RYNEK FINANSOWY: KAPITAŁOWY I PIENIĘŻNY

Zakres tematyczny:

• Rynki i instrumenty

• Papiery wartościowe - akcje

• Giełdy

• Papiery wartościowe - obligacje (o oprocentowaniu zmiennym, stałym i )

• Euro obligacje

• KPD - krótkoterminowe papiery dłużne (wystarczy zgłoszenie, nie trzeba przepychać się przez przepisy KNF-u

• Credit Rating (źródło zła)

• Fundusze inwestycyjne (nie opłaca się - duże koszty wejścia, zarządzania itp.)

• Fundusze kapitałowe (PE/VC)

• Fundusze kapitałowe Hedge Funds (HF)

Lektury:

• S. Owsiak, podstawy nauki fin snów PWE 2002

• D. Dziawgo, Credit Rating, PWE 2010

• J. Czekaj, Rynki, instrumenty i instytucje finansowe, PWN 2008

• D. Dziawgo, rynek finansowy, istota - instrumenty - funkcjonowanie KSwP 2012 (należy nauczyć się jej treści aby ubiegać się o stanowisko biegłego rewidenta).

Ustawy:

• Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi

• Ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (+ ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym)

• Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych

• Ustawa o funduszach inwestycyjnych

• Ustawa o obligacjach

NARESZCIE KRYZYS FINANSOWY

Dla finansistów kryzys jest najlepszą rzeczą jaka może się przytrafić: zniżki, ceny jak za darmo itp. wtedy finansiści mają najlepszą okazję aby zarobić.

XXI WIEK NA RYNKU FINANSOWYM

• Załamanie rynku finansowego po 80-ciu latach

• Upadek Grecji (konsekwencje upadku państwa w XXI wieku)

• Bańka internetowa (złe założenie, że wszystko co jest w Internecie- przeprowadzane transakcje itp., jest najlepsze)

• Wspólna waluta Euro (dostaliśmy informację, że Polska ma dobrze się przygotować do przyjęcia Euro. Kurs wymiany euro z obecnych informacji ma wynosić między 3 a 5)

• Kryzys hipoteczny w USA (jeden z nieoczekiwanych) jednym ze skutków był upadek producentów samochodów funkcjonujących dzięki kredytom.

• Problemy Portugalii

• Amber Gold

• Kapitalizm powszechny

• Inwestorzy indywidualni

• Giełdy

• Fundusze inwestycyjne

• Asset management

• Fundusze emerytalne

KAPTIALIZM WŁAŚCICIELSKI CZY SPEKULACYJNY?

Nadzór właścicielski jest lepszy od braku nadzoru lub nadzoru instytucji.

PROCESY

• Uniwersalne - dotyczą przede wszystkim gospodarki i społeczeństwa, a także (w mniejszym stopniu) runku finansowego np.:

• spadek konsumpcji,

• inflacja,

• bezrobocie,

• informatyka,

• demografia,

• rozszerzenie własności prywatnej,

• poszerzanie wolności gospodarczej - liberalizacja). WIG20 (najważniejszy na giełdzie) obejmuje 20 spółek, jednak tylko 9 spółek ma pakiet kontrolny,

• globalizacja,

• informatyzacja,

• „Ekonomia Polityczna”

• Konkurencja polityczno - społeczno … ??

• Szczególne - dotyczą przede wszystkim runku finansowego, dopiero potem (w mniejszym stopniu) społeczeństwo i gospodarkę np.:

• dostępność kredytów - ostatnio uchwalili zmniejszenie stopy kredytu - KNF luzuje kredyty, przewodniczący KNF i zastępca zostali przegłosowani przez Ministra Finansów. Minister polityki społecznej i praw socjalnych przedstawia prezydentowi, mają być bardziej dostępne, w luzowaniu kredytów przegłosowali pozostali 4 członkowie.)

• Standaryzacja kapitału - to znaczy że kapitał przyjmuje formę ustandaryzowaną, np. akcji, obligacji (prawa, obowiązki itp.)

• Standaryzacja ryzyka - czyli credit rating - jak ocenia się ryzyko wystandaryzowanych instrumentów finansowych.

• Dezintermediacja - usunięcie pośredników

• Sekurytyzacja - coraz więcej transakcji finansowych zawieranych poprzez standaryzowane instrumenty finansowe

- zamiana aktywów na papiery wartościowe

Często obejmuje złe kredyty.

• Komodyzacja - utowarowienie rynków finansowych

RYZYKO

• Świadomość ryzyka

• Wzrost ryzyka

• Transfer ryzyka

• Kierunek transferu ryzyka

• Ostateczny konsument ryzyka? - zawsze inwestor

• Akcja czy obligacja? Obligacje wbrew pozorom są bardziej ryzykowne.

• Nie nazwa instrumentu, ale charakter transakcji i konstrukcja instrumentu rozstrzyga o poziomie ryzyka.

TYTUŁ WYKŁADU

• Rynek finansowy

• Kryterium celu

• Kryterium terminu (bardziej wiążące niż cel)

• Rynek kapitałowy

• (transakcje inwestycyjne)

• (transakcje długoterminowe)

• Rynek pieniężny

• (transakcje płynnościowe)

• (transakcje krótkoterminowe)

Wszystkie transakcje ukończone w czasie poniżej 1 roku są pieniężne a powyżej 1 roku - kapitałowe.

INSTRUMENT IFNANSOWY - Umowa między dwoma stronami regulująca zależność finansową, w której pozostają strony umowy. Umowa obowiązuje do wtedy, kiedy obie strony chcą aby pozostała.

PAPIER WARTOŚCIOWY:

• Instrument finansowy

• P.W. - prawa majątkowe o charakterze finansowym

• P.W. - własnościowe - wierzycielskie

• P.W - na okaziciela - imienne

• Medium dla kapitału

• Zasięg: lokalny - międzynarodowy (na giełdzie nie wiadomo, kto od nas kupił P.W.)

• Charakter: udziałowy - wierzycielski (dług)

• Nadzór: publiczny - niepubliczny (na niepublicznych nie ma specjalnego nadzoru w przeciwieństwie do publicznego)

• Podmiot: publiczny - prywatny

INNE PAPIERY WARTOŚCIOWE:

• PP - prawo poboru

• PDA - prawo do akcji

• Warranty - opcje na akcje

• ADR / GDR czyli kwity depozytowe

• Listy zastawne (obligacje banków hipotecznych)

• Euro obligacje (obligacje na arenie międzynarodowej)

• Certyfikaty (mamy np. przy funduszach inwestycyjnych)

• BPW - bankowe papiery wartościowe

RYNKI OBROTU P.W.

• Rynek pierwotny (każda pierwsza transakcja P.W.) - rynek wtórny (wszystkie kolejne transakcje)

• Rynek publiczny - rynek niepubliczny

INSTYTUCJE I REGULACJE „DUALIZM REGULACYJNY”

Dualizm oznacza, że mamy 2 strefy regulacji na rynku:

• Obszar regulacji precyzyjnych: bankowość, fundusze emerytalne, ubezpieczenia

• Obszar braku regulacji lub regulacji ograniczonych: fundusze kapitałowe (PE, VC, Hedge), strefy off shore.

W funduszach kapitałowych ogólnie nie ma regulacji.

WSPANIAŁE LATA 2007 - 2012

• Kryzys rynku hipotecznego (subprime)

• Kryzys giełdowy

• Kryzys bankowy

• Bankructwa banków inwestycyjnych

• Credit rating

• Interwencje banków centralnych

• Interwencje rządu USA

• Dodruk USD

• Grecja albo szerzej PIGS

• Pozycja brics (Brazylia, Rosja, Chiny, Afryka Południowa)

• Soveregin Wealth Funnds - państwowe fundusze inwestycyjne

• Kryzys finansów publicznych

• Obecność polityki w gospodarce

• New connect - GPW (jeden z rynków na których handluje się papierami wartościowymi przedsiębiorstw, które nie mogą handlować nimi na rynku P.W. - rynek alternatywny dla aktywów)

• Catalyst - GPW (system autoryzacji i obrotu dłużnymi instrumentami finansowymi - alternatywny rynek dla obligacji. Mogą tam handlować przedsiębiorstwa nie należącymi do państwa).

• Komitet stabilności finansowej (NBP, MF, KNF)

• Wielka emisja PKO BP i PZU

• Prywatyzacja GPW (51,7% akcji należy do skarbu państwa)

• Zdemolowanie OFE (to miała być wielka nadzieja emerytów, jednak tak się nie stanie. Do OFE przekazujemy 2% naszych zarobków, co nie starczy na wycieczkę do tropików - jak to było obiecywane). IKE zostaje obecnie ostatnią linią obrony (w sensie emerytury).

• Zamieszanie wokół KGHM

• Nawet Amber Gold

NIE TYLKO RYNEK FINANSOWY

• Rynek nieruchomości

• Rynki surowcowe (ropa, gaz)

• Rynki metali

• Rynki sztuki

PRZESADNA ROLA WSPÓŁCZESNEGO RYNKU FINANSOWEGO?

Europejski bunt centralny - banki nie udzielają kredytów w obawie przed zwiększeniem ryzyka.

FINANSYZACJA - zjawisko znaczącego wzrostu sektora finansowego w gospodarce określone zostało kilkoma terminami:

• Finansjalizacja - „nadproporcjonany rozrost strefy finansowej”

• Finansjalizacja

AKCJA

DEFINICJE AKCJI: papier wartościowy, dokument stwierdzający udział jego właściciela w kapitale spółki akcyjnej.

• Naukowe

• Udział w biznesie

Wystarczy posiadać jedną akcję, aby móc brać udział w walnym zgromadzeniu spółki, mieć swoje zdanie w sprawie jej prowadzenia itp.

RODZAJE AKCJI:

• Na okaziciela - imienne (różni się tytułem własności)

• Zwykłe i uprzywilejowane (generalny podział książkowy)

• Zwykłe, uprzywilejowane i ułomne (podział rozszerzony) - uprzywilejowana daje więcej praw, ułomna natomiast je odbiera.

• Akcje „złota”

• Penny Stock

• Akcje Groszowe np.: MEWA, FON: kurs 0,01 PLN wzrost o 1 grosz = 100%! Kiedy kupiona akcja za 1 grosz zdrożeje o 1 grosz, to nasza akcja ma wartość 100%.

• Prywatyzacja GPW - akcje nieme (szczególny rodzaj akcji ułomnych - akcje bez prawa głosu).

PRAWA AKCJONARIUSZA:

• Akcjonariusz ma prawo do głosu

• Prawo do dywidendy (prawo do udziału w zyskach spółki)

• Prawo poboru

• Prawo do części majątku (czyli do masy upadłościowej)

OBOWIĄZKI AKCJONARIUSZA

• Pełne opłacenie akcji

PRAWO GŁOSU

• Prawo głosu - 1 akcja = 1 głos ( UE: one share = one vote)

• Uprzywilejowanie (max 2 głosy)

• Dźwignia prawna - przy takim samym udziale kapitału mam do powiedzenia 2 razy więcej niż inni)

DYWIDENDA

• Najcenniejszy zasób spółki - gotówka (przedsiębiorstwo pozbywa się tego zasobu wypłacając akcjonariuszom dywidendy),

• Polityka dywidend - deklaracja postępowania (np. oświadczenie, że będzie się wypłacać konkretną część zysku),

• dywidenda na raty - KGHM - jedna dywidenda w roku płacona na raty,

• dywidenda zaliczkowa - APATOR - dwa razy w roku zaliczka, a potem po zakończeniu roku następuje dopłata (Grupa APATOR to dynamiczna grupa kapitałowa, w której skład wchodzi obecnie piętnaście spółek - dziewięć krajowych i sześć zagranicznych. Jest pionierem we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań technicznych),

• wartość dywidendy (realna, relatywna) (warto zwrócić uwagę na politykę dywidendową)

• stopa dywidendy (wypłacona stopa dywidendy to wartość akcji?)

• Akcja uprzywilejowana co do dywidendy - dywidenda nie wyższa niż 150% zwykłej dywidendy,

• Uprzywilejowanie co do dywidendy może wyłączać prawo głosu - akcja niema,

• Dzień ustalenia praw do dywidendy (właścicielem akcji zostaje się po 3 dniach od momentu jej kupna)

• Dzień wypłaty dywidendy (odległość między tymi dniami była jak najkrótsza, by rynek był efektywny)

• Wypłacanie dywidend na świecie:

• 600 największych spółek Europy - 80% wypłaca dywidendy

• 500 największych spółek w USA - 80% wypłaca dywidendy

• GPW - ok. 20%

TEORIA A DYWIDENDA

• Wypłata dywidendy - dowód złego zarządzania

• Wyplata dywidendy - dowód doskonałego zarządzania

ZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZ

PRAWO POBORU

• nowe emisje

• zachowane dotychczasowe udziały akcjonariusza

• prawo poboru można ograniczyć w całości lub w części wobec wszystkich akcjonariuszy, nie można wyłączyć podmiotowych, czyli określonych grup nabywców

• nie ma wyłączeń podmiotowych, czyli określonych grup akcjonariuszy.

• prawo poboru - jako przedmiot obrotu: objąć (wykorzystać) - sprzedać - wygasnąć (najgłupsze rozwiązanie)

• popularna relacja przyznawania prawa poboru: 1 stara akcja = 1 prawo poboru do 1 akcji nowej emisji

• szczególne przypadki:

• (2009) PKO BP: 4 stare akcje = 4 prawa poboru do 1 akcji nowej emisji (4:1)

• (2009) Bank Millenium: 7 starych akcji = 7 praw poboru do 3 akcji nowej emisji (7:3)

po nowej emisji akcjonariusz, jeśli wykupi ma taki sam udział.

ZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZ

PRAWO POBORU W IDM (2012) (IDM - internetowy dom maklerski)

• Nietrafione inwestycje w obligacje PBG, DSS

• Nietrafione inwestycje w biuro podróży SkyClub (wylatujesz, nie wracasz)

• Kurs IDM spada do ok. 30 groszy (10x taniej)

• Plan dokapitalizowania spółki poprzez emisję akcji

• Wyłączenie prawa poboru wszystkich akcjonariuszy

• Skierowanie emisji do wybranych pracowników IDM w cenie 10 gr. za akcję

• Cel: rekompensata dla pracowników, którzy płacili za akcje motywacyjne w 2010 roku po 2,1 PLN

• Jeżeli ta sprawa pozostałaby bez rozgłosu, inne przedsiębiorstwa robiły by tak samo, dlatego:

• Akcjonariusze składają skargę: „przecież pracowali źle i nie za darmo”

• Jako pierwsze interweniuje SII - Stowarzyszenie Indywidualnych Inwestorów

• NWZA we wrześniu od 8:00 i przerwane… (problemem był dojazd itp. pierdoły)

• IDM wycofuje się z emisji gdy do akcji wkracza KNF i prosi o wycofanie akcji

PRAWO DO MAJĄTKU (masa upadłościowa) - kolejność zaspokajania wierzycieli (pracownicy, ZUS, Skarb Państwa, kontrahenci, akcjonariusze).

KORZYŚCI DLA AKCJONARIUSZA:

• Dywidenda (dywidendy płaci 20% przedsiębiorstw; państwo jest biedne co jest dobre pod tym względem, że wyciąga pieniądze z dywidend od przedsiębiorstw)

• Prawo poboru (mogą być wznowione akcje lub nie, prawo do nowych akcji)

• Program lojalnościowy (jest się zbyt małym akcjonariuszem lub nie ma takiego programu to brak korzyści, w zależności ile akcji posiadasz jakieś firmy, korzystając z własnej firmy mamy lepszy cennik)

• Różnice kursowe ( spekulacyjne ) (mogą być straty - brak korzyści)

„ZŁOTA” AKCJA - nadzwyczajne uprawnienia jednego z akcjonariuszy nie wynikające z zaangażowania kapitałowego.

Konkretne uprawnienia:

• Likwidacja spółki, przeniesienie poza granice, zmiana działalności, skład RN

• Złota akcja = złote weto

„ZŁOTA” AKCJA W POLSCE

• sektory ważne dla bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego

• sektory: elektroenergetyczny, paliwowy, górniczo-hutniczy, telekomunikacyjny, transportowy

• PGNiG - zapis w statucie: realizacja nawet nierentownych inwestycji, jeśli wymaga tego bezpieczeństwo energetyczne państwa (np. polskie górnictwo i gazownictwo. Czyli MF może sobie zażyczyć nierentowną inwestycję od tak sobie)

• Przykłady:

• Lotos,

• PKN Orlen,

• Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz - System,

• PGNiG, PSE, PGE (spółka giełdowa WIG20),

• Tauron,

• Operator Logistyczny Paliw Płynnych,

• Rurociąg „Przyjaźń”,

• PKP (jest ważna dla bezpieczeństwa krajowego państwa, ponieważ w razie niebezpieczeństwa kraju można sprawnie się ewakuować pociągami)

• TP - Emitel,

• Naftoport Gdańsk,

• Kopalnia soli „Solino” w Inowrocławiu - skoro Inowrocław jest takim ważnym celem strategicznym państwa, w razie niebezpieczeństwa należy możliwie najdalej odsunąć się od tych okolic (Bydgoszcz też) jednak właściwym wyjaśnieniem jest to, że mamy tam złoża ropy naftowej ,

• KGHM i TP - obecnie usunięte w wyniku interwencji KE (komicja europejska)

INSTRUMENTY ZWIĄZANE Z AKCJĄ

• PP - prawo poboru

• PDA - prawo do akcji - działa od momentu kiedy przydzielono akcję nowej emisji do momentu dopuszczenia jej do notowania na giełdzie.

• ADR/GDR - kwity depozytowe /Global - American Depositary Receipts/ - dokumenty uprawniające do handlu akcjami notowanymi na giełdach w innych państwach.

AKCJE POZA RYNKIEM MACIERZYSTYM - sposoby dotarcia akcji na rynek finansowy państwa

Rozwiązania:

1. Kwity depozytowe

• Aspekt prawny ADR/GDR

Dual listing - jedna spółka notowana na dwóch giełdach np.: Unii Kredyt.

Zdalny członek giełdy

INNE POJĘCIA

• split akcji - dzielenie wartości nominalnej akcji na równe części, również jej wartość na giełdzie (np. zwiększenie płynności akcji ) celem jest dotarcie do większej liczby drobnych inwestorów.

• scalanie akcji - przeciwnie do splitu (reverse - split) - pozbywanie się drobnych inwestorów - łączenie akcji w jedną.

• Blue Chips - spółki o największej kapitalizacji i największej płynności (np. wszystkie spółki WIG20).

• Free float - akcje w wolnym obrocie, zakłóca racjonalną wycenę spółki - nie chodzi tu o handlowanie, ilość handlowanych akcji wynosi nie 10% ale 15-20% które dają cenę całej reszcie akcji.

• IPO (Initial Public Offering)- pierwsza publiczna oferta, wejście na rynek kapitałowy, wprowadzenie spółki na giełdę.

• Pre-IPO - sprzedaż spółki inwestorom, jeszcze przed wejściem na giełdę (oferta jest niepubliczna, dla osób z bliższego otoczenia).

• lock-up - zobowiązanie dotychczasowych kluczowych akcjonariuszy do niesprzedawania akcji przez określony czas. Zablokowanie sprzedaży akcji dotychczasowych akcjonariuszy, często stosowane przy prywatyzacji.

AKCJE GROSZOWE - czyli akcje dla każdego

• pojawiły się poprzez splitowanie akcji

• spadek kursu

• wzrost kursu o 1 grosz powoduje wzrosty wartości o kilka/kilkadziesiąt lub 100%

• błędny sygnał dla inwestorów

• sankcja: lista Alertów GPW - kurs jednolity

SCALEANIE AKCJI

• FON - maj-czerwiec 2009

• Kurs akcji 1 grosz

• Relacja 50:1

• co z tzw. „resztówkami”?

• darowizna akcji (max 49gr)

CENY AKCJI

• nominalna - cena zapisana w księgach

• emisyjna - cena po której sprzedajemy akcję na giełdzie, nie może mniejsza od ceny nominalnej (można iść za to do więzienia)

• rynkowa (kurs) - cena może być dowolna

INDEKSY GIEŁDOWE syntetyczny obraz rynku:

• WIG - Warszawski Indeks Giełdowy

• WIG 20

• mWIG 40

• sWIG 80

• WIG 20TR (XII 2012) - Total Return - indeks dochodowy

• Czyli: + dywidendy

• Czyli: + dochody z PP

• RESPECT (listopad 2009) Responsibility, Ecology, Sustainability, Participation, Enviroment, Community, Transparency.

• WIG DIV (styczeń 2011 - 30 spółek dywidendowych)

• WIG Surowce (luty 2011) - spółki surowcowe

• WIG Ukraine (maj2011)

• WIG Plus - spółki o kapitalizacji od 5 do 50 mln EUR (listopad 2011)

Kurs akcji jest zależny od:

• rynku lokalnego,

• przynależności do sektora,

• rynku globalnego i spółki.

Prezes spółki ma wpływ na:

• wyniki finansowe,

• jakość biznesu,

• public relations (relacje z otoczeniem),

• inwestor relations (relacje z rynkiem finansowym / relacje z inwestorami)

INWESTOR RELATIONS - relacje inwestorskie (występuje w każdej spółce) - relacje z prasą:

• Informacje obowiązkowe

• Więcej niż tylko obowiązki informacyjne

• Komunikacja wzajemna

• Zarządzenie strukturą akcjonariuszy

• Urealnienie czy manipulacja?

INICJATYWY AKCJONARIUSZY

• Nie zawsze mile widziane przez spółki

• SII -

• Inne państwa: krytyczni akcjonariusze

• Kwestie poruszane: finansowe, społeczne

WSKAŹNIKI:

• Stopa dywidendy: dywidenda na 1 akcję : kurs akcji ( wartość relatywna dywidendy )

• Cena / zysk (P/E) - kurs akcji: zysk na 1 akcję

• wskaźnik ofensywny (hossa)

• Wskaźnik defensywny (bessa)

AKCJA - to produkt jak każdy inny, należy go doskonalić. Pytanie brzmi: jak spółka może go doskonalić?

• Relacje inwestorskie

• Wypłata dywidend

• Wyższy segment notowań giełdowych

KRYZYS GIEŁDOWY - wreszcie coś się dzieje

• Tzw. subprime 2007 ?

• Kryzys: zły czy dobry?

• Grecja 2010?

• Sierpień 2011 - credit rating USA

• Panika

• Nagle: Bukareszt - 8%

• Jak w Lidlu

• Dzień amerykański

• Dzień grecki

• Dzień francuski

SMUTNY KONIEC - spółki które upadły:

• STGroup 2001

• Universal 2003

• 4Media 2004

• Pozmeat 2005

• Espebepe 2005

• ELektromondaż - Export 2007

• Torra Poland 2008

• Techmex 2009

• ZNTK 2010

• SkyEurope 2010

• Swarzędz Meble 2011

SMUTNY ROK 2012

• Wnioski o upadłość

• Allerco

• Energomontaż Południe

• Wibo (wniosek następnie wycofany

• Bomi

• ABM Solid

• Hydrobudowa Polska

• PBG

• Intakus

• DSS (dolnośląskie surowce skalne)

• Jago (zajmowała się mrożonkami?)

• Advadis

HFT - high - frequency trading

• Milisekundy (jedna tysięczna sekundy)

• USA - 60% obrotu

• UE - 40% obrotu

OBLIGACJE:

• SKARBOWE

• KOMUNALNE

• KORPORACYJNE

• BANKOWE

OBLIGACJE SKARBU PAŃSTWA - OBLIGACJE SKARBOWE

ZADŁUŻENIE SKARBU PAŃSTWA:

• 800 mld PLN

• Krajowe 69%

• Zagraniczne 31%

• 1/3 zadłużenia jest finansowana przez zagranice

• KRYTERIUM REZYDENTA - skąd pochodzi nabywca

• Krajowe 48%

• Zagraniczne 52%

• Tablica - 840 mld PLN

• Nasze państwo zadłuża się w ciągu jednej sekundy na 1000zł

• Na jedną osobę zadłużenie wynosi 23.000 PLN

• Same odsetki na 1 osobę wynoszą 1104 PLN (2011)

DŁUG PUBLICZNY I DEFICYT - pojęcia pozytywne czy negatywne? Zależy od kontekstu, czy zostały przeznaczone pieniądze pozytywnie.

STRUKTURA WALUTOWA - w jakiej walucie jesteśmy winni pieniądze:

• PLN 74%

• EUR 18%

• USD 4%

• Inne 4%

ZNACZENIE SPW (Skarbowe Papiery Wartościowe) W ZADŁUŻENIU:

• Skarbowe papiery wartościowe 93% (kiedyś: 94%, 95%)

• Obligacje 65%

• Bony skarbowe 2%

• Obligacje oszczędnościowe 1%

• Euro obligacje 25%

• Kredyty 7% (kiedyś było 3%, ich wzrost mówi, że wszystko zaczyna się mieszać)

• Średnia zapadalność to 4,21 roku

OKRESY EMISJI SPW - rynek krajowy

• 2, 3 lata

• 4,5 lat

• 7,10 lat

• 12, 15 lat

• 20 lat (4% zadłużenia)

• 30 lat (wprowadzenie w 2007 roku - 0,2% zadłużenia)

STRUKTURA TERMINOWA ZADŁUŻENIA:

• Do 1 roku - 16%

• 1-3 lata - 22%

• 3-5 lat - 19%

• 5-10 lat - 31%

• Powyżej 10 lat - 12%

RYZYKA MAKROEKONOMICZNE A DŁUGP PAŃSTWA

• Efekt wypierania ( wypychania) podmiotów prywatnych z rynku kapitałowego (kiedy państwo sprzedaje dużo obligacji, tym mniejsze szanse mają na sprzedaż podmioty prywatne. Państwo poprzez zwiększony dług publiczny utrudnia sprzedaż podmiotów prywatnych w celu zahamowania wzrostu długu) - wypychanie prywatnych obligacji przez państwowe.

• Bariera popytu na P.W.

• Wzrost stóp procentowych (państwo podnosi stopy procentowe aby zachęcić do kupna jego obligacji). (Na cenę pieniądza na rynku wpływa nie tylko Rada Polityki Pieniężnej ale również rząd poprzez podniesienie stup dla obligacje).

• Płynność budżetu (terminy emisji - zapadalności ) skonstrułowane są tak by nie zakłócać płynności budżetu.

PRZYKŁADY EMISJI: tego nie

• 2006 - 4-letnia oszczędnościowa

• % = inflacja + marża

• Pierwszy okres odsetkowy: inflacja + 3,80 = 4,50%

• Następne okresy odsetkowe: inflacja + 2,25 =

• Obrót giełdowy - obligacje oszczędnościowe nie są dopuszczone do obiegu giełdowego.

• 1,- PLN -

• 1.2011 - 4-letnia oszczędnościowa

• % = inflacja + marża

• Pierwszy okres odsetkowy: inflacja + 3,80 = 4,50%

• Następne okresy odsetkowe: inflacja + 2,50 =

• 2,- PLN

• 10.2012 - 4-letnia oszczędnościowa

• % = inflacja + marża

• Pierwszy okres odsetkowy: inflacja + 3,80 = 4,50%

• Następne okresy odsetkowe: inflacja + 2,50 =

• 1,- PLN

• 2006 - 10-letnia oszczędnościowa

• % = inflacja + marża

• Pierwszy okres odsetkowy: inflacja +4,05 = 4,75%

• 10.2009 - 2-letnia oszczędnościowa

• % = stałe

• % = 4,75

• Następne okresy odsetkowe: inflacja + 2,50 =

• 1,- PLN

TZ - trzyletnia zmienna

• Formuła %

• Tb 13x1,15

• Odsetki: kwartalne

• 2.2012

• Formuła %

• WIBOR 6M x 1,00

OBLIGACJE KFD ( Krajowy Fundusz Drogowy ) (BGK) - faza 1.2009

Emitentem jest Bank Gospodarstwa Krajowego.

(nie trzeba umieć)

• Oszczędności budżetowe: redukcja 10 mld PLN przeznaczonych na drogi

• Finansowanie luki w zakresie inwestycji drogowych: obligacje KFD (BDK): 7,3 mld PLN

• Dlaczego: takie zadłużenie nie jest ujęte w statystyce sektora finansów publicznych

• Kolizja z obligacjami skarbowymi (!)

• Warunki sprzedaży obligacji KFD zatwierdza MF (eliminacja konkurencji cenowej)

• Sprzedaż emisji obligacji na raty (eliminacja nadmiernej podaży)

• Sierpień 2009: sprzedaż 1 transzy 600mln PLN (całość 7,3 mld PLN)

• Wyższy spread: 40 pkt. Bazowych

DŁUG PUBLICZNY - DEFICYT - OBLIGACJE

• Gospodarka oparta na długu

• Obligacja - doskonały instrument zadłużenia

• Nabywca - rozproszony

Kiedyś banki trzymały pieniądze państwa, i aby MF mógł zobaczyć fundusze musiał spełnić warunki stawiane przez te banki, dlatego kiedyś musiał dobrze zarządzać kapitałem.

DŁEG JAKO FUNDAMENT WSPÓŁCZESNEJ GOSPODARKI GLOBALNEJ:

• Zadłużenie to nie jest problem afrykański

• Obligacje: wytłumaczenie instrumentalne

• Koncepcja Welfare State - państwa dobrobytu (wytłumaczenie polityczno - społeczne), można było wszystko wszystkim obiecać opierając się na tezie, że obligacje skarbowe są najpewniejsze na świecie.

EUROLAND

• Dyskusyjne Kryteria Konwergencji

• Pomimo wszystko: pozytywny efekt hamulcowy (jest to zbawienny efekt mentalny. Tylko w Danii jeszcze nie zostały przyjęte Kryteria Konwergencji).

USA

• Zadłużenie na lipiec 2011: 14.293.957.000.000 USD

• Limit zadłużenia rządu

• Do 1917 roku Kongres musiał akceptować każdą pożyczkę. Obecnie byłoby to kłopotliwe, ponieważ parlament musiałby co tydzień debatować o nowych pożyczkach.

• 1917 rok - Second Liberty Bond Act - akceptacja łącznego limitu zadłużenia

• Od 1917 roku podwyższono limit ok. 100-krotnie.

• Tylko od 1962 roku podwyższony limit został o 74 razy

• Tylko w okresie 2001-2011 - 10-krotnie

• lipiec - sierpień 2011: kongres vs. Prezydent - obecnie wynosi 14,3 bln a kongres kłóci się aby podnieść do 17 bln na co prezydent nie chce się zgodzić.

Jeżeli ministrowi nie uda się zahamować zadłużenia, będziemy musieli podnieść stawki podatku.

WSPARCIE SPRZEDAŻ OBLIGACJI

Hiszpania:

• obligacje „patriotyczne” - Katalonia; 2010 rok

• nabywcami są mieszkańcy

• wysokie % (7,75%)

• 3 mld EUR

NIESKARBOWE PAPIERY DŁUŻNE

NIESKARBOWE PAPIERY DŁUŻNE (NPD):

• Wartość rynku - 108 mld PLN

• Krótkoterminowe papiery dłużne - 22 mld PLN (są ogólnie ignorowane na rynku, mnożąc razy 3 osiągną wartość obligacji)

• Obligacje - 86 mld PLN

• Przedsiębiorstwa 29 mld PLN (około 170 emitentów obligacji).

• Banki - 42 mld PLN (około 35 emitentów)

• Samorządy - 15 mld PLN ( ok. 490 emitentów) jest to jedna z największych niespodzianek na rynku finansowym - samorząd eksplodowały obligacjami (wielki krok na przód). Bardziej spodziewano by się takiej liczby w bankach. Przy emitowaniu obligacji samorządy muszą konkretnie wskazać cel emisji.

• Banki i samorządy - wzrost wartości emisji o 50% w stosunku do 2011 (rynek mocno się rozwinął).

Prawdziwy kryzys finansowy występuje wtedy, kiedy nie można nic sprzedać.

ASYMETRIA KRAJOWEGO RYNKU INSTRUMENTÓW DŁŻNYCH

Papiery trafiające na rynek krajowy:

• SPW - 570 mld PLN

• NPD - 108 mld PLN

Mamy 5-krotnie przebicie emisji papierów wartościowych krajowych.

NABYWCY NPD (2012, 2011, 2010):

• Banki - 41% (banki czasem są zmuszone aby kupić NPD aby móc dalej prowadzić interes)

• Przedsiębiorstwa - 22% (w zarządzaniu finansami przedsiębiorstw obligacje skarbowe stanowią ciekawy element finansowania spółki

• Fundusze inwestycyjne - 14%

• Fundusze emerytalne - 10%

• Towarzystwa Ubezpieczeniowe 4% (nigdy nie byli wielkimi odbiorcami takiego typu produktów)

• Zagranica - 4% (ogólny spadek)

BANKI - ORGANIZATORZY EMISJI NPD

• 5 największych banków - organizatorów kumuluje 90% emisji:

• Jeżeli do emisji wybiera się jednego z największych banków, to występuje większe prawdopodobieństwo sprzedaży.

• ING, BH, PKO SA, BRE, PKO BP

OBLIGACJE SAMORZĄDOWE

• 2005 - 3,3 mld

• 2010 - 8 mld PLN

• 2011 -

• 2012 - 15,5 mld PLN

Najlepsze zadłużenie ze wszystkich istniejących.

TERMINOLOGIA:

• Obligacje samorządowe

• Obligacje komunalne

• Obligacje municypalne

JST - JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

• Województwa

• Powiaty

• Gminy

• Miasta

PRZYKŁADY EMISJI - BAZA ODSETKOWA

• Samorząd - baza odsetkowa

• Poznań T52 (52 tygodniowo)

• Płock T52

• Gubin T52

• Kluczbork Wibor 1Y

• Kościerzyna T26, T52

• Gdynia T52 itp.

NAJWIĘSZKE MIASTA - 2012

• Poznań 4 emisje - 705 mln PLN

• Gdańsk 5 emisji - 470 mln PLN

• Bydgoszcz 1 emisja - 280 mln PLN

• Rybnik 1 emisja - 124 mln PLN

• Lublin 2 emisje - 160 mln PLN

• Kraków 5 emisji - 1,2 mld PLN w przeciągu 10 lat mocno się zmienił, z taniego prowincjonalnego miasta stał się jednym ze znaczniejszych miast w Europie.

• Warszawa 6 emisji - 4 mld PLN.

NAJMNIEJSZE EMISJE KOMUNALNE

• Mściwojów 1 mln PLN w tym przypadku można zauważyć, dlaczego banki są tak dużymi odbiorcami emisji P.W. w takiej gminie jak Mściwojów mieszkańcy nie wykupią emisji, mają małą wartość.

EMISJE WOJEWÓDZKIE np. KUJAWSKO - POMORSKIE (Gmina, Miasto, Powiat)

Toruń, Bydgoszcz, Inowrocław, Świecie, Grudziądz, Włocławek, Ciechocinek itp.

Udział w emisjach mają miasta tj:

• Brodnica 4 emisje - 40mln PLN

• Bydgoszcz 1 emisja - 288 mln PLN

• Ciechocinek 2 emisje - 13 mln PLN

• Golub-Dobrzyń 1 emisja - 5 mln PLN

• Grudziądz 2 emisje - 110 mln PLN

• Inowrocław 6 emisji - 70 mln PLN

• Jabłonowo Pomorskie 6 emisji - 11 mln PLN

• Lipno 3 emisje - 10 mln PLN

• Mogilno 2 emisje- 11 mln PLN

• Solec Kujawski 5 emisji - 19 mln PLN

• Toruń - czołowy nie emitent. Utrzymuje się z kredytów.

• Toruń powiat 2 emisje - 10 mln PLN - najbardziej unikalna emisja na świecie. Celem emisji są drogi, szpital w Chełmży, otoczenie pomnika księdza Popiełuszki.

Województwo Kujawsko - Pomorskie zawiera się w 5 najbardziej aktywnych województwach państwa.

WŁOCŁAWEK - emisja na dofinansowanie inwestycji unijnych, modernizacja drogi 1. Kwota emisji 200 mln PLN w terminie: 2009 - 2026 (4-15 lat)

KRAKÓW: historia i współczesność: Jako pierwsze miast wyemitowało Euroemisje w 1998. Dokonał 4 emisji (300, 50, 50 i 50 mln PLN) , za każdym razem wykorzystywał inny bank: PKO BP, BOŚ, DB, GBW

ZNACZENIE EMISJI KOMUNALNYCH W FINANSOWANIU JST

• Kredyty bankowe: 85%

• Papiery wartościowe: 15%

• Ale: Dolny Śląsk, wielkopolska i Opole od 25% do 44%!

• Emisje komunalne w 2012 roku kupują:

• Banki 92%

• Fundusze inwestycyjne 3% (porażka, strasznie mało)

• Zagranica 0,05% (jeszcze większa porażka)

• Przedsiębiorstwa 1%

PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNE w samorządach istnieje podróbka takich przedsiębiorstw.

Przykłady:

• oczyszczalnie ścieków (Bydgoszcz dokonała największej emisji w tym celu)

• MWiK bydgoszcz do 19 lat W6M; program 600 mln PLN (BH i PeKaO SA

• Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie 116 mln PLN

• Zakład Komunikacji Miejskiej Gdańsk 220 mln PLN

• Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Łódź 2 emisje - 300 mln PLN

RYZYKO INWESTYCYJNE: PRZEDSIĘBIORSTWO A JST (jednostka samorządu terytorialnego)

• Aspekt ekonomiczno - finansowy:

• Aspekt społeczny (trzeba spłacić bank, jednak jakim kosztem? Nie można zamknąć szkół czy komunikacji miejskiej)

• Aspekt polityczny

• Po analizie tych aspektów (na których się nie znamy), efekt jest następujący: zakłócenia racjonalności gospodarowania.

• Bankructwo gminy i miasta? - obligacje powinny być zabezpieczone.

PROBLEMY RYNKU OBLIGACJI SAMORZĄDOWYCH

• Ryzyko inwestycyjne

• Brak płynnego rynku wtórnego

• Emisje niepubliczne i publiczne (te miasta które przeszły przez KNF: Rybnik, Poznań, woj. Dolno Śląskie)

• Konkurencja obligacji skarbowych

• Rozwiązania:

• Credit Rating - podmioty samorządowe coraz częściej inwestują w ocenę Credit Rating-u

• Catalyst - GPW - jest to jedno z dobrych rozwiązań na rynku P.W., pozwala nam on unikać emisji ujemnej. Alternatywa dla rynku P.W.

• Idea emisji skumulowanych (zbiorcza emisja obligacji dla kilku JST) - dobra idea obecnie nie rozwijana w Polsce.

• Emisje Euroobligacji Komunalnych

EUROOBLIGACJE KOMUNALNE

• Kraków - 1998 - 2000 spłacił euroobligacje

• Warszawa - do 2009 roku żadnych emisji, nawet krajowych

• Kwiecień 2009 - emisja Euroobligacji - 200 mln PLN

OBLIGACJE PRYWATNE - przedsiębiorstwa

• Przykłady - New

• Turon 7 mld PLN (spółka z WIG20) branża w którą warto przyszłościowo inwestować

• KGHM - 500 mln PLN (wykorzystali konsorcjum 3 banków)

• Polkomtel 1 mld PLN (7 dni do 5 lat) jeden instrument na rynku pieniężnym i kapitałowym (duża elastyczność)

• Lotos Asfalt - 300 mln PLN (3 dni - 5 lat)

• PKN Orlen - 5 emisji - 2 mld PLN

• Energa Operator - 850 mln PLN (jedna z wielkich emisji na polskim rynku)

• PGNiG - 4,5 mld PLN (1 miesiąc - 3 lata)

• PGE - 10 mld PLN!! Wykorzystanie konsorcjum 4 banków. Większej emisji od tej w Polsce jeszcze nie było.

KTO KUPUJE OBLIGACJE KORPORACYJNE?

• Banki - 20%

• Przedsiębiorstwa - 40% (same inwestują w swoje papiery)

• Fundusze inwestycyjne - 20%

• Fundusze emerytalne - 10% ; nawet bezpieczne F.E. korzystają z takich obligacji

• Zagranica - 4% (spadek z 12%)

BRUCE WILLIS - WÓDKA - OBLIGACJE

• Belvedere i marka „Sobieski”

• Bruce Willis „twarzą” wódki „Sobieski”

• 4-letni kontrakt, Europa - Chiny, 16 mln USD

• Właściciele obligacji zaniepokojeni

• Nabycie ok. 3,3% akcji przez Bruca Willisa

• Od „reklamowania” do „zarządu”

• „Szklana Pułapka 4”

• USA w 2007 roku - 450 tys. litrów wódki

• USA 2011 - 9 mln litrów wódki

Belweder został wykupiony przez Rosjan.

OBLIGACJE KORPORACYJNE

• Atrakcyjna rentowność

• Duże ryzyko

• BEST - 13,12% (prawie jak Amber Gold)

• Navi Group - 14,72%

• Admiral Boats - 11,67%

• Problem zabezpieczenia

• Został zastosowany zastaw częstotliwości

EMISJE GPW

• Grudzień 2011: emisja GPW na 170 mln PLN

• Sfinansowanie Towarowej Giełdy Energii

• Inwestorzy instytucjonalni

• Calatys

• Inwestorzy indywidualni

• 75 mln PLN

• 5 lat

• % = wibor + 1,17 pkt.

OBLIGACJE PRYWATNE

PRZYKŁADY:

• Listy zastawne - Pieniądze zostają na cały czas trwania emisji

• BRE Bank Hipoteczny 170 mln CHF

• 6 mld PLN, 100 mln EUR, 100 mln USD

• PeKao Bank Hipoteczny - 2 mln PLN

• Śląski Bank Hipoteczny - 300 mln PLN

• Millenium Bank - 2 mld PLN

• Zagraniczne banki:

• Bank Austria Creditanstait (BACA) 2 emisje; 5-10 lat - 1 mld PLN

• EIB; 5-20 lat; 3emisje; 3 mld PLN

RYNEK CATALYST (od 30.09.2009)

• 2.2011 - 50 emitentów

• 11.2011 - 96 emitentów: 64 firmy, 20 BS + skarb państwa

• 11.2012 - 160 emitentów ; 120 firm + skarb państwa

• EBI

• MCI

• BGK

CATALYST - rentowność

• Polski Holding Medyczny - 14%

• Grant - 10,2 %

• Podkarpacki Bank Spółdzielczy - 8,06%

• Wodzisław Śląski

ZPM Henryk Kania SA

• Obligacje

• Wejście na rynek giełdowy poprzez fuzję z IZNS Iława ( części motoryzacyjna) Iławskie zakłady naboru samochodowego

• Wartość emisji 15 mln pln

• Nominał 1000pln

• Minimalny zapis 220000pln

• Catalyst

• % = W3M + 9,3p%

Obligacje sekurutyzowane ( marzec 2013)

• Pierwsze w Polsce

• Geting bank

• Kredyty samochodowe ( 33 tys. Umów )

• 519 mln pln

• Nabywcy : m.in. EBOiR ( 213 mln pln)

• Moody's: Aa 3

• Catalyst

Obligaje reklamowane przez Małaszynskiego, Trzebiatowskiej, Karolak

• EastPictures

• New Connect ( od 2009)

• Obligacje 2-letnie

• 1 rok-14%

• 2 rok - 17%

„… obligacje nie są zabezpieczone, ale w sumie jednak bezpieszne…”

Dramaty i tragedie

Obligacje nie wykupione

• Apexim 3 lata 6% 5,5 mln pln

• Mostostal Gdańsk 3 lata W6M+0,5% 30mln pln

• Lehman Brothers

Catalyst - małe tragedie

• Niw wykupione obligacje 2011

• Anti - wykup częściowy ( wybrani wierzyciele + wymuszona zamiana na akcje ) - 2 min pln

• ZPS Krzętle - zabrakło 42 tyś pln na obsłuę - wyszli z tego i dalej produkują

• Budopol 5-11 mln pln

• Religa development - 6mln pln

Spółki GPW - duże tragedie

• Niewykupione obligacje - 2012

• DSS - 34mln pln

• PBG - 450mln pln

• Alterco - 10mln pln

Obligacje niewykupione

• Semax 2008

• Kredyt niespłacony w banku

• Emisja obligacji na ok. 20 mln pln

• % = 9, termin wykupu nieodległy

• Emisja obligacji na spłate kredytu ( ok. 11mln pln) ?

• Kredyt spłacony z pieniędzy inwestorów - nabywców obligacji

• Raiffeisen Bank

• Prokurator + oskarżenie

• Chyba że nastąpi spłata

• Semax nie może ( brak kapitałów i kolejność wierzycieli )

• Tajemniczy nabywca obligacji Semaxu zwróci klientom 70 - 80% wartości obligacji

TRUDNE EMISJE

• STOCZNIA Gdynia 7,4 mln ( 200 mln)

• Telewizja Familijna 117 mln pln

Bank Handlowy i obligacje Lehman Brothers

• Obligacje strukturyzowane

• Poszkodowani: 229 osób na 15 mln USD (inwestują od 100 tys. PLN)

• Credit Rating A+

• Hasła: „obligacja” i „gwarancja” - przy takich hasłach zawsze trzeba uważać

• BH kwalifikuje obligacje jako: niskie ryzyko

• Segment: Private Banking & Wealhth Managment

• BH jest tylko dystrybutorem

• Ale przecież Citigroup miał 4,5% udziałów w LB ( jak masz 5% to jesteś znaczącym inwestorem)

• Emitent: lehman Brothers Treasury Co. Bv

• Gwarant: LB Holdings Inc. ( gwarantuje 100% kapitału )

• Bank Handlowy na bieżąco informuje klientów o procesie upadlosciowym w USA i Holandii

• W RFN podobnie

• 1.2010 - Bank Handlowy 60% zwrotu wartości inwestycji ( w odpowiedzi na pozew klientów )

OBLIGACJE SZCZEGÓLNE

High Yield Bonds - obligacje wysokodochodowe

Cechy

• Wysoka rentowność

• Cedit rating - spekulacyjny lub brak oceny

Eminencji

• Rising stars

• Fallen angels ( junk bonds )(obligacje śmieci)

CATASTROPHE Bonds CAT Bonds - obligacje katastroficzne

• Cel: reasekuracja przed nadmiernymi stratami spowodowanymi przez zjawiska katastroficzne

• Zdarzenia naturalne lub zawinione przez człowieka

• Eminencji : firmy reasekuracyjne

• Zalety dodatkowe

• 1 przeniesienie ryzyka poza sektor ubezpieczeniowy

• 2 pozyskanie finansowania spoza sektora ubezpieczeniowego

• Warunki finansowe

• Wyższe odsetki dla inwestorów

• W przypadku katastrofy

• Obniżenie lub utrata odsetek

• Opóźnienie wypłaty odsetek i kapitału

• Utrata części kapitału

• Utrata calosci kapitału

CAT Bonds

• Parametry katastrofy:

• Konieczna precyzja określeni zdarzenia ubezpieczeniowego (trigger event)

• Siła wstrząsów

• Prędkość wiatru

• Zdarzenia o prawdopodobieństwie mniejszym niż 1%

• Zdarzenia praktycznie nieprzewidywalne

• Problemy z wyceną obligacji

• Założenia:

• Obligacje Parameric Re

• Trzęsienie ziemi w regionie tokijskim o sile 7,2 w skali Richtera lub większej obniża wartość kapitału i odsetek o 40%

• Obligacje USA Inc. Catastrophe

• Jeżeli jakikolwiek huragan pomiędzy stanem Maine a Teksasem wyrządzi szkody o wartości co najmniej 1,5 mld USD

• Utra100% wartości obligacji

Cat Bonds - pierwsza krew

• Obligacje Kamp Re

• Emitent: Zurich Financial Service's U.S

• Huragan Katarina

OBLIGACJE ŚMIERCI (death bonds)

• Handel niechcianymi polisami na życie

• Odsprzedaż polisy na życie

• Albo towarzystwu ubezpieczeniowemu

• Albo instytucji finansowej - lepiej płaci

• Sekurytyzacja na polisach (pule polis)

• Emisja obligacji zabezpieczonych polisami

• Im krótsze życie, tym lepiej dla inwestora bo mniej składek

• Trochę przypomina „odwróconą hipotekę” (sprzedamy bankowi mieszkanie na starość ale dalej można w nim mieszkać - po śmierci bank przejmie to mieszkanie)

PRODUKTY ALBO OBLIGACJE STRUKTURYZOWANE

DB - magiczna trójka

• Akcje - DJ Euro Stoxx 50 (Europa)

• Akcje - S&P 500 (USA)

• Akcje - Nikkei 225 (Japonia)

• Akcje - WIG 20 (Polska)

• Rynek Towarowy - miedź (LME);

• Rynek Towarowy - aluminium (LME)

• Rynek Towarowy - Ropa Naftowa (west texas)

• Nieruchomości - EPRA Index (europ. Rynu nieruchomości - European Public Real Estate Index - FTSE

• Rynek Pieniężny - WIBOR1W

DB - Magiczna Trójka - warianty portfeli

	Agresywny	Zrównoważony	Ostrożny
DJ EuroStoxx	15%	10%	5%
S&P500	15%	10%	5%
NIKKEI225	15%	10%	5%
WIG20	15%	10%	5%
Miedź	5	3,33	3,33
Aluminium
Ropa naftowa
FTSE EPRA	15	10	10
WIBOR1W	10	40	60

Jeden z pierwszych instrumentów jaki się pojawił

Deutche Bank WIG20 (drugi instrument jaki się pojawił)

• Rentowność - wzrost WIG20

• Termin - 3 lata

• Gwarancja kapitału - tak (ważna do 30.11.2009 w dniu wykupu)

• Współczynnik partycypacji ok 70% (cena za gwarancję - ?) 30% bierze bank

• Rynek obrotu - GPW

Pozyskiwanie kapitałów w okresie kryzysu

• Kredyt bankowy ? (w czasie kryzysu ciężko uzyskać kredyt jak i wyemitować akcje)

• Emisja akcji ?

• Private equity?

• Emisja obligacji? (w czasie kryzysu jest najwięcej emitowanych obligacji)

ZACZYNA SIĘ EPOKA OBLIGACJI - podobnie jak epoka obligacji niespłacanych

OBLIGACJE - PODSUMOWANIE

Klasyfikacja obligacji:

• Ze względu na emitenta

• Skarbowe

• Komunalne

• Prywatne

• Wysoko dochodowe i pozostałe

• Ze zmiennym i stałym oprocentowaniem

• Mniej i bardziej ryzykowne

• Kuponowe i dyskontowe (0-kuponowe)

• Krótko, średnio i długo terminowe (termin jest kwestią umowną)

• Emisje o dużej i małej wartości nominalnej

• Proste i złożone (strukturyzowane)

• Krajowe i zagraniczne

• Wykupione i niewykupione

• Ze względu na wartość nominalną

• Zabezpieczone i niezabezpieczone

• Określony i nieokreślony czas wykupu

• Uczciwe i nieuczciwe

• W walucie krajowej i zagranicznej

• Imienne i na okaziciela

• Ogólnego finansowania (NBP) i ze wskazanym celem (samorządowe)

• Z raitingiem i bez raitingu

• Zwykłe, zamienne i wymienne

• Ze względu na sposób wykupu (wykupywane jednorazowo, losowo i niewykupywane)

• W formie materialnej i niematerialnej

• Zmiana ze stałego na zmienne, ze zmiennego na stałe

• Płatne okresowo, przy wykupie, reinwestowane

• Rodzaj waluty (jednowalutowe, dwuwalutowe, opcja wyboru waluty)

• Typ nabywcy (można wskazać inwestora) - inwestor określony i nieokreślony

• Przedmiot zabezpieczenia (hipoteka, zastaw, gwarancja)

Obligacja składa się z arkusza kuponowego, które wycinamy aby dostać pieniądze.

Komu Polska spłaciła obligacje przedwojenne :

• USA

• Szwecja

• Szwajcaria

Obligacje są również w formie papierowej, gdyż okaziciel podchodzi do banku i wypłacane są mu odsetki i nikt nie wie kto to jest i nie wiadomo kto powinien zapłacić podatek, w formie elektronicznej jest zapisane komu przelano odsetki i kto musi odprowadzić podatek.

Czynniki ryzyka - inwestowanie w obligacje

• Nie będą wykupione

• Ryzyko stopy procentowej - ryzyko inflacji

• Ryzyko zabezpieczeń (mogą stracić swoją wartość)

• Ryzyko terminu wykupu

• Ryzyko zmienności przychodu (może być niższe)

• Ryzyko utraty obligacji (forma materialna)

• Ryzyko zmiany kursu waluty

• Ryzyko płynności

• Ryzyko kosztu (obligacje skarbowe)

• Ryzyko oszustwa

• Zmiana statusu emitenta

• Ryzyko zmiany stałego oprocentowania na zmienne

• Ryzyko reinwestycji

• Ryzyko klauzur prawnych

• Ryzyko kursu obligacji (obligacje mają swoje kursy, np. Grecja obligacja ma mniejszą wartość 60% ze 100%)

• Ryzyko spekulacji (zbijanie kursu, pompowanie kursu)

Podsumowanie ryzyka:

• Ryzyko obiektywne: wynika z uwarunkować rynkowych (np. ryzyko stopy procentowej, ryzyko walutowe)

• Ryzyko własne: wynika z intencji emitenta i konstrukcji obligacji, a także z jego sytuacji finansowej

EUROOBLIGACJE - najnowocześniejsza część rynku (mało kto robi obligacje na rynek krajowy, od razu emituje się je na cały świat)

• Emitowana jest na rynek międzynarodowy

• Swobodnie zbywalne instrumenty dłużne na okaziciela, których emisji i gwarancji dokonują międzynarodowe syndykaty banków uniwersalnych oraz banków inwestycyjnych, a nabywcami są inwestorzy mający siedzibę poza krajem, w którego walucie emisja jest wyrażona - definicja ta jest nieprawidłowa.

Nazwa euroobligacje wzięły się stąd, że w latach 60' w USA zniechęcano do inwestowania w zagraniczne obligacje emitowane w USD. Kiedyś amerykanie inwestowali w złoto, a nie chcieli się zadłużać wymieniając dolary na złoto. Potem sami zaczęli inwestować w obligacje. Brytyjczycy zaczęli produkować obligacje w walutach innych niż amerykańskie, aby wyrównać szanse kupna (Ameryka mocno się wybiła tymi obligacjami). Stąd nazwa euroobligacje - emitowane na i dla Europejczyków.

Typowe błędy!

• Euro - bo waluta ( nazwa historyczna )-może być z poza Eropy

• Euro - bo emitent - może być z poza Europy

• Euro - bo inwestor - może być z poza Europy

ERUOOBLIGACJA = EUROEMISJA

Rola euroobligacji:

• Powszechny instrument zaciągania długu na międzynarodowym rynku.

Emitentami są państwa, miasta, instytucje, banki itp. Podmioty.

Segmenty walutowe Euroobligacji:

• Eurodolar bonds

• Euro-euro bonds

• Eurosterling bonds

Struktura walutowa rynku euroobligacji (2012)

• EUR - 42%

• USD -43%

RYZYKO GLOBALNYCH INWESTYCJI FINANSOWYCH (credit-rating)

Polski dług - era kredytu i euroobligacji (Polska w większości spłaca dług obligacjami)

FOZZ - Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego (chronił Polskę przed zagranicą, aby nie wiedzieli, że Polska sama wykupuje swoje długi - co jest nielegalne. Nie można niwelować długu kredytem)

POLSKIE EMISJE BANKOWE

Pierwsze emisje:

• Uregulowanie zadłużenia PRL

• Plan Brady'ego (dopuścił do tego o czym FOZZ marzył - dopuścił do handlu częścią długu

• „Brady” 1994 - 7,8 mld USD. Amerykanie uznali, że na spłatę tego długu będziemy potrzebować 20 i 30 lat. Faktycznie Polacy potrzebowali tylko 8 lat na jego spłatę.

Pierwsze emisje rynkowe:

• 1995

• 250 mln USD (3 lata)

• 250 mln DEM (3 lata)

Wszystkie państwa dziwiły się, że Polska sama chce spłacić swoje zadłużenie (

Euroobligacje w finansowaniu polskiego zadłużenia:

• 1995 - 0,4%

• 1996 - 0,6%

• 1997 - 1,3%

• 2001 - 2,4%

• 2003 - 8,4%

• 2008 - 17,7%

• 2009 - 22%

• 2011 - 27%

Przykłady euroobligacji skarbowych - 63 emisje

Euro emisje rządowe (pożyczali gdzie tylko można było)

• EUR 26 emisji

• USD 13 emisji

• JPY 13 emisji

• CHF 11 emisji

• Wcześniej także GBP 1-2 emisje

Euroobligacje skarbowe sprzedawane przez Polskę:

USD	100 mln	1997	20 lat	7,75%
EUR	1000mln	2002	10 lat	6,25%
GBP	400 mln	2002	8 lat	5,625%
EUR	1500 mln	2003	10 lat	4,5%
JPY	25000 mln	2003	7lat	0,84%
CHF	400 mln	2004	5 lat	2,125%
JPY	50000 mln	2004	5 lat	1,02%
JPY	16800 mln	2004	30lat	3,22%
EUR	3000 mln	2005	15 lat	4,2%
EUR	500 mln	2005	50 lat

• Maj 2009 rok:250mln EUR; popyt 1,2 mld EUR; podniesienie wartości do 750 mld

• 1.2011 - chiny kupują polskie euroobligacje EUR za 100 mln EUR - Bank of China

WNIOSKI Z EMISJI EUROOBLIGACJI SKARBOWYCH:

Uwagi na temat euroemisji:

• Trudny rynek

• Utrzymuje się popyt na Polskie euroobligacje

• Kreatywność

• Zwiększa się udział zagranicznych inwestorów w Polskim długu

• Dywersyfikujemy emisje (różne waluty)

• Dywersyfikacja geograficzna (dla różnych państw)

• Stosowanie ocen Credit Rating'u

• Stosowane są różne nominały i terminy (od 3-50lat) emisji

• Sprzedajemy z dyskontem i premią

• Transzowanie emisji ( dzielenie na części )

• Non-deal, road-show (nie handlują - brak umowy, objeżdżanie inwestorów - pokazy, prezentacje itp.)

• Gdzie ta kasa?

• % stałe i zmienne

• Zmienne: FRN Floating Rate Notes (floater)

• Różne stopy oprocentowania : Libor 3M, libor 6M

• Nominały: 1.000 USD, 10.000 USD, 100.000 USD

Zróżnicowane euroemisje 10-letnie - Polacy w bardzo krótkim czasie udowodnili, że ich emisje są lepsze od np. Hiszpan czy Włoch (których emisje są droższe od Polskich, pomimo iż zawsze byli na zachodzie).

BRAZIL :

• 2001 ROK - zadłużenie RP wobec Brazylii - 3,32 mld USD, termin spłaty -2009 rok.

• Brazylia potrzebuje kapitału i zwraca się do Polski o zwrot długu

• Propozycje:

• Sekurytyzacja (brazylijska emisja pod polski credit raiting - emisja obligacji pod polskim długiem) - pomysł nie wypalił.

• Wykup przez Polskę za gotówkę - polska wykupiła dług 3,32 mld USD za 2,46 mld USD (NBP pożyczył rządowi kasę z rezerw - bardzo rzadko zdarza się taka współpraca). W Polsce zostało 860 mld USD

POLSKIE EUROOBLIGACJE SAMORZĄDOWE KRAKOWA:

• 1998 - 66 mln DEM

• 2000 - 34 mln EUR

POLSKIE EUROOBLIGACJE SAMORZĄDOWE WARSZAWY:

• Kwiecień 2009 - 200 mln EUR, 5 lat, 6,875; credit rating A2

EUROOBLIGACJE PRYWATNE

• TVN - 4 emisje za 850 mln EUR; 10,75% (ostatnia emisja 7,875%)

• Złomrex - 170 mln EUR za 8,5%; 2007

• Cyfrowy Polsat - 350 mln EUR za 7,1125%, 2011 rok

• PGNiG - 500 mln EUR za 4%,

• Program Emisji Euroobligacji PKO BP

• Waluty: USD, EUR, CHF

• Wartość programu emisji - 3 mln

EUROOBLIGACJE PRYWATNE - przypadki specjalne

• Optimus - 30 mln USD, nominał 10.000 USD, (zamienne akcje emitenta, wymienne na cokolwiek innego)

• PGNiG (pożyczyli pieniądze nie potrzebując ich powodując duże straty)

• Emisja - 2001 - 2006

• Wartość pierwotna - 500 mln EUR

• Wartość skorygowana - 800 mln EUR

• Nadmiar - 300 mln EUR, 6,75%, trigger rating

• Efekt: nadmierny i kosztowny dług

• Rozwiązanie: wcześniejsza spłata

• TVN (w przeciwieństwie do PGNiG postąpili poprawnie z problemem)

• 11.2009

• Wartość nominalna - 405 mln EUR

Wartość emisyjna - 399.7 mln EUR

Termin - 8 lat

Status: niezabezpieczone

Rynek: giełda Luksemburg

% = 10,75%

Opcja call (emitent wzywa inwestorów, żeby odkupić obligacje)

EMISJE ZAGRANICZNE - wybrane państwa

• 2009 - UK rząd - 1,75mld GBP 40 lat

• Air India 74 mld INR 19 lat

• Central Bank o Egypt 1 mid

• Niemcy

• Maj 2012

• %obligacji 1,9%

• Inflacja 2,20%

• 2012 Bundesanleihe Niiemcy

• Emisja 2 letnich obligacji federalnych

• Oprocentowanie stale 0%

• Obligacje klimatyczne - pierwszy standard na rynku zielonego długu

Zielone obligacje banku światowego

PROBLEMY DŁUGU PAŃSTWOWEGO NA RYNKU MIEDZYNARODOWYM

Lata 1976-2004 66 państw odmówiło spłaty długu

Argentyna 2002. Pierwsze obligacje nie spłacone

• Propozycje

• 20 mld USD pozostaje do spłaty wierzycielom zagranicznym

• Jak zmusić Argentyna do zapłaty? ( majątek publiczny )

• Kanclerz Niemiec

• Propozycja : 38 centów za 1 USD

• Zwrot przez 41 lat

• Prezydent Argentyny wzywa prezesa banku Centralnego do przekazania 6,5 mld USD z rezerwami dewizowych

• Prezes odmawia

• Prezydent zwalnia prezesa

• Czy to jest legalne

• Cdn

• Argentyna 2011 nacjonalizacja

• Argentyna 2012 nacjonalizacja repsol Y

• Argentyna powtórka

• Restrukturyzacja długu

• 2005 dług 127mld USD, 152 emisje 6 walut

• Wymiana 100% starego długu = 25-35% nowego

• Akceptacja 76% inwestorów

• Dług zredukowany do 64mld USD

• 2010 dług inna transza- 13mld USD

• Część inwestorów - brak zgody

• Fundusze „sępie” spekulują przeconione obligacje i żadają pełnej zapłaty poprzez sądy

• 2012 aresztowanie szkolnego żaglowca MW…………………….

Grecki dramat

Greckie Euroobligacje

• Czerwiec 2011

• Emisje 10 letnie

• RFN 3,02%

• Grecja - 18,02%

• Spread +1,500pkt!

• Portugalia 11,4%

• Irlandia 11,7%

WYMIANA GRECKICH EUROOBLIGACJI

• PRAWO GRECKIE

• CAC-COLLECTIVE Action clauses

• Posiadacze obligacji maja obowiązek wymiany obligacji nawet jeśli nie wyrażają zgody

• Wymiana grecka:

• Miejsza wartość

Dłuższy termin

Nizsze odsetki

PAŃSTWA NIE BANKRUTUJĄ BANKRUTUJA CI KTÓRZY PAŃSTWAMI ŻĄDŻĄ

Euroobligacje Eurolandu - luty 2009

CHINY -CNY

• Emisje CNY

• Ok 50 emisji

• Hongkong „dim sum” (małe przekąski dania )

• Azjatycki Bank Rozwoju

• Mc Donald's 200mln CNY

• Unilever 130 mln CNY

• HSBC

• Deutsche Bank

• UBS

WYBRANE EMISJE ZAGRANICZNE

• CHRYSTER (a+) 1997-2097 500MLN usd

• FORD (a) 1997-2097 500MLN usd

• COCOA - Cola (AA-) 1993-2093 150mln USD

• Disney (A) 1993-2093 300 mln USD

• Safra Republic Holdings (AA-) 1997-2997 250 mln USD

CREDIT RATING

Źródło wszelkiego zła.

Procesy

• Standaryzacja kapitału ( papiery wartościowe)

• Standaryzacja ryzyka (credit rating )

Jak ocenić ryzyko?

• samodzielnie?

• ktoś inny oceni ryzyko?

• jak w bajce:

• za nas

• dla nas

• za darmo

Definicja credit-ratingu:

• system oceny i klasyfikacji ryzyka inwestycyjnego

• względna miara ryzyka i porównywana z innymi emisjami

• porządkowanie ryzyka niewypłacalności

• pomocny w ustalaniu rentowności

• regulacje prawne - miara poziomu bezpieczeństwa inwestycyjnego środków finansowych

instytucje które musza inwestować w sposób bezpieczny musza brać pod uwagę ryzyko czyli ocene raitingowa na banki centralne itp

Wprowadzenie - uniwersalna miara poziomu ryzyka inwestycyjnego, pozwalającego porównywać wiarygodność finansowa podmiotów z różnych rynków finansowych.

Credit rating

• inwestor: redukuje możliwość podjęcia błędnej decyzji

• emitent - redukuje koszt pozyskania kapitału

Mechanizm działania CR - EMITENT

• ocena CR informuje o skali ryzyka

• wyższa ocena = mniejsze ryzyko

• mniejsze ryzyko = niższe odsetki

• niższe odsetki = niższy koszt długu

Płatność:

• kto płaci za CR?- emitent (płaci za pozytywny)

• ryzyka związane z płatnością

Skala ocen

A -ryzyko minimalne - najwyższa - mimo perturbacji będzie obsługiwać odsetki, niezależnie od strajków i sytuacji politycznej,(wypłacalny, emitent terminowo obsłuży odsetki i dług ale są wyjątki)

B - ryzyko akceptowalne - przy dużych zaburzeniach wewnętrznych lub zewnętrznych emitent może mieć problemy z terminową obsługą długu)

C - ryzyko szczególne - przy małych zaburzeniach mogą wystąpić opóźnienia

D - strata - postępująca upadłość (najniższa) do dupy

Skala ocen

• poziom inwestycyjny - od A do B

• poziom spekulacyjny - od C do

Agencje CR - wszystkie agencje są amerykańskie

• Fitch Ratings - ok 3 mld USD

• Moody's Investors Services - 2mld USD

• Standard & Poor's

Wielka trójka - oligopol

Działalnośc Agencji CR

• Uk

• Niemcy

• Polska

Oceny Europa

• AAA- Niemcy, Holandia, Wielka Brytania, Szwecja Dania

• Hiszpania - BBB+, A, A3

• Wlochy - BBB+, A-, A3

• Grecja - SD , B-, C.

SD - selektywna upadłośc ( bankructwo )

Road show Emitenta (PKN Orlen) 5 kluczowych informacji:

• Przedmiot działalności

• Model biznesowy

• Wyniki finansowe

• Struktura Akcjonariuszy

• Ocean credit-rating

Brak gwarancji, brak odpowiedzialności

• CR jest przedstawiane jako forma ochrony inwestora, ale nie jest on gwarancją, że inwestor nie poniesie straty

• agencje CR nie ponosi odpowiedzialności za adekwatność przeznaczonej oceny, traktując siebie jako część mediów i stąd wynika jej prawo do publikowania swoich opinii, którymi uczestnicy rynku nie muszą się jednak sugerować, ani też uwzględniać ich w procesie inwestowania.

• dysonans pomiędzy ogromnym i rosnącym wpływem agencji credit - ratingu na rynek finansowy, a znikomą skalą ich odpowiedzialności.

CR dla Polski

• Moody's A2

• S&P's A-

• Fitch A-

OCENY CR

• Ocena nie zawsze jest adekwatna

• Reakcja może być spóźniona

• Oeny bywają redukowane błyskawicznie

• System zapłaty - kto płaci i kiedy ?

• Brak odpowiedzialności

Opłata za CR następuje z góry

Agencje CR są instytucjami komercyjnymi a przyznawane oceny są ich produktem. Procedury przyznawania ocen są tajemnicą handlową.

CR a sprawa

• Polska - Maj 2010

• Komisja finansów Publicznych sejmu Rp wnioskuje w toku prac o nadzór Cr przez KNF

Split rating - rating podzielony - Dostajemy ocenę z dwóch agencji i są one różne. Bierzemy pod uwagę niższy rating.

Zasada suwerena - podmiot z danego kraju nie może mieć oceny wyższej niż sam kraj

Podział ze względu na:

podmiot (każdy może korzystać z CR)

walutę (krajowy, globalny / międzynarodowy)

przedmiot (ogólna wiarygodność finansowa, projekty, instrumenty dłużne) - dotyczy wszystkiego co może być przedmiotem transakcji

płatność za ocenę (opłacony, nieopłacony)

jawność (publiczne - publikowane, prywatne - niepublikowane)

częstotliwość (jednorazowy, systematyczny - ciągły)

Zalety CR:

Standaryzuje ryzyko inwestycyjne na rynku dłużnych papierów wart.

Obniża ryzyko

Obniża koszty pozyskania kapitału (im wyższa ocena tym wyższy koszt)

Ułatwia dostęp kapitału

KRÓTKOTERMINOWE PAPIERY DŁUŻNE (KPD)

Krótko terminowe papiery dłużne inaczej obligacje

• KPD emitowane na okres do 1 roku (może być uściślone do 90 dni)

• odpowiednik CP's (Commercial Papers)

Emitenci KPD (np.)

• NOKIA

• TOYOTA

• FUJI

• NESTLE

• COCA COLA

• NESTLE

Ewolucja KPD:

• Początkowo: emitenci w beznadziejnej sytuacji finansowej( nie pożyczali na kredyt kupiecki nie można wejść na giełdę itp.)

• Następnie: emitenci w dobrej i bardzo dobrej sytuacji finansowej( na początku lat 90 elita rynku finansowego)

• Obecnie (od 2007): każdy

Klasyfikacja KPD:

• Emitent: Prywatny- Publiczny

• Rynek: Krajowe- Euroemisje (ECP's)

• Zabezpieczenie: gwarantowane- niegwarantowane

• Powtarzalność: jednorazowe- emitowane w ramach programu

Dylemat przedsiębiorstwa: Kredyt czy KDP?

Przedsiębiorstwo jako emitent

• Dostęp do pozabankowych źródeł finansowania

• Obniżanie kosztu finansowania

• Brak oceny zdolności kredytowej ( nikt nikogo nie sprawdza)

• Brak zabezpieczenia pożyczek ( transakcja niezabezpieczona, nie musi ustawiać zabezpieczeń)

• Efekt marketingowy

Banki w nowej roli:

• KPD- kolejny przykład dezintermediacji (pozbawienia banków roli pośrednika)

• Utrata części rynku kredytowego

• wartość kredytów

• jakość kredytów

• Bank- organizator emisji (bo dostaje kase )

• Bank- agent sprzedaży

• Bank- nabywca (aktywne zarządzanie portfelem)( najlepsze papiery bank kupuje na swój portwel którym może zarządzać)

Ocena rynku KPD:

• poza kontrolą Komisji Nadzoru Finansowego

• zaniżona ocena potencjału rynku ze względu na krótkoterminowość emisji

Dylematy rynku KPD:

• Ocena ryzyka (USA 90% emisji posiada CR, Europa- 40%)

• Zabezpieczenie (praktycznie nie wystepuje)

• Rynek wtórny (praktycznie nie wystepuje)

Polski rynek rozwoju 1992

Emitenci KPD w Polsce

• Ministerstwo Finansów - Bony Skarbowe

• NBP - Bony Pieniężne

• Przedsiębiorstwo - KPDP( krótkoterminowe Papiery Dłużne Przedsiebiorstw) (KPD) (CP's - Commercial Papers)

• Samorządy - bony komunalne

• Banki BPR( Bankowe Papiery Wartościowe)

Przedsiębiorstwa - emitenci KPD w Polsce

• ponad 600 podmiotów!

Emisje:

• Leroy-Merlin 120 mln PLN

• Tauron Polska Energia 125 mln PLN

• Wołów 2,4 mln PLN

• Radio Muzyka Fakty 15 mln PLN

• ZOZ Skarżysko - Kamienna 1,75 mln PLN

• Polkomtel 500 mln PLN

• Samodzielny Pobliczny Szpital Medyczny nr 2 Akademi Medycznej w gdańsku 2,5mln PLN

Organizatorzy emisji - BANKI

• Bank Handlowy

• BRE Bank

• ING

• BPH

• TOP B generuje 80% rynku

• Różnica wartości emisji pomiędzy liderem a ostatnim: 100 krotna

Liderzy emisji a rynek wtórny:

• największa płynność - liderzy

• najmniejsza płynność - pozostałe banki

Podstawy prawne emisji KPD:

• prawo wekslowe

• ustawa o obligacjach

• kodeks cywilny

• Terminologia: kwit, bon handlowy, bon komercyjny

Brak ujednolicenia podstaw prawnych jest problemem , bo sa różne opłaty najszybsze jest prawo wekslowe

TRUDNE PRZYPADKI

NIEPOROZUMIENIA

• bezpieczne: bo instrumenty dłużne ( instrumenty dłużne sa bardziej bezpieczniejsze niż akcje)

• bezpieczne: bo sprawność emitenta

• bezpieczne: bo krótkie terminy

• bezpieczne: bo renoma banków- organizatorów

Trudne emisje (spółki giełdowe)

• Universal (pierwszy emitent akcji w Polsce, spółka giełdowa, kilka jednoczesnych emisji KPD w kilku bankach, żaden z banków nie znał sytuacji firmy - upadła!!!)

• - Swarzędz -(ostatecznie wykupił)

• - ESPEBEPE - (jedna z pierwszych w budownictwie która upadła. postępowanie układowe)

• - STGroup (brak wykupu)

• - CLIF- organizator emisji (bank) ze względu na reputację wykupił emisję. Ostatecznie emitent wykupił emisję.

• JELFA -

• inwestycja 15 mln PLN w KPD

• emitent zawiera układ

• Skutki dla Jelfy:

• 4,2 mln PLN umorzenie

• 10,8 mln PLN spłata w ratach

• extra: 200 tys. PLN kary nałożona przez KPWiG za brak informacji v- prezesa ds. Finansowych - zwolniony

Postępowanie układowe, postępowanie, które przeprowadza się w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo na skutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności zaprzestało lub przewiduje, że w najbliższym czasie zaprzestanie płacenia długów.

Postępowanie układowe prowadzone jest w celu zawarcia układu z wierzycielami przedsiębiorstwa, przez który rozumie się wzajemne porozumienie przedsiębiorstwa i jego wierzycieli, prowadzące do polubownego zaspokojenia wierzytelności, osiągniętego w rezultacie wzajemnych ustępstw i kompromisu.

ZASP ( Związek Artystów Scen Polskich)

• Zainwestował 9,5 mln PLN w KPD Stoczni Szczecin

• Bank organizator i kredytodawca a sytuacja Stoczni

• 18.02.2002 - spotkanie: Banki, Rząd, Stocznia

• 19.02 i 28.02 dalsza sprzedaż przez banki 2,5 mln KPD dla ZASP-u

• Podwójna rola banku -(organizator emisji i kredytodawca)

• Sekwencja czasowa -( trzebabyło wszystko sprzedaż przed spotkaniem )

• Prospekt (nieaktualizowany - np. poprawa koniunktury)

• wpływy ze sprzedaży KPD: do stoczni, czy na spłatę zobowiązań wobec banku

• to był ING

• Szczęśliwy Finał dla ZASP - ( bank stwierdził ze nie oddał kasy ale po jakimś czasie oddali )

• Nieszczęśliwy Finał dla Prezesa ZASP (VI. 2009 rusza proces - prezes zwalil na gł ksiegową)

• BADANIA WŁASNE

• Emitenci - Inwestorzy

Emitenci - zalety KPD

• - niższe koszty niż przy kredycie 25%

• - dywersyfikacja źródeł finansowania 23%

• - szybsze uzyskania środków 11%

• - elastyczność finansowania 11%

• - prestiż i promocja 10%

• - brak zabezpieczeń 7%

• - dostęp do inwestorów 6%

Inwestorzy - bariery rynku KPD

• - obligatoryjny rating 26%

• - jednolity rynek wtórny 21%

• - wspólna izba rozliczeniowa 17%

• - centrum informacji 16%

• - jednolite ustawodawstwo 14%

Podsumowanie

Wspaniała część rynku finansowego

Występowanie wad

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

Rodzaje funduszy:

• Fundusze inwestycyjne: regulowane przepisami prawa, nadzorowane

• Fundusze kapitałowe: private equity, venture capital, hedge funds

ATUTY FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

Zalety:

• Teoretycznie wyższe stopy zwrotu

• Nadzorowane przez KNF

• Dla każdego ze względu na wymogi kapitałowe

• Ktoś inny zarządza

• Zarządzane przez fachowców

• każdy może zainwestować nawet jeśli się na tym nie znamy

• dywersyfikacja

• brak barier, można zainwestować niski i wysoki kapitał

• różne rodzaje ryzyka

• teoretycznie wyższe stopy zwrotu

• zarządzanie (wiedza i doświadczenie)

• czas (nie musimy go tracić na śledzenie inwestycji)

• nawet niewielki kapitał

• niskie koszty (teoretycznie)

• dostęp do wszystkich rynków

• wybór ofert (rynki, strategie, instrumenty)

• Idea Funduszu Inwestycyjnego

WADY:

• Opłaty i prowizje

• Mniejsze ale oczekiwane zyski

• Możliwość strat

• Brak wpływu na co inwestują

IDEA FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO

Efektywny dostęp drobnego kapitału do możliwości inwestycyjnych oferowanych na rynku kapitałowym z uwzględnieniem zarządzania i dywersyfikacji.

Czym jest fundusz inwestycyjny?

Fundusz Inwestycyjny - osoba prawna, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie zebranych publicznie środków w określone instrumenty (w określony sposób).

Różnice

• Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych może zarządzać jednym lub wieloma funduszami

• Fundusz Inwestycyjne

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych - spółka akcyjna, której przedmiotem działalności jest:

• tworzenie funduszy inwestycyjnych

• zarządzanie F.I.

• reprezentowanie F.I. wobec osób trzecich

• zarządzanie portfelem papierów wartościowych - nie pisac

Fi podział ze względu na:

• cel inwestycji

• specjalizacje gospodarczą

• wtórny obrót

Klasyfikacja Fundusz Inwestycyjnych

Rodzaj instrumentu

• akcji (agresywne)

• obligacji (stabilne)

• mieszane(zrównoważone)

• rynku pieniężnego

• aktywów pozafinansowych

Zakres geograficzno - branżowy

• krajowe

• zagraniczne

• branże

• emerging markets

• etyczno - ekologiczne

Udział inwestorów w zyskach z tytułu dywidend i odsetek

• wypłacające

• akumulacyjne (tezauryzacyjne) najwięcej na rynku

Klasyfikacja Funduszy Inwestycyjnych Funkconalne ( jeden z fundamentalnych klasyfikacji)

• FIO - otwarte (fundusz inwestycyjny otwarty)

• SFIO - specjalistyczne otwarte

• FIZ - zamknięte

FIO a FIZ - różnice:

1. tytuł uczestnictwa - inny status inaczej pracują

2. przedmiot inwestycji

3. limity inwestycyjne

Ad 1.FIO - FIZ - tytuły uczestnictwa

• FIO - zbywa i odkupuje jednostki uczestnictwa

• FIZ - emituje (nie w sposób ciągły) publiczne i niepubliczne certyfikaty inwestycyjne (brak odkupu) („stały kapitał”)

Wycena tytułu uczestnictwa w FIO/ FIZ

• wycena w FIO (masa majątkowa/ilość jednostek uczestnictwa = wartość jednej jednostki)

• wycena w FIZ (masa/ilość całkowita) jednak mogą się różnić od wartości księgowej, ponieważ należy pertraktować z przedsiębiorstwami.

Ad 2 FIO - FIZ - przedmiot inwestycji

FIO inwestuje w:

• papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu

• depozyty bankowe

FIZ inwestuje w:

• papiery wartościowe

• udziały w spółkach z o.o.

• waluty

• instrumenty rynku pieniężnego

• wierzytelności

• prawa majątkowe (giełdy towarowe)

• instrumenty pochodne

• nieruchomości

Ad 3. FIO - FIZ: limity inwestycyjne

FIO:

• do 5% wartości aktywów w instrumenty wyemitowane przez jeden podmiot

• do 10% wartości aktywów w instrumenty wyemitowane przez jeden podmiot, jeżeli suma inwestycji ponad 5% nie przekroczy łącznie 40% wartości aktywów funduszu

FIZ:

• do 20% wartości aktywów w instrumenty wyemitowane przez jeden podmiot

Fundusze Inwestycyjne „Inwestor Pasywny”?

Fundusze na Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy i w Radzie Nadzorczej

FIO we władzach spółek

• - nie więcej niż 10% głosów

• - mniej niż 10 % to też dużo

• - Sojusze Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych w Radzie Nadzorczej

• - Ograniczenie etyczne - Kodeks Dobrych Praktyk

FIZ

• do 20% wartości aktywów

Specjalistyczne Fundusze Inwestycyjne Otwarte (SFIO)

• osoby prawne

• osoby fizyczne (jednorazowa wpłata nie mniejsza niż 40.000 EUR)

Rada Inwestorów

• Warunki wejścia w skład Rady:

• łatwy: wyrazić zgodę

• trudny: reprezentuje ponad 5% jednostek uczestnictwa

• Rada Inwestorów może rozwiązać SFIO

• Rada Inwestorów ma prawo opóźnić wycofanie kapitału inwestora do 6 mc

Szczególne konstrukcje funduszy

• z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa (polityka cenowa)

• z wydzielonymi subfunduszami (tzw. fundusze parasolowe - umbrella funds)

• fundusze podstawowe i powiązane (fundusz powiązane mogą inwestować tylko w fundusz podstawowy, a fundusz podstawowym tylko w powiązanym)

• fundusze funduszy

• sekurytyzacyjne(inwestowanie w tzw. wierzytelności)

• portfelowe (indeksowy, bazowy) (ETF)

• fundusz aktywów niepublicznych (minimum 80% wartości portfela zainwestowane poza rynkiem publicznym)

• fundusz rynku pieniężnego

Fundusze Sekuratyzacji

• maj 2010 - BOś sprzedał paiet "złotych" kredytów do funduszyIPOPEMA SEKURYTYZACYJNY (233 mln PLN)
  

ETF - Exchange Traded Funds

• 2010 - także w Polsce WIG20

• 31.05.2011 - kolejne 2:

• S&P 500 - rynek amerykański indeks przygotowany przez agencję ratingową S&P

• DAX - rynek niemiecki

• ryzyko walutowe USD i EUR
  

ZALETY I WADY FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

Wady:

• brak gwarancji zachowania kapitału

• brak gwarancji zysku

• rozwodnienie zysku (skutek dywersyfikacji)

• limity inwestycyjne (skutek dywersyfikacji)

• koszty

• brak wpływu na działalność Funduszy Inwestycyjnych

• złudne poczucie bezpieczeństwa

• komunikacja z inwestorem

• brak staranności zarządzania

Koszty Funduszy Inwestycyjnych

1. opłaty manipulacyjne:

• zakup tytułów uczestnictwa

• odkupienie tytułów uczestnictwa

• transfer do innego funduszu inwestycyjnego

• opłata za prowadzenie rachunku

2. Opłaty operacyjne:

• opłata za zarządzanie

• inne koszty operacyjne (opłaty maklerskie, usługi księgowe, usługi marketingowe, itp..)

Płynność - odkup

• do 2 tygodni zawieszony: jeżeli w ciągu 2 tygodni przedłożono do wykupu ponad 10% wartości aktywów funduszu

• do 2 miesięcy zawieszony odkup: za zgodą KNF

• do 6 miesięcy - odkup w ratach

Makroekonomiczne : Bessa a FIO/FIZ

• FIO: odkupuje Jednostki Uczestnictwa. Wyprzedaje akcje, aby zdobyć gotówkę na wypłaty, przez co obniża kurs akcji

• FIZ: nie odkupuje Certyfikatów Inwestycyjnych. Nie musi więc wyprzedawać akcji i przez to obniżać ich kursu (- są lepsze w czasach kryzysu)

FIZ w okresie trudnego rynku

• FIZ: nie występuje fluktuacja wartości aktywów z powodu wycofywania się klientów (nieco inne ujęcie kwestii bieżącego braku wykupu Certyfikatów Inwestycyjnych)

• FIZ- szerszy zakres inwestycji niż FIO

• Np. rok 2008: na 131 zgłoszonych wniosków do KNF o dopuszczenie funduszy inwestycyjnych- aż 121 dotyczyło FIZ

Cel funduszy:

• ochrona realnej wartości aktywów

• wzrost realnej wartości aktywów

(cel musi podań ale nie musi go zrealizować )

Makroekonomiczne znaczenie Funduszy Inwestycyjnych :

• akumulacja kapitału

• transfer kapitału

• alokacja kapitału

• efektywność oszczędności społeczeństwa

• finansowanie gosp.

• wymuszanie efektywności w spółkach (WZA, RN)

Liczba funduszy wartość aktywów

• Świat -85.000 18 bln USD

• USA - 25.000 9 bln USD

• Europa - 53.000 6 bln USD

Fundusze Inwestycyjne w Polsce:

• - mamy 50 Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych

• - około 600 FI (w tym ok. 200 zamkniętych)

• - 140-150 mld PLN w 2007, obecnie100 mld PLN

• - zagraniczne FI - kilka tysięcy z UE

Toważystwa Funduszy Inwestycyjnych:

• AIG TFI S.A

• ING TFI S.A.

• DZ WBK AIB TFI S.A.

• PKO TFI S.A.

• TFI PZU S.A.

• Noble TFI S.A.

• Kruk TIF

• KGHM TIF

Fundusze akcji polskich:

• ING akcji

• UniKorona Akcje

• Lukas Akcyjny

• DWS Top 25 małych spółek

• AIG MiŚ spółek (małe i średnie)

• SKOK akcji

• Millenium akcji

• DWS Akcji spółek eksportowych

Fundusze akcji zagranicznych:

• PIONEER Akcji europejskich

• PIONEER Akcji amerykańskich

• ING Rosja

Fundusze zagranicznych papierów długich:

• DWS Euroobligacji

• ARKA obligacji europejskich

• PKO/ CS Papierów Dłużnych CHF

Oferta

• KBC Dalekowschodni FIZ

• 2007 - 30.04.2012

• gwarancje: ale tylko w przypadku utrzymania inwestycji do dnia likwidacji funduszu

• Citi Obligacji Dolarowych FIZ

• wysoki rating Moddy's S&P

• KBC Byki i Niedźwiedzie (fundusz leśno-rolny)

• DJ Euro Stoxx 50 - 50%

• Standard & Poor's - 30%

• Nikkei - 20%

Certyfikat Eurostoxx Dividend Index

• grupa : Commerzbank

• Przedmiot inwestycji: 30 spółek wypłacających największe dywidenty

• termin: 4 lata
  

Fundusze Inwestycyjne Nieruchomości

• FIZ- inwestują bezpośrednio w nieruchomości (więcej niż 11 funduszy)

• FIO- inwestują pośrednio kupując akcje firm zaangażowanych na rynku nieruchomości (więcej niż 6 funduszy)

• Koszt tytułu uczestnictwa od 97 PLN do 220.000PLN

Ekologiczne Fundusze Inwestycyjne

Ekologiczne Fundusze Inwestycyjne:

• kryteria ekonomiczne = kryteria ekologiczne

EFI na świecie:

• ponad 300 funduszy - 100 mld USD

• USA - ok. 40 funduszy

• UK - ok. 30 funduszy

• Francja -ok. 20 funduszy

• Holandia - ok. 20 funduszy

• Japonia, Australia, Korea, Finlandia (pogardzane fundusze)

• CSR - Corporate Social Responsibility (jakość emitenta)

• SRI - Socially Responsible Investment (inwestowanie w społecznie odpowiedzialne)

Sin-Fundus

• alkohol

• hazard

• przemysł zbrojeniowy

• inne..

Rynek D-A-CH (Deutschland-Austria-Szwajcaria)

• 1996: 10 EFI - 143 mln €

• 2010: 186 EFI- 23 mld €

• 123 akcyjnych, 20 obligacyjnych, 17 mieszanych, 26 innych

Kto oferuje EFI:

• UBS (np. ECO- Hokase)- tropikalny deszcz

• Deutsche Bank (np. DWS Panda Renditenfonds)

• Credit Suisse

• ING

• Raiffeisen

• HSBC

• Sarasin

Jak wybrać fundusz?

• Nazwa/ właściciel

• Typ funduszy (FIO czy FIZ)

• Przedmiot inwestycji funduszu

• Wynik z poprzednich okresów

• Poziom ryzyka

• Kwoty wymagania wpłaty

• Gwarancja kapitału- dodatkowe bonusy

• Miejsce inwestowania (w kraju czy za granicą)

• Opłaty

• Sposób traktowania klientów

• Prognozy

• Jak fundusze przeszły kryzys

Paradoks rynku FI- więcej funduszy na giełdzie niż akcji

Formy wspólnego inwestowania:

• Fundusz inwestycyjny - instytucja

• Klub Inwestorów - stowarzyszenie

Klub Inwestorów - grupa osób inwestujących wspólnie wg ustalonych zasad w celach edukacyjnych* i zarobkowych

* edukacja musi być „głównym” celem, chociażby tylko na papierze

Idea Klubu Inwestorów

• nauka inwestowania nauka

• osiąganie zysków - zarabianie

National Association of Investors Corp. ( NAIC- USA)

• 300tys członków

• 30tys klubów (1951 - 12 klubów)

• 220 mld USD

• kluby „Staruszek”

Kluby Inwestorów w Europie:

• UK - ok. 10tys klubów

• Niemcy -ok. 7tys klubów

Polska a Klub Inwestorów:

• od 3 do 20 osób

• wspólne działania w celu zdobywania wiedzy

• brak zaangażowania w inne kluby

• do 20.000 PLN wkładu własnego rocznie

Fundusze czy kluby?

TOP 50 Europa - 50 najlepszych spółek Europy

Kolejne wpadki

• Millennium TIF - 73%

• AIG TIF - 67%

FUNDUSZE KAPITAŁOWE

Fundusze Private Equity i Venture Capital - Fundusze kapitałowe poza nadzorem finansowym.

Problem finansowania:

• nowych przedsięwzięć

• w skali małej i średniej (małe i średnie przedsięwzięcia finansują)

• szczególnie przedsięwzięć innowacyjnych

Luka finansowania nowych przedsięwzięć:

• Pomysł na biznes- najpierw trzeba umieć kapitał

• Luka kapitałowa- różnica pomiędzy kapitałem posiadanym a niezbędnym (różnica między tym co mamy a tym co posiadamy)

• Luka Macmillana ( Macmillan gap) SPR CO OZNACZA????

Klasyczne źródła finansowania:

• kredyt bankowy

• kredyt kupiecki (odbiorca, dostawca)

• dotacje, subwencje

• emisja Papierów Wartościowych (akcje, obligacje)

• zysk

• środki własne (np. rodzinne)

• leasing

• factoring

Dlaczego wspierać przedsięwzięcia MŚP (szczególnie innowacyjne):

• miejsca pracy?

• wpływy podatkowe?

• wzrost PKB?

• innowacyjność jako źródło wzrostu PKB i konkurencyjności gospodarki.

Innowacyjność- to nie tylko nowoczesność, to ryzyko, produkt lub usługa niezweryfikowana przez rynek.

Ryzykowne przedsięwzięcia finansowane przez PE/VC:

• Inlet

• Microsoft

• Apple

• Netscape

• Amazon

• Lotus

• Yahoo!

• eBay

Kapitał zorientowany na ryzyko - inaczej na WYŻSZY ZYSK, ale nie spekulacyjny!

Kapitał zorientowany na wysokie ryzyko i zysk

• fundusze PE

• fundusze VC - jest to część PE, inwestują w początkowej fazie przedsięwzięcia

Inna nazwa PE/VC to fundusze (kapitał) wysokiego ryzyka.

PE:

• ryzykowne inwestycje w małe i średnie przedsięwzięcia na ustalony okres, oparte na współzarządzaniu

• na ogół na niepublicznym rynku kapitałowym

VC:

• bardzo ryzykowne inwestycje w małe i średnie przedsięwzięcia we wstępnej fazie ich rozwoju na ustalony okres, oparte na współzarządzaniu

• VC to szczególny przypadek PE

Cechy PE/VC

• akceptacja wysokiego ryzyka

• oczekiwanie wysokiej stopy zwrotu

• finansowanie MiŚ przedsięwzięć

• zaangażowanie na określony czas

• współzarządzanie

Uwagi dot. PE/VC

• PE i VC to nie jest kapitał spekulacyjny

• zachowana jest zasada dywersyfikacji inwestycji

• brak regulacji prawnych

PE/VC a innowacyjność

• inwestycje nie zawsze innowacyjne High-Tech ( -innowacyjny nie zawsze musi oznaczać High - Tech)( High - Tech - zarządzanie technologią)

• najczęściej VC inwestują w High-Tech

• No-Tech (brrak tech. np. zarządzanie szpitalami)

• Low-Tech (niska tech. Np. uprawa ziemniaków)

• Clean-Tech (czysta technologia)

Wybór projektu

• zasada 100 - 10 - 1 (ze 100 zgłoszonych pomysłów wybieramy 10 i tylko 1 może się udać)

• przedsięwzięcie oryginalne czy skopiowane?

• innowacyjne = brak weryfikacji rynku

• jaki produkt może przyjąć się na rynku?

• jaka usługa? (wymyśl coś sam)

Dawcy kapitału dla PE/VC

• inwestorzy prywatni (osoby i instytucje)

• inwestorzy publiczni (rządy, samorządy, fundusze międzynarodowe, szkoły wyższe)

Dawcy kapitału - paradoksy

• banki ( jak ban z bilansu skreśli 1/10 to jest pikuś a dla funduszu to kupa szmalu)

• Towarzystwa Ubezpieczeniowe

• Fundusze Emerytalne

• instytucje zorientowane na bezpieczeństwo- największy dawca kapitału na ryzykowne przedsięwzięcia

Fazy inwestowania PE

1. Early stage (wczesne fazy)

• seed fanacing (idea, produkt)

• start up financing (przedsiębiorstwo)

• first stage financing (pierwsza akceptacja rynku)

2. Expansion stage (fazy ekspansji)

• secondo stage financing (dochód, rozwój, konkurencja)

• third stage financing (ulepszenie produktu, rynki zagraniczne)

• bridge financing (finansowanie pomostowe)

Im wcześniejsza faza inwestycji, tym wyższy oczekiwany zysk (bo większe ryzyko)

Dywersyfikacja inwestycji PE/VC

• różne branże

• różne przedsięwzięcia

• różne fazy przedsięwzięć

• różne kraje

• częściowe zaangażowanie (udziały mniejszościowe lub większościowe)

• zaangażowanie wspólne z innymi PE/VC

Dezinwestycje:

• trade sale (np. inwestor branżowy, strategiczny)

• secondary purchase (inny fundusz PE/VC)

• buy back

• going public (rynek publiczny)

WRITE - OFF

obniżanie wartości spółki z portfela - likwidacja inwestycji. Zwrot dla inwestorów.

PE/VC na świecie

USA reprezentuje 40% światowego rynku, ale

Inwestycje r/r większe są już w Europie (USA ok. 35 mld USD, Europa ok. 60 mld EUR)

Rekordowy rok inwestycyjny: 2000r- USA- 105 mld USD

Polska: roczne inwestycje wynoszą ok. 0,5 mld EUR

PE/VC a Polska

- relacja do PKB - około 0,05% (w UK - 0,6%)

% eksportu opartego o produkty wysokiej technologii

• Irlandia 40%

• USA 35%

• UE (15) 20%

• Polska 2%

Klasyfikacja funduszy PE/VC w Polsce

• fundusze komercyjne (najważniejsze)

• fundusze pomocowe (publiczne) - rozwiązania polityczne

• fundusze FIZ (ustawa o funduszach inwestycyjnych)

• liczba funduszy typu I i II wynosi ok. 35-40

Wybrane firmy zarządzające funduszami PE/VC

Nazwa liczba funduszy wartość liczba finansowanych spółek

- CARESBAC 1 17 mln $ 43 (Matras)

- Copernicus 3 34 mln $ 17 (Star Woods)

- Innova Capital 4 170 mln $ 27

- MCI Management 2 42 mln $ 20

Wybrane transakcje:

• Computerland: 4 mln USD za 30% udziałów; zwrot 150%

• Eldorado: 3 mln USD za 28% udziałów; zwrot 30%

• Lucas: 15 mln USD za 28% udziałów, zwrot 52%

Inicjatywy centralne:

• Agenda Warsaw City 2010

• Krajowy Fundusz Kapitałowy

• "Wędka Technologiczna"

FUNDUSZE PUBLICZNE

• Białostocki Fundusz Kapitałowy

• sektory pomijane: przemysł zbrojeniowy, spirytusowy, tytoniowy, bezpośrednie produkcja rolna

• preferowana wielkość inwestycji max 0,8 mln PLN

• preferowany okres inwestycji: 2-6 lat

• projekty: U Zbyszka, Melinsoft, Stekop

SMUTNE HISTORIE PE/CV

• MCI

• Iplay - sprzedaż muzyki przez internet

• za 150.000 PLN zakup 52% udziałów

• odsprzedaż za 802 PLN

• Hoopla - internetowa sprzedaż RTV/AGD

• za 1,2 mln PLN zakup 85% udziałów

• odsprzedaż za 100gr.

Business Angels (to samo ale w wydaniu osób prywatnych)

Business Angels vs PE/VC

• Osoby fizyczne

• Inwestowanie własnych kapitałów

• Inwestowanie raczej seed i start up

• Mniejsza jednostkowa wartość inwestycji

• Doświadczenie w zarządzaniu biznesem

Business Angels w Europie

• ok 75 tys. aniołów

Business Angels w Polsce

• PolBAN

• ok. 80 aniołów

• LEWIATAN BUSINESS ANGELS

• ok. 70 aniołów

Business Angels w Polsce

• pomysł i wykonawca

• czasami mniej ważny aspekt innowacji a ważniejszy człowiek lub zespół - pomysł może być mniej innowacyjny

• "people invest in people"

• TV Biznes, Golden Egg, w Biegu Cafe

Business Angels czy Business Devils?

Są to osoby fajne, z doświadczeniem i pomysłem, ale bezwzględni i źli.

• Zad. Dom na egzamin: znaleźć 2 definicje akcji

• na egzamin: wizja funduszy inwestycyjnych, na co byśmy zainwestowali, dlaczego, na co zwracamy uwagę wybierając fundusz itp.

• Na egzamin: jak spowodować żeby był wyższy % funduszu FV/PV w stosunku do PKB

• strategia lizbońska

• inwestycja - samochody po hitech.

RYNEK FINANSOWY -wykład

36

---