NAUKOWA TEORIA WYCHOWANIA:

Jedna z podst. Subdyscyplin współczesnej pedagogiki i przedmiotem jej badań jest usystematyzowana spójna i uporządkowana wiedza o wychowaniu jego celach treściach metodach formach i środkach, uwarunkowaniach.

Przeciwieństwo

POTOCZNA TEORIA WYCHOWANIA

Osobista zdroworozsądkowa wiedza o wych. będąca zbiorem wewnętrznego przekonania czy idei na temat istoty i genezy celów uzasadnień i sposobów wychowania innych. Opierają się na wiedzy potocznej typ wiedzy którą posiada każdy człowiek.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TEORIA WYCHOWANIA:

Przedmiot badań, subdyscyplina pedagogiki, Herbart do 1945r mowa o rozwoju pedagogiki ogólnej. Zmiany w okresie powojennym 1946 - 1989 teoria wychowania zdominowała pedag. ogólną.

1989r reformacja ustrojowa przełom w nauce, negacja tego co było zaprzeczenie z socjalizmem.

1990 - 1995 zmiana teorii wychowania rewolucja pedagogiki ogólnej od 1995 rozwój pedagogiki ogólnej i teorii wychowania funkcjonuje do dziś.

Współcześnie nie mówimy o jednej teorii wychowania ale o wielu podejściach ideologicznych i teoretycznych.

SIATKA POJĘĆ:

Centralne pojęcie: WYCHOWANIE I SAMOWYCHOWANIE

METODOLOGIA BADAŃ - spójna z pedagogiką

ORIENTACJE BADAWCZE W TEORII WYCHOWANIA:

I SOCJOLOGICZNA - koncentruje uwage badaczy na teorii społeczeństwa wychowującego w którym proces wychowania jest zdeterminowany przede wszystkim oddziaływaniem na jednostkę podstawowych struktur społecznych.

II NORMATYWNA - odwołuję się do filozofii człowieka aksjologii lub teorii kultury określa wartości i cele jakimi powinno kierować się wychowanie

1. normatywno - ideologiczna (narzuca wartości)

2. normatywno filozoficzna ( wymiar podmiotowy prezentowane różne wartości i pozwala dziecku wybrać które przyswoi)

III PSYCHOLOGICZNA konkretnych problemów wych. a zadaniem teorii wychowania jest dostarczenie uporządkowanej wiedzy a sposobach wywoływania zmian w człowieku.

IV EKLEKTYCZNA - rekonstrukcja najistotniejszych zagadnień z zakresu teorii wychowania i w jej efekcie powstają opracowania teoretyczne podręczniki i skrypty itp.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TEORIA WYCHOWANIA

Dotyczy poznawczej działalności człowieka objaśnia wychowanie cechuje ją dyskursywność =>( nie jest ściśle opracowana, mogą się zmieniać, teorie nie są czymś stałym, mogą ewoluować)

Przeciwieństwo

IDEOLOGIA WYCHOWANIA

Praktyczna działalność człowieka, dąży do realizacji konkretnego ideału i wzorca wychowania zaleca jedynie słuszny system wartości wychowania zbiór idei i przekonań.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

IDEOLOGIE EDUKACYJNE WG. KWIECIŃSKIEGO

POZYTYWISTYCZNA - mówi o zorganizowanym kształceniu i wychowaniu wg ściśle określonego wzoru czy ideału.

ROMANTYCZNA - naturalne wzrastanie dziecka bez ingerencji dorosłych i instytucji.

LIBERALNA - przewodzenie i wspieranie rozwoju dziecka bez narzucania celów i form odwołuje się do procesu samorealizacji.

KLASYFIKACJA WSPÓŁCZESNYCH IDEOLOGII KOLBERG I MAYER

1. ROMANTYCZNA

Prekursorzy: Rousseau, Montessori, Nell, Korczak.

WIEDZA stanowi bezwzględne wewnętrzne doświadczenia jednostki. Świadomość siebie w sferze emocjonalnej intelektualnej.

TEORIE ROZWOJU CZŁOWIEKA rozwój fizyczny poznawczy emocjonalny poprzez stadia mające ustalone wzory metafory organicznego wzrosty, rośliny zwierzęta. Stymuluje rozwój zapewnia to co niezbędne.

CEL WYCHOWANIA humanistyczna kryteria wewnętrznej jakości doświadczeń dziecka, która sprzyjają jego rozwojowi, zainteresowania.

POJĘCIE WYCHOWANIA naturalny swobodny rozwój to co pochodzi od dziecka jest najwiekszą wartością i ujawnianie wrodzonych możliwości i dyspozycji, koncentruje na dziecku i jego wewnętrznych stanach.

EFEKTY PROCESU WYCHOWANIA samorozwój samoaktualizacja autonomia i tożsamość najważniejsze to co jednostkowe osobiste nowe.

WARTOŚCI wolność taka która da się pogodzić z wolnością innych osób.

2. TRANSMISJI KULTUROWEJ

Prekursorzy: Herbart, twórcy scjentyzmu i behawioryzmu, Muszyński, Konarzewski.

WIEDZA obiektywna sprawdzona uznana powtarzalna (pomiar) wartości kulturowe są przyswajane przez naśladownictwo poprzez system kar i nagród.

TEORIE ROZWOJU CZŁOWIEKA behawioralna koncepcja rozwoju jako stymulowanie z zewnątrz aktywności jednostki. Metafora maszyny uczenie się poprzez dyscyplinę porządku społecznego.

Standardy wiedzy i zachowań zgodność zachowań dziecka ze standardami kulturowymi (stopnie w szkole, raporty z badań, pomiary)

POJĘCIE WYCHOWANIA jest wprowadzaniem w to co jest, transmisja zdobyczy kulturowych, najważniejsza jest kultura. Jest jednoznaczne z przekonaniem standardów wiedzy i zachowań norm wartości zgromadzonych w przeszłości, koncentracja na społeczeństwie i zewnętrznym zachowaniu jednostki.

EFEKTY PROCESU WYCHOWANIA indywidualna różnica w wymiarze osiągnięć sukcesu uspołecznienia zachowań społecznych najważniejsze to co wspólne ustalono kulturowo.

WARTOŚCI wolność w obowiązującym systemie społecznym, kontrola społeczna.

3. PROGRESYWNA

Prekursorzy: Dewey, Piaget, Kolberg

WIEDZA jednoznaczna posiadana kompetencje poznawcze, instrumentalne. Związek między aktywną istotą ludzką a sytuacją problemową. Nie jest dana odgórnie to proces nabywania wiedzy.

TEORIE ROZWOJU CZŁOWIEKA rozwój przebiega wg. Stadiów Piageta Eliksona metafora dziecko jako filozof, naukowiec wzajemne oddziaływania organizmu i środowiska. synteza wychowania indywidualnego i społecznego. Integracje zachowań i stanów wewnętrznych dziecka osiągnięcie wyższego poziomu lub stadium rozwoju.

POJĘCIE WYCHOWANIA powiązanie naturalnych interakcji dziecka aktywność jednostki rozwiązywaniu konfliktów między jednostką a środowiskiem. Pomoc wychowankowi w osiągnięciu coraz wyższych stadiów rozwoju poznawczego.

EFEKTY PROCESU WYCHOWANIA posiadanie umiejętności wiedzy poznawczej instrumentalne (praktyk) najważniejsze to co nowe wyższy poziom interakcji ze światem czyli wiecej człowiek rozumie.

WARTOŚCI zasady etyczne które wyznaczają cele, środki wychowania demokracja wychowawcza, sprawiedliwość w relacjach uczeń - nauczyciel. Wartości związane z działaniem.

CELE WYCHOWANIA - postulowanie zmian wychowanka wyrażane w kategorii nawyków, postaw cech osobowości, które ukierunkowują działanie wychowawcy.

ZMIANY MOGĄ MIEĆ CHARAKTER

1. POZNAWCZO - INSTRUMENTALNY poznanie świata ludzi i wartości łącznie z możliwością wywierania na nich własnego wpływu.

2. MOTYWACYJNO - EMOCJONALNA formowanie stosunku wychowanka do świata i ludzi jego przekonań i postaw systemu wartości i cech życia.

IDEAŁ WYCHOWANIA

Najwyższy cel wychowanie, któremu powinny być podporządkowane inne cele, treści metody pracy wychowawczej ogół celów norm regulujących działalność wychowawczą wzór osobowy określający cechy pożądane z punktu widzenia celów wychowania

RODZAJE CELÓW WYCHOWANIA

• KOREKCYJNE (przekształcić zmienić) postawy przekonania.

• MINIMALIZUJĄCE osłabienie, ograniczenie agresji, nadwrażliwości.

• OPTYMALIZUJĄCE zwiększyć różnice poszerzyć wrażliwość zaangażowanie.

• KREATYWNE wywołać ukształtować wzbudzić nowe zainteresowania przekonania

UZASADNIENIE DLA CELÓW WYCHOWANIA

• UNIWERSALNE WARTOŚCI MORALNE altruizm tolerancja odpowiedzialność wolność sprawiedliwość

• ZGODNOŚĆ Z NORMAMI MORALNYMI „nie zabijaj” „nie kradnij” „nie kłam”

• ZGODNOŚĆ Z PRAWAMI NATURALNYMI

OSOBOWOŚĆ

System dyspozycji cech właściwość wyznaczających w sposób stały zachowanie jednostki. Profesjonalne kształtowanie osobowości dokonuje się w toku nauczania i wychowania.

Nauczanie - uczymy się zachowań poznawczo - instrumentalnej

Wychowanie - motywacja aksjologicznej zmiany w sferze

POSTAWA tendencja do zachowania się wobec różnych obiektów w określony sposób.

TRZY SKŁADNIKI

- EMOCJONALNY UCZUCIOWY EFEKTYWNY

Sprawia że przedmiotowi postawy nadaje się wartość pozytywną lub negatywną.

- INTELEKTUALNY POZNAWCZY

Sprowadza Siudo wiedzy o przedmiocie postawy. Informacje mogą być fragmentacyjne posiadać postać sądów opinii poglądów przekonań.

- BEHAWIORALNY DZIAŁANIOWY

Co czujemy co wiemy jak działamy, reagowanie w określony sposób.

KLASYFIKACJA POSTAW WG. MUSZYŃSKIEGO

IDEOWE wyznaczają stosunek do podstawowych wartości.

SPOŁECZNE stosunek człowieka do społeczeństwa jako podstawowej grupy ludzkiej (liberalizm, faszyzm).

INTERPERSONALNE stosunek człowieka do innych w bezpośrednich relacjach.

INTRAPERSONALNE stosunek człowieka do samego siebie jak się człowiek postrzega.

EGZYSTENCJALNE stosunek człowieka do osobistych wartości życiowych wyznaczających koncepcje życia oraz dążenia samorealizacyjne.

KULTUROWE stosunek człowieka do dóbr kultury.

INTELEKTUALNE stosunek człowieka wobec wartości na wiedze wobec osiągnięć zadań i możliwości.

ŚRODOWISKA NATURALNEGO stosunek człowieka do przyrody.

ETAPY ROZWOJU MORALNEGO

AMORALIZM DZIECIĘCY - do 2roku życia brak zasad i norm.

EGOCENTRYZM - 2-5lat dobre jest to co jest dla dziecka dobre.

KONFORMIZM MORALNY 5-9lat autorytet nauczyciel, rodzic, wychowawca.

KONWENCJONALIZM 9-13 postępowanie zgodnie z ogólnymi zasadami regułami bez analizy ich skutków dla siebie i otoczenia, przyjmuje zasady reguły.

PRYNCYPIALIZM MORALNY 13-15lat ważna jest akceptacja grupy tworzą się nieformalne grupy podporządkowanie się normą grupy.

RACJONALIZM MORALNY 15-17lat akceptacja i rozumienie norm.

AUTONOMIA MORALNA 17-21 zinternalizowany system norm podporządkowany celom życiowym jednostki.

STYLE WYCHOWANIA

1. DEMOKRATYCZNY

Okazywanie uczniom akceptacje, życzliwość, empatia - wczucie się, pozyskiwanie sympatii zachowania. Umożliwienie wspólnego bądź samodzielnego podejmowania decyzji, wysuwanie własnych pomysłów, przejawianie aktywności w różnych dziedzinach życia, udzielanie informacji na interesujące tematy. NAUCZYCIELE pełnią wobec uczniów wychowanków rolę inicjatorów animatorów doradców występują w roli równorzędnych członków kierowanego przez ruch zespołu wychowawczego.

SKUTKI: Uczniowie darzą sympatią wychowawcę i identyfikują się z nim czują się odpowiedzialni za wykonane zadania i są przekonani o ich sensowności, wykonują zadania nawet ja nie ma nadzoru ogólnego mają motywacje są kreatywni, wspólnie poszukują sposobów mających na celu przezwyciężenia trudności.

2. AUTOKRATYCZNY

Odpowiedzialność jest po stronie wychowawcy który odpowiada za wychowanie uczniów. Metody wychowania: kary i nagrody, stosowanie nakazów i zakazów. Nauczyciel jest najważniejszy sami decydują o zadaniach i obowiązkach których dotyczą ucznia. Szkoła herbertowska. SKUTKI: Uczniowie mają niechętny stosunek do nauczyciela wykonują zadania zlecone bez entuzjazmu, nie chętnie ze sobą współpracują przejawiają agresywność i obojętność charakteryzują się dobrymi osiągnięciami szkolnymi.

3. LIBERALNY

Dawanie wychowanką szerokiego zakresu swobody. Nauczyciel ma minimalny wpływ nie angażuje się w sterowanie grupą, rezygnuje z kierowania nimi jest niezaangażowany nie zachęca uczniów do zadań społecznych czuje się uwolniony od odpowiedzialności za uczniów. SKUTKI: Uczniowie działają spontanicznie nie wiedzą jaki jest cel, chaos brak porozumiewania się w ważnych sprawach słabe więzi osobowe, obecność wychowawcy nie ma znaczenia, nie motywuje ich do pracy działania.

W praktyce rzadko bywa tak że określony nauczyciel stosuje określony styl wychowania w czystej postaci.

W zależności od tego z jakimi uczniami wychowawca ma do czynienia jaki charakter ma sytuacja wychowawcza w ramach której dochodzi do relacji między podmiotem wychowania implikuje to konieczność stosowania mieszanego stylu kierowania wychowawczego.

Autokratyczno - demokratyczny

Demokratyczno - liberalny

STRATEGIE WYCHOWANIA

1. KSZTAŁTUJĄCA ( URABIANIE )

Tradycyjne koncepcje wychowania - wychowanie jako kształtowanie, modelowanie urabianie, rozpowszechniona strategia, czynnik transmisji kulturowej

Wychowawca - nadawca

Dziecko - odbiorca

Użyteczna w osiąganiu celów.

Dorosły świadomy celów posiada większe przywileje niż dziecko, urabia wychowanka który jest biernym uczestnikiem porządku wychowawczego.

2. POSZUKUJĄCA

Koncepcja ograniczająca lub rezygnująca z intencjonalnych wpływów wychowawczych. Wychowanie jako dialog komunikaty nie są kształtujące. Zmiana jest wyborem wychowanka z potrzeby dziecka nie ma przymusu nacisku, wychowawca pokazuje wiele możliwości i dziecko wybiera którą drogą chce iść, wychowawca zachęca do przemyśleń umożliwia wewnętrzną koncentracje.

3. OTWARTA

Wychowanie jako wspieranie wspomaganie wychowanka tworzenie warunków w ten sposób aby mógł znaleźć własną drogę życiową. CZŁOWIEK JEST WOLNY MA MOŻLIWOŚĆ KREOWANIA SIEBIE I ŚWIATA.

ZASADY: akceptacja wychowanka oparta na szacunku pozytywne podejście, negocjacyjne traktowanie konfliktów, eliminacja lęku, autonomiczne traktowanie wychowanka, czynny dialog, rezygnacja z kar i kontroli zewnętrznej respektujące partnerstwo poszanowanie wzajemnych emocji oczekiwań potrzeb szukanie kompromisów.

METODY WYCHOWANIA

Każdy wyodrębniony sposób postępowania wychowawcy polegający na wywieraniu określonego wpływu na aktywność wychowanka związany zawsze z dokonywaniem zmian w obrębie układu nagród i kar w danej sytuacji wychowawczej. Dobór metod zależy nie tyle od celu ile od sytuacji w której zachodzi oddziaływanie wychowawcze.

POZIOMY UDZIAŁU WYCHOWANKÓW W PROCESIE WYCHOWAWCZYM

1. HETERONOMICZNY wychowawca sam wprowadza modyfikacje w sytuacjach wychowawczych bez świadomego udziału wychowanków.

2. PARTNERSKI współpraca i porozumienie między wychowawcą a wychowankiem w zakresie wprowadzonych zmian i wymagań np. sportowiec trener.

3. AUTONOMICZNY wychowawca dopomaga w rozwoju jednostki ale wymagania są uwewnętrznione (samowychowanie)

KRYTERIA DOBORU METOD WYCHOWANIA

OSOBA WYCHOWANKA jego motywy zasady ideały przekonania i poglądy.

OSOBA WYCHOWAWCY jego działania i aktualny układ relacji między nim a wychowankiem.

Aktualny układ warunków zewnętrznych, grupa odniesienia - społeczne otoczenie wychowanka.

METODY WYCHOWANIA MUSZYŃSKI

1, metody wpływu osobistego

WYSUWANIE SUGESTII

Zachęcanie przestrzeganie ocenianie przy jawnym stanowisku wychowawcy.

PERSWAZJA

Podsuwanie wychowankowi określonych rozwiązań poprzez zespół argumentów.

DZIAŁANIE PRZYKŁADEM OSOBISTYM

Dostarczanie wzorów zachowania lub reagowania.

WYRAŻANIE APROBATY I DEZAPROBATY

Wyrażanie swojego pozytywnego lub negatywnego stosunku do zachowania jednostki

2. metody wpływu sytuacyjnego

NAGRADZANIE WYCHOWAWCZE

Oficjalna aprobata, przydzielenie funkcji, roli dodatkowe przywileje nagrody rzeczowe wzmacnia sily uznanie i sukces zacheca do motywacji dostarcza uczuć zaspakajanie określonych motywow, przejawianie przez niego pożądanych form zachowania.

KARANIE WYCHOWAWCZE

Zwalczanie zachowań destrukcyjnych obniżanie prawdopodobieństwa występowaniu ich w przyszłości tłumieniu niepożądanych motywów spełnia funkcje orientacyjne - pozwala wychowankowi ustalić co w jego postępowaniu jest dobre, co złe z wych. punktu widzenia jakie wymagania stawia mu wychowawca.

ORGANIZOWANIE DOŚWIADCZEŃ WYCHOWANKA

Celowa i świadoma ingerencja wychowawcy w sytuacje w których wychowanek przejawia określoną aktywność może polegać na takim manipulowaniu ich elementami aby działania konstruktywne przeniosły pozytywne następstwa.

INSTRUOWANIE

Ukazywanie wychowankom niedostrzeganie przez niego aspektów sytuacje określania pożądanych zachowań wzorów postępowania i wskazówek dotyczących ich realizacji.

WYWOŁYWANIE ANTYCYPACJI NASTĘPSTWO ZACHOWAŃ

SPOŁECZNO - MORALNYCH modyfikowanie sposobu widzenia wychowania ukazywanie określonych sytuacji w świetle spodziewanych rezultatów jego działania.

PRZYDZIELANIE FUNKCJI I RÓL SPOŁECZNYCH

Wdrażanie wychowanków do pożądanej aktywności przyswajanie odpowiednich przekonań.

ĆWICZENIE

Celowe powtarzanie przez wychowanka określonych czynności w ustalonym z góry porządku

• metody wpływu społecznego

polegają na oddziaływaniu na grupy społeczne do których należy wychowanek podejmowanie zabiegów zmierzających do rezygnacji wychowanka z uczestnictwa w jednych grupach (niepożądanych wychowawczo) i wprowadzenie go do grup wartościowych przekształcanie zespołu wychowanków w środowisko wychowawcze.

4. metody kierowania samowychowaniem

Wdrażanie ucznia do samodzielnego realizowania zadań i świadomego kierowania własnym postępowaniem i rozwojem.

CECHY KARY

Sprawiedliwa - proporcjonalna do przewinienia

Konsekwentna i stosowana we własnym czasie

Ukierunkowane na zachowanie a nie na osobe

Zróżnicowana

Nie może być wymierzana pod wpływem emocji

FORMY

Oficjalna dezaprobata wyrażona w postaci ostrzeżenia nagany pozbawienie przywilejów funkcji zakaz używania pewnych przedmiotów czasowe pozbawienie prawa udziału w życiu grupy, nakładanie obowiązku rekompensaty wyrządzonego zła.

KARY NIEPEDAGOGICZNE

Poniżają godność karanego

Fizyczne

Psychiczne szantażowanie wyśmiewanie

Karanie wychowawcze nie powinno dyskryminować poniżać godności wychowanka. Ustalenie wymiaru kary nie może mieć nigdy miejsca w sferze uniesienia wychowawcy.

PRZEMOC WOBEC DZIECKA

Każde dziecko zamierzone (świadome) i niezamierzone działanie osoby dorosłej instytucji społeczeństwa państwa które ujemnie wpływa na zdrowie rozwój fizyczny lub psychospołeczny dziecka np. państwo Chiny.

FORMY PRZEMOCY

1. PRZEMOC FIZYCZNA

Nieprzypadkowe użycie siły fizycznej wobec dziecka zachowania które wywołują ból fizyczny bez względu na to czy pozostawiają ślady na ciele czy nie. ( bocie, uderzenia o ścianę podłogę, kopania potrząsanie, szarpanie, cięcia kłucia przypalanie duszenie przywiązywanie).

2. PRZEMOC EMOCJONALNA (PSYCHICZNA)

Wszelkie zachowania bądź powstrzymywanie się od określonych zachować które prowadzą do zniszczenia pozytywnego, konstruktywnego obrazu własnej osoby może występować samodzielnie (wrogość agresja werbalna obrażanie wyzywanie poniżanie straszenie - zastraszanie szantażowanie t terroryzowanie upokarzanie wzbudzanie poczucia winy wymuszanie lojalności nadmierne wymagania emocjonalne odrzucenie zaniedbywanie potrzeb emocjonalnych izolowanie ignorowanie).

3. WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE (GWAŁT)

Wciąganie dziecka w sfere aktywności seksualnej nieadekwatnej do jego etapu rozwojowego w sferę działań których dziecko nie rozumie i nie jest w stanie zaakceptować które naruszają jednocześnie normy prawne i społeczne stosunki seksualne, masturbacja dotykanie całowanie.

FORMY BEZ KONTAKTU FIZYCZNEGO

Obsceniczne rozmowy ekshibicjonizm ekspozycja pornografii dziecięca pornografia.

4. ZANIEDBYWANIE

Niezaspokajanie podstawowych potrzeb egzystencji, niedostarczanie odpowiedniej ilości pożywienia, brak dbałości o higienę dziecka , zdrowia niezaspokajanie potrzeb edukacyjnych pozostawienie bez opieki przez dłuższy czas.

PRZYCZYNY AGREJI

Stanowi uprzednio doświadczona frustracja, agresja jest jej jedynym następstwem. Wywoływanie agresji jest skierowane przeciwko przyczynie frustracji. Szczególny wpływ na zachowanie i przejawy agresywności ma obserwacja. Zachowanie agresywne wpływa na siłę i sposób wyrażania agresji. Zależy to od takich czynników jak rodzaj wzorca zachowania agresywnego, sposób ujawnienia się go (np. bohater z filmu, gry) osobisty stosunek obserwującego do modelu.

PRZYCZYNY PRZEMOCY

Czynniki tkwiące w osobie dopuszczającej się przemocy (w osobie rodzica).

Sadomasochizm, zaburzenia osobowości, słaba kontrola emocji, uszkodzenia organizmu, doświadczenia

Czynniki tkwiące w mikrosystemie (rodzina).

Natężenie konfliktów w rodzinie, kryzysy małżonków, przemieszczana agresja rodzicielska, trudne warunki materialne i mieszkaniowe alkoholizm i patologia rozczarowanie dzieckiem.

Exosystemie (środowisko zewnętrzne)

Poczucie izolacji społecznej i osamotnienia.

Makrosystem (państwo)

Podstawy społeczeństwa wobec dzieci ( dzieci są wartością rodziców - brak wiedzy pedagogicznej niska świadomość wychowania, ogólne podstawy społeczeństwa wobec przemocy, społeczna akceptacja dla bicia oraz przekonanie że kary fizyczne są najefektowniejszymi metodami nauczania) mass media aprobujące przemoc.

SKUTKI PRZEMOCY

Doraźne - cierpienie lęk obniżenie odporności, zaburzenia somatyczne, uraz, trudności w nauce, agresja.

Długotrwałe - choroby psychosomatyczne nerwice zaburzenia emocjonalne zmiany nastrojów depresje uzależnienia brak satysfakcji z życia trudności w relacjach z ludźmi predyspozycje do stosowania przemocy.

FORMY PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY

Interwencja (uniemożliwienie dalszego krzywdzenia dziecka i udzielenia mu pierwszej pomocy policja, pogotowie) , działania profilaktyczne terapeutyczno - lecznicze.

Niebieska linia terapia słuchania zaprzyjaźnianie się pomaganie poprzez wskazywanie różnych kierunków działania i proponowanie konkretnych rozwiązań prawnych.

Terapia zmierza do zminimalizowania i usunięcia doznanych urazów i krzywd. Ośrodki interwencji kryzysowej (funkcje diagnostyczne i terapeutyczne) krótkoterminowa psychoterapia kryzysowa pozwala ofiarom przemocy na zdobycie sił do działania.

Profilaktyka pozwala zapobiec przemocy a więc uchronić dziecko przed jej doświadczaniem, głownie dzięki popularyzacji wiedzy a omawianym zjawisku sposobach rozpoznania przemocy i wyrobieniu umiejętności przeciwstawiania się jej.

PRZEMOC W POLSCE

80% rodziców stosuje kary fizyczne

80% Polaków było karane fizycznie

14% dorosłych było wykorzystywane seksualnie

5% rodziców przyznaje się że pobiło dotkliwie swoje dziecko

Do 3 roku życia nasilenie zachowań krzywdzących dziecko

Do 4roku życia największa grupa dzieci hospitalizowanych.

DZIECKO W RODZINIE Z PROBLEMEM ALKOHOLOWYM

CECHY RODZINY ALKOHOLOWEJ:

Wstyd powodujący izolację społeczną, kłamstwo i agresja wobec uzależnionego, bezradność, chce się zlikwidować za pomocą kontroli nad pijącym np. ograniczenie finansowe i jego swobody działania, niepewności która obejmuje rutynowe czynności, świat wartości i moralności - złość agresja gniew.

ETAPY ADAPTACJI RODZINY WOBEC PROBLEMU ALKOHOLOWEGO

1. ZAPRZECZANIE

Alkoholik wymyśla usprawiedliwienia dla picia. Rodzina widzi że to może być problem ale ukrywa to w tajemnicy pojawia się wstyd jest to rodzinne tabu pojawia się napięcie strach.

2. PRÓBY POZBYCIA SIĘ PROBLEMU

Słaną więzi w rodzinie, zagrożeniem są kontakty towarzyskie, więc zostają one ograniczone. Pojawiają się pomysły na poradzenie sobie z problemem lecz próby kończą się niepowodzeniem pojawia się wtedy kryzys.

3. CHAOS

Kryzys wątpliwość w zmiany trybu życia, brak wiary we własne siły, możliwości, poddanie się biegowi zdarzeń. Pojawiają się wyrzuty wymówki u alkoholika. Pierwsze próby szukania pomocy na zewnątrz.

4. REORGANIZACJA

Współmałżonek przejmuje obowiązki alkoholika, rodzina stara się żyć swoim życiem niezależnie od zachowania pijącego przestaje milczeć i chronić osobę uzależnioną. Wtedy zwiększa szanse by alkoholi podjął się leczenia. Szansa na uratowanie rodziny jeśli alkoholik uświadomi sobie że nim jest.

5. UCIECZKA OD PROBLEMU

Wtedy kiedy cierpliwość rodziny ulega wyczerpaniu i wtedy współmałżonek alkoholika wie że wszystkie aspekty życia wychowania dzieci itd. Należą do niego to wtedy współmałżonek rozważa lub decyduje się na rozwód.

6. REORGANIZACJA CZĘŚCI RODZINY

Dochodzi do rozpadu rodziny która uczy się na nowo żyć bez osoby uzależnionej.

7. POWRÓT DO ZDROWIA

Podjęte zostaje leczenie dotyczy całej rodziny.

MECHANIZMY OBRONNE ZYGMUNT FREUDA

Metody sposoby radzenia sobie z wewnętrznymi konfliktami w celu zmniejszenia lęku frustracji poczucia winy są zniekształceniem zachowania oglądu rzeczywistości stosowane nadmiernie czy nieadekwatnie do sytuacji mogą utrudniać funkcjonowanie są nawykowe i nieuświadomione.

MECHANIZMY OBRONNE CHRONIĄ JEDNOŚĆ RODZINY I PODTRZYMUJĄ CIĄGŁOŚĆ JEJ FUNKCJONOWANIA

WYPARCIE jest w dorosłym życiu dzieci związane jest z wspomnieniami z dzieciństwa odcinają się od tych wspomnień doświadczeń wypierają ten czas w życiu.

ZAPRZECZANIE związane z brakiem akceptacji z istniejącym stanem. Dorosłe dzieci alkoholików zaprzeczają temu stanowi który jest rzeczywiście świadomie jej nie rozpoznają ale ją widzą.

RACJONALIZACJA osoba widzi że coś ma miejsce ale usprawiedliwia ten powód który wszystkich uspokaja.

PROJEKCJA projektujemy nasze emocje na kogoś. Przypisywanie własnych uczuć komuś. Nie rozpoznają ich jako własnych.

IZOLACJA blokowanie uczuć wiąże się z wyparciem. Odcięcie się od wspomnień z domu rodzinnego w którym był alkohol.

SUBLIMACJA doszukiwanie się pozytywnych rzeczy w negatywnych konsekwencjach. Dziecko alkoholika tłumaczy sobie że jest odporniejsze solidniejsze.

SELEKTYWNY brak uwagi uciekamy od złych doświadczeń staramy się zapomnieć. Wszystko koncentruje się podświadomie to co może się wydarzyć brak poczucia stabilizacji brak spokoju.

AUTOMATYZM wyuczone mechanizmy postępowania zawsze jest jakaś wymówka kontakty są formalne z zachowaniem dystansu

POSTAWY OBRONNE U DZIECI

Przejmowanie określonych ról w jakich funkcjonują w swojej rodzinie oraz w wszystkich sytuacjach życiowych szkoła, praca własna rodzina.

ROLE:

BOHATER RODZINNY

Najstarsze dziecko które jest najbardziej odpowiedzialne zachowuje się jak dorosły myśli zdolny do poświęcenia się rodzinie by pokazać że w rodzinie jest OK. dobrze się uczy są samodzielne tworzą pozory jest nadobowiązkowe stanowią najważniejszy tryb życia jest zadaniowe w tej rodzinie jest zdominowane przez problemy jego dzieciństwa. Będąc rodzicem w przyszłości ma problemy do okazywania uczuć jest surowy wobec swoich dzieci. Odnosi sukcesy w pracy. Może mieć trudności w nawiązywaniu bliższych kontaktów i wyrażaniem własnych uczuć mają niewielu przyjaciół potrzeba więzi zaspokajają poprzez pracę zawodową.

KOZIOŁ OFIARNY

Dziecko agresywne impulsywne zwraca na siebie uwagę a odwraca uwage od osoby uzależnionej. Potrzebuje oparcia w destruktywnych grupach rówieśniczych. Jest oschłe zbuntowane wobec otoczenia sprawia trudności wychowawcze wagary kradzieże prowadzi do patologii społecznej. Nie jest dobrym współpracownikiem nie wypełnia swoich obowiązków może w pracy sięgać po alkohol. Nieprzystosowane do życia społecznego, są to osoby głęboko nieszczęśliwe osamotnione.

ZAGUBIONE DZIECKO (we mgle, aniołek, niewidoczne dziecko)

Jest to średnie dziecko zagubione które nie może sobie znaleźć miejsca ma swój świat broni się przed chaosem w domu rozumie swój świat oparty na marzeniach fantazji. Troszczy się o siebie nie sprawia problemów zajmuje się sobą często jest samotne trudności w relacjach społecznych i w kontekście życia zawodowego. Nie odnoszą sukcesów ale nie zaniedbują obowiązków w pracy. Zaburzone relacje z innymi trudność pracy w zespole zakompleksione nieśmiałe mało przyjaciół zamknięte w sobie.

MASKOTKA LUB BŁAZEN

Każdą sytuacje obraca w żart jest obronne miłe urocze pełne wdzięku. W szkole nie sprawia trudności ale może przeszkadzać przykuwać uwagę nauczyciela, bogate życie towarzyskie dusza towarzystwa ale to jest taka poza w momencie słabości również czują się samotne w głębi duszy są niepewne. Tworzą aure osoby zadowolonej beztroskiej, ludzie nie traktują ich poważnie.

WSPÓLNIK

Pomaga, ochrania osobe uzależnioną, wzór alkoholowy do rozwijania choroby. Relacje pomiędzy alkoholikiem a dzieckiem są silne, emocjonalne jest empatyczne. Uzależnienie od drugiej osoby.

KAŻDE DZIECKO Z TAKIEJ RODZINY PRZYJMUJE JAKĄŚ ROLĘ LUB KILKA, ALE KTÓRAŚ ZAWSZE DOMINUJE W RÓŻNYCH FAZACH ŻYCIA, PRZYJMUJE ODMIENNE WZORY.

Wchodzenie w rolę uniemożliwia osobisty rozwój bo nie uczy się nowych metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Reaguję różnie na konflikty zewnętrzne i wewnętrzne.

EFEKTY:

Grupy wsparcia DDA, lęk, brak poczucia odpowiedzialności, poczucie niższej wartości osamotnienie - dystans do innych nie są wylewne w emocjach. Wypieranie swoich potrzeb kontrolują siebie i innych sposób na opanowanie chaosu wewnętrznego i zewnętrznego, lęk przed zmianami poczucie stałego zagrożenia - przeżywa wszystko.

SZKOŁA JAKO ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE

SZKOŁA jest najstarszą i najważniejszą instytucją życia społecznego, której powstanie sięga starożytności.

SCHOLIOLOGIA

Nauka badająca funkcjonowanie szkoły jako instytucji społecznej i edukacyjnej.

Przedmiot badań => szkolnictwo oraz poszczególne szkoły obejmujące zarówno systemy i mikrosystemy wewnątrz szkolne jak i infrastrukturę zewnętrzną.

1. System organizacyjny szkoły - wew. zew.

2. System dydaktyczny szkoły

Klasowo - lekcyjny

Klasowo - sytuacyjny

Pozalekcyjny

3. System i mikrosystem wychowawczy szkoły

- ogólnoszkolny

- klasowy

- grupowy

- indywidualny

SZKOŁA (OKOŃ)

Instytucja oświatowo - wychowawcza zajmująca się kształceniem i wychowaniem dzieci młodzieży i dorosłych stosowaniem przyjętych w danym społeczeństwie celów, zadań oraz koncepcji oświatowo - wychowawczych i programów.

CECHY SZKOŁY WG. J. SZCZEPAŃSKIEGO

Instytucja przekazująca dzieci i młodzieży, osobą dorosłym wiedzę naukową.

- instytucja nauczająca metodami naukowymi wg. spójnej teorii pedagogicznej i psychologicznej

- stara się dawać całościowy pogląd na wiedzę człowieka o świecie (pomaga zrozumieć współczesność i historię umożliwiającą zrozumienie procesów dziejowych - socjalizuje uspołecznia wychowanków)

MODELE SZKOŁY

TRADYCYJNA

Autokratyczne stosunki nauczyciel - uczeń, nauczyciel dominuje pozycja uprzywilejowana surowa dyscyplina, system kar i nagród, element rywalizacji pomiędzy uczniami nie ma swobody wolności wiedza naukowa jest pewna, wszystkie czynności są pod kierunkiem nauczyciela.

ROMANTYCZNA

Indywidualizacja procesu nauczania, uczenie według indywidualnych planów, nauczyciel rezygnuje z władzy, potrzeby edukacyjne każdej jednostki, nacisk na metode nauczania a nie na przedmiot motywacja wewnętrzna uczymy się dla siebie.

NOWOCZESNA

Uczenie się w małych grupach, realizacje różnych projektów które wykraczają poza ramy pojedynczych przedmiotów szkolnych, kreatywność ucznia, różnorodność materiałów edukacyjnych.

ODMIANY SZKOŁY NOWOCZESNEJ

TERAPEUTYCZNY szkoła służy pełnemu rozwojowi jednostki i samorealizacjo istota edukacji - wspieranie niezależności uczniów oraz prowadzenie ich do pełnej akceptacji siebie i innych. Uczeń jest indywidualnością kierującą się własnym postępowaniem i kontrolującą proces własnego uczenia się, ważną rolę odgrywa informacja zwrotna.

REFLEKSYJNY

Proces komunikacji => jako przekazywanie wiedzy oraz budowanie relacji z innymi.

Uruchamianie kanałów komunikacyjnych które ułatwiają uzyskiwanie osobistego rozumienia nabywania wiedzy. Język jako środek przekazu oraz jako instrument umożliwiający porozumiewanie się i myślenie, rozwijanie kompetencji językowych.

EMANCYPACYJNY

Dostosowanie edukacji do realnych problemów społecznych, szkoła zaangażowana w problem zmian społecznych, angażowanie na rzecz konfliktów społecznych - politycznych, rasowych, ról płciowych.

FUNKCJE SZKOŁY

Przygotowanie do życia:

Społecznego, indywidualnego, w kulturze i środowisku oraz zawodowego.

STRUKTURA SZKÓŁ W PL

6 lat SP, 3gim.; 2-3 ZDSZ, 3LO, 3LP, 4-letnie technikum, 2LO uzupełniające, 3tech. uzupełniające.

NAUCZYCIEL STAŻYSTA Podejmuje prace nie posiada awansu

NAUCZYCIEL KONTRAKTOWY po 9msc stażu stopień nadaje dyrektor szkoły

NAUCZYCIEL MIANOWANY po odbyciu 2lat i 9msc stażu i zdaniu egzaminu komisyjnego

NAUCZYCIE L DYPLOMOWANY przechodzi wszystkie wcześniejsze etapy i kolejną komisje która decyduje o kolejnym stopniu awansu.

ROLE

NAUCZYCIEL JAKO FACHOWIEC

Wiedza przedmiotowa + ogólna, treści programowe, które realizuje musi się rozwijać nowe zagadnienia metodyczne szkolenia konferencje poszerzanie umiejętności.

NAUCZYCIEL JAKO KIEROWNIK

Odpowiedzialny za rozplanowanie zajęć, planowanie struktury lekcji akceptacja różnych strategii uczenia się i myślenia, wykorzystywanie różnych stylów kierowania.

NAUCZYCIEK JAKO INSPIRATOR

Motywowanie do nauki stosowanie technik zachęcających uczniów do aktywności, pomoc w odkrywaniu.

OCZEKUJE SIĘ dużej wiedzy przedmiotowej opartej wysokimi kwalifikacjami metodycznymi oraz umiejętności kluczowych (planowanie i organizowanie własnej pracy) uczenie się skuteczne porozumiewanie się działanie efektywne w zespole rozwiązywanie problemów w sposób twórczy, posługiwanie się technologią komputerową.

WYPALANIE ZAWODOWE NAUCZYCIELI

STRES ZAWODOWY NAUCZYCIELA

Subiektywna negatywna relacja na te aspekty pracy zawodowej które zagrażają samoocenie nauczyciela oraz jego dobremu samopoczuciu.

STRESORY przeciążenie pracą zawodową brak uznania zawodu ze strony społeczeństwa nieracjonalne wymagania przełożonych negatywne czynniki instytucjonalne warunki materialne stresowe konfrontacje z rodzicami uczniów rywalizacja w gronie nauczycielskim i konflikty zachowanie dysfunkcjonalne uczniów.

WYPALANIE ZAWODOWE występuje kiedy praca nie daje satysfakcji przestaje się rozwijać zawodowo czuję się przepracowany i niezadowolony z pracy która kiedyś sprawiała mu przyjemność. Dotyka to osób którzy mają intensywny kontakt z ludźmi psycholog, pedagog, pielęgniarka lekarzy nauczycieli.

PRZYCZYNY WYPALENIA

Narzucanie odgórne jakiś projekt który nie pokrywa się z naszymi zainteresowaniami, oczekiwania społeczne przy niskim statusie brak zrozumienia problemów i potrzeb osobistych przez przełożonych konflikty w zespołach nauczycielskich poczucie niekompetencji.

ZESPÓŁ WYPALENIA ZAWODOWEGO

WYCZERPANIE EMOCJONALNE

Wykonywanie pracy poza limitem własnych możliwości radzenia sobie z problemami dotyczącymi pracy co powoduje spadek energii bóle głowy drażliwość brak cierpliwości ucieczka w chorobę - podatność na nią.

DEPERSONALIZACJA

ZMIANA NASTAWIENIA WOBEC INNYCH LUDZI negatywny stosunek do innych, dystansowanie się wobec uczniów i szkoły, chłód cynizm przekonanie że tym którym trzeba pomagać sami są sobie winni.

SPADEK SATYSFAKCJI ZAWODOWEJ

Postrzega siebie jako osoby nie wykonującej dobrze zadań, obniżona samoocena poczucie niskiej wartości zmniejszenie motywacji poczucie klęski życiowej, przegranej, utrata szacunku dla samego siebie - CHĘĆ REZYGNACJI Z ZAWODU.

JAK PRZECIWDZIAŁAĆ! wczesne rozpoznanie objawów, autorefleksja, samoświadomość pomoc terapeutyczna - psycholog, umiejętność wycofania się z sytuacji stresowej wypoczynek, zainteresowania poza pracą (sport).

---