1. Dlaczego w gospodarce występują subsystemy?

Gospodarka światowa jako system składa się z odrębnych części (gospodarek). Subsystemy pełnią funkcję łącznika tych gospodarek. Subsystemy są konieczne ze względu na coraz większe różnicowanie i komplikowanie się świata (różnice ekonomiczne, społeczne, techniczno-ekonomiczne, cele długo i krótkoterminowe, charakter i siła powiązań).

2. Jakie konsekwencje wynikają z międzynarodowego podziału pracy?

Z międzynarodowego podziału pracy wynikają następujące konsekwencje:

- kraje zaczynają się specjalizować i uzupełniać pod względem produkcyjnym i w różnych dziedzinach zaspokajania części swoich potrzeb konsumpcyjnych,

- tworzy się rynek światowy,

- poszerzenie i intensywność specjalizacji produkcji,

- umożliwienie racjonalnego wykorzystywania bogactw naturalnych, siły roboczej, mocy produkcyjnej,

- tworzy się międzynarodowa wymiana gospodarcza.

3. Znaczenie Diamentu Portera w globalizującej się gospodarce.

Porter dowiódł, że przewaga konkurencyjna jest wynikiem walki konkurencyjnej w której głównym składnikiem są innowacje technologiczne, (innowacje związane z produktem, procesem produkcji, rynkiem, itd). Dlatego w globalizującej się gospodarce aby uzyskać przewagę konkurencyjną należy inwestować w ciągłośc aktywów innowacyjnych. Na przewagę mają wpływ 4 czynniki, jednak żaden samodzielnie nie wpływa na przewagę konkurencyjną , muszą się wzajemnie uzupełniać. Porter zaliczył do nich: czynniki produkcji, cechy popytu, strategia i struktura firmy oraz branże pokrewne i wspierające. Żaden kraj nie może być konkurencyjny w każdej dziedzinie.

4. Wirtualna korporacja jest to....., jakie są przyczyny jej tworzenia się.

Wirtualna korporacja - jest to rodzaj tymczasowej sieci niezależnych firm, połączonych technologią informatyczną współuczestniczących w rozwoju technologii, podziale kosztów udostępniających własne rynki, nie posiadających jednego ośrodka zarządzającego ani nie zintegrowanego pionowo. Korporacja rozpada się po osiągnięciu celu.

Przyczyną jej tworzenia jest nasilająca się specjalizacja oraz konkurowanie o miejsce na rynku.

5. Jak rozumiana jest globalizacja w ujęciu mikroekonomicznym?

Globalizacja w ujęciu mikroekonomicznym rozumiana jest przez uczonych na różne sposoby. Jan Rymarczyk traktuje globalizację jako specyficzny rodzaj umiędzynarodowienia działalności przedsiębiorstwa (rozwój przedsiębiorstw zintegrowanych w skali światowej, traktujących świat jako jeden rynek.) Michael Porter rozumie to jako przechodzenie działalności firm z poziomu krajowego i międzynarodowego do poziomu światowego, George Yip uznaje globalizację za proces wzajemnej adaptacji i koordynacji na różnych poziomach działań podmiotów gospodarki światowej za pomocą zintegrowanych strategii konkurencyjnych. Każde z tych poglądów choć odmienne sprowadza się do jednego bazowego elementu, którym jest mikroekonomiczna analiza działań przedsiębiorstwa - przedsiębiorstwo odgrywa główną rolę w globalnej gospodarce.

6. Jaką rolę przypisuje J. Schumpeter innowacjom?

Schumpeter przypisuje innowacją ogromną rolę, zakłada on, że zawsze istnieje pewien strumień wynalazków, które przedsiębiorstwa zamieniają w innowacje, to istotna zmiana funkcji produkcji, polegająca na odmiennym niż uprzednio łączeniu ze sobą czynników produkcji.

Dowiódł on, że do zmiany systemu nie są konieczne czynniki zewnętrzne, ponieważ istnieją siły wewnętrzne, które stają się przyczyną rozwoju gospodarczego. Bez takich sił procesy gospodarcze miałyby charakter adaptacji do zmian egzogennych, charakterystycznych dla ruchu okrężnego zasobów gospodarczych. Tylko w gospodarce rozwijającej się ma miejsce zysk. Siłę sprawczą napędzającą rozwój gospodarczy i zapewniającą wynagrodzenie właścicielom kapitału generują przedsiębiorcy, którzy niejako z wewnętrznej inspiracji wprowadzają innowacje, tj. nowe produkty, technologie i nowe rozwiązania, często reformujące całą organizację państwa. Dobry przedsiębiorca potrafi wykorzystać wynalazki i osiągnięcia nauki. Dynamiczna gospodarka nie jest jednak wolna od wahań w procesie rozwojowym, jak o tym świadczą cykle gospodarcze.
Kumulacja innowacji wprowadzanych do przedsiębiorstw rodzi zwykle optymizm i naruszenie równowagi, którą przywraca dopiero kryzys. Ogólny proces rozwoju gospodarczego jest zawsze zakłócany przez cykle o różnej intensywności i długotrwałości. Pod wpływem obserwacji i przemian we współczesnym kapitalizmie Schumpeter dostrzegał nowe zjawiska - rozwój technokracji i zmierzch aktywności przedsiębiorcy.

7. Co oznacza paradygmat elastycznej specjalizacji?

Postfordyzm (Elastyczna specjalizacja) w kontekście ekonomicznym oznacza głównie zmiany w organizacji procesu pracy. Polega na wykorzystywaniu przez małe grupy wysoko wykwalifikowanych pracowników innowacyjnych technologii i stosowaniu nowych metod wytwarzania mniejszych liczb bardziej zindywidualizowanych produktów niż produkty przeznaczone do masowej produkcji. Pozwala to firmom skutecznie reagować w obrębie różnych sektorów jak np. samochody dla młodych ludzi, kobiet, czy też ekologiczne.

Elastyczna produkcja dostosowana do indywidualnych potrzeb i organizacja pracy symbolizowane są przez takie hasła jak branding, marketing, outsourcing, reengineering, total quality management, elastyczne formy zatrudnienia, wielozadaniowe sieci współpracy itp., a dużą rolę w tych zmianach odgrywa upowszechnianie technik komputerowych i sieciowych (komputer i sieć komputerowa jako symbole społeczeństwa informacyjnego). W takiej sytuacji dość szybko spada zapotrzebowanie na niewykwalifikowanych pracowników, czyli widzimy konsekwencje na rynku pracy. Ramy gospodarki narodowej w dobie globalizacji mają mniejsze znaczenie w dziedzinie produkcji, tzn. można przenieść produkcję do innego kraju, co wiąże się oczywiście z likwidacją miejsc w jednej gospodarce narodowej i ich przyrostem w innej.

8. Jaka jest różnica pomiędzy bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi (FDI) a inwestycjami portfelowymi?

Inwestycje zagraniczne, stanowiące uzupełnienie krajowych zasobów finansowych, możemy podzielić na dwie grupy:

- Inwestycje portfelowe, polegające na zakupie zagranicznych papierów wartościowych;

- Inwestycje bezpośrednie, polegające na inwestycjach dokonywanych w celu zdobycia trwałego udziału w przedsiębiorstwie działającym w innym kraju niż kraj pochodzenia inwestora.

Różnica pomiędzy tymi dwoma rodzajami inwestycji polega na tym, iż inwestycje portfelowe nie pozwalają inwestorowi na efektywne kształtowanie kierunku rozwoju przedsiębiorstwa, a podejmowane są w celu uzyskania dywidendy.

9. Jakie są korzyści wynikające z globalizacji rynków finansowych?

Korzyści wynikające z globalizacji rynków finansowych to:

• obniżenie kosztów transakcji finansowych,

• szybki obrót na światowych rynkach kapitałowych,

• lepsza alokacja rezerw kapitałowych,

• dostęp do zagranicznych rynków kapitałowych,

• wyższe stopy wzrostu z inwestycji ,

• niższe ryzyko,

• tańsze kredyty,

• dywersyfikacja portfela inwestycyjnego,

• wzrost handlu międzynarodowego.

10. Co ogranicza korzystny wpływ FDI na gospodarkę krajów przyjmujących?

Przyczyn korzystnego wpływu FDI na gospodarkę krajów przyjmujących należy doszukiwać się zarówno po stronie przedsiębiorstw wielonarodowych, jak i krajów przyjmujących.

Głównymi grzechami korporacji globalnych są m.in.

- stosowanie cen transferowych i unikanie płacenia podatków,

- przerzucanie do krajów słabiej rozwiniętych przemysłu ekologicznie szkodliwego

- dławienie konkurencji w miejscu lokaty inwestycji,

- korumpowanie lokalnych władz, polityków.

Z kolei państwa przyjmujące stosują różnorodne ograniczenia lub przywileje zniekształcające mechanizmy rynkowe. Zalicza się do nich m.in.

- wymagania, aby producenci korzystali z określonych lokalnych czynników produkcji,

- zachęty finansowe,

- ochronę handlową przeciwko importowi dóbr konkurujących z towarami wytwarzanymi przez dane firmy wielonarodowe,

- wakacje podatkowe,

- wymuszone joint ventures czy też porozumienia w sprawie patentów technologicznych.

11. Czy wszystkie KTN są przedsiębiorstwami globalnymi? Uzasadnij swoją odpowiedź.

Nie każde przedsiębiorstwo krajowe nawiązujące kontakty międzynarodowe tym samym wkracza na drogę pełnego umiędzynarodowienia i przechodzi kolejno przez wspomniane etapy. Nie wolno jednak zapominać o tym, że globalizacja narzuca przedsiębiorstwom (tak krajowym, jak i międzynarodowym, zarówno dużym, jak i małym i średnim) potrzebę innego spojrzenia na procesy gospodarowania. Pojawiają się nowe wyzwania w stosunku do przedsiębiorstw, a generalnie dotyczą trzech wzajemnie ze sobą powiązanych zjawisk:

- przedsiębiorstwa stają wobec jakościowego skoku w zakresie wymogów efektywnościowych i konkurencyjnych związanych z dominującą rolą korporacji transnarodowych (KTN), sukcesywnie zwiększających udział w globalnym rynku,

- przedsiębiorstwa zmuszane są do nauki działania na rynku międzynarodowym (zmuszane są sprostać konkurencji jaką stwarza rynek globalny),

- firmy muszą adaptować się do już zaistniałej jakościowej zmiany i nauczyć się funkcjonować w warunkach dużo większej zmienności i burzliwości.

12.Na czym polega przewaga konkurencyjna KTN?

Globalnie działające KTN są w efekcie przedsiębiorstwami o większej innowacyjności, elastyczności i konkurencyjności, niż kilkanaście lat temu. Cechy te stanowią o silnej przewadze konkurencyjnej globalnie działających KTN względem wielu mniejszych firm (krajowych, międzynarodowych) działających w skali lokalnej czy regionalnej.

Reasumując, KTN stanowią najsilniejszą i wiodącą grupę podmiotów w gospodarce światowej oraz w procesie umiędzynarodowienia działalności gospodarczej. Wraz z umacnianiem się ich ekonomicznego znaczenia, następuje ewolucja KTN jako organizacji gospodarczej. Nie własność zasobów/majątku za granicą, lecz zdolność organizowania i koordynowania działalności produkcyjno-handlowej w wymiarze międzynarodowym stanowi obecnie główny atrybut KTN. Spośród cech charakteryzujących działalność korporacji, na etapie globalizacji największe znaczenie ma integracja działań/funkcji rozlokowanych w wielu krajach.

13. Czym różnią się greenfield FDI od fuzji i przejęć?

Generalnie przyjmuje się, że inwestycje typu greenfield są najbardziej korzystne, gdyż pozwalają na pozyskanie pożądanych kapitałów i innych zasobów, natomiast fuzje i przejęcia najczęściej nie wnoszą nowych zdolności produkcyjnych w momencie wejścia, lecz są głównie transferem własności i kontroli, co może prowadzić do koncentracji i monopolizacji rynku. Dodatkowo fuzje i przejęcia zwykle oznaczają redukcję zatrudnienia, zmianę profilu.

14. Co wyznacza granice napływu kapitału zewnętrznego i dlaczego tak się dzieje?

Granice te narzuca stan konkurencyjności i sytuacja płatnicza kraju korzystającego z inwestycji zagranicznych, ograniczone są możliwości rekompensowania deficytu i deficytu obrotów bieżących przez nadwyżkę w bilansie kapitałowym (system odgórnie sterowanego kursu walut). Granice te muszą istnieć ponieważ zbyt duża dysproporcja między konkurencyjnością a napływem kapitału grozi kryzysem walutowym i destabilizacją.

15. W jaki sposób przedsiębiorstwa mogą zwiększyć elastyczność i zdolność do zmian?

Koncerny mogą zwiększyć elastyczność i zdolność do zmian poprzez przekształcenie się w koncerny transnarodowe jest to współcześnie najskuteczniejsza forma zwiększania elastyczności i zdolności do zmian. Wyróżnia się również inne sposoby do których należą:

- tworzenie układów sieciowych,

- wirtualizacja korporacji (ogranicza to koszty stałe ),

- stawianie na dostawców podzespołów i usług działających w systemie dokładnie na czas just in time, a usług siły roboczej w systemie just in time Wolker,

- wzrost postaw przedsiębiorczych w firmie.

16. Omów organizację o strukturze trójlistnej koniczyny wg Charlsa Handiego.

Charles Handy używa koniczyny symbolicznie, aby pokazać, że współczesna organizacja składa się z trzech odrębnych grup ludzi.

Pierwszy liść koniczyny reprezentuje kluczowych pracowników organizacji - najważniejszy trzon zawodowy, który w coraz większym stopniu składa się z wykwalifikowanych specjalistów, techników i menedżerów.

Ludzie ci posiadają całą wiedzę organizacyjną, która wyróżnia tę organizację od innych. Osoby te są niezwykle cenne i trudno je zastąpić innymi. W zamian za wysokie uposażenia, cenne nagrody, luksusowe samochody organizacja wymaga długiej i wytężonej pracy, zaangażowania i dyspozycyjności. Dla tej grupy nie istnieje 40-godzinny tydzień pracy, niewielu z nich wykorzystuje w pełni przysługujący urlop. Od tych ludzi organizacja oczekuje obecności w pracy, wykonania określonych zadań i pełnienia określonych funkcji. W zamian oferuje coraz większe wynagrodzenie. Są to więc ludzie kosztowni, co sprawia, że liczba ich maleje. Z reguły firmy, które osiągnęły sukces i zwielokrotniły w ostatnich latach swoje obroty, zmniejszyły przy tym liczebność kadry kierowniczej.

Osoby te myślą o zrobieniu kariery, awansach i inwestycji na przyszłość. Nie są to więc ludzie, których można rozstawiać po kątach. To nowa generacja specjalistów, którym zależy na rozgłosie, którzy chcą, aby zwracano się do nich w formie prośby, a nie polecenia służbowego, którzy widzą siebie jako osoby w pewnym sensie współodpowiedzialne za przedsiębiorstwo i chcą, aby traktowano ich jak partnerów a nie jak podwładnych.

Styl życia osób tworzących trzon organizacji coraz częściej będzie przypominał styl życia i pracy firm konsultingowych, agencji reklamowych i spółek specjalistycznych, gdzie struktura tych organizacji jest płaska, a na awans nie trzeba długo czekać, jeśli się jest dobrym w swojej dziedzinie ( zostaje się wspólnikiem firmy).

Drugi liść koniczyny to grupa pracowników kontraktowych, pracowników wynajmowanych z zewnątrz. Grupa ta obejmuje zarówno osoby fizyczne, jak i organizacje. Organizacje tego rodzaju, choć często mniejsze niż główne przedsiębiorstwo, mają własną strukturę koniczyny, własny zasadniczy trzon i swoich kontrahentów. Jest to świat zbudowany na kształt chińskich pudełek (lub matrioszek). Pojedyncze osoby to pracujący na własny rachunek specjaliści lub inżynierowie. Większość z nich stanowiła zasadniczy trzon organizacji, ale wolała wybrać wolność i pracę na własne nazwisko.

Bez względu na to, czy są to organizacje czy osoby fizyczne, zasada wynagradzania pozostaje taka sama - liczy się wynik, a nie czas pracy i jest to wynagrodzenie w formie honorarium, a nie pensji. Konsekwencje tego są bardzo ważne - system ten oznacza, że centrum organizacji może wykonywać swoje funkcje kontrolne jedynie poprzez określenie wyników, a nie metod ich osiągania. Często łatwiej jest kontrolować czyjś czas niż wyniki pracy, ale system pracowników kontraktowych uniemożliwiają skorzystanie z tego luksusu.

Trzecim liściem koniczyny jest elastyczna siła robocza, czyli wszyscy pracownicy półetatowi i tymczasowi, którzy stanowią najbardziej dynamicznie rozwijający się segment rynku pracy. Rozwój ten jest po części wypadkową rozwoju sektora usług, gdyż nie można tam magazynować swoich produktów

Trzeci liść koniczyny zbyt często postrzegany jedynie jako grupa pracowników zatrudniana do wykonywania pomocniczych zadań, a więc ludzi, od których niewiele się oczekuje i którym niewiele się daje w zamian. Mówiąc bez ogródek, ludzie ci stanowią rynek pracy, rynek, do którego sięgają pracodawcy jak chcą i kiedy chcą, płacąc im tylko tyle ile muszą. Jest to jednak filozofia wystarczająca na krótką metę.

Nie wszyscy z nich pragną znaleźć się w zasadniczym trzonie organizacji decydując się na pracę w charakterze kontraktowego pracownika i uzupełniając swój budżet dodatkowym zarobkiem dopóki nie otrzyma lepszej propozycji. Są wśród nich np. kobiety, którym nie zawsze zależy na wymagającej pełnoetatowej pracy. Chcą jednak mieć kontakt z ludźmi i własne pieniądze oraz dodatkowe obowiązki. Dla niektórych jest to pełnoetatowa praca na wiele frontów (dla wielu pracodawców), a dla innych możliwość zdobycia doświadczenia czy dodatkowych pieniędzy na edukację.

Takich ludzi trzeba traktować poważnie, bo półetatowa lub tymczasowa praca jest często wynikiem ich świadomego wyboru, a nie konieczności. Ludzie ci dysponują umiejętnościami, które można rozwijać, zaangażowaniem, które można wykorzystać oraz wieloma talentami i energią, z których można zrobić użytek, jeśli zachodzi taka potrzeba. Mogą to być osoby nie goniące za karierą zawodową czy awansem, mają własne zainteresowania i sprawy poza pracą i dlatego nie są podatni na różnego rodzaju pochlebstwa jak to bywa w przypadku pracowników zasadniczego trzonu organizacji. Angażują się raczej w wykonywaną pracę i grupę roboczą niż w robienie kariery czy utożsamianie się z organizacją..

Należy pamiętać, że tego typu pracownicy nigdy nie będą wykazywać takiego zaangażowania i ambicji, jakie są udziałem zasadniczego trzonu organizacji. Wszystko, czego im potrzeba to uczciwy zarobek i uczciwe warunki pracy, sprawiedliwe traktowanie oraz miła atmosfera w pracy. Ludziom tym zależy na pracy, a nie na karierze i nie można się spodziewać, że będą radować się z sukcesów firmy bardziej niż ze swego udziału w wypracowanym zysku. Nie będą też nadstawiać swego karku z miłości do organizacji. Z punktu widzenia ich kultury, większa praca zasługuje na lepsze wynagrodzenie. Z organizacją łączy ich umowa o pracę, która musi być honorowana i sprawiedliwa.

17. Jakie wg globalistów korzyści czerpią z globalizacji społeczeństwa?

- globalizacja poprzez wzrost produkcji i sprzedaży oraz obniżkę cen zwiększa dostępność do dóbr konsumpcyjnych i uniezależnia ją od krajowych zdolności produkcyjnych,

- Podniesienie standardu życia ludności wielu krajów świata,

- dyfuzja osiągnięć technologicznych, bogactwa i dobrobytu

- niweluje i łagodzi podziały,

- osłabia nacjonalizmy,

- każe patrzeć na ludzkość jako na pewną całość zamieszkującą wspólną planetę,

- przyspiesza przepływ informacji,

- upowszechnia wiedzę i umiejętności.

18. Czy liberalizm polityczny różni się od liberalizmu ekonomicznego? Jeśli tak, to w jaki sposób?

Istnieje różnią pomiędzy liberalizmem ekonomicznym a politycznym, różnice te możemy dostrzec w tym iż, liberalizm ekonomiczny odrzuca wszelkie ograniczenia, które krępują wolny rozwój gospodarczy, wolną konkurencję na rynku, promuje państwo-minimum tzn. państwo ograniczające swoją działalność do zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego, zewnętrznego oraz zajmowania się sprawami, którymi nie jest w stanie zająć się prywatny kapitał. Mówi, że swobodna konkurencja producentów i towarów na rynku jest najlepszym sposobem zaspokajania potrzeb ludzkich, przeciwstawia się ograniczeniom konkurencji w produkcji i w handlu, nawołuje do obniżenie podatków i barier celnych.

Liberalizm polityczne natomiast oznacza wolność myśli, sumienia, wyznania, słowa, wolność do zrzeszania się, lub ogólniej rzecz biorąc, wolność do czynienia wszystkiego co tylko nie ogranicza wolności innych jednostek. Liberalizm polityczny stał się początkiem demokracji w której teraz żyjemy.

19. Czy liberalizm polityczny różni się od liberalizmu ekonomicznego? Jeśli tak, to w jaki sposób?

Niepokoje budzą następujące zjawiska w gospodarce światowej:

- kraje rozwinięte obawiają się konkurencji krajów o niskich kosztach pracy ponieważ, ich konkurencyjność może się znacznie zwiększyć dzięki instalowaniu nowoczesnych środków produkcji, podnosząc wydajność wielokrotnie szybciej niż wzrost kosztów pracy, co może spowodować wzrost udziału tych krajów na rynkach towarów, a także przeniesienie produkcji z krajów rozwiniętych do krajów z tanią siłą roboczą. Procesy te mogą mieć, negatywny wpływ na poziom zatrudnienia i bezrobocia w krajach o wysokich kosztach pracy.

- zwiększenie kontrastów w sferze zdolności konkurencyjnych różnych krajów.

- potrzeba restrukturyzacji i głębokich reform, które związane są z wysokimi kosztami społecznymi.

Te trzy wymienione zjawiska budzą duże niepokoje, ponieważ konkurencyjność krajów o niskich kosztach pracy może się znacznie zwiększyć dzięki instalowaniu nowoczesnych środków produkcji, podnosząc wydajność wielokrotnie szybciej niż wzrost kosztów pracy, co może spowodować wzrost udziału tych krajów na rynkach towarów, a także przeniesienie produkcji z krajów rozwiniętych do krajów z tanią siłą roboczą. Procesy te mogą mieć, negatywny wpływ na poziom zatrudnienia i bezrobocia w krajach o wysokich kosztach pracy. Zwiększenie kontrastów w sferze zdolności konkurencyjnych różnych krajów może spowodować na skutek braku restrukturyzacji i głębokich reform wzrost bezrobocia i ubóstwa.

20. Co oznacza sekurytyzacja?

Sekurytyzacja - to nowatorskie źródło finansowania. Pozwala na pozyskanie kapitału w oparciu o wyodrębnione aktywa bez wzrostu ryzyka kredytowego. Jest to najszybciej rozwijający się segment wielu rynków kapitałowych, szczególnie amerykańskiego i zachodnioeuropejskiego. Polega na wykupie wierzytelności ze środków uzyskanych z emisji obligacji.

Sekurytyzacja jest procesem, w którym dłużne papiery wartościowe, takie jak obligacje, certyfikaty inwestycyjne, są sprzedawane bezpośrednio inwestorom.

Sekurytyzacja może mieć zastosowanie w wielu sektorach gospodarki, w bankowości, ubezpieczeniach, usługach i handlu. Przedmiotem sekurytyzacji mogą być wierzytelności wynikające z kredytów hipotecznych, konsumpcyjnych, samochodowych, kart kredytowych, umów leasingowych, transakcji handlowych, faktur za usługi telekomunikacyjne czy należności z tytułu refundacji leków przez NFZ. Sekurytyzacji można poddać także przyszłe należności. Sekurytyzować można praktycznie każdą należność, czego przykładem jest przeprowadzenie takiej operacji dla opłat lotniskowych w Rzymie.

21. Jak na stopień zależności giełd wpływają czynniki międzynarodowe, a jak krajowe (regionalna)?

Czynniki międzynarodowe wpływają na przepływ gotówki wszystkich firm, a tym samym na wysokość kursu ich akcji.

Czynniki regionalne natomiast wpływają na niezależność rynku. Wpływ tych czynników jest bardzo ważny, ponieważ to od nich zależy siła podatności na czynniki międzynarodowe. (im większa niezależność rynku tym mniejsza podatność giełdy na skutki zdarzeń międzynarodowych)

22. Czego dotyczy Porozumienie Bazylejskie?

Porozumienie bazylejskie dotyczy zestawu globalnych standardów nadzoru, regulujących normy, adekwatności kapitałowej dla banków działających na rynku międzynarodowym. Chodzi w nim o to, aby zapewnić większą spójność działania tego rodzaju banków w różnych krajach oraz zmniejszyć różnice w ich konkurencyjności.

23. Czym różnią się od siebie modele kryzysów finansowych I i II generacji?

Głównych różnic pomiędzy modelami można doszukać się w przyczynach ich powstania, mianowicie przyczyną powstania kryzysu w modelu I generacji jest błędne prowadzenie polityki makroekonomicznej (nierównowaga budżetowa):

- utrzymanie stałych kursów,

- duży deficyt budżetowy,

- duża emisja pieniądza bez pokrycia,

- słaba polityka rządu i Banku Centralnego,

- nadmierna ekspansywna polityka makroekonomiczna.

W modelu II generacji przyczyn kryzysu należy doszukiwać się w zaostrzonej polityce fiskalnej i monetarnej państwa. Należy jednak zauważyć, że polityka rządu i banku centralnego była prowadzona lepiej aniżeli w modelu I generacji.

24. Dlaczego działania Meksyku i Tajlandii polegające na przeciwdziałaniu odpływom kapitału przyczyniły się do pogorszenia ich sytuacji?

W Meksyku dawano inwestorom zagranicznym gwarancję kursową, natomiast w Tajlandii dokonywano operacji na terminowych rynkach walutowych. Doprowadziło to do pogorszenia sytuacji kraju przyczyniając się w chwili wybuchu kryzysu do nadmiernych spadków kursu. Kiedy bowiem pod presją rynku władze zmuszone były upłynnić kurs, nie dysponowały dostateczną ilością dewiz, które mogłyby wykorzystać na interwencje i tym samym ograniczyć gwałtowność spadku kursów. W Meksyku, w wyniku wspomnianej konwersji zadłużenia, dewaluacja spowodowała dodatkowo realne zwiększenie długu publicznego i konieczność poniesienia ogromnych kosztów budżetowych na jego obsługę.

25. Jakie były przyczyny wybuchu kryzysu walutowego w Czechach w 1997 roku?

Przyczyny wewnętrzne:

- chęć przeprowadzenia reform i integracja z gospodarką światową, liberalizacja handlu zagranicznego, otwarcie na inwestycje zagraniczne,

- stały kurs walutowy,

- zbyt duży napływ kapitału zagranicznego.

Przyczyny zewnętrzne:

- zwiększenie zakresu działania kapitału spekulacyjnego

- realna aprecjacja kursów walutowych - wyższa inflacja u partnerów handlowych

- zły sposób przeprowadzenia przekształceń własnościowych, co spowodowało nieefektywność przedsiębiorstw w obliczu stałej liberalizacji zewnętrznych powiązań gospodarczych, nie potrafiły skutecznie konkurować z zagranicą,

- narastający deficyt spowodowany rosnącym importem,

- zwiększenie płynności systemu bankowego, ekspansja kredytowa, zwiększenie popytu wewnętrznego, krajowej absorpcji i wydatków na import,

- nierównowaga gospodarcza, wrażliwość na odwrócenie strumienia kapitałów ,

- wydarzenia w Tajlandii.

26. Za co głównie krytykowany jest Międzynarodowy Fundusz Walutowy?

Szczególnie krytyce zostały poddane dwa pierwsze elementy programów MFW związane z polityką pieniężną i fiskalną. Wielu ekspertów uważa, że wysokie stopy procentowe oraz restrykcyjna polityka fiskalna były zbyt surowe i zamiast poprawy sytuacji przyczyniły się do bankructw przedsiębiorstw, silnej recesji oraz wybuchu wysokiego bezrobocia. Według nich stan gospodarek krajów azjatyckich nie uzasadniał podjęcia takich kroków, gdyż większość tych krajów miała na ogół wypracowane nadwyżki budżetowe i wysokie stopy oszczędności. Fundusz był również krytykowany za coraz większą skalę pomocy jak również ostra krytyka dotyczyła formy funkcjonowania MFW.

Zarzuca się, że instytucja ta, chociaż w istocie zarządza środkami publicznymi, jest w dużej mierze wyjęta spod demokratycznej kontroli. Zwraca się także uwagę na dominującą rolę USA w procesie podejmowania decyzji, widząc w MFW ramię amerykańskiej polityki zagranicznej. Krytykuje się też często samą strukturę administracyjną MFW, wskazując na nieefektywność niektórych jego organów, w tym Zarządu. Zarzuca się też, że instytucja ta jest zamknięta i nieprzejrzysta.

27. Dlaczego polityka płynnego kursu walutowego nie działa w krajach

rozwijających się tak samo jak w gospodarkach rozwiniętych?

Polityka płynnego kursu walutowego działa inaczej w gospodarkach rozwijających się a inaczej w gospodarkach już rozwiniętych. Jest to spowodowane tym iż, polityka kursów walut w wysoko uprzemysłowionych krajach funkcjonuje w warunkach zgoła odmiennych od charakteryzujących gospodarki transformowane. Różnią się one głównie stabilnością gospodarki.

28. Jakie są przyczyny zainteresowania kapitału zagranicznego polskim rynkiem

bankowym?

Do głównych przyczyn zainteresowania kapitału zagranicznego polskim rynkiem bankowym było:

- wprowadzenie gospodarki rynkowej

- liberalna polityka licencyjna NBP

- nienasycony usługami bankowymi rynek

- możliwość rozwoju

- otwartość rynku, podążanie za klientem

29. Wymień siedem cech struktury modelowej polskiego rynku kapitałowego.

struktura o przewadze elementów egzogenicznych, kształtowana bardziej przez układy zewnętrzne niż przez tradycje wewnętrzne,

- polski rynek kapitałowy jest kształtowany jednocześnie od strony teoretycznej i praktycznej,

- polski rynek kapitałowy kształtuje się jako część składowa szerszej, trójczłonowej konstelacji, nazywanej rynkiem zintegrowanym, obejmującej rynek towarów, rynek pracy i rynek kapitału,

- polski rynek kapitałowy i jego powiązania ze światem są kształtowane bardziej przez podaż zewnętrzną, międzynarodową niż przez popyt krajowy,

- gospodarka polska jest typem modelu koncentrycznego,

- polski rynek kapitałowy bywa zaliczany do rynków wschodzących,

- polskie struktury gospodarcze i międzynarodowe instytucje finansowe rozrastają się w imię dążenia do osiągnięcia satysfakcji przez ludzi uczestniczących w tych procesach. Wyraża się to w pomnażaniu bogactwa, zajmowaniu wyższej pozycji w hierarchii społecznej.

30. Jakie są przyczyny przyciągania kapitału zagranicznego przez kraje słabiej

rozwinięte, w tym Polskę?

Polska przyciąga kapitała zagraniczny w celu:

- uzupełnienia oszczędności krajowych zagranicznymi środkami finansowymi,

- pozyskania zagranicznych innowacji technicznych i organizacyjnych,

- włączenia się w międzynarodowe struktury gospodarcze ułatwiające eksport towarów

i usług oraz kapitału,

- zmniejszenia bezrobocia (zdobycie dodatkowych miejsc pracy).

31. Czy regionalizacja może współdziałać z globalizacją - podaj przykłady pozytywno bądź negatywne

Regionalizacja może współdziałać z globalizacja, ponieważ jest wynikiem tych samych mikroekonomicznych bodźców, które wpływają na globalizację. Globalizacja i regionalizacja zdają się być zjawiskami wzajemnie umacniającymi, szczególnie jeżeli regionalizacja stymuluje wewnętrzna konkurencję.

Efektem skutecznego współdziałania globalizacji z regionalizacją jest

- wzrost popytu i chłonności regionalnego rynku,

- rozwój i zmiany struktury produkcji,

- zaostrzenie konkurencji,

- przesunięcia strumieni handlu i inwestycji przepływających wewnątrz i z zewnątrz

ugrupowania.

- członkostwo w regionalnym bloku handlowym można traktować jako swoistą grupę lub pierwszy etap przed pełniejszą integracją z gospodarką światową.

Sytuacja jest mniej sprzyjająca dla zagranicznych firm i zmusza je do dostosowań, a niekiedy nawet do wycofania się z integrowanego rynku.

Globalizacja i regionalizacja są przeciwieństwami tylko w tym sensie, że jedno jest kierowane przez siły mikroekonomiczne, podczas gdy drugie jest raczej zjawiskiem politycznym.

32. Co to jest „turbokapitalizm” i jego konsekwencje

„Turbokapitalizm” to innymi słowy - totalnie wolny rynek, kapitalizm z turbodoładowaniem, który się bardzo szybko rozwija. Twórcą tego zyskującego coraz większą popularność terminu jest ceniony amerykański ekonomista Edward Luttwak.

Konsekwencje „turbokapitalizmu”:

- zmiany technologiczne;

- deregulacja;

- prywatyzacja;

- liberalizacja handlu;

33. Ścieżki włączania się w proces globalizacji - czy są różnice - przykłady

Globalizacja gospodarki światowej nie odbywa się według jednej uniwersalnej zasady. Zależy to bowiem od sytuacji w jakiej znajduje się dane państwo.

- Dawne kraje dobrobytu (kraje rozwinięte) propagują ograniczony wpływ państwa na gospodarki, dając siłą rynkowym coraz więcej swobody.(zwolennicy tego nurtuneoliberaowie nawiązują do liberalnej koncepcji, państwa - nocnego stróża.)

- Państwa tzw. "nowe tygrysy" postępują zupełnie odwrotnie. Opowiadają się za aktywną rolą państwa we wszystkich dziedzinach życia społeczno - gospodarczego. Państwo inspiruje w nich rozwój gospodarczy, przeciwdziała kryzysom ekonomicznym, broni zasady uczciwej konkurencji oraz sprawiedliwie dzieli wytworzone dobra.

- można rozważać jeszcze jeden model tzw. singapurski opiera się na tym, że dążenie do wzrostu efektywności gospodarowania, porządek społeczny oraz bezpieczeństwo indywidualne i zbiorowe osiągane jest w dużym stopniu kosztem ograniczenia wolności indywidualnej. Jest to więc wariant, który zaprzecza fundamentalnym zasadom europejskiej cywilizacji i kultury.

34. Dlaczego UE może ochronić przed skutkami globalizacji?

Unia Europejska może chronić przed globalizacją poprzez wprowadzanie różnego rodzaju regulacji prawnych, które w pewnym stopniu mogą zmniejszyć skutki tego zjawiska. Dla przykładu można podać różnego rodzaju programy wymiany międzynarodowej dla szkół dzięki którym promuje się narodowe wartości, tradycje i obyczaje jak również poznaje inne. UE stosuje również różnego rodzaju dotacje, wprowadza pewne ograniczenia dla państw spoza członkostwa, walczy z bezrobociem, które również jest skutkiem globalizacji.Unia Europejska integruje się dla sprostania konkurencji -przede wszystkim Stanów Zjednoczonych, ale także innych państw i regionów.

1

---