Psychologia polityki
(konwersatorium dla III roku INP UW)
Program w roku akademickim 2008-2009
(prowadzący: prof. dr hab. Tadeusz Bodio)
Cele konwersatorium:
Studenci powinni: zdobyć wiedzę z zakresu psychologii polityki; poznać aparat kategorialny i umieć posługiwać się nim do opisu i wyjaśniania psychologicznych aspektów zjawisk politycznych; umieć prezentować dorobek nauki w zakresie omawianej problematyki; stawiać hipotezy i wyjaśniać twierdzenia o charakterze naukowym; formułować problemy badawcze na podstawie polecanej literatury
Podstawowe metody pracy ze studentami:
prezentacja zagadnień i badań z zakresu dyscypliny
dyskusja na podstawie literatury przedmiotu
Sposób zaliczenia przedmiotu (kryteria)
aktywny udział w zajęciach
pomyślne zaliczenie kolokwium
napisanie pracy semestralnej
Inny sposób zaliczenia dla studentów z ITS możliwy tylko u prof. dr. hab. T. Bodio. Studenci mogą zmieniać grupy tylko za zgodą prowadzących zajęcia.
I. Psychologia polityki jako subdyscyplina politologiczna
1) Zasady obowiązujące na konwersatorium 2) Rola psychologii w polityce i politologii; 3) Psychologia polityki a psychologia polityczna; 4) Instytucjonalizacja dyscypliny; 5) Metody badawcze w psychologii polityki.
Literatura:
U. Jakubowska, Podejścia, procedury, metody i techniki badawcze (w:) K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 346-368.
E.M. Marciniak. P. Załęski, Człowiek w świecie polityki (w:) K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2003.
F. Ryszka, Psychologia polityki (w:) tenże, Nauka o polityce, Warszawa 1984, s. 106-121.
K. Skarżyńska, Główne nurty psychologii politycznej, „Czasopismo Psychologiczne”, Tom 6, nr 3-4/2000, s. 193-203.
K. Skarżyńska, Psychologia polityczna jako nauka. Czym się zajmuje i jak się rozwija (w:) taże, Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Warszawa 2005, s. 11-23.
II-III. Szkoła psychologii narodowej i kulturowej.
Charakter narodowy Polaków
1) Charakter narodowy - problemy definicyjne; 2) Typy charakteru i społeczeństwa - D. Riesman); 3) Historyczne, geograficzne i religijne uwarunkowania charakteru narodowego Polaków; 4) Cechy charakteru narodowego Polaków; 5) Romantyzm i pragmatyzm w polskim charakterze narodowym; 6) Charakter narodowy w świadomości własnej i obcej; 7) Stereotypy i dylematy tożsamościowe Polaków i sąsiednich narodów
Literatura:
T. Bodio, Między romantyzmem i pragmatyzmem. Psychopolityczne aspekty transformacji w Polsce, Warszawa, różne wydania, s. 22-71.
J. Błuszkowski, Stereotypy narodowe w świadomości Polaków, Warszawa 2003,rozdz.IV - s. 89-102, rozdz VI,VIII lub tegoż autora: Stereotypy a tożsamość narodowa, Warszawa 2005
Z. Bokszański, Tożsamości zbiorowe, Warszawa 2005, s. 101-135.
W. Mc Dougall, Psychologja grupy. Zarys zasad psychologii zbiorowej oraz próba zastosowania ich do wyjaśnienia życia i charakteru narodowego, Lwów-Warszawa 1930, s. 200-235.
J. Jaroń, Rozważania etyczno socjologiczne o charakterze narodowym Polaków, Siedlce 1995, s. 55-148.
E. Lewandowski, Charakter narodowy Polaków i innych, Londyn-Warszawa 1995, s. 9-16, 87-203.
E. Nowicka, S. Łodziński, U progu otwartego świata. Poczucie polskości i nastawienia Polaków wobec cudzoziemców w latach 1988-1998, Kraków 2001, s. 26-72.
Samoidentyfikacje i duma narodowa Polaków. Komunikat z badań, CBOS, BS/162/2004.
J. Szmyd, Charakter narodowy i duchowość wspólnoty. Szkice teoretyczne, Kraków 1998.
S. Wójcik, Cechy narodowe Polaków w polemikach okresu międzywojennego (Neoromantyków - Piłsudczyków - Narodowych Demokratów), Lubin 1989.
D. Riesman, Samotny tłum, Warszawa 1971 (Część I i II)
P. Kowalski (red), Polacy o sobie. Współczesna autorefleksja: jednostka, społeczeństwo, historia, Łomża 2005 (rozdz. I i II).
IV. Świadomość - postawy - zachowania polityczne.
Podmiotowa interpretacja polityki; 2) świadomość i postawy polityczne; 3) zachowania polityczne i ich typologie; 3) Myślenie polityczne - pojęcie, podstawy, przejawy, poziomy; 4) Błędy w myśleniu politycznym; 5) Mity, stereotypy w świadomości politycznej
Literatura:
T. Bodio, Świadomość i zachowania polityczne, „Studia Nauk Politycznych”, nr 5-6/ 1985.
J. Koralewicz, M. Ziółkowski, Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznych 1988 - 2000, Warszawa 2003 (rozdz. II, VI, VII).
K. Obuchowski (red.), Od przedmiotu do podmiotu, Bydgoszcz 2000 (Rewolucja podmiotów…)
D. Kavanagh, Political Science and Political Behaviour, London-Boston-Sydney 1983, s. 173-189 (tekst przetłumaczony, dostępny w Bibliotece WDiNP).
J. Reykowski, Myślenie polityczne (w:) K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 110-138.
K. Skarżyńska, Aktywność i bierność polityczna (w:) Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, 26-42.
L. Sobkowiak, Świadomość i socjalizacja polityczna (w:) A.W. Jabłoński, L. Sobkowiak (red.), Studia z teorii polityki. Tom I, Wrocław 1999, s. 155 - 160.
G. Rydlewski, O skutecznym działaniu w polityce, Warszawa 2004.
K. Korzeniowski,R. Ziekiński,W. Danecki, Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych, Ossolineum 1983.
Z. Drozdowicz (red.), Mity. Historia i struktura mistyfikacji, Poznań 1997.
V. Psychologia tłumu
1) Pojęcie i rodzaje tłumów; 2) Cechy tłumów; 3) Wywieranie wpływu na tłum; 4) „Dusza tłumu”; 5) Współczesne formy zachowań tłumu
Literatura:
G. Le Bon, Psychologia tłumu, Warszawa 1994; tegoż autora
E. Canetti, Masa i władza, Warszawa 1996, s. 15-144, 191-229 (rozdz. Masa, Sfora, Masa a historia).
W. Mc Dougall, Psychologja grupy. Zarys zasad psychologji zbiorowej oraz próba zastosowania ich do wyjaśnienia życia i charakteru narodowego, Lwów-Warszawa 1930, s. 78-116.
S. Freud, Psychologia zbiorowości i analiza „ja” (w) tenże, Dzieła. Tom IV: Pisma społeczne, Warszawa 1998.
E. Stanisławiak, Co tak naprawdę dzieje się w tłumie? (w:) także (red.), Wybrane problemy psychologii społecznej, Warszawa 2004, s. 194-204.
G. Tarde, Opinia i tłum, Warszawa 1904, s. 7-67.
VI-VII. Konflikty i ekstremizm w polityce
1) Agresja - siłą napędową czy destrukcyjną w polityce; 2) Rodowód agresji (Freud, From, Lorentz, Wilson); 3) Rodzaje i formy zachowań agresywnych w polityce; 4) Sposoby eliminacji agresji w polityce.
Literatura:
O. Wilson.O naturze ludzkiej, Warszawa 1988 (Rozdz.V - Agresja).
E. From. Wojna w człowieku. Psychologiczne studium destrukcyjności człowieka. Warszawa 1994 ,ss. 9 - 33.
E. From, Anatomia ludzkiej destrukcyjności, Poznań 1999.
A. Golec, Konflikt polityczny: myślenie i emocje. Raport z badania polskich polityków, Warszawa 2002, s. 11-29, 54-72.
U. Jakubowska, Ekstremizm polityczny (w:) K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 187-205; tejże autorki: Ekstremizm polityczny. Studium psychologiczne, Gdańsk 2005.
K. Skarżyńska, Konflikty: przebieg i sposoby ich rozwiązywania (w) taże, Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Warszawa 2005, s. 249-271.
A. Wojtas, M. Strzelecki (red.), Konflikty społeczno-polityczne w III Rzeczypospolitej, Warszawa 200.
VIII. Alienacja polityczna
1) Alienacja jako przeciwieństwo podmiotowości 2) Źródła, wymiary i przejawy alienacji; 2) Konsekwencje psychospołeczne alienacji; 4) Alienacja a zaangażowanie polityczne; 5) Paranoja polityczna jako szczególny przypadek alienacji
Literatura:
K. Korzeniowski, Alienacja polityczna a uczestnictwo polityczne w warunkach transformacji systemu (w) J. Reykowski (red.), Wartości i postawy społeczne a przemiany systemowe. Szkice z psychologii politycznej, Warszawa 1993, s. 155 - 187.
K. Korzeniowski, Utrata i poszukiwanie społeczno - politycznego sensu. Anomia i paranoja polityczna (w) K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 293 - 321.
U. Jakubowska, Ekstremizm polityczny (w:) K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 198 - 205.
R.S. Robins, J. M. Post, Paranoja polityczna, Psychopatologia nienawiści, Warszawa 1999.
M. Urban, Polityka jako alienacja (w:) B. Kaczmarek (red.), Metafory polityki, Warszawa 2001, s. 127 - 132.
IX. Mentalność społeczno-polityczna
1) J. Reykowskiego koncepcja mentalności społeczno-politycznej; 2) Wymiary mentalności politycznej jako kategorie opisu sceny politycznej: a) indywidualizm-kolektywizm; b) produktywność-receptywność; c) podmiotowość-podporządkowanie.
Literatura:
W. Daab, Indywidualizm i kolektywizm jako orientacje społeczno-polityczne (w:) J. Reykowski, K. Skarżyńska, M. Ziółkowski (red.), Orientacje społeczne jako element mentalności, Poznań 1990, s. 121-137.
Indywidualizm i kolektywizm jako kategorie opisu zmian społecznych i mentalności, w: Indywidualizm a kolektywizm, Warszawa 1999.
J. Koralewicz, M. Ziółkowski, Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988-2000, Warszawa 2003.
K. Korzeniowski, Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje (w:) K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 59-81.
K. Korzeniowski, Utrata i poszukiwanie społeczno-politycznego sensu. Anomia i paranoja polityczna (w:) K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 293-321.
K. Obuchowski, Od przedmiotu do podmiotu, Bydgoszcz 2000.
J. Reykowski, Ukryte założenia normatywne jako osiowy składnik mentalności (w:) tenże, K. Skarżyńska, M. Ziółkowski (red.), Orientacje społeczne jako element mentalności, Poznań 1990, s. 11-39.
J. Reykowski, Zmiany systemowe a mentalność społeczeństwa polskiego (w:) tenże (red), Wartości i postawy Polaków a zmiany systemowe. Szkice z psychologii politycznej. Warszawa 1993, s. 9-48.
X-XI. Psychologia transformacji politycznej
1) Trwałość, kontynuacja i zmiana jako nieodłączne atrybuty psychologii zmian społecznych; 2) Współzależności między właściwościami psychicznymi ludzi i systemem politycznym; 3) Psychologiczne źródła i uwarunkowania transformacji systemowej; 4) Zderzenia tradycji z modernizacją i ich implikacje psychologiczne; 5) Marginalizacja, trauma, zjawisko „rozwartych nożyc” i inne osobliwości polskiej „psychotransformacji“; 7) Postkomunizm jako konstrukt psychopolityczny.
Literatura:
P. Sztompka, Socjologia zmian społecznych, Warszawa 2006 Część I.
T. Bodio, Psychologiczne uwarunkowania transformacji systemowej (w:) K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007; lub tenże, Psychologiczne aspekty reform systemu politycznego w Polsce, „Rocznik Nauk Politycznych”, Pułtusk 2002, nr 2.
T. Bodio, Między romantyzmem i pragmatyzmem. Psychopolityczne aspekty transformacji w Polsce, Warszawa różne wydania, s. 13-21, 72-126.
T. Bodio, P. Załęski, Psychologiczne aspekty transformacji systemowej w Polsce, „Społeczeństwo i Polityka. Pismo Edukacyjne”, nr 2 (3)/2005.
A. Giza-Poleszczuk, M. Marody, A Rychard, Strategie Polaków wobec zmiany systemowej (w:) J. Kurczewska (red.), Zmiana społeczna. Teorie i doświadczenia polskie, Warszawa 1999.
J. Koralewicz, M. Ziółkowski, Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988-2000, Warszawa 2003.
A.K. Koźmiński, P. Sztompka, Rozmowa o wielkiej przemianie, Warszawa 2004.
M. Kwiatkowski, „Self-made man” po polsku. Postulowany i realizowany wzór osobowy w okresie transformacji systemowej (w) R. Suchocka (red.), Współczesne społeczeństwo polskie, Poznań 2002, s. 113-125.
B. Mach, Transformacja ustrojowa a mentalne dziedzictwo socjalizmu, Warszawa 1998.
D. Niedźwiecki, Władza-tożsamość-zmiana społeczna, Kraków 2003, s. 27-68.
Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem, Wołowiec 2002.
O upadku komunizmu jako wyreżyserowanym spektaklu, „Fronda”, nr 23-24/ 2001, s. 8-119.
K. Pankowski, Oceny zmian po roku 1989 (w:) K. Zagórski, M. Strzeszewski (red.), Polska-Europa-Świat. Opinia publiczna w okresie integracji, Warszawa 2005, s. 103-116.
J. Reykowski, Pułapki demokratycznej transformacji (w:) U. Jakubowska, K. Skarżyńska (red.), Demokracja w Polsce. Doświadczanie zmian, Warszawa 2005, s. 15-30.
J. Staniszkis, Postkomunizm. Próba Opisu, Gdańsk 2001, s. 15-150.
P. Sztompka (red.), Imponderabilia wielkiej zmiany. Mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji, Warszawa-Kraków 1999.
P. Śpiewak, Pamięć po komunizmie, Gdańsk 2005.
H. Świda-Ziemba, Człowiek wewnętrznie zniewolony. Problemy psychosocjologiczne minionej formacji, Warszawa 1998, s. 364-435.
G. Le Bon, Psychologia socjalizmu, Warszawa 1997 (rozdz. II,ss. 92 i nast.; rozdz. 3, ss. 102 i nast.).
XI. Psychologia władzy, elit i przywództwa politycznego
1) Psychologiczne oblicza władzy i przywództwa politycznego (autorytet, przemoc, przymus itp); 2) Mechanizmy wyłaniania przywódców; 3) Typy i style politycznego przewodzenia; 4) Osobowość przywódcy; 5) Charyzma i narcyzm; 6) Kompetencje i odpowiedzialność przywódcy.
Literatura:
T. Biernat, Józef Piłsudski - Lech Wałęsa. Paradoks charyzmatycznego przywództwa, Toruń 1999.
T. Bodio, Przywództwo w obliczu wyzwań transformacyjnych (w:) tenże (red.), Przywództwo polityczne, „Studia Politologiczne”, Vol. 5, Warszawa 2001, s. 200-223.
Z. Pietraś, Decydowanie polityczne, Warszawa-Kraków 1998, ss. 319-367.
J. Błuszkowski, Stereotypy a tożsamość narodowa, Warszawa 2005 (rozdz. IV: Stereotypy elit politycznych Polski i państw sąsiednich).
J. Staniszkis, O władzy i bezsilności, Kraków 2006.
J. Borkowski, Podstawy psychologii społecznej, Warszawa 2003 (rozdz.VII: Przywództwo, ss.136-157).
A. Bronowicka, A. Głębocka, Przewodzenie polityczne. Perspektywa psychologii politycznej (w) L. Rubisz, K. Zuba (red.), Przywództwo polityczne. Teorie i rzeczywistość, Toruń 2004, s. 55-67.
t. Bodio, P. Załęski, Przywództwo i elity polityczne, w: W. Jakubowski, A.K. Wojtaszczyk, `Społeczeństwo i polityka, Warszawa 2006.
A. Chodubski, Neurastenicy i władza w dziejach cywilizacji (w:) T. Bodio (red.), Przywództwo polityczne, „Studia Politologiczne”. Vol. 5, Warszawa 2001, s. 320-338.
W. Cwalina, A. Falkowski, Wizerunek kandydata (w:) ciże, Marketing polityczny: perspektywa psychologiczna, Gdańsk 2005, s. 147-214.
M.G. Hermann, Elementy przywództwa (w:) J. Szczupaczyński (oprac.), Władza i społeczeństwo. Tom 2, Warszawa 1998, s. 297-311.
U. Jakubowska, Przywództwo polityczne (w:) K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 82-107.
L. Kanarski, Przywództwo we współczesnych organizacjach, Warszawa 2005.
R. Kapuściński, Cesarz, Warszawa różne wydania.
M. Karwat, Charyzma i pseudocharyzma (w:) T. Bodio (red.), Przywództwo polityczne, „Studia Politologiczne”, Vol. 5, Warszawa 2001, s. 126-174.
E.M. Marciniak, Kompetencje przywódcy politycznego (w:) T. Bodio (red.), Przywództwo polityczne, „Studia Politologiczne”, Vol. 5, Warszawa 2001, s. 97-110.
XII. Postrzeganie demokracji, instytucji politycznych i elity władzy
1) Postrzeganie demokracji jako idei i jej polskiej egzemplifikacji; 2) Postrzeganie instytucji politycznych; 3) Ocena działania elity władzy; 4) Tzw. „wiedza potoczna” o sprawach publicznych: 5) Różne kategorie społeczne wobec polskiej rzeczywistości politycznej.
Literatura:
J. Reykowski, Subiektywne znaczenia pojęcia „demokracja” a ujmowanie rzeczywistości politycznej, w: J. Reykowski (red.),Potoczne wyobrażenia o demokracji. Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje, Warszawa 1995, s. 19-66.
Blaski i cienie demokracji w Polsce. Komunikat z badań, CBOS, BS/57/2006.
K. Bogacka, System społeczno-polityczny w oczach „zwykłych” ludzi: opnie na temat PRL i nowych czasów (analiza jakościowa) (w) Potoczne wyobrażenia o demokracji. Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje, Warszawa 1995, s. 101-129.
A. Bruczkowska, Potoczny obraz polityki w oczach górali (w:) A. Malewska-Szałygin (red.), Rozmowy z góralami o polityce, Warszawa 2005, s. 19-40.
A. Cybulska, M. Strzeszewski, Demokracja w działaniu (w:) K. Zagórski, M. Strzeszewski (red.), Polska-Europa-Świat. Opinia publiczna w okresie integracji, Warszawa 2005, s. 140-167.
R. Drozdowski, Logika oceniania władzy (w:) J. Włodarek (red.), Między przeszłością a przyszłością. Szkice o socjologii i społeczeństwie polskim w dobie przemian ustrojowych, Poznań 1998, s. 209-219.
B. Frątczak-Rudnicka, Demokracja w świadomości zbiorowej (w:) Demokracja polska 1989-2003, Warszawa 2003, s. 269-287.
J. Garlicki, Demokracja w Polsce: społecznie akceptowane cele, ocena systemu politycznego oraz wizje ładu pożądanego (w:) tenże, Demokracja i integracja europejska. Studium osobistych i politycznych orientacji dwóch pokoleń Polaków, Toruń 2005, s. 11-112.
M. Grabowska, Młodzież wobec demokracji i polityki (w:) K. Koseła, B. Jonda (red.), Młodzi Polacy i młodzi Niemcy w nowej Europie, Warszawa 2005.
Opinie o działalności instytucji publicznych. Komunikat z badań, CBOS, BS/104/2006.
Prezydentura Aleksandra Kwaśniewskiego - bilans sukcesów i porażek. Komunikat z badań, CBOS, BS/162/2005.
Stosunek Polaków do demokracji. Komunikat z badań, CBOS, BS/194/2005.
T. Szawiel, Kryzys demokracji a poparcie systemu politycznego w Polsce (w:) R. Markowski (red.), Populizm a demokracja, Warszawa 2004, s. 145-171.
M. Wenzel, M. Strzeszewski, Postawy wobec demokracji (w:) K. Zagórski, M. Strzeszewski (red.), Polska-Europa-Świat. Opinia publiczna w okresie integracji, Warszawa 2005, s. 129-139.
XIII. Zainteresowanie polityką i partycypacja polityczna
1) Stopień zainteresowania społeczeństwa polityką; 2) Charakter partycypacji niekonwencjonalnej; 3) Stan aktywności politycznej w aspekcie civic society; 4) Społeczeństwo obywatelskie w Polsce na tle porównawczym.
Literatura:
J. Bartkowski, Polityka w życiu Polaków. Zmiany w okresie 1990-1999 (w:) A. Jasińska-Kania, M. Marody, Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich, Warszawa 2002, s. 46-67.
B. Frątczak-Rudnicka, Organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie (w:) Demokracja polska 1989-2003, Warszawa 2003, s. 241-268.
J. Garlicki, Zinteresowanie polityką i modele partycypacji politycznej dwóch pokoleń Polaków (w:) tenże, Demokracja i integracja europejska. Studium osobistych i politycznych orientacji dwóch pokoleń Polaków, Toruń 2005, s. 113-194.
P. Gliński, Aktywność aktorów społecznych - deficyt obywatelstwa wobec codziennej zaradności Polaków (w:) W. Wesołowski, J. Włodarek (red.), Kręgi integracji i rodzaje tożsamości: Polska-Europa-Świat, Warszawa 2005, s. 221-243.
Grupowa aktywność społeczna Polaków w latach 1998-2004. Komunikat z badań, CBOS, BS/24/2004.
J. Grzelak, J. Czapiński, Stan społeczeństwa obywatelskiego (w:) J. Czapiński, T. Panek (red.), Diagnoza społeczna 2005. Warunki i jakość życia Polaków, Warszawa 2006, s. 194-213.
I. Krzemiński, Społeczeństwo obywatelskie i symbole wspólnoty (w:) M. Drogosz (red.) Jak Polacy przegrywają? Jak Polacy wygrywają?, Gdańsk 2005, s. 93-113.
S. Michałowski, Społeczeństwo obywatelskie w Polsce - mit czy realna perspektywa? (w:) J.P. Hudzik, W. Woźniak (red.), Sfera publiczna. Kondycja - przejawy - przemiany, Lublin 2006.
K. Pełczyńska-Nałęcz, Postawy i zachowania polityczne - tendencje zmian w latach 1988-1995 (w:) W. Adamski (red.), Polacy '95. Aktorzy i klienci transformacji, Warszawa 1998, s. 219-270.
R. Siemieńska, O charakterze podmiotowości obywateli w Polsce w ostatniej dekadzie (w:) P. Chmielewski, T. Krauze, W. Wesołowski (red.), Kultura. Osobowość. Polityka. Księga dedykowana Profesor Aleksandrze Jasińskiej-Kani, Warszawa 2002.
K. Skarżyńska, Zainteresowanie polityką i aktywność polityczna (w) taże, Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Warszawa 2005, s. 149-203.
Stan społeczeństwa obywatelskiego w latach 1998-2006. Komunikat z badań, CBOS, BS/19/2006.
B. Wciórka, Społeczeństwo obywatelskie na przełomie wieków (w:) K. Zagórski, M. Strzeszewski (red.), Polska-Europa-Świat. Opinia publiczna w okresie integracji, Warszawa 2005, s. 259-267.
XIV. Orientacje polityczne społeczeństwa.
1) Orientacje ideologiczne Polaków; 2) Identyfikacje lewica-prawica; 3) Preferencje polityczne a orientacje ideowe; 4) Autoidentyfikacje ideowe a poglądy na kwestie społeczno-polityczne; 5) Wartości i normy w życiu Polaków a orientacje polityczne.
Literatura
P. Boski, O dwóch wymiarach lewicy-prawicy na scenie politycznej i wartościach politycznych polskich wyborców (w:) J. Reykowski (red.), Wartości i postawy społeczne a przemiany systemowe. Szkice z psychologii politycznej, Warszawa 1993, s. 49-99.
K. Skarżyńska, Myślenie polityczne (w) Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Waszawa 2005, rozdz. 2.
A. Cybulska, K. Pankowski, Autoidentyfikacje polityczne Polaków (w:) K. Zagórski, M. Strzeszewski (red.), Polska-Europa-Świat. Opinia publiczna w okresie integracji, Warszawa 2005, s. 168-187.
J. Garlicki, Samookreślenie orientacji ideowych Polaków; Preferencje polityczne Polaków (w:) tenże, Demokracja i integracja europejska. Studium osobistych i politycznych orientacji dwóch pokoleń Polaków, Toruń 2005, s. 220-253.
M. Grabowska, Tożsamości postkomunistyczne i antykomunistyczne (w:) taże, Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku, Warszawa 2004, s. 131-149.
M. Marody, Orientacje ideologiczne Polaków (w:) A. Jasińska-Kania, taże, Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich, Warszawa 2002, s. 93-111.
Percepcja stanowisk partii politycznych w wybranych kwestiach społecznych, politycznych i gospodarczych. Komunikat z badań, CBOS, BS/129/2005.
Potencjalne elektoraty o istotnych kwestiach społeczno - politycznych. Komunikat z badań, CBOS, BS/130/2005
J. Raciborski, Orientacje ideowe i ich konsekwencje (w:) tenże, Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego 1989-1995, Warszawa 1997, s. 186-192.
T. Szawiel, Podział lewica-prawica w polityce oraz w szerszym kontekście kulturowym (w:) M. Grabowska, tenże, Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, Warszawa 2003, s. 217-266.
Wartości i normy w życiu Polaków. Komunikat z badań, CBOS, BS/133/2005.
XV. Zachowania wyborcze
1) Paradygmaty badań wyborczych; 2) Uwarunkowania postaw i zachowań wyborczych; 3) Aktywność i bierność wyborcza; 4) Rodzaje wyborców; 5) Głosowanie racjonalne i tematyczne; 6) Cechy kandydata a głosowanie; 7) Specyfika zachowań wyborczych Polaków na przykładzie wyborów z 2005 roku.
Literatura:
B.R. Berelson, P.F. Lazarsfeld, W.N. MC Phee, Społeczna psychologia decyzji wyborczych (w:) J. Szczupaczyński (oprac.), Władza i społeczeństwo, Warszawa 1995, 123-139.
M. Cichosz, Portrety wyborców. Próba segmentacji elektoratu w oparciu o kryterium stylu życia (w) D. Walczak-Duraj (red.), Marketing polityczny a postawy i zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego, Płock-Łódź 2002, s. 273-290.
M. Cichosz, Autokreacja wizerunku polityka na przykładzie wyborów prezydenckich w III RP, Toruń 2003.
W. Cwalina, A. Falkowski, Modele zachowań wyborczych obywateli (w:) ciże, Marketing polityczny: perspektywa psychologiczna, Gdańsk 2005, s. 55-103.
M. Cześnik, Partycypacja wyborcza w Polsce 1991-2001 (w:) R. Markowski (red.), System partyjny i zachowania wyborcze. Dekada polskich doświadczeń, Warszawa 2002, s. 49-70.
K. Jasiewicz, Portfel czy różaniec? Wzory zachowań wyborczych Polaków w latach 1995-2001, (w:) R. Markowski (red.), System partyjny i zachowania wyborcze. Dekada polskich doświadczeń, Warszawa 2002, s. 75-98.
K. Korzeniowski, Psychospołeczne uwarunkowania zachowań wyborczych (w:) K. Skarżyńska, Człowiek a polityka, Warszawa 2005, rozdział 6 (Zachowania wyborcze).
A.K. Piasecki, Wybory parlamentarne, samorządowe, prezydenckie 1989-2002, Toruń 2004.
Z.J. Pietraś, Decydowanie polityczne, Warszawa-Kraków 1998, s. 451-458.
Przyczyny absencji w wyborach parlamentarnych i prezydenckich. Komunikat z badań, CBOS, BS/189/2005.
J. Raciborski, Zachowania wyborcze Polaków (w:) M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2002, s. 225-248.
K. Skarżyńska, Zachowania wyborcze (w) tamże, Człowiek a polityka. Zarys
6
1