynia krwionośne

• zwiększone przyleganie do śródbłonka naczyń, co sprzyja zamykaniu ich światła

• skłonność do zakrzepów i zatorów

• gdy zamykają się naczynia powstają dogodne warunki do przełomów hemolitycznych

OBJAWY KLINICZNE ANEMI SIERPOWATEJ

• bardzo zróżnicowane

• u części chorych przebieg jest skąpoobjawowy

• u części chorych są częste przełomy hemolityczne

• bóle i upośledzenie funkcji narządów, w których są zakrzepy

WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH

• zwykle przewlekła niedokrwistość hemolityczna

• ↑liczby retikulocytów

• ↑ stężenie bilirubiny w surowicy

• w rozmazie krwinki sierpowate

TESTY POTWIERDZAJĄCE

• u homozygoty

• elektroforeza Hb wykazuje

• 80 - 99 % HbS

• brak HbA

• ↑ HbF do około 15 %

• u heterozygoty

• 50 % HbS

• 50 % HbA

DEFEKT ILOŚCIOWY HB

• zaburzona równowaga produkcji łańcuchów globinowych

• wytwarzane łańcuchy globiny są prawidłowe

• np. talasemia

TALASEMIA

• zaburzenie równowagi produkcji łańcuchów globiny

• łańcuchy globiny, będące w nadmiarze precypitują w erytrocytach, co prowadzi do przewlekłej hemolizy we krwi i szpiku

WYSTĘPOWANIE

• niektóre części Afryki

• basen Morza Śródziemnego

• Bliski Wschód

• Indie

• Azja

RODZAJE TALASEMII

• α

• gen globiny jest zmieniony (delecja) w stopniu, który prowadzi do

• ↓ syntezy łańcucha α globiny (α+)

• całkowitego zaniku łańcucha α globiny (α0)

• każda komórka zwiera 4 geny dla łańcucha α na chromosomie 16

• chorzy mogą mieć

• łagodną postać talasemii - zmiana dotyczy 1 - 2 genów

• ciężką postać talasemii - zmiana dotyczy 3 - 4 genów

• β

TALASEMIA ROZMAZ KRWI

• anizo-, poikilocytoza

• krwinki tarczowate

• niedobarwliwość

• retikulocytoza

• jądrzaste krwinki czerwone

TALASEMIA β

• każda komórka ma tylko 2 kopie genu globiny β

• odmiany

• cecha talasemii β zmiana 1 genu (łagodna)

• talasemia β intermedia i β major - zmiana 2 genów

Talasemia β intermedia:

• mutacja 2 genów

• hepatosplenomegalia

• …

Talasemia β major:

• Mutacja 2 genów

• W dzieciństwie:

• Niedokrwistości

• Nawracające zakażenia

• Hematopoeza pozaszpikowa i zniekształcenia kości twarzy

• Splenomegalia

Wyniki badań hematologicznych:

• Niedokrwistość ciężka

• MCV i MCHC zmniejszone

• Wzrost liczby retikulocytów

Nabyte niedokrwistości hemolityczne

Nagłe wystąpienie objawów hemolizy krwinek czerwonych wskazuje na charakter nabyty niedokrwistości.

Przyczyny nabytych niedokrwistości hemolitycznych:

*immunologiczne

*nieimmunologiczne

Zewnątrzkrwinkowe przyczyny hemolizy erytrocytów:

• czynniki immunologiczne ( przeciwciała przedciwkrwinkowe -niedokrwistości immunohemolityczne)

• czynniki nieimmunologiczne:

• czynniki mechaniczne: niedokrwistości mikroangiopatyczne, niedokrwistości związane z krążeniem pozaustrojowym i przetokami naczyniowymi

• czynniki chemiczne

• czynniki fizyczne- temp.

• infekcje

Czynniki immunologiczne: przeciwciała ( autoprzeciwciała i alloprzeciwciała)

Niedokrwistości spowodowane przez alloprzeciwciała:

- choroba hemolityczna noworodków i płodu spowodowana np. konfliktem serologicznym

- hemolityczne odczyny poprzetoczeniowe- w czasie leczenia krwią

Niedokrwistości hemolityczne spowodowane przez autoprzeciwciała:

- erytrocyty reagują z autoprzeciwciałami i ewentualnie z dopełniaczem

- następuje przedwczesne niszczenie erytrocytów przez układ siateczkowo- śródbłonkowy

Autoprzeciwciała mogą być typu:

-ciepłego

- zimnego

W naczyniach pojawiają się schistocyty (fragmentocyty)

Przy ocenie przyczyn niedokrwistości hemolitycznej wykonuje się testy wykrywające przeciwciała takie jak:

- BTA ( Bezpośredni Test Antyglobulinowy)

-PTA (Pośredni Test Antyglobuinowy)

Choroba zimnych aglutynin (CHAD):

W niskiej temperaturze występuje sinica obwodowa spowodowana aglutynacją erytrocytów przez autoprzeciwciała w obrębie naczyń krwionośnych skóry.

Charakterystyka choroby zimnych aglutynin:

- starszy wiek

- sinica obwodowa w warunkach zimna (niebieskie zabarwienie kończyn)

- przewlekła wyrównana hemoliza

- niedokrwistość

- retykulocytoza

- autoprzeciwciała skierowane przeciwko erytrocytom

Nabyte niedokrwistości hemolityczne wywołane przez czynniki nieimmunologiczne:

Czynniki które mogą wywołać niedokrwistość hemolityczną:

- leki

-infekcje

-czynniki: mechaniczne, toksyczne, chemiczne, fizyczne

Niedokrwistość hemolityczna polekowa

Przyczyny hemolizy:

- mechanizm immunologiczny

- mechanizm nieimmunologiczny

Działanie leków na erytrocyty:

- wpływ na składniki lipidowe błony erytrocyta

- utlenianie i denaturacja hemoglobiny

- mechanizm haptenowy: interakcja leku ze składnikiem błony powoduje powstanie nowych determinant antygenowych, które stymulują wytwarzanie przeciwciał, np. penicylina

Mechanizm „niewinnego przechodnia”:

- lek tworzy kompleksy z przeciwciałami, a następnie łączy się z powierzchnią erytrocyta

- następnie aktywowany jest dopełniacz

- konieczne jest odstawienie leku

Infekcje:

-pierwotniaki: zarodziec malarii

- bakterie: Clostridium perfringens

- wirusy: gorączka krwotoczna

Zarodziec malarii wywołuje:

- supresję szpiku

- hipersplenizm

- hemolizę zakażonych krwinek

Czynniki mechaniczne uszkadzające erytrocyty:

- sztuczne zastawki serca

- złogi włóknika w naczyniach (nitki fibryny)

- protezy naczyniowe

Hemoglobinuria marszowa:

W związku z ciężkim wysiłkiem np. biegiem następuje hemoliza krwinek czerwonych w obrębie podeszew stóp (uszkodzenia mechaniczne)

Łagodna niedokrwistość (proces przejściowy)

Rozpoznanie- hemoglobinuria- badanie moczu

Niedokrwistość hemolityczna mikroangiopatyczna (MAHA)

-nasilone niszczenie erytrocytów spowodowane mechanicznym zniekształceniem

- przyczyna: uraz lub nieprawidłowości w budowie śródbłonka naczyń krwionośnych

Stany, w których może być niedokrwistość mikroangiopatyczna:

- DIC- zespół wykrzepiania wewnatrznaczyniowego

- sztuczne zastawki serca

- hemoglobinuria marszowa

- oparzenia

- wady tętniczo- żylne

Różnego stopnia niedokrwistość.

W rozmazie: fragmentocyty, sferocyty, stomatocyty

Czynniki toksyczne mogące wywołać hemolizę erytrocytów:

- substancje chemiczne

- jad węży (żmija)

- pająki

- pszczoły

Czynniki chemiczne i fizyczne wywołujące hemolizę:

- hemoliza oksydacyjna

- zatrucie ołowiem, kadmem, cynkiem:

- umiarkowane skrócenie życia erytrocytów

- zahamowanie syntezy hemu

- zatrucie termiczne: rozległe oparzenia

Nabyte niedokrwistości hemolityczne zależne od defektu błony erytrocyta

Nocna napadowa hemoglobinuria (Paroxysmal nocturnal hemoglobinuria)

• Nabyty defekt błony erytrocyta:

- niedobór fosfatydyloinozytolu

- brak tego białka ułatwia niszczenie erytrocytów przez składowe C5-C9 układu dopełniacza (białka ataku)

• rzadka choroba

• występuje u osób w średnim wieku

• mutacja komórki macierzystej

• erytrocyty mają defekt w błonie polegający na braku białek, które powinny chronić erytrocyty przed działaniem dopełniacza

• defekt może dotyczyć też płytek lub granulocytów

• objawy hemolizy nasilają się podczas snu bez względu na to czy człowiek śpi w dzień czy w nocy (spadek pH)- gorsza wentylacja organizmu podczas snu

• po przebudzeniu pacjent oddaje czerwony lub brunatny mocz, to jest objaw hemoglobinurii

• choroba ma okresy samoistnej poprawy, nieraz kilka miesięcy

• w stanach ciężkich groźne są zakrzepy krezkowe

• we krwi pojawia się niedokrwistość makrocytowa, retykulocytoza

• stężenie hemoglobiny w erytrocytach jest prawidłowa lub lekko obniżona

• często występuje: leukopenia, małopłytkowość

• w czasie hemolizy osocze ma zabarwienie czerwone lub żółtobrunatne ( w nasileniu hemolizy)

• szpik: bogatokomórkowy, dominuje erytropoeza normoblastyczna

Zaburzenia metaboliczne przyczyną niedokrwistości hemolitycznej

Zaburzenia gospodarki lipidowej w chorobach wątroby:

- ostre zapalenie wątroby

- marskość wątroby

- choroba Wilsona

Zaburzenia struktury lipidowej błony erytrocyta:

- erytrocyty mają wypustki powstałe w wyniku zaburzenia struktury lipidowej błony

- są to akantocyty

- krwinki stają się stopniowo mniej elastyczne

- w szpiku erytrocyty rozwijają się prawidłowo, po czym w osoczu zmieniają kształt

Występowanie akantocytów:

- ciężkie choroby wątroby
- zespoły mielodysplastyczne (MDS)

- niedoczynność tarczycy

---