WYKŁAD I
POJĘCIE PRAWA I ŹRÓDŁA PRAWA POLSKIEGO
Prawo - zbiór norm prawnych.
Norma - reguła zachowania się.
Obowiązujący w danym czasie, na określonym terytorium zbiór reguł zachowania (norm prawnych), których przestrzeganie jest zagwarantowane przymusem państwowym, tzn. państwo uznaje te normy za wiążące i wymusza ich przestrzeganie przez obywateli.
Naruszenie norm prawa zagrożone jest niekorzystnymi następstwami dla naruszającego, z reguły powodowanymi działaniem organów państwa.
Normy prawa z reguły składają się z 3 elementów:
Hipoteza. Element normy prawnej określający warunki, których zaistnienie powoduje zastosowanie danej normy, a zatem możliwości przypisania jakiejś osobie obowiązków lub usprawnienia.
Dyspozycja. Wyznacza sposób zachowania się wymagany przez prawo w przypadku spełnienia warunków opisanych w hipotezie.
Sankcja. Określa prawne konsekwencje, a w szczególności niekorzystne następstwa zachowania niezgodnego z prawem.
Norma prawna ma charakter abstrakcyjny i generalny, tzn. nie dotyczy konkretnych jednostkowych sytuacji, lecz pewnego rodzaju zdarzeń, które mogą zaistnieć i nie jest skierowana do indywidualnie oznaczonej osoby, lecz do ogółu społeczeństwa lub pewnej grupy społecznej.
W Polsce panuje system prawa stanowionego, tzn. normy prawne zawarte są w przepisach prawa zapisanych w aktach prawnych wydawanych przez upoważnione do tego organy państwowe z zachowaniem procedur ściśle opisanych w prawie.
W Polsce obecnie istnieją 4 rodzaje aktów prawa powszechnie obowiązującego, tzn. takiego, którego przepisy wiążą co do zasady wszystkich obywateli:
Konstytucja (Ustawa Zasadnicza - 02,04,1997). Najwyższy rangą akt prawa w państwie zawierający przepisy określające podstawowe prawa i wolności obywatelskie oraz ustrój władz w danym państwie, ich kompetencje i sposób powoływania, oraz relacje między nimi.
Umowy międzynarodowe. Traktaty podpisywane przez RP z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi.
Ustawy. Są aktami prawnymi wykorzystywanymi przez parlament w specjalnym trybie zwanym procedurą ustawodawczą, stanowią one podstawowe źródła prawa w naszym państwie i mogą regulować każdą kwestię pod warunkiem, że nie są sprzeczne z konstytucją.
Rozporządzenia. Są aktami prawa wydawanymi przez Radę Ministrów, prezesa Rady Ministrów lub poszczególnych ministrów na podstawie upoważnień zawartych w ustawach w celu ich wykonania. W przeciwieństwie do ustaw rozporządzenia nie mogą być wydawane dowolnie lecz każde z nich musi mieć wyraźną postawę ustawową wskazującą kto ma wydać rozporządzenie i co należy w nim uregulować.
WYKŁAD II
PRAWO GOSPODARCZE
Gałąź prawa obejmująca zespół norm prawnych regulujących szeroko rozumiany obrót gospodarczy, w szczególności zasady tego obrotu, organizację, sposób tworzenia oraz likwidacji podmiotów prowadzących obrót gospodarczy, oraz stosunki prawne powstające w tym obrocie gospodarczym pomiędzy tymi podmiotami oraz pomiędzy tymi podmiotami a finalnymi odbiorcami dóbr i usług czyli konsumentami.
Obejmuje kwestie związane z działalnością gospodarczą.
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
Została zdefiniowana przez ustawodawcę w Art. 2 §1 ustawy Prawo działalności gospodarczej z dnia 19.11.1999.
Zgodnie z tym przepisem działalność gospodarcza jest to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana i usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych jeżeli działalność ta wykonywana jest w sposób zorganizowany i ciągły.
W rozumieniu ustawy charakteryzuje się ona 3 cechami. Jest ona:
zarobkowa,
zorganizowana,
ciągła.
PRZEDSIĘBIORCY
Podmioty, które zawodowo zajmują się działalnością gospodarczą, tzn. działalność ta stanowi dla nich podstawowe źródło przychodów, a zarazem w przypadku jednostek organizacyjnych jest głównych celem ich istnienia, określone są nazwą przedsiębiorców.
Zgodnie z Art. 2 §2 ustawy Prawo działalności gospodarczej przedsiębiorcą w jej rozumieniu jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie posiadająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą.
Prawo polskie dopuszcza zatem istnienie 3 kategorii przedsiębiorców.
OSOBY FIZYCZNE prowadzące działalność gospodarczą we własnym imieniu;
jednocześnie przedsiębiorcą może zostać osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, a zatem zdolność do tego, aby za pomocą własnych działań mających charakter czynności prawnych, a zatem zawierających przynajmniej 1 oświadczenie woli danej osoby, nabywać prawa i zaciągać zobowiązania;
pełną zdolność do czynności prawnych mają osoby fizyczne pełnoletnie, czyli takie, które ukończyły 18ty rok życia o ile nie zostały wyrokiem sądu ubezwłasnowolnione, a także osoby fizyczne, które przed ukończeniem 18tego roku życia zostały upełnoletnione przez zawarcie małżeństwa;
osoba taka za zobowiązania zaciągnięte jako przedsiębiorca odpowiada także swoim majątkiem osobistym bez ograniczenia wysokości;
pełnomocnikiem osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą może być osoba fizyczna zarówno posiadająca zdolność do czynności prawnych jak i posiadająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych, czyli osoba pomiędzy 13tym a 18tym rokiem życia lub osoba ubezwłasnowolniona częściowo;
każda osoba fizyczna niezależnie od wieku posiada jednak tzw. zdolność prawną, czyli zdolność co bycia podmiotem praw i obowiązków;
skoro każda osoba fizyczna ma zdolność prawną, to każda osoba fizyczna może wystąpić w obrocie gospodarczym w sposób pośredni nie jako przedsiębiorca, ale np. jako właściciel bądź wspólnik podmiotu będącego przedsiębiorcą;
uzyskanie statusu przedsiębiorcy przez osobę fizyczną nie wymaga co do zasady uzyskiwania żadnych zezwoleń lecz jedynie zgłoszenia faktu rozpoczęcia działalności do odpowiednich urzędów, a w szczególności do ewidencji działalności gospodarczej.
OSOBY PRAWNE są to jednostki organizacyjne stworzone w sposób ściśle określony w przepisach prawa, którym przepisy te przyznają osobowość prawną;
w prawie polskim brak jest ogólnego określenia cech, które powinna spełniać osoba prawna;
obowiązuje za to zasada „zamkniętej listy osób prawnych” tzw. osobą prawną jest tylko taka jednostka organizacyjna, która została tak określona w konkretnym przepisie prawa;
osobami prawnymi są np. Skarb Państwa, gminy, fundacje, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa państwowe, szkoły wyższe, spółki akcyjne, itp.;
osoba prawna w rzeczywistości nie jest tworem realnym lecz raczej abstrakcyjną konstrukcją prawniczą wymyśloną w celu ułatwienia określonego rodzaju działalności, np. działalność gospodarcza, społeczna lub polityczna;
niemniej w obrocie gospodarczym osoby prawne wyposażone są w zdolność prawną i pełną zdolność do czynności prawnych i mogą w nim funkcjonować na takich samych zasadach jak realnie istniejące osoby fizyczne, chyba że przepisy dotyczące danego rodzaju osób prawnych nie zezwalają im na funkcjonowanie jako przedsiębiorcom;
osoby prawne mogą mieć swój majątek oraz nabywają prawa i zaciągają zobowiązania w swoim własnym imieniu na swój rachunek i swoją odpowiedzialność;
w obrocie osoba prawna działa za pośrednictwem swoich organów - organy te są osobami fizycznymi, które zgodnie z przepisami określającymi ustrój danej osoby prawnej tworzą i urzeczywistniają jej wolę (np. zarząd spółki, dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, zarząd spółdzielni), przyjmuje się przy tym, ze wola tych osób wyrażona wówczas, gdy działają one jako organ osoby prawnej, jest wolą samej osoby prawnej, a co za tym idzie skutki tych oświadczeń woli ponosi bezpośrednio dana osoba prawna, a nie osoby fizyczne wchodzące w skład organu.
SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO nie posiadające osobowości prawnej
spółka jawna,
partnerska,
komandytowa,
komandytowo-akcyjna.
SPÓŁKI
W obrocie gospodarczym typowym rodzajem podmiotów prowadzących działalność gospodarczą są różnego rodzaju spółki.
SPÓŁKA
Jest to zrzeszenie grupy osób fizycznych lub prawnych zobowiązujących się do wspólnego działania w oznaczony sposób w dążeniu do osiągnięcia określonego celu, w którym z reguły jest cel gospodarczy.
SPÓLKI PRAWA CYWILNEGO
SPÓŁKA CYWILNA uregulowana jest w Art. 860-875 kodeksu cywilnego;
spółka ta jest w istocie wielostronną umową prawa cywilnego, mocą której strony umowy zwane wspólnikami zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony w umowie spółki, w szczególności przez wniesienie określonych w niej wkładów;
zgodnie z obecnie obowiązującym prawem nie jest odrębnym przedsiębiorcą, przedsiębiorcami są natomiast poszczególni wspólnicy spółki cywilnej, jest ona zatem spółką poszczególnych przedsiębiorców;
spółka cywilna nie może posiadać swojego majątku a jej działania są w istocie działaniami w imieniu i na rachunek poszczególnych wspólników, wspólnicy ci odpowiadają bezpośrednio swoim osobistym majątkiem i w sposób solidarny za zobowiązania zaciągnięte w ramach działalności spółki;
odpowiedzialność solidarna oznacza, że wierzyciel może wg swojego wyboru dochodzić części lub całości swojej należności od wszystkich wspólników, części z nich lub nawet od 1, a zaspokojenie wierzyciela przez 1 wspólnika zwalnia pozostałych;
postanowienia umowy spółki określające zakres odpowiedzialności nie wiążą przy tym wierzyciela lecz mogą jedynie stanowić podstawę do wzajemnych rozliczeń pomiędzy wspólnikami.
WYKŁAD III
SPÓŁKA CICHA polega na tym, ze przedsiębiorca występujący w obrocie samodzielnie we własnym imieniu u na własny rachunek w rzeczywistości posiada wspólnika, tzw. wspólnika cichego, który posiada udział w zysku tego przedsiębiorcy w zamian za co wnosi na jego rzecz określone dobra majątkowe;
jest z punktu widzenia prawa cywilną umową nienazwaną tzn. nie jest uregulowana w przepisach, lecz wykształciła się w praktyce obrotu gospodarczego;
możliwość zawierania takiej umowy zawierania takiej umowy wynika z obowiązującej w prawie polskim zasady swobody umów.
SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO uregulowane są w odrębnej ustawie Kodeks spółek handlowych z dnia 19.09.200?. Spółki te zawsze występują w obrocie jako samodzielni przedsiębiorcy niezależni od swoich wspólników.
SPÓŁKI OSOBOWE nie posiadają osobowości prawnej, lecz mimo to mogą działać w obrocie w swoim imieniu i na swój rachunek;
mogą skutecznie nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, mogą posiadać swój własny majątek odrębny od majątku wspólników;
posiadają również tzw. zdolność sądową, tzn. mogą jako samodzielne podmioty pozywać innych przez sąd i być pozywane;
w spółkach tych zawsze przynajmniej 1 wspólnik odpowiada swoim osobistym majątkiem w nieograniczonej wysokości za zobowiązania spółki;
zasadą jest również, że skład osobowy przynajmniej części wspólników jest w tych spółkach stały, a powadzenie spraw spółki i jej reprezentacja w obrocie spoczywają w rękach wspólników.
SPÓŁKI KAPITAŁOWE posiadają osobowość prawną przyznaną im przez przepisy kodeksy spółek handlowych, występują więc w obrocie jako całkowicie niezależne od wspólników nabywające prawa i zaciągające zobowiązania wyłącznie w swoim imieniu;
zasada jest, że wspólnicy tych spółek nie odpowiadają za ich zobowiązania, odpowiada za nie spółka kapitałowa tylko swoim majątkiem;
z drugiej strony reprezentacja spółki i prowadzenie jej spraw nie należą do wspólników, lecz do odrębnego organu spółki czyli zarządu, w skład którego mogą wejść wspólnicy, ale nie muszą;
skład osobowy tych spółek może być z reguły zmienny; może się nawet zdarzyć, że spółka nie wie ilu ma wspólników, ani kto nimi jest;
spółki te mogą jednak w przeciwieństwie do osobowych posiadać określony przepisami minimalny kapitał zakładowy, który musi być wniesiony by spółka mogła zacząć działać;
w prawie polskim może nawet istnieć jednoosobowa spółka kapitałowa, byleby posiadała wymagany kapitał.
Spółki prawa handlowego, zarówno osobowe jak i kapitałowe, mogą się wzajemnie w siebie przekształcać na zasadach i z zachowaniem procedury uregulowanej w kodeksie spółek handlowych. Również spółka osobowa może przekształcić się w spółkę kapitałową i na odwrót. Osobowa może się przekształcić w inną osobową i podobnie kapitałowa w inną kapitałową.
SPÓŁKA JAWNA (Art. 22-85 KSH)
Jest to spółka osobowa, którą prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą a nie jest inną spółką handlową. Spółka jawna podlega wpisowi do krajowego rejestru sądowego, może ona we własnym imieniu i na swój rachunek nabywać prawa, w tym własności, nieruchomości oraz zaciągać zobowiązania. Może także pozywać i być pozywana za zobowiązania.
Spółka jawna odpowiada swoim własnym majątkiem, jednakże niezależnie od postawień umowy spółki wszyscy jej wspólnicy odpowiadają subsydiarnie, tj. pomocniczo, za jej zobowiązania. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna za jej zobowiązanie odpowiadają wówczas majątkiem osobistym bez ograniczenia wysokości i w sposób solidarny. Ustalenia umowy spółki co do ... i kolejności odpowiedzialności nie wiążą wierzyciela. Mogą one stanowić podstawy wzajemnych roszczeń zwrotnych (regresów) pomiędzy wspólnikami.
Odpowiedzialność solidarna polega na tym, że wierzyciel może wg swojego wyboru dochodzić całości roszczenia od wszystkich, od części z nich a nawet od jednego.
Firma spółki jawnej, czyli nazwa pod którą występuje ona w obronie, musi zawierać nazwę lub nazwisko przynajmniej jednego wspólnika, kilku z nich lub wszystkich oraz dodatek „spółka jawna”, który w obrocie można zastępować skrótem sp. j.
Spółka jawna w naszym prawie musi liczyć przynajmniej dwóch wspólników.
UTWORZENIE SPÓŁKI JAWNEJ sp. j. może powstać zasadniczo na dwa sposoby:
Poprzez zawarcie umowy i wpis do rejestru.
Umowa sp. j. musi być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie i zawierać elementy określone w kodeksie spółek handlowych Art. 25. Umowę taką muszą podpisać wszyscy wspólnicy. Następnie spółka zgłaszana jest do sądu rejestrowego w celu uzyskania wpisu do krajowego rejestru sądowego. Zgłoszenie musi zawierać elementy określone w Art. 56 KSH. Zgłoszenia dokonać może każdy wspólnik.
Poprzez wpisanie do rejestru jako sp. j. istniejącej spółki cywilnej.
Każdy wspólnik spółki cywilnej może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o wpisanie tej spółki do rejestru jako spółki jawnej z chwilą wpisu do rejestru taka spółka cywilna przekształca się w spółkę jawną przejmując prawa i obowiązki spółki cywilnej. Obowiązkowe jest przekształcenie w spółkę jawną spółki cywilnej prowadzącej przedsiębiorstwo w większym rozmiarze, tzn. takiej, której przychód netto w ciągu dwóch kolejnych lat obrotowych przekroczył równowartość 400 tys. euro. Do zgłoszenia takiej spółki do rejestru zobowiązani są wspólnicy, a nie wykonanie tego obowiązku zagrożone jest karą grzywny 20 tys. zł.
REPREZENTACJA SPÓŁKI JAWNEJ I PROWADZENIE JEJ SPRAW.
Występowanie w obrocie w imieniu tej spółki należy do wspólników. Prawo do reprezentacji spółki ma każdy wspólnik, chyba że umowa spółki lub prawomocny wyrok sądu stanowi inaczej.
Umowa spółki może także stanowić, że wspólnik może reprezentować spółkę jedynie łącznie z innym wspólnikiem lub wspólnik łącznie z prokurentem (jest to określenie szczególnego rodzaju pełnomocnika handlowego powoływanego w spółce dla jej reprezentacji). Prokurent reprezentuje spółkę we wszystkich sprawach i w sposób stały od powołania aż do odwołania, jest on również wpisywany do rejestru sądowego. Powołać do muszą wspólnicy jednogłośnie, natomiast odwołać go może każdy wspólnik samodzielnie. Prokurent występuje we wszystkich spółkach prawa handlowego, zarówno osobowych jak i kapitałowych.
WYKŁAD IV
WKŁADY WSPÓLNIKÓW ORAZ UDZIAŁ W ZYSKACH I STRATACH.
Wkład wspólników jest to pewna wartość, dobro, którą wspólnik wnosi do spółki celem umożliwienia jej prowadzenia zaplanowanej działalności i osiągnięcia założonego w umowie spółki celu.
Wkładem w spółce jawnej może być praktycznie wszystko, co posiada jakąkolwiek dającą się obliczyć wartość majątkową, w szczególności wkład pieniężny, polegający na wniesieniu do spółki określonej kwoty lub też wkład niepieniężny czyli tzw. Port polegający na przeniesieniu na spółkę prawa własności lub prawa do używania jakiś rzeczy lub dóbr niematerialnych. Wkładem wspólników może być nawet praca lub świadczenie usług na rzecz spółki, także zezwolenie na korzystanie przez spółkę z rzeczy należących do wspólników.
Ustawodawca nie określa minimalnej wartości wkładów ani minimalnej łącznej wielkości wkładów, które sp. j. musiałaby zebrać.
Każdy wspólnik sp. j. może co do zasady niezależnie od wielkości i rodzaju wniesionego wkładu uczestniczyć w tym samym stosunku w zyskach spółki. Wspólnicy mogą w umowie sp. określić inne zasady udziału w zysku spółki, np.: uzależniając udział w zysku od wartości wkładu określonej w umowie spółki.
Niedopuszczalne jest zawarcie w umowie postanowień wyłączających któregokolwiek wspólnika od udziału w zyskach spółki. Dopuszczalne jest natomiast wyłączenie wspólnika od udziału w stratach ponoszonych przez sp. jeżeli umowa nie reguluje tej kwestii, inaczej wspólnicy uczestniczą w stratach w takim samym stopniu jak w zysku sp. Wyłączenie wspólnika od udziału w stratach lub ograniczenie udziału w stratach nie wpływa w żaden sposób na odpowiedzialność wspólników wobec wierzycieli sp.
ROZWIĄZANIE SPÓŁKI JAWNEJ (przyczyny).
Przyczyny przewidziane w umowie spółki, jak wpływ czasu na który była zawarta lub osiągniecie celu spółki.
Prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu sp. wydane z ważnych powodów na wniosek wspólników.
Wypowiedzenie umowy sp. przez wspólników lub wierzyciela wspólnika, który uzyskał prawa przysługujące wspólnikowi w sp. Pozostali wspólnicy mogą jednak postanowić, że spłacą występującego wspólnika lub wierzyciela, a sp. będzie nadal istnieć pomiędzy nimi. Nie może jednak istnieć nadal sp. j. w której pozostałby tylko 1 wspólnik
Śmierć wspólnika - pozostali wspólnicy mogą postanowić, że sp. będzie dalej istnieć. W tym przypadku możliwe jest wstąpienie do sp. spadkobiercy zmarłego wspólnika ale tylko wówczas, gdy umowa sp. dopuszcza taką możliwość, a pozostali wspólnicy wyrażą pisemną zgodę na osobę nowego wspólnika. Analogicznie zmiana wspólnika sp. poprzez wstąpienie nowego wspólnika w miejsce starego lub przyjęcie do sp. nowego wspólnika wymaga pisemnej zgody pozostałych wspólników.
Ogłoszenie upadłości sp. w sytuacji, gdy sp. nie reguluje swoich zobowiązań lub jej majątek nie wystarcza na pokrycie kosztów i istniejących zobowiązań. Upadłość sp. prowadzona jest pod nadzorem sądu przez syndyka klasy upadłościowej w specjalnym trybie uregulowanym przepisami ustawy: Prawo upadłościowe i naprawcze. We wszystkich innych przypadkach zaistnienia przyczyn rozwiązania sp. przeprowadzane jest tzw. Postępowanie likwidacyjne prowadzone przez likwidatorów. Likwidatorami są wszyscy wspólnicy sp. chyba, że jej umowa lub orzeczenie sądu stanowi inaczej. W ramach postępowania likwidacyjnego likwidatorzy powinni:
zakończyć bieżące interesy sp.
ściągnąć należności na rzecz sp.
wypełnić zobowiązanie sp. zaspakajając w całości wszystkich znanych wierzycieli
spieniężyć majątek spółki
podzielić to, co pozostanie po zaspokojeniu wierzycieli pomiędzy wspólników sp.
Po zakończeniu postępowanie likwidacyjnego likwidatorzy składają do Sądu Rejestrowego wniosek o wykreślenie sp. z rejestru. Z chwilą jej wykreślenia sp. zostaje oficjalnie rozwiązana i przestaje istnieć. Likwidacja może być przeprowadzona jedynie wówczas, gdy majątek sp. wystarczy na zaspokojenie jej wierzycieli w całości. Jeżeli tak nie jest musi zostać ogłoszona upadłość sp.
SPÓŁKA PARTNERSKA.
Uregulowana jest Art. 86-101 Kodeksu Sp. Handlowych. O ile przepisy te nie stanowią inaczej do sp. tej stosuje się również przepisy dotyczące sp. j.
Sp. partnerska jest sp., którą mogą założyć 2 lub więcej osób fizycznych uprawnionych do wykonywania wolnego zawodu w celu wspólnego wykonywania tego wolego zawodu w sp. prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wolne zawody. Które mogą być wykonywane w ramach sp. partnerskiej określa Art. 88 KSH.
Wspólnicy sp. partnerskiej określani są nazwą partnerów i muszą posiadać uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu. Sp. partnerska może przy tym prowadzić działalność tylko w zakresie takich wolnych zawodów, do których wykonywania uprawniony jest przynajmniej 1 ze wspólników.
Firma sp. partnerskiej musi zawierać określenie wolnego zawodu wykonywanego przez sp., nazwisko przynajmniej 1 lub większej liczby partnerów, oraz dodatek „i partnerzy” lub „sp. partnerska”.
PODSTAWOWE RÓŻNICE W PORÓWNANIU ZE SP. J.
Wspólnikiem sp. j. mógł być w zasadzie każdy, os. fizyczna jak i prawna. Partnerami w sp. p. mogą być wyłącznie os. fizyczne i tylko te z nich, które są uprawnione do wykonywania jakiegoś wolnego zawodu.
Inny jest sposób odpowiedzialności wspólników za zobowiązania sp.
Za zobowiązania powstałe w związku z wykonywaniem wolnego zawodu odpowiada jedynie ten partner, który zawód ten wykonywał osobistym majątkiem w sposób nieograniczony. Za zobowiązania nie związane z wykonywaniem wolnego zawodu partnerzy odpowiadają tak jak wspólnicy sp. j.
Umowa sp. p. musi być pod rygorem nieważności zawarta w formie aktu notarialnego.
W przypadku sp. p. dopuszczalne jest powołanie celem prowadzenia spraw sp. i jej reprezentacji odrębnego organu czyli zarządu sp. i odsunięcie od tych spraw wspólników. Możliwość taką musi jednak przewidywać umowa sp.
Partner, który utracił uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu musi do końca roku wystąpić ze spółki. Utrata uprawnień przez wszystkich partnerów powoduje rozwiązanie sp.
Jeżeli w sp. pozostanie 1 partner musi on do roku czasu rozwiązać sp., chyba że w tym czasie znajdzie osobę uprawnioną do wykonywania wolnego zawodu, która zgodzi się wstąpić do sp. jako nowy partner.
WYKLAD V
SPÓŁKA KOMANDYTOWA.
Spółka Komandytowa uregulowana jest Art. 102-124 Kodeksu Sp. Handlowych.
Jest to spółka osobowa prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firma, w której za zobowiązania spółki przynajmniej eden wspólnik, czyli komplementariusz, odpowiada majątkiem osobistym w sposób nieograniczony, a odpowiedzialność przynajmniej jednego wspólnika, tzw. komandytariusza, ograniczona jest do kwoty określonej w umowie spółki, czyli tzw. sumy komandytowej pomniejszonej ponadto o wartość wniesionych przez komandytariusza do spółki wkładu.
Do spółki komandytowej stosuje się przepisy dotyczące spółki jawnej, chyba że regulujące ją przepisy regulują daną sprawę inaczej.
Podstawowe różnice są następujące:
Firma spółki komandytowej musi zawierać nazwisko lub nazwę przynajmniej jednego komplementariusza oraz dodatek spółka komandytowa, który można w obrocie zastąpić skrótem sp. k. W firmie tej spółki nie można natomiast umieścić nazwiska lub nazwy komandytariusza. Jeżeli tak się stanie nie spowoduje to jednak nieważności umowy czy innych negatywnych konsekwencji dla spółki lecz komandytariusz taki będzie odpowiadał za jej zobowiązania jako komplementariusz, a więc bez ograniczeń.
Umowa sp. k. zawierana jest w formie aktu notarialnego.
Sp. k. nie mogą reprezentować wszyscy wspólnicy lecz jedynie komplementariusze. Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez komplementariusza. Jeżeli działa bez pełnomocnictwa lub przekracza jego zakres wówczas za skutki swoich czynności odpowiada tak jak komplementariusz.
Prowadzenie spraw spółki należy co do zasady do komplementariuszy. Jednakże w sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu konieczna jest zgoda komandytariuszy.
Śmierć lub wypowiedzenie umowy prze komandytariusza nie powoduje rozwiązania spółki lecz na jego miejsce wstępują jego spadkobiercy. W przypadku komplementariusza następstwa tych zdarzeń są natomiast takie jak w przypadku spółki jawnej.
SPÓŁKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA.
Uregulowana w Art. 125-150 Kodeksu Sp. Handlowych.
Jest to spółka osobowa, prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli przynajmniej jeden wspólnik, czyli komplementariusz, odpowiada bez ograniczeń, a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem, czyli posiada emitowany przez spółkę papiery wartościowe - akcje zawierające w sobie jego uprawnienia w spółce i legitymujące go jako jej wspólnika.
Akcjonariusz co do zasady nie odpowiada w żaden sposób za zobowiązania spółki.
Sp. komandytowo-akcyjna, mimo że zaliczana do spółek obrotowych, posiada wiele cech spółki akcyjnej, a zatem spółki kapitałowej.
W przypadkach nieuregulowanych inaczej w kodeksie spółek handlowych do spółki tej stosuje się zarówno przepisy dotyczące spółki komandytowej jak i przepisy dotycząc spółki akcyjnej.
Firma sp. komandytowo-akcyjnej musi zawierać nazwisko lub nazwę przynajmniej jednego komplementariusza oraz dodatek sp. komandytowo-akcyjna, który w obrocie można zastąpić skrótem S. K. A.
W firmie tej spółki nie można umieścić nazwiska lub nazwy akcjonariusza, a jeżeli tak się stania odpowiada on za jej zobowiązania tak jak komplementariusz.
Następujące cechy sp. k. a. odróżniają ją od spółki jawnej, a zbliżają do spółki akcyjnej:
Nie istnieje umowa S. K. A. Jej rolę pełni sporządzony w formie aktu notarialnego statut spółki. Statut ten musi być podpisany przez komplementariuszy, natomiast akcjonariusze mają, ale nie muszą go podpisać.
S. K. A. reprezentują i prowadzą jej sprawę komplementariusze, natomiast akcjonariusze mogą podejmować decyzje w najważniejszych dla spółki sprawach w ramach walnego zgromadzenia wspólników, które musi być zwoływane przynajmniej raz w roku.
S. K. A. mimo że jest spółką osobową, musi posiadać określone ustawy. Minimalny kapitał zakładowy, czyli minimalna wartość wniesiona przez wspólników - 50000zl.
S. K. A. może zostać powołana mocą postanowień statutu Rady Nadzorczej, czyli specjalny organ powoływany przez walne zgromadzenie wspólników w celu sprawowania ciągłego nadzoru nad bieżącą działalnością spółki, a zwłaszcza nad prowadzeniem jej spraw. Obowiązkiem jest powołanie Rady Nadzorczej w spółce, w której jest więcej niż 25 akcjonariuszy. Członków Rady Nadzorczej powołują wyłącznie akcjonariusze.
Regułą podobnie jak w spółce akcyjnej jest swoboda ... akcji przez akcjonariuszy, a tym samym swoboda zmian w obrębie tej grupy składu osobowego wspólników spółki.
WYKŁAD VI
SPÓŁKI KAPITAŁOWE - są spółkami posiadającymi osobowość prawną, są zatem podmiotami całkowicie odrębnymi od swoich wspólników. Wspólnicy spółek kapitałowych co do zasady nie odpowiadają za zobowiązania tych spółek, ale z drugiej strony kierowanie sprawami spółek kapitałowych i reprezentowanie ich nie należy do wspólników ale do specjalnego organu spółki czyli zarządu.
Spółki te nabywają prawa i zaciągają zobowiązania wyłącznie w swoim imieniu i na swój rachunek. Muszą one by mogły zacząć działać posiadać pewien minimalny określony w przepisach prawa kapitał zakładowy tworzony z wkładów wspólników. Wkłady te zatem musza mieć określoną z góry wartość pokrywającą cały kapitał zakładowy. W prawie polskim istnieją dwie spółki kapitałowe: sp. z o.o. i sp. akcyjna.
SP Z O.O.
Spółka ta jest osobą prawną, która może być utworzona przez jedną lub więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym o ile przepisy prawa nie wymagają dla określonej działalności innej formy.
Dopuszczalne jest zatem istnienie jednoosobowej sp. z o.o. W obrocie sp. z o.o. nie jest reprezentowana przez wspólników lecz przez zarząd, który powołują wspólnicy chyba, że umowa spółki stanowi inaczej. Umowa sp. z o.o. musi być zawarta w formie aktu notarialnego. FIRMA sp. z o.o. może być obrana dowolnie byle by zawierała dodatek „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”, który w obrocie można zastąpić skrótem „sp. z o.o.”
Minimalny kapitał zakładowy sp. z o.o. musi wynosić wg przepisów KSH 50 000 zł.
Powstanie sp. z o.o. wymaga spełnienia przez założycieli następujących czynności: @zawarcia umowy spółki; @wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego; @powołanie pierwszego zarządu spółki; @powołanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej jeżeli przewiduje to umowa spółki lub obowiązek taki wynika z przepisów prawa; @dokonanie zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego oraz wpisanie jej do rejestru. Zgłoszenia spółki dokonuje zarząd.
Spółka uzyskuje osobowość prawną dopiero z chwilą wpisania jej przez sąd do rejestru. Pomiędzy podpisaniem umowy a wpisem do rejestru istnieje tzw. sp. z o.o. w organizacji za której zobowiązania wspólnicy odpowiadają na podobnych zasadach jak wspólnicy sp. jawnej i która pomimo braku osobowości prawnej może dokonywać pewnych czynności w obrocie gospodarczym w celu przygotowania działalności sp. z o.o.
REPREZENTACJA sp. z o.o. należy do zarządu, którego sposób powoływania, liczbę członków, długość kadencji oraz sposób reprezentacji spółki powinna określać umowa spółki. Jeżeli umowa nie reguluje tych kwestii stosuje się następujące zasady: @zarząd powoływany jest przez wspólników na okres 1 roku; @jeżeli jest wieloosobowy obowiązuje zasada dwuosobowej reprezentacji spółki tzn. oświadczenia woli w jej imieniu musi składać dwóch członków zarządu łącznie lub członek zarządu łącznie z prokurentem.
Działalność zarządu podlega kontroli do której sprawowania upoważniony jest każdy wspólnik. Ponadto jeżeli umowa tak stanowi w sp. z o.o. mogą być powołane specjalne organy służące kontroli działalności spółki, a mianowicie komisja rewizyjna lub rada nadzorcza.
Jeżeli kapitał sp. przewyższa 500 000 zł i jednocześnie jest w niej więcej niż 25 wspólników wówczas obowiązkowe jest powołanie komisji rewizyjnej lub rady nadzorczej.
KOMISJA REWIZIJNA ocenia sprawozdania zarządu co do działalności spółki oraz sprawozdania finansowe spółki.
RADA NADZORCZA natomiast oprócz oceny tych sprawozdań sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki a zatem prowadzeniem jej spraw przez zarząd we wszystkich dziedzinach działalności spółki.
O najważniejszych dla spółki sprawach decydują wspólnicy na zebraniu wspólników zwanym walnym zgromadzeniem.
Przynajmniej raz w roku musi się odbyć tzw. zwyczajne walne zgromadzenie wspólników w ramach którego zatwierdzają oni sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowe a także decydują o sposobie pokrycia straty za rok obrotowy lub podziale zysku.
Jeśli spółka osiągnęła zysk walne zgrom. może powziąć uchwałę, że całość lub część zysku zostanie wypłacona wspólnikom jako tzw. dywidenda czyli proporcjonalny do wielkości udziału wspólnika w kapitale udział wspólnika w zysku.
Zwyczajne walne zgrom. musi być zwołane przed upływem 6 mies. od końca poprzedniego roku obrotowego.
Ponadto wielokrotnie w ciągu roku może być zwoływane nadzwyczajne walne zgromadzenie wspólników jeśli wymagają tego potrzeby spółki lub przepisów prawa.
Zgromadzenie wspólników zwołuje zarząd spółki listami poleconymi lub pocztą kurierską wysyłanymi do wszystkich wspólników co najmniej 2 tyg. przed planowanym terminem zgromadzenia.
Ponadto jeżeli cały kapitał zakładowy jest reprezentowany w jednym miejscu i czasie można odbyć zgromadzenie wspólników bez formalnego zwołania o ile nikt nie zgłosi sprzeciwu. Zgromadzenie wspólników podejmuje decyzje w drodze uchwał zapadających większością głosów, przy czym jeżeli udziały w spółce są równej wysokości to każdy posiadany udział daje wspólnikowi jeden głos. Jeżeli udziały są nierówne to każde 100 zł. udziału daje 1 głos.
Wspólnicy sp. z o.o. co do zasady nie ponoszą odpowiedzialności za jej zobowiązania wobec wierzycieli spółki nawet gdy egzekucja przeciw spółce okaże się bezskuteczna.
Odpowiedzialność taką może jednak ponosić zarząd spółki chyba że udowodni że w określonym prawem terminie zgłosił wniosek o upadłość spółki lub wszczęcie postępowania naprawczego.
SPÓŁKA AKCYJNA
Jest osobą prawną, która może zostać powołana przez jedną lub więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym. Firm S.A. może być dowolna byle by zawierała dodatek „spółka akcyjna” lub S.A.
Kapitał zakładowy musi wynosić min. 500 000 zł. i dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Akcje to pap. wart. wydawane wspólnikom S.A. czyli akcjonariuszom potwierdzające ogół praw i obowiązków akcjonariuszy w spółce.
W S.A. brak jest umowy spółki lecz zastępuje ją statut w formie aktu notarialnego podpisywany przez założycieli spółki, którzy mogą zostać akcjonariuszami ale nie musza. Spółka ta podobnie jak sp. z o.o. jest reprezentowana i kierowana przez zarząd ale obowiązkowe jest w niej powołanie rady nadzorczej. Nie istnieje natomiast możliwość powołania w spółce akcyjnej komisji rewizyjnej. W S.A. ponadto co do zasady ani akcjonariusze ani członkowie zarządu nie odpowiadają za zobowiązania spółki, gdyż odpowiedzialność za nie ponosi w sposób nieograniczony spółka.
www.student.e-tools.pl