UŚWIADAMIANIE CELÓW I ZADAŃ KSZTAŁCENIA:

Uświadomienie uczniom celów i zadań nauczania może wywołać odpowiednia motywację do uczenia się, gdy cele i zadania będą sformułowane w sposób właściwy dla danego ucznia. Dla jednego ucznia takim właściwym sposobem jest nakreślenie mu bliskich i konkretnych zadań, dla innego ukazanie dalszego celu działań-dalszej perspektywy. Dla każdego z uczniów cel nauczania może być atrakcyjny z nieco innego względu-różne bowiem motywy skłaniają ich do wytężonej nauki. Znajomość tych motywów i poczucia ,,perspektywy'' celów kształcenia u poszczególnych uczniów jest warunkiem odpowiedniego- zindywidualizowanego formułowania celów i zadań. A jeśli zgodzić się z założeniem, że efektywność uczenia się w znacznym stopniu zależy od aktywności ucznia, a tę z kolei warunkuje motywacja uczenia się, to indywidualne podejście do określania celów i zadań nauczania staje się jednym z ważniejszych czynników decydujących o efektywności nauczania-uczenia się.

POZNAWANIE PRZEZ UCZNIA NOWEGO MATERIAŁU

Proces poznawania przez ucznia nowego materiału jest procesem długotrwałym. Składa się na niego wiele czynników od zmysłowego ich ogarnięcia poprzez poznania abstrakcyjne do praktycznych zastosować.

1.Poznanie zmysłowe rzeczy i zdarzeń najlepiej spełnia swoją rolę, gdy:

a. opiera się na dobrze zorganizowanej obserwacji lub działaniu praktycznym,

b. przystosowuje ucznia do uogólniania, czyli stwarza grunt do opanowywania pojęć i sądów ogólnych,

c. wymaga własnej aktywności i samodzielności uczniów.

2. sposób zaznajamiania uczniów z nowych materiałem:

a. poprzez „oryginalne spotkanie”, czyli bezpośrednie zetknięcie się z rzeczą, czy zdarzeniem,np. widząc dane obiekty; śledząc przebieg procesów, przekształcając jakieś przedmioty, studiując utwory muzyczne, itp.

b. za pomocą mniej lub bardziej zbliżonych do rzeczywistości środków zastępczych,np. modeli, obrazów, rysunków, schematów,

c. za pomocą słowa mówionego lub drukowanego,np. werbalna prezentacja nowego materiału może przybrać formę pogawędki lub wykładu nauczyciela czy ucznia.

PODSTAWOWE PROCESY PSYCHICZNE:

Procesy psychiczne służą człowiekowi do uzyskiwania orientacji w otoczeniu, inaczej są to wszystkie procesy poznawcze. Dzięki nim jednostka może zdobywać informacje i budować swoją widzę o świecie zewnętrznym i samym sobie:

Procesy psychiczne:

a. poziom poznania zmysłowego:

*wrażenia- to najprostsze procesy psychiczne odzwierciedlające pojedyncze, zewnętrzne cechy przedmiotu,

*spostrzeżenia- kompleksy dobranych wrażeń, są aktywnym obrazem rzeczywistości

* wyobrażenia- polegają na oddziaływaniu cech przedmiotu, które aktualne nie działają, na bazie wyobrażeń budujemy wyobraźnię

b. poziom poznania umysłowego:

*myślenie- wykorzystuje operacje umysłowe typu: porównania, analiza, synteza, abstrahowanie, wnioskowanie, kombinowanie

*pamięć- zapamiętywanie, przechowywanie, przypominanie.

UTRWALENIE WIDZY I OD JAKICH CZYNNIKÓW ZALEŻY:

Trwałość naszych wiadomości zależy od siły procesów pobudzania i hamowanie w korze mózgowej. Jest ona różna u różnych uczniów w zależności od ich dotychczasowych doświadczeń, od ich aktywności na lekcjach oraz od czynników wrodzonych. Uświadomienie sobie przez uczniów celu lekcji, ich aktywności w procesie obserwacji i uogólnienia wpływają w dużym stopniu na trwałość wiedzy. Rzeczą stwierdzoną jest to, że wiedza nie powtarzana, nie wzmacniana po pewnym czasie wygasa. W nauczaniu szkolnym stosujemy:

- wzmacnianie słowne nauczyciela: polecenia, zachęta.

- poglądowość i praktykę czyli mówienie na lekcji

-utrwalanie wiedzy zachodzi podczas działań praktycznych ucznia na lekcji i poza lekcjami

-najbardziej podstawowym sposobem utrwalania: jest powtarzanie- najlepiej gdy uczeń to robi samodzielnie

Materiału utrwalamy poprzez:

Aktywność, samodzielność ucznia, powtarzanie wiadomości, umiejętności i poglądów. Inny sposób to systematyczność i klasyfikowanie przerobionego materiału, utrwalanie poprzez ćwiczenia (uczenie się na pamięć oraz prace samodzielne ucznia)

JAKIE ZASADY UWZGLĘDNIA NASZA DYDAKTYKA I NA JAKIEJ PODSTYAWIE JE WYDRĘBNIONO

Zasady nauczania to ogólne normy postępowania dydaktycznego, które określają jak należy realizować cele kształcenia.

Zasady nauczania wykazują ogólny kierunek pracy dydaktycznej nauczyciela; ustalone są na podstawie analizy procesu nauczania- uczenia się.

Wg. Kulisiewicza:

1. Zasada poglądowości,

2. Zasada przystępności w nauczaniu,

3. Zasada świadomego i aktywnego udziału,

4. Zasada systematyczności,

5. Zasada trwałości wiedzy uczniów,

6. Zasada operatywności wiedzy uczniów,

7. Zasada wiązania teorii z praktyką.

Wg. Okonia:

1. Zasada poglądowości,

2. samodzielności,

3. efektywności,

4. Zasada systematyczności,

5. stopniowania trudności,

6. Zasada związku teorii z praktyką,

7. Zasadą związku indywidualizacji i uspołecznienia ma na celu realizować zadania jednostki i społecz. Ma uczyć

WYBRANA ZASADA W PROCESIE KSZTAŁCENIA:

ZASADA ŚWIADOMEGO I AKTYWNEGO UDZIAŁU UCZNIÓW W PROCESIE NAUCZANIA- UCZENIA SIĘ

Należy do najważniejszych norm postępowania dydaktycznego nauczyciela. Właściwa realizacja tej zasady zależy , jaką rolę wyznacza się nauczycielowi.

Jeśli traktuje się n-la, jak np. w szkole tradycyjnej jako „centralną postać” w procesie nauczania, a od uczniów wymaga się głównie, by uważali i „siedzieli cicho” oraz uczyli się na pamięć zadanego materiału to nie stwarza się warunków sprzyjających przestrzeganiu świadomego i aktywnego opanowania wiedzy uczniów.

Realizując postulat maksymalnego ograniczenia aktywności n-la na lekcji na rzecz samodzielnego wykonywania przez uczniów różnorakich zadań pozbawia go kierowniczej funkcji co

także utrudnia realizację opisanej zasady.

Reguły dydaktyczne wynikające z zasady świadomego i aktywnego udziału w procesie nauczAnia- uczenia się:

1. Nauczyciel powinien się starać poznać indywidualne zainteresowania uczniów i uświadomić uczniom cele i zasady kształcenia, wówczas kształtują się u uczniów prawidłowe motywy uczenia się.

2. Nauczyciel powinien stawiać uczniów w sytuacjach wymagających od nich dostrzegania i wyjaśniania niezgodności między obserwowanymi faktami a posiadaną wiedzą (nauczyć myśleć można wyłącznie wtedy kiedy stwarza się sytuacje zmuszające ich do myślenia)

3.Nauczyciel powinien stworzyć warunki sprzyjające wdrażaniu uczniów do zespołowych form pracy (umiejętność podporządkowania się innym oraz kierowania innymi, wymaga to zorganizowania i współdziałania)

4.Wymaga od n-la ,aby w żadnym przypadku nie zastępował pracy uczniów, własną pracą

5..Nauczyciel umiejętnie musi stopniować trudności stawianych zadań, a zakres tych zadań powinien być najszerszy ( nie tylko zadania intelektualne lecz także wychowawcze).

NA CZYM POLEGA BEZPOŚREDNIE I POSREDNIE POZNAWANIE RZECZYWISTOŚCI:

Proces poznawczy polega na orientowaniu się w najbliższym otoczeniu. Przedmiotem poznania jest otaczający świat.

POZNANIE BEZPOŚREDNIE: źródłem jest doświadczenie osobiste dziecka, jego działalność praktyczna i udział w życiu najbliższego otoczenia

POZNANIE POŚREDNIE- źródłem jego jest przekaz. Przekaz odbywa się w układzie nadawca-odbiorca. Nadawca może przekazywać treść informacji w różnych formach:

- przetworzenie, uproszczone obrazy rzeczywistości np. obraz, film, teatr, TV, działa artystyczne

-przekaz bezpośredni od nadawcy, czy tekstu.

JAKIE WARUNKI DECYDUJĄ O WŁAŚCIWEJ REALIZACJI ZASAD PRZYSTĘPNOŚCI:

Zasada stopniowania trudności
Zasada ta wymaga od nauczyciela :

*uwzględniania właściwości rozwojowych uczniów

*materiał nauczania musi być dostosowany do ich rozwoju pod wzglądem zakresu i pod wzglądem jakości (dobrany na każdą lekcję i do każdego zadania domowego).

*wymaga uwzględnienia indywidualnych różnic między dziećmi.

*Nauczyciel powinien doskonale znać swoich uczniów, pod względem poziomu umysłowego, jak i zachowania się

*W swojej pracy powinien zauważać uczniów o średnim poziomie, najbardziej zaawansowanych oraz opóźnionych w nauce i tak kierować pracą klasy, by pozytywne cechy indywidualne rozwijać na tle pracy zespołowej.

*Zakres wiadomości zależy od tego, ile czasu może uczeń w danym wieku poświęcić na naukę w szkole i w domu.

*Ważny wpływ na przystępność nauczania mają metody pracy nauczyciela z uczniami. Nauczyciel powinien wyczuwać do jakich granic sięgają możliwości dzieci, a równocześnie wymagać od nich wysiłku umysłowego.
Zasada stopniowania trudności w nauczaniu (zasada przystępności) polega na przechodzeniu:
a) od tego co bliskie do tego co dalsze;
To co bliższe, jest dziecku bardziej znane, bardziej przemawia do jego wyobraźni. Zrozumiała jest więc konieczność rozpoczynania nauki w klasach od wiadomości o najbliższym środowisku (najbliższe otoczenie domowe, szkolne i sąsiedzkie, swoją ulicę, miejscowość) do poznania dalszej okolicy, własnego kraju, innych krajów, Ziemi i świata.
b) od łatwiejszego do trudniejszego:
To co dla jednego ucznia jest łatwe, dla drugiego trudniejsze i odwrotnie. Dlatego jest ważne by w momencie wystąpienia trudności - nauczyciel umiał ustalić ich właściwą przyczynę, a następnie odpowiednio ją usunąć.
c) od znanego do nieznanego.
Uczeń najpierw poznaje fakty i nie znane dotąd wiadomości stają się zrozumiałe, a wówczas potrafi przejść od nich, jako od czegoś znanego, do uchwycenia nieznanych uogólnień.

METODY KSZTAŁCENIA OPARTE NA SŁOWIE: OPOWIADANIE: Polega na zaznajamianiu ucznia z określonymi rzeczami, zjawiskami.

Zastosowane w wyższych klasach szkoły podstawowej. Skuteczność zależy od tego czy posługuje się zrozumiałymi słowami, od racjonalnego pokazu z objaśnieniami słownymi do dyskusji w klasach starszych.

WYKŁAD: Służy przekazywaniu uczniom określonych inf., Od opowiadania różni się tym, że oddziaływuje nie tylko na wyobraźnię, ale pobudza myślenie konkretno-obrazowe i aktywizuje myślenie hipotetyczno-dedukcyjne.

Zastosowanie w klasach wyższych.

Skuteczność zależy od jego przygotowania

POGADANKA, ROZMOWA: Tym różni się od pierwszych dwóch, że wymaga od uczniów nie tylko myślenia za nauczycielem lecz zmusza ich do samodzielnej pracy myślowej.

Istota polega na rozmowie Nauczyciela z Uczniem (Nauczyciel osoba kierująca)

DYSKUSJA: Polega na wymianie poglądów na dany temat.

Skuteczność zależy od przygotowania nauczyciela do wymiany myśli w sensie merytorycznym i formalnym.

PRACA Z KSIĄŻKĄ: Sposób poznania i utrwalania nowych wiadomości.

Do samodzielnego posługiwania się książką uczniowie muszą być odpowiednio przygotowani przez szkołę.

NAUCZANIE PROBLEMOWE:

Nauczanie problemowe opiera się:

-uzyskiwaniu przez uczniów nowych wiadomości, sprawności, za pośrednictwem problemów teoretycznych i praktycznych, a nie na przekazywaniu gotowej wiedzy uczniom

Cecha istotna:

-aktywność badawcza ucznia, pojawiająca się w określonej sytuacji i zmuszająca go do stawiania sobie pytań, problemów, formułowania hipotez i weryfikowania ich w toku operacji umysłowych i praktycznych

POSZUKUJĄCE METODY KSZTAŁCENIA:

W toku samodzielnej pracy uczniów, zdobywają wiedzę metodą poszukująco- badawczą .

Podstawową ich formą jest kształcenie i rozwijanie sprawności intelektualnych uczniów.

Do metod poszukujących należy:

*Pogadanka heurystyczna ( poszukująca rozmowa n-la z ucz, zmierzająca do określonych celów)

*Dyskusja twórcza- wzajemna wymiana myśli zmierzająca do odkrycia jakiejś prawdy.

Przebieg poszukującego toku pracy:

1.Uświadomienie sobie trudności pod okiem nauczyciela, to punkt wyjścia do sformowania problemu

2.Słowne określenie trudności, tzn. sformułowanie problemu, zebranie i uporządkowanie danych i niewiadomych

3.Formułowanie hipotez prowadzących do rozwiązywania problemów, następuje tu selekcja hipotez

4.Weryfikacja empiryczna- wybór jednej hipotezy ( w przypadku potwierdzenia hipotezy uczniowie zdobywają nowe wiadomości . Włączenie tych wiadomości do systemu posiadanej wiedzy, ich utrwalenie, zastosowanie wchodzi w skład 5 ogniwa nauczania poszukującego).

Jeżeli weryfikacja wykazuje nieprawidłowość przyjętej hipotezy wówczas należy wrócić do pkt.3 i postępować dalej ,aby uczniowie potrafili sformułować właściwą hipotezę.

Wnioski:

*Poszukujący tok nauczania wymaga od uczniów więcej samodzielności myślenie i działania niż tok podający

*Zapewnia wiedzę trwalszą i bardziej operatywną.

*Na realizację toku poszukującego potrzeba więcej czasu, i nie można go stosować wyłącznie naprzemiennie z tokiem podającym

JAKIE CZYNNIKI WARUNKUJĄ RACJONALNY DOBÓR METOD KSZTAŁCENIA:

We współczesnym systemie dydaktycznym dobór metod nauczania zależy od:
- celów
- treści i zadań dydaktycznych
- wieku uczniów

*Nie znaczy to jednak, że poszczególne grupy metod lub pojedyncze metody należące do tych grup trzeba wiązać rygorystycznie np. z określonymi fazami rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży.
*Nie uważa się za słuszne, aby najpierw kształcić uczniów na materiale konkretnym, a dopiero później - w innej już formie - na tym, co abstrakcyjne. W rzeczywistości każdemu szczeblowi myślenia konkretnego, sensoryczno - motorycznego, odpowiada jakiś poziom myślenia abstrakcyjnego, gdyż nawet małe dziecko jest już zdolne do operowania określonymi uogólnieniami na podstawie własnego, skromnego jeszcze doświadczenia.
*Uzależnienie doboru metod nauczania od jego celów, od wieku uczniów oraz od charakterystycznych właściwości przedmiotów nauczanych w szkole, nie znaczy również, że np. na lekcjach fizyki trzeba wyłącznie posługiwać się metodami laboratoryjnymi, a na lekcjach języka ojczystego lub historii - słownymi.

*Kryteria doboru metod nauczania mają charakter ukierunkowujący, wskazują tendencje główne, nie jedyne. jednostronność w posługiwaniu się metodami oglądowymi, słownymi czy praktycznymi nie zapewnia dobrych wyników pracy dydaktycznej.

W JAKICH SYTUACJACH DYDAKTYCZNYCH JEST NAJPEŁNIEJ REALIZOWANIE ZASAD OPERATYWNOŚCI WIEDZY UCZNIÓW Zasada ta akceptuję potrzebę wdrażania dzieci do dostrzegania i samodzielnego rozwiązywania określonych problemów teoretycznych i praktycznych. Uczniowie powinni zarazem wykorzystywać zdobytą wiedzę w sposób planowy i świadomy, wymagający od nich możliwie pełnej samodzielności myślenia i działania w celu bowiem samodzielnej realizacji określonych zadań muszą wykazywać własną inicjatywę i pomysłowość, muszą posługiwać się posiadanymi wiadomościami w sytuacjach różnych od tych w jakich je sobie przyswajali. Wtedy też zdobywają nowe wiadomości i umiejętności dzięki którym uczą się nie dla szkoły ale dla życia. W wyniku tego zdobywają wiedzę operatywną. Reguły wynikające z tej zasady to: wdrażanie dzieci i młodzieży do dostrzegania , formułowania i samodzielnego rozwiązywania określonych problemów teoretycznych i praktycznych. Dzięki właściwej realizacji tych reguł uczniowie poddają wszechstronnej analizie problem z jakim się zetknęli , tworzą na tej podstawie hipotezy jego rozwiązania, uzasadniają je w świetle posiadanej, wiedzy wybierając najlepszą opracowują plan działania zgodny z wybraną hipotezą , wykonują go a następnie sprawdzają i oceniają uzyskane rezultaty. Wymienione czynności określa się mianem nauczania problemowego.

WIELOSTRONNE UCZENIE SIĘ I NAUCZANIE: Przedmiotem teorii kształcenia wielostronnego jest rozwój człowieka, dokonujący się pod wpływem kształcenia i to nie tylko szkolnego nauczania i uczenia się. Filary koncepcji kształcenia wielostronnego: *rozwój funkcji poznawczych, *rozwój motywacji i życia uczuciowego, *stosowanie wiedzy w różnorodnych dziedzinach praktyki wytwórczej. Tak więc działalność poznawcza uczniów oparta jest na czerpaniu wiedzy bezpośrednio z otaczającego ich świata jak również na przyswajaniu wiedzy gotowej. Może przyjmować różnorodne formy: *dobieranie atrakcyjnych źródeł gotowej wiedzy, *wszechstronnego wykorzystywania środowiska szkolnego jako źródła bodźców, *stosowania sposobów asymilacji wiedzy, * stosowania skutecznych sposób utrwalania wiedzy, *samokontroli i kontroli opanowania wiedzy,

PODDZIAŁ ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH: Środki dydaktyczne (środki kształcenia) - to wszelkiego rodzaju przedmioty oddziałujące na zmysły uczniów, których zadaniem jest ułatwienie poznawania rzeczywistości. Skracają i urozmaicają proces nauczania, wywołując wrażenia i spostrzeżenia, będące tworzywem pozwalającym w krótszym czasie przekazać więcej wiadomości. Najstarszym i najczęściej używanym środkiem dydaktycznym jest tablica szkolna. Podział środków dydaktycznych: *Środki naturalne takie jak okazy z otoczenia przyrodniczego, kulturowego, społecznego, które bezpośrednio przedstawiają rzeczywistość *Środki techniczne, które pokazują rzeczywistość w sposób pośredni: -wzrokowe: tablica szkolna, przeźrocza, film, rysunki, fotografie, ilustracje z czasopism, itp. -słuchowe: nagrania ,magnetofonowe, płytowe, audycje radiowe -wzrokowo słuchowe: programy telewizyjne, multimedialne programy komputerowe -automatyzujące: maszyny dydaktyczne, komputery, fantomy, modele *środki symboliczne, przedstawiające rzeczywistość za pomocą słowa żywego i drukowanego (w tym podręcznik szkolny), znaków, rysunków technicznych, grafów, map. Klasyfikacja środków dydaktycznych (Okoń): Dwie grupy środków: proste - słowne i wzrokowe

złożone - mechaniczne: wzrokowe, słuchowe i słuchowo-wzrokowe (audiowizualne- opierają się na mechanizmach, które zastępują czynności słuchowe lub wzrokowe)

(Kupisiewicz) wzrokowe, słuchowe, wzrokowo-słuchowe, częściowo automatyzujące proces nauczania i uczenia się

(Adamek) ze względu na chronologię: proste ( rysiki, tablice); techniczne audiowizualne

(diaskop, projektory); maszyny dydaktyczne ( trenery, repetytory); komputery

FUNKCJE ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYUCH W PROCESIE KSZTAŁCENIA:

Środki dydaktyczne (środki kształcenia) - to wszelkiego rodzaju przedmioty oddziałujące na zmysły uczniów, których zadaniem jest ułatwienie poznawania rzeczywistości. Skracają i urozmaicają proces nauczania, wywołując wrażenia i spostrzeżenia, będące tworzywem pozwalającym w krótszym czasie przekazać więcej wiadomości. Najstarszym i najczęściej używanym środkiem dydaktycznym jest tablica szkolna.

Funkcje:

*poznawcza - ułatwiają uczniom poznawanie określonych rzeczy, zjawisk i procesów czyli służą bezpośredniemu poznawaniu przez ucznia określonych fragmentów rzeczywistości,

*dydaktyczna - istotne źródło zdobywania przez uczniów wiadomości, umiejętności, ułatwiają utrwalania przerobionego materiału i sprawdzenie stopnia opanowanej wiedzy,

*kształcąca - rozwija zdolności poznawcze oraz wolę i uczucia.

Środki dydaktyczne służą pomocy przy:

*zaznajamianiu uczniów z nowym materiały,

*jego utrwalaniu oraz kontroli i ocenia stopień opanowania,

*stosowaniu zdobytych wiadomości i umiejętności w praktyce,

* rozwijaniu zdolności poznawczych.

PODZIAŁ I FORMY ORGANIZACJI KSZTAŁCENIA:

Formy organizacyjne nauczania są determinowane przez :

cele i zadania kształcenia, liczbę uczniów objętych oddziaływaniem dydaktycznym, charakterystyczne właściwości przedmiotów nauki szkolnej, miejsce i czas pracy dzieci, wyposażenie szkoły w pomoce naukowe.

Formy nauczania:

- czynności nauczyciela organizującego uczniom odpowiednie warunki uczenia się (oznaczają organizacyjną stronę nauczania)

-formy nauczania wskazują jak organizować pracę dydaktyczną stosownie do tego KTO< GDZIE< KIEY i w JAKIM CELU ma być przedmiotem kształcenia.

Główne kryteria podziału form organizacyjnych kształcenia:

1.Liczba uczniów uczestniczących w procesie uczenia się. Formy :

- jednostkowe (indywidualne)- jeden uczeń niezależnie od drugiego dąży do wykonywania polecenia i zdobycia wiedzy.

- zbiorowe (frontalne)- wszyscy wspólnie uczestniczą w procesie nauczania)

-grupowe (zespołowe)

2.Miejsce , gdzie jest organizowane kształcenie

- zajęcia szkolne- lekcja, praca w laboratorium, w warsztacie, w świetlicy, w kółkach zainteresowań, w org, dziecięcych, na zajęciach wyrównawczych, gry i zabawy

-zajęcia pozaszkolne - praca domowa, wycieczki, praktyki w zakładach produkcyjnych, praca społecznie użyteczna, zajęcia w domach kultury,

3.Czas prowadzenia zajęć dydaktycznych

- zajęcia lekcyjne - lekcja

-zajęcia pozalekcyjne - poza godzinami programowymi, mogą być organizowane w szkole bądź po za murami.

Najbardziej popularne dla naszego systemu jest: kształcenie zbiorowe, kształcenie jednostkowe oraz praca domowa ucznia i wycieczki.

RODZAJE I FUNKCJE ZAJĘC POZALEKCYJNYCH:

Czas wolny ucznia zajmuję około trzecią cześć ich „doby czynnej”, przy czym w soboty i niedziele jego rozmiary się podwajają. Przygotowanie do korzystanie z czasu wolnego jest nie tylko zdaniem szkoły. Upodabnia dzieci i młodzież do takich czy innych swobodnych zajęć kształtuję się pod wpływem rodziny i środowiska rodzinnego. Jednak skroiła może tu odegrać stosunkowo ważniejszą od innych czynników rolę. W przypadku szkoły, sprawa wypełniania się wolnego czasu wypełnia się za względów wychowawczych dla rozszerzenia i wzbogacenia pracy obowiązkowej o nowe, właściwe dla tej pracy wartości.

Do głównych zajęć pozalekcyjnych zaliczamy:

1.Pracę domową - traktuję się jako integralną część prowadzonego przez szkołę i na terenie szkoły procesu nauczania-uczenia się. Do funkcji pracy w domowej należą:

*opanowanie w drodze samodzielnej pracy w domu określonych wiadomości,

*utrwalenie materiału przerabianego na lekcji,

*zbieranie pomocy szkolnych (okazy przyrodnicze, widokówki) jako podstawy do realizacji nowego tematu lekcji,

*ukształtowanie u uczniów określonych umiejętności i nawyków w drodze samodzielnego ćwiczenia,

*rozwija samodzielne myślenie i działanie.

2.Koła zainteresowań- są prowadzone na terenie szkoły i poza nią, np. w domach kultury. Skupiają uczniów, którzy w czasie wolnym od zajęć lekcyjnych studiują wybraną dziedzinę wiedzy. Pomagają im tam nauczyciele lub instruktorzy.

Koła zainteresowań dzieli się zazwyczaj na: naukowe, techniczne, sportowe. Dużą popularność zdobyły tzw. Obozy wakacyjne, podczas których łączy się na ogół zajęcia o charakterze naukowym z wypoczynkowym.

3.Wycieczki. Funkcja dydaktyczna wycieczki sprowadza się do bezpośredniego zaznajamiania uczniów z określonymi rzeczami, często w ich naturalnym środowisku, ze zjawiskami i procesami przyrodniczymi, technicznymi, społecznymi kulturowymi pod kątem wcześniej ustalonych celów pedagogicznych. Jej skuteczność w bardzo dużym stopniu zależy od prac przygotowawczych, a głównie od sprecyzowania zadań., które poszczególni uczniowie lub ich grupy mają wykonywać, aby potem wyniki swej grupy mogli przedstawić na lekcji całej klasie.

---