Postępowanie sądowo - administracyjne

Źródła prawa:

1. ustawa z 25 lipca 2002 roku - prawo o ustroju sadów administracyjnych - Dz.U. nr 153 poz. 289 z.p. zm.

2. ustawa z 30 sierpnia 2002 roku - prawo o postępowaniu przed Sądami Administracyjnymi - Dz.U. nr 153, poz. 1270 z. p zm.

3. ustawa z 30 sierpnia 2002 roku - prawo o ustroju Sądów administracyjnych i Ustawa Prawo o postępowaniu przed Sądami administracyjnymi - Dz.U. nr 153 poz. 1271 z.p.zm.

Ewolucja sądownictwa administracyjnego w Polsce

1. Konstytucja marcowa z 1921 roku zapowiedziała w art. 73 powołanie sądu administracyjnego i ogólnie określa ogólne zasady jego ustroju wskazując, że na jego czele stoi Najwyższy Trybunał Administracyjny (NTA);

2. Najwyższy Trybunał Administracyjny - powołany został do życia ustawą z dnia 3 sierpnia 1922 roku. Był to sąd jednoinstancyjny o kompetencjach kasacyjnych, orzekający w sprawach określonych klauzulą generalną z enumeracją wyjątków;

3. mimo zapowiedzi - sąd niższej instancji nie został powołany na całym terytorium kraju. Funkcjonowały tylko sądy wojewódzkie w Katowicach, Toruniu i Poznaniu.

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) ma status podobny do Sądu Najwyższego.

Sad apelacyjny nie ma możliwości uchylić decyzji i wydać nowej. Jak decyzja jest wadliwa tylko ja uchyla.

Najwyższy Sąd administracyjny został powołany jedynie do tego, aby uchylać wadliwe decyzje.

W okresie międzywojennym nie były tworzone sądy niższej instancji. Jedynie w 3 województwach powstały sądy administracyjne. Przy czym były to sądy pierwszoinstancyjne.

4. ustawa z dnia 26 marca 1935 roku - powołano inwalidzki sąd administracyjny, orzekający w kwestiach legalności orzeczeń wydanych w sprawie zaopatrzeń inwalidów wojennych i wojskowych oraz osób pozostałych po inwalidach;

5. po II wojnie światowej nie reaktywowano NTA, ale w 1946 roku działało dwuinstancyjne sądownictwo ubezpieczeń społecznych;

6. Ustawą z dnia 31 stycznia 1980 roku o Najwyższym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie kpa reaktywowano sądownictwo administracyjne.

Przeobrażenia lat 70-tych i wpływy państw innych spowodowały w Polsce to, że w 1980 roku ustawą styczniową wprowadzono jeden sąd administracyjny w Polsce - NSA. Pierwsze zapisy o NSA zawarto w kpa.

7. NSA był sądem jednoinstancyjnym działającym w terenie poprzez ośrodki zamiejscowe;

8. początkowo NSA działał w oparciu o zasadę enumeracji pozytywnej przedmiotu zaskarżenia, ale od 1990 roku wprowadzono zasadę klauzuli generalnej;

9. w 1995 roku uchylono nową ustawę o NSA;

10. konstytucja RP z 1997 roku formułuje wymóg funkcjonowania dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego.

Klauzula generalna - można zaskarżyć każdą decyzję poza pewnymi wyjątkami, które jednak ograniczono. Mianowicie każda decyzja niezależnie od jej treści nadawała się do kontroli, ale spod kontroli wyjęte były decyzje Urzędu Ochrony Państwa - ale i to zmieniono.

W 1995 roku - 11 maja uchwalano ustawę o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (NSA). A że nie reguluje ona wszystkiego - odsyła do kpa, a jak kpa nie pomoże - jest kpc. Przełomowe znaczenie miała konstytucja, która przyjęła ogólna zasadę, że każde postępowanie sądowe jest postępowaniem co najmniej dwuinstancyjnym. Konstytucja wskazała, że w terminie 5 lat od wejścia jej w życie, trzeba uchwalić ustawę o dwuinstancyjnym sadownictwie. Od 2005 roku każde województwo ma swój sąd administracyjny ( u nas Gliwice).

Pojęcie postępowania sądowo - administracyjnego

Definicja: postępowanie sądowe przed sądami administracyjnymi w sprawie z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz innych sprawach do których stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z mocy ustaw szczególnych.

Jest to definicja normatywna. Postępowanie sądowo - administracyjne, to rodzaj postępowania sądowego, które prowadzi sąd administracyjny w dwóch płaszczyznach - mianowicie w sprawie:

1. kontroli działalności administracji publicznej - podstawowe działania;

2. inne działania -> sąd administracyjny jest właściwy w innych sprawach - co wynika z przepisów szczególnych - mimo, że nie zawsze musi się mieścić w kontroli działalności administracyjnej.

Czyli sprawy z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz inne sprawy, do których stosuje się przepisy postępowania sądowo - administracyjnego z mocy ustaw szczególnych.

Zatem przedmiotem postępowania sądowo - administracyjnego jest sprawa!!! sądowo - administracyjna. Postępowanie przed sądem administracyjnym ma z zadanie dzielić, czy decyzja nakładająca obowiązek jest decyzja prawidłową.

Postępowanie sądowo - administracyjne, w określonej procedurze to postać kontroli administracji publicznej. Jest to kontrola najlepsza, bo niezawisła, wykonywana przez trzecią władzę, tj. władzę niezależna od pozostałych organów administracji publicznej. Jeżeli kontrolowany jest powiązany z kontrolującym, to nie bardzo mu zależy na ujawnianiu i pokazywaniu nieprawidłowości. Ważnym elementem jest fachowość, bo sądy administracyjne oderwane są od sądownictwa powszechnego. Tu nie ma elementu ludowego - ławników, skład jest zawodowy.

Sprawy z zakresu kontroli administracji publicznej:

1. jest to pojęcie normatywne, względnie ograniczone, bowiem kontroli podlegają jedynie działania wskazane w ustawie (art. 2 § 2);

2. mimo formuły o kontroli „działalności” wskazującej na kontrolę aktywności, kontroli podlega także bezczynność organów w sprawach indywidualnych (art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa).

Kontrola obejmuje działania ściśle określone w ustawie. Ale nie obejmuje ona wszystkich działań, bo to jest niemożliwe z przyczyn technicznych, racjonalnych. Kontrolo podlegają zachowania, które mają istotne znaczenie dla państwa. Przy tym może być kontrola. Błąd, złe doręczenie, zły protokół nie może być podstawą do wszczęcia kontroli sądowej, ale sąd kontrolując poprawność i zasadność decyzji, „po drodze” bada, czy protokół został prawidłowo sporządzony, czy doręczenia były prawidłowe.

Pojęcie sprawa z zakresu kontroli ma charakter normatywny - nie każde działania organu administracji publicznej podlegają kontroli - tylko te wskazane. Przy czym kontrolo podlega zarówno działanie jak zaniechanie.

Inna sprawa do której stosuje się przepisy Ppsa z mocy ustaw szczególnych.

Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisu ustaw szczególnych przewidują sądowa kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach. Np. odmowa udzielenia prasie informacji przez przedsiębiorców i podmiotów niezależnie od sektora finansów publicznych oraz nie działające w celu osiągnięcia zysków - może być zaskarżona do sądu (art. 4 ustawy z 26.01.1984r - prawo prasowe).

Szczególna właściwość sądów administracyjnych:

1. do sądów administracyjnych należy rozstrzyganie sporów o właściwość między jednostkami samorządu terytorialnego i między SKO, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz sporów kompetencyjnych między organami tych jednostek a organami administracji rządowej ;

2. jest to wyłączna właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 4 Ppsa).

Tylko jeden sąd został powołany do rozpoznawania sporów kompetencyjnych -NSA. Tylko i wyłącznie NSA może to robić. Rozstrzyganie sporów o właściwość nie podlega dalszej kontroli - jest to postępowanie jednoinstancyjne. Ale spór kompetencyjny i spór o właściwość to nie to samo. Spór o właściwość, to spór między organami administracji samorządowej. Natomiast spór kompetencyjny, to spór między organami jednostek samorządu terytorialnego a administracją rządową.

Spory kompetencyjne zawsze NSA, a spory o właściwości - o ile ustawa nie stanowi inaczej, a to inaczej to kpa (jak jest spór pomiędzy dwoma organami samorządowymi, które mają wspólny organ nad sobą - to ten organ rozstrzyga spór o właściwość, jeżeli dwa organy samorządowe mają to samo kolegium (SKO0 to to kolegium rozstrzyga, a jeśli dwa organy samorządowe mają inne SKO - sprawa od razu idzie do NSA).

Model sądowej kontroli działalności administracji publicznej

Możliwe są różne modele sądowej kontroli administracji publicznej:

1. kontrola wykonywana przez sądy powszechne, (nie ma sądów administracyjnych tylko sądy powszechne mają wydzielone kategorie)

2. kontrola wykonywana przez wyodrębnione sądy administracyjne (sądy szczególne),

3. kontrole wykonywane zarówno przez sady powszechne jak i wyodrębnione (model mieszany).(jest sądownictwo administracyjne, ale w niektóre kategorie spraw oddano sadom powszechnym).

Na świecie istnieje model zapoczątkowany przez Austrię - wyspecjalizowanego sądownictwa administracyjnego, obok powszechnych. W Polsce obowiązuje mieszany model.

Mieszany model kontroli administracji publicznej w Polsce

Kontrola administracji publicznej wykonywana przez sądy powszechne może być kontrolą bezpośrednią (np. rozpoznawanie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych) lub pośrednią (najpierw orzeka organ administracji publicznej a następnie sąd np. w sprawie o odszkodowanie, prawo wodne, geodezyjne, kartograficzne).

Sprawy majątkowe przerzuca się na sądy powszechne. Na szczególnych zasadach traktowane jest sądownictwo ubezpieczeń społecznych, decyzje ZUS nie są kontrolowane przez sadownictwo administracyjne.

Dominujące znaczenie kontroli administracji publicznej wykonywanej przez sady administracyjne

1. zasada rozpoznawania spraw sądowo - administracyjnych przez sądy administracyjne 9art. 2 Ppsa);

2. jest to co do zasady kontrola bezpośrednia (odnosi się wprost dookreślonej formy działania administracji)

3. ma charakter samoistny (stanowi wyłączny przedmiot działalności sadów administracyjnych).

Kontrola dokonywana przez sądy powszechne jest wyjątkowa. Tu jest zasada dominującej pozycji sądów administracyjnych w kontroli działań organów administracji publicznej. Kontrola wykonywana przez sądy administracyjne to kontrola bezpośrednia bo sąd bezpośrednio bada czynności (decyzje), jest to kontrola o wymiarze samoistnym. Sądownictwo administracyjne innych spraw nie obejmuje.

Kryterium kontroli administracji publicznej wykonywanej przed sądem administracyjnym

1. kontrola administracji publicznej sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (kryterium legalności;

2. legalność jest rozumiana jako zgodność z Konstytucja RP oraz ustawami (art. 178 konstytucji RP - sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom).

Sądy badają tylko jedno kryterium - legalności. Sądy administracyjne orzekają na podstawie legalności - co prawda mogą od tej zasady wystąpić wyjątki, ale do tej pory nie było przypadku, by sąd mógł opierać się na innym kryterium. Rolą Sądu administracyjnego jest wyłącznie ocena, czy określone działanie organu administracji publicznej jest zgodne z prawem (a nie celowe, sprawne, rzetelne, zgodne z ekonomią). To kryterium legalności musi być traktowane wąsko. Sąd administracyjny orzeka w składach zawodowych, tylko sędziowie, którzy podlegają konstytucji i ustawom, czyli aktów normatywnych. Sędzia sądu administracyjnego nie jest związany rozporządzeniami ani aktem prawa miejscowego. Sąd badając sprawę musi odpowiedzieć, czy działanie jest zgodne z konstytucją bądź z ustawą. Organ zaś jest związany wszystkimi przepisami prawa obowiązującego. Organ nie bada rozporządzenia tylko jej stosuje, a sąd może się nie zgadzać z treścią rozporządzenia jako sprzecznego z ustawą. Sąd może uchylić decyzją zgodną z rozporządzeniem, jeśli to rozporządzenie jest niezgodne z ustawą. W taki - pośredni - sposób sądownictwo administracyjne bada „prawność” rozporządzeń. Sąd uchyla taką decyzję (zgodną z rozporządzeniem które nie jest zgodne z ustawą) i nakazuje ponowne zbadanie tej sprawy z pominięciem tego „felernego” rozporządzenia. Inne są kryteria legalności dla organu administracji a inne dla sądu administracyjnego.

Zakres kontroli administracji publicznej

Obejmuje orzekanie w sprawach skarg na dwa typy zachowania organów administracji publicznej:

1. działania tych organów (art. 3 § 2 pkt 1 - 7 Ppsa);

2. zaniechania (bezczynności) (art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa)

Takiej sądowej kontroli podlega tak działanie (aktywność) jak i zaniechanie (bezczynność). Sądy kontrolują zachowanie organów administracji publicznej - bo zachowanie to i działanie i zaniechanie.

Zakres skarg na działania administracji publicznej

Skarga przewiduje dwa typy działań określonych w ustawie:

1. akty indywidualne -> skierowane do konkretnego adresata

1. decyzje administracyjne

2. określone postanowienia

3. inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej

4. pisemne interpretacje prawa podatkowego

2. akty generalne -> skierowane do adresata w sposób generalny

1. akty prawa miejscowego

2. akty organów samorządowych w sprawach z zakresu administracji publicznej

3. akty nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego (np. wojewoda może stwierdzić nieważność uchwały Rady Miasta i na to przysługuje skarga)

Akty indywidualne - gdy będą to osoby fizyczne, to zostaną wskazane z imienia i nazwiska, a jak podmiot - to z nazwy i formy organizacyjnej. Tu jest indywidualny zamknięty katalog. W aktach generalnych adresat nie jest skonkretyzowany np. „kto…”, „każdy…”, „właściciel nieruchomości”, „kierujący pojazdem”.

Zakres skarg na działania administracji publicznej (c.d.)

1. obowiązuje klauzula generalna co do zakresu zaskarżalności (także w decyzjach podatkowych, celnych, budowlanych);

2. jest to w istocie ujecie materialne (każdy akt władzy, jednostronny, zewnętrzny, oparty na przepisach prawa powszechnie obowiązującego, rozstrzygający indywidualną sprawę np. koncesja, zakaz, zakaz, rozkaz, zezwolenie, pozwolenie itp.);

3. nie ma znaczenia charakter decyzji (np. skarga służy także na decyzje uznaniową).

Ustawy wynika, że kontroli podlega decyzja administracyjna, ale chodzi o każdy przejaw działania organów wykonujących funkcje publiczne - nawet jak nie jest nazwana (np. decyzja podatkowa). Znaczenie ma słowo „decyzja” (klauzula generalna), bo ustawa nie wskazuje przedmiotu decyzji, czego na dotyczy, tylko jest stwierdzenie, że każda decyzja bez względu na treść. Aby coś było przedmiotem kontroli, nie musi się to nazywać decyzja, bo przykładowo koncesje, nakazy, zezwolenia to to samo co decyzja, ale wcale się tak nie nazywają. Maja taką sama treść. Czasem organy oszukują, bo treść decyzji przekazują w piśmie, celowo unikając formy decyzji, żeby strona się nie odwołała. To tez podlega zaskarżeniu.

Uznanie polega na zagwarantowaniu organowi możliwości wyboru rozstrzygnięcia. Pozwala na dwa rozstrzygnięcia: uznaje, albo nie. Takie decyzje też można zaskarżyć, ale tu sąd kontroluje nie warstwę materialną (bo organ może a nie musi), ale kwestie proceduralne. Czyli procedurę wydania tej decyzji. Ale to dotyczy wyłącznie decyzji z uznania.

Zakres skargi na postanowienia :

Skarga służy na 4 rodzaje postanowień:

1. wydane w postępowaniu administracyjnym na które służy zażalenie;

2. wydane w postępowaniu administracyjnym które kończą postępowanie np. stwierdzenie niedopuszczalności odwołania, stwierdzenie uchybienia terminowi odwołania;

3. wydane w postępowaniu rozstrzygającym sprawę co do istoty;

4. wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym , na które służy zażalenie.

Jak już wyżej wspomniano istnieje klauzula enumeratywna, tj. nie na wszystkie postępowania przysługuje skarga, tylko na te wyszczególnione w ustawie.

Postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym na które służy zażalenie, to ta kategoria postępowań, która jest w kpa jest określona jako taka, na które przysługuje zażalenie (w kpa jest ich 20).

Postanowienie wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym , na które służy zażalenie - to bardzo podobna kategoria, bo jeśli w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym jest dopuszczalne zażalenie, to można to skarżyć. Jeżeli postanowienie jest objęte zażaleniem, to jest to ta kategoria, w której możliwa jest skarga, ale po wyczerpaniu zażalenia;

Postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym które kończą postępowanie np. stwierdzenie uchybienia terminowi odwołania -> to coś wyjątkowego - jeżeli od decyzji I instancji nie zostały spełnione wymogi, to kończy się postępowanie do wniesienia odwołania (stwierdzenie uchybienia terminowi). Gdy odwołanie nie dotyczy decyzji administracyjnej - wydaje się postanowienie ostateczne (stwierdzenie niedopuszczalności odwołania), po uchybieniu też jest wydawane postanowienie ostateczne, które kończy postępowanie (głupie to jakieś i kupy dupy się nie trzyma bueee ).

Odmowa przywrócenia terminu do wniesienia odwołania -> też wydaje się postanowienie (na gruncie ordynacji podatkowej), odwołanie od decyzji podatkowej musi być uzasadnione (zarzuty + istota żądania + dowody uzasadniające zarzuty). Gdy odwołanie tego nie zawiera, wzywa się do usunięcia braków, gdy braki nie zostaną usunięte, organ podatkowy wydaje postanowienie o pozostawienie sprawy bez biegu - i na to postanowienie przysługuje również skarga do Sądu.

Postanowienia, które są wydawane w postępowaniu administracyjnym, które rozstrzygają sprawę co do istoty -> to też kategoria wyjątkowa, bo co do zasady sprawę rozstrzyga co do istoty decyzja administracyjna. Do nich zalicza się:

1. postanowienie z art. 106 kpa tj. zajęcie stanowiska przez organ współdziałający (jeden organ potrzebuje stanowiska drugiego organu do wydania decyzji i ten organ, który ma dać stanowisko wydaje postanowienie);

2. postanowienie o zatwierdzeniu ugody jest również postanowieniem, rozstrzygającym sprawę co do istoty. Na to postanowienie służy zażalenie.

Zakres skargi na inne akty indywidualne:

Skarga na inne niż decyzje i postanowienia akty, które :

1. są z zakresu administracji publicznej i

2. dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (np. wpis do niektórych ewidencji czy rejestrów, pobranie bądź zwrot niektórych opłat)

W/w to przesłanki nieostre, nieprecyzyjne. Przepis ten wprowadzono dopiero w roku 1995 w celu rozszerzenia kontroli sądowej na inne - poza decyzją i postanowienie - akty, które obejmują m.in. czynności materialno - technicznych. Wykonanie tej czynności bądź odmowa wykonania polega zaskarżeniu do Sądu Administracyjnego. Chodzi o te czynności, które wywierają skutki w zakresie praw i obowiązków - a nie czynności techniczno - procesowe. Czynności materialno - techniczne to też opłaty (bo nie wszystkie podlegają ordynacji podatkowej). Jest znaczna liczba opłat, które nie podlegają ordynacji podatkowej, w których pojawia się problem ze zwrotem opłaty nienależnie pobranej. (np. opłata za kartę 500 zł).

Skarga na pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego

1. przedmiotem skargi do Sądu Administracyjnego są także od 1 lipca 2007 roku pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnej sprawie (art. 3 § 2 pkt 4a Ppsa);

2. sama interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do Sądu Administracyjnego.

Kolejne w 2007 roku rozszerzenie zakresu kontroli dotyczy interpretacji w sprawach indywidualnych a nie generalnych, ogólnych. Treść interpretacji podlega kontroli sądowej. W samej interpretacji musi być pouczenie o prawie i terminie odwołania się od niej. Ta interpretacja pod względem struktury przypomina decyzję administracyjną ale w żadnym przypadku nią nie jest. Interpretacja zbliżona jest też do czynności materialno - technicznych organu podatkowego, ale mogącego wywoływać skutki prawne.

↑ TO BYŁY AKTY INDYWIDUALNE ↑

Zakres skargi na akty generalne

(kontrola aktów generalnych)

1. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego oraz terenowych organów administracji rządowej (zarówno zespolonej jak i niezespolonej);

2. akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż akty prawa miejscowego, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

3. akty nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich charakter co do generalności jest kwestią kontrowersyjną.

Akty prawa miejscowego - bardzo ogólne pojęcie jako źródła prawa, akty powszechnie obowiązujące ale w określonej jednostce samorządu terytorialnego, albo jej części. Akt prawa miejscowego podlega kontroli niezależnie od tego, kto go wydał (a wydaje przed wszystkim jednostka samorządu terytorialnego - jej organy stanowiące, ale i wykonawcze oraz ustrojowe). Przy czym przepisy porządkowe stanowi tylko gmina i powiat - województwo nie (w województwie tylko wojewoda może a on organem jednostki samorządu terytorialnego nie jest). Akty prawa miejscowego wydają organy administracji zespolonej (tu wojewoda wydaje przepisy wykonawcze i stanowiące) i organy administracji niezespolonej (np. dyrektor urzędu morskiego). Te też są objęte kontrolą sądową.

Inicjatywa zaskarżenia aktu prawa miejscowego przysługuje:

1. każdemu, kto ma interes prawny;

2. samemu organowi nadzoru (np. wojewoda, który nie stwierdził nieważności uchwały w terminie, może zaskarżyć tą uchwałę do sądu administracyjnego);

3. prokuratorowi (ustawa o prokuraturze art. 5) -

Każdy akt prawa miejscowego bez względu na podmiot wydający, zasięg terytorialny.

Inne akty, które mogą dotyczyć np. związków (związku komunalnego) ale musi spełniać jeden z wymogów:

- musi dotyczyć sprawy administracyjnej publicznej (uchwały, które nie mają wymiaru publicznego a prywatny, nie są objęte kontrolą sądową).

Akt nadzoru ma pewne cechy indywidualności, bo dotyczy ściśle określonego działania (aktu, uchwały) ale ta uchwała czy inny akt ma wymiar generalny. Akt nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego - to różne postacie działań wynikających z ustaw samorządowych. Najczęściej będą to stwierdzenia nieważności uchwał jednostek samorządu terytorialnego lub organu jednostek samorządu terytorialnego, ale też aktem nadzoru może być akt prezesa Rady Ministrów o zawieszeniu organów gmin i ustanowieniu zarządcy komisarycznego. Wyjątek !!! nie uznaje się za akt nadzoru uchwał sejmu o rozwiązaniu organów uchwałodawczych jednostek samorządu terytorialnego (bo te nakazują ustawy i konstytucja). Tylko na to nie ma skargi. Prezesa Rady Ministrów sąd kontroluje ale parlamentu nie.

Wyłączenie właściwości sądów administracyjnych

Sądy administracyjne nie są właściwe w sprawach:

1. wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej (hierarchia organizacyjna);

2. wynikające z podległości służbowej między przełożonym i podwładnym (hierarchia personalna);

3. odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej chyba, że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa.

4. wiz wydanych przez konsulów z wyjątkiem wiz wydawanych cudzoziemcowi będącemu członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu.

Wyłączenie z pkt 1 i 2 to wyłączenia wewnątrzadministracyjne -tu podstawową formą regulowania jest instytucja polecenia służbowego. Sąd administracyjny nie może kontrolować poleceń. Polecenia mają charakter służbowy i należy je wykonywać. Są dwa wypadki, kiedy polecenia służbowego nie należy wykonywać - jeżeli stanowiłoby to przestępstwo albo niepowetowaną stratę.

Jeśli chodzi o wyłączenie z pkt 3 - nie można domagać się od żadnego organu powołani ani mianowania, chyba że przepis szczególny mówi, że osoba po spełnieniu określonych przesłanek może tego się domagać.

KATALOG ZASAD POSTĘPOWANIA SĄDOWO - ADMINISTRACYJNEGO

1. zasada legalności (art. 178 ust. 2 Konstytucji RP, art. 3 § 1 Ppsa);

2. zasada dwuinstancyjności postępowania sądowo - administracyjnego (art. 176 ust. 1 Konstytucji RP);

3. zasada udzielania informacji nieprofesjonalnym stronom postępowania sądowo - administracyjnego (art. 6 Ppsa)

4. zasada szybkości postępowania sądowo - administracyjnego (art. 45 konstytucji RP, art. 7 Ppsa);

5. zasada jawności postępowania sądowo - administracyjnego (art. 10 Ppsa)

Powyższe normy to normy wiążące obowiązującego prawa - a nie jedynie wytyczne. Zasada zawarta w pkt 1 i 2 to zasady konstytucyjne, natomiast zasada z pkt 4 unormowana jest w prawie międzynarodowym.

6. zasada związania sądu administracyjnego ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa (art. 11 Ppsa);

7. zasada równości stron i uczestników postępowania (art. 12 Ppsa);

8. zasada dyspozycyjności ( rozporządzalności przedmiotem postępowania) - art. 60 Ppsa;

9. zasada kontradyktoryjności (sporności);

10. zasady dowodowe : prawdy obiektywnej i swobodnej oceny dowodów.

Zasada kontardyktoryjności - w postępowaniu są dwie strony, które prowadza spór, zasada z pkt 10 to dwie fundamentalne zasady postępowania dowodowego.

Z a s a d a l e g a l n o ś c i

1. kontrola działalności administracji publicznej sprawowana jest pod względem zgodności z prawem - jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (art. 1 Ppsa);

2. sądy administracyjne stosują środki określone w ustawie (art. 3 § 1 Ppsa);

3. wąskie rozumienie legalności - „sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom” (art. 178 ust. 1 konstytucji RP).

Władza publiczna - w konstytucji to pojęcie obszerne. Sąd ma działać na podstawie przepisów prawa bo jest częścią władzy publicznej. Sędziego = sąd wiążą dwa akty normatywne - konstytucja i ustawa oraz ratyfikowane umowy międzynarodowe. Sąd administracyjny nie jest związany aktami podstawowymi, ani aktami prawa miejscowego. Sąd administracyjny w ramach legalności - w konkretnej sprawie - może odmówić stosowania rozporządzenia albo aktu prawa miejscowego. To wąskie rozmienienie w wielu przypadkach prowadzi do różności między organem administracji a sądem administracyjnym. Kontrolując działanie administracji, sąd opera się na kryterium legalności - tak właśnie rozumianym. Rozpatrując skargę sąd administracyjny nie bierze pod uwagę celowości, rzetelności czy gospodarności.

Z a s a d a d w u i n s t a n c y j n o ś c i p o s t ę p o w a n i a

s ą d o w o a d m i n i s t r a c y j n e g o

1. postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne (art. 176 ust. 1 konstytucji RP) - postępowanie sądowoadministracyjne jest rodzajem postępowania sądowego;

2. Sąd administracyjny to NSA i wojewódzkie SA;

3. domniemanie właściwości WSA w zakresie spraw należących do właściwości sądów administracyjnych w I instancji.

Jest to zasada konstytucyjna. Trzeba stworzyć stronie postępowania możliwość zaskarżenia. Sądy administracyjne są na poziomie województwa (każde województwo ma swój sąd administracyjny). Jest tylko jeden sąd II instancji i jest to NSA. Jak rozgraniczyć kompetencje między nimi? Ustawa PPSa w art. 13 wskazuje na domniemanie, że w sprawie sądowo - administracyjnej w I instancji jest właściwy wojewódzki sąd administracyjny - chyba, że ustawa stanowi inaczej. Zatem można domniemywać, że każda sprawa należy do właściwości WSA. Właściwość NSA musi być precyzyjnie rozumiana tzn. to do niego należy na co wskazuje ustawa. Jeżeli ustawa milczy - to jest to właściwość WSA.

NSA to Sąd który:

1. rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń WSA (skargi kasacyjne, zażalenia);

2. rozpatruje spory o właściwość i spory kompetencyjne ;

3. podejmuje uchwały:

1. ogólne - w sytuacjach gdy w orzecznictwie WSA pojawia się rozbieżność interpretacyjna;

2. podjęte w indywidualnych sprawach - jeżeli w danej sprawie w WSA powstanie złożone zagadnienie prawne, może się zwrócić do NSA o rozstrzygnięcie tego zagadnienia.

NSA może rozpatrywać inne sprawy, jeżeli tak stanowi przepis szczególny, ale w sposób wyraźny.

Z a s a d a u d z i e l a n i a i n f o r m a c j i

1. ma ograniczony wymiar - tak podmiotowy jak i przedmiotowy (art. 6 Ppsa);

2. podmiotowo: SA udziela informacji tylko stronom występującym bez adwokata i radcy prawnego;

3. przedmiotowo: SA udziela potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz poucza ich o skutkach prawnych i skutkach zaniedbań

4. rozwinięcie tej zasady m.in. 140 § 1 i 3 Ppsa - udzielenie wskazówek co do sposobu i terminu wniesienia środka odwoławczego.

Zakres udzielenie informacji poddany został reglamentacji pod względem podmiotowym i przedmiotowym. Tych informacji udziela się stronom występującym bez adwokatów i radców prawnych. Problem jest przy doradcach podatkowych i rzecznikach patentowych. Udziela się wyłącznie prawnej informacji i niezbędnej w procesie, informacji o skutkach prawnych po to, by strona nie poniosła ujemnych konsekwencji procesowych z powodu nieznajomości prawa. Pouczyć należy też o możliwości odwołania się od orzeczenia.

Zasada szybkości postępowania sądowo - administracyjnego

1. art. 45 konstytucji RP - „każdy ma prawo do … rozpatrzenia sprawy bez zbędnej zwłoki przez… sąd”;

2. art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności : „rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie”;

3. art. 7 Ppsa; Sąd administracyjny powinien podejmować czynności zmierzające do szybkiego załatwienia sprawy i dążyć do jej rozstrzygnięcia na pierwszym terminie;

4. rozwinięcie zasady -> m.in. art. 139 (krótki termin na ewentualną publikację wyroku - 14 dni z jednorazowym przedłużeniem o 7 dni), art. 141 (14-dniowy termin do sporządzenia uzasadnienia wyroku).

Ta zasada wynika m.in. z orzecznictwa międzynarodowego. Nie ma procedury krajowej, gdzie nie byłoby … do szybkiego załatwienia sprawy. Organom administracyjnym można wyznaczyć konkretny termin do załatwienia sprawy. Tym organom, które korzystają z niezawisłości i niezależności można termin wyznaczyć elastycznie. Nigdzie nie jest dokładnie wskazane co to „nieuzasadniona zwłoka” czy „rozsądny termin”. Ale trzeba wziąć pod uwagę 2 kryteria:

1. stopień złożoności sprawy;

2. sposób zachowywania się stron.

Sąd powinien dążyć do realizowania zasady szybkości postępowania. Postępowanie sądowoadministracyjne różni się od postępowania sądu powszechnego, bo w SA jest zazwyczaj jedno posiedzenie a w powszechnym kilka albo kilkanaście.

Zasada jawności postępowania sądowo - administracyjnego

1. rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis stanowi inaczej (art. 10 Ppsa);

2. posiedzenia sądowe - co do zasady są jawne - a sąd orzekający rozpoznaje sprawę na rozprawie;

3. na posiedzenie jawne wstęp na salę sądową - poza stronami i osobami wezwanymi - mają tylko osoby pełnoletnie (art. 95 Ppsa);

4. posiedzenie przy drzwiach zamkniętych to wyjątek, może ono nastąpić z urzędu (m.in. ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa państwa, możliwość ujawnienia okoliczności objętych tajemnicą państwową lub służbową) albo na wniosek strony (m.in. ochrona życia prywatnego strony) - art. 96 Ppsa;

Co do zasady sprawy rozpoznawane są jawne. Określone czynności mogą być podejmowane na posiedzeniu niejawnym. W posiedzeniu jawnym może uczestniczyć każda pełnoletnia osoba (publiczność). Przy czym sąd może wezwać osobę niepełnoletnią. Na posiedzeniu przy drzwiach zamkniętych jawność zewnętrzna zostaje wyłączona -> mogą być tylko strony oraz osoby wezwane. Przypadki wskazane w ustawie to przypadku obligatoryjnego „zamknięcia drzwi”. Ale sąd sam może fakultatywnie zamknąć (na wniosek stron).

Zasada związania sądu administracyjnego ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa.

1. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym, prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny - art. 11 Ppsa;

2. znaczenie ma wyłącznie wyrok prawomocny skazujący;

3. istotą tej zasady jest dążenie do uniknięcia (spekulacyjnych????) ustaleń poczynionych przez różne sądy w sferze odpowiedzialności karnej.

W prawie administracyjnym materialnym, jest wiele przypadków, że nakładanie obowiązków jest uwarunkowane skazaniem karnym albo brakiem tego skazania. Nie ma możliwości, by sądy wydawały różne orzeczenia karne dotyczące tej samej sprawy.

Zasada dyspozycyjności:

1. skoro wniesienie skargi jest uprawnieniem skarżącego to jego prawem jest także możliwość cofnięcia skarg; (art. 60 Ppsa);

2. co do zasady - cofnięcie wiąże sąd;

3. wyjątki od tej zasady: jeżeli cofnięcie zmierza do obejścia prawa lub spowodowałaby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności - sąd wówczas uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne.

Strona jest gospodarzem postępowania. Wniesienie skargi do Sądu Administracyjnego jest wyłącznym prawem strony. Postępowanie nie może toczyć się z urzędu. Zasadą jest też i to, że cofnięcie skargi wiąże sąd, ale nie w każdym przypadku. Zasada dyspozycyjności jest zasadą względną, bo są sytuacje, w których cofnięcie skargi nie wiąże sądu. Ma to miejsce wówczas, gdy wskutek cofnięcia skargi pozostałby w obrocie akt nieważny. Jeżeli sąd uzna, że występuje jedna z przesłanek negatywnych cofnięcia skargi, rozpoznaje sprawę (mimo cofnięcie skargi) i wydaje orzeczenie merytoryczne.

PODMIOTY POSTĘPOWANIA SĄDOWO - ADMINISTRACYJNEGO:

Kategorie podmiotów:

1. Sąd Administracyjny

2. strony postępowania

3. uczestnicy postępowania (podmioty fakultatywne)

4. prokurator i Rzecznik Praw obywatelskich - jako podmioty na prawach strony.

Sąd administracyjny i strony postępowania to grupa podmiotów obligatoryjnych, natomiast uczestnicy postępowania, prokurator i RPO to podmioty fakultatywne. Świadków, biegłych nie zalicza się do podmiotów, bo jedynym dowodem jest dowód z dokumentów, a to nie wiąże się z nowym …????

Sąd Administracyjny:

1. musi być właściwy w sprawie sądowo - administracyjnej. W przypadku stwierdzenia swojej niewłaściwości, przekazuje sprawę sądowi właściwemu w formie postanowienia (art. 59 PPsa), na które służy zażalenie (art. 194§ 1 pkt 1 PPsa);

2. co do zasady orzeka w składzie 3 sędziów (skład zawodowy) - wyjątek - skład jednoosobowy (na posiedzeniu niejawnym, prowadzenie postępowania mediacyjnego);

3. Ppsa reguluje problem wyłączenia sędziego;

1. z mocy ustawy (art. 18 Ppsa)

2. na podstawie postanowienia SA (art. 19 - 23 PPsa)

Sąd administracyjny musi być właściwy i muszą być zrealizowane przepisy o właściwości rzeczowej, instancyjnej i miejscowej. Właściwość miejscową regulują przepisy art. 59 Ppsa : jeżeli sąd administracyjny jest właściwy ale nie w tym miejscu - to jest przekazanie. Postanowienie sądu przekazującego wiąże sąd do którego sprawa jest przekazywana. Wyjątek - gdyby Sąd Wojewódzki przekazał sprawę Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu to NSA nie jest związany postanowieniem SW. Może tą sprawę zwrócić albo przekazać innemu WSA.

Wniosek o wyłączenie sędziego rozpatruje się na posiedzeniu niejawnym w składzie 3-osobowym. Są dwa tryby wyłączenia sędziego:

1. ustawa - która wskazuje przesłanki i jeżeli któraś z nich wystąpi - to z mocy prawa sędzia jest wyłączony (bliskość sędziego z jedną ze stron postępowania, bliskość sędziego do sprawy sądowo - administracyjnej;

2. gry pojawia się inna okoliczność - nie wynikająca z ustawy, ale mogłaby budzić wątpliwości co do bezstronności, wówczas na wniosek - skład 3-osobowy na posiedzeniu niejawnym wydaje postanowienie. Przy czym jeżeli wniosek jest złożony w złej wierze (np. w celu przedłużenia sprawy) może zostać ukarany grzywną.

Jeżeli sędzia został wyłączony i sprawę prowadzi nowy sędzia, nie prowadzi się ponownego rozpoznania sprawy.

Strony postępowania sądowo - administracyjnego

1. wyróżnia się dwie strony postępowania sądowo - administracyjnego :

1. skarżący (podmiot który wnosi skargę)

2. organ (podmiot którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi)

2. ze stronami wiąże się problem zdolności sądowej, zdolności procesowej i postulacyjnej.

Postępowanie sądowo - administracyjne oparte jest na zasadzie kontradyktoryjności. Pojęciem strona oznacza się i skarżącego i organ. Kwestia wielości stron może dotyczyć skarżącego - skarga może być złożona przez kilka osób (łączna skarga), natomiast nie ma sytuacji by była wielość organu, bo skarga jest na konkretny jeden akt wydany przez konkretny jeden organ.

Strony muszą posiadać pewne zdolności, by skutecznie działać przed sądem administracyjnym.

Zdolność sądowa:

1. to zdolność do występowania przed sądem jako strona postępowania;

2. zdolność sądowa posiadają:

1. osoby fizyczne,

2. osoby prawne - państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej,

3. inne jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa przyznają im zdolność administracyjno - prawną;

4. organizacje społeczne - także w zakresie ich statutowej działalności w sprawach innych osób.

Najbardziej niejasne są podmioty z pkt „c”. Jeżeli dana jednostka jest państwowa albo samorządowa to oznacza, że ma zdolność sadową. Organ (pozwany) jest właśnie takim podmiotem. Przykładowo wojewoda jest to jednostką rządową nie będącą osobą prawną. Tak więc „inna jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej” to taka jednostka, która na podstawie prawa materialnego ma zdolność administracyjną. Zatem jest podmiotem obowiązków i praw. Ta kategoria na pewno będzie obejmować spółki osobowe tj. spółki jawne, spółki komandytowe, spółki komandytowo - akcyjne.

Spółka cywilna może mieć różny status - zazwyczaj stronami są wspólnicy (choć przy nieruchomościach jest wyjątek, bo w tej sytuacji zdolność nadana jest spółce a nie wspólnikom.

Ppkt d -> organ społeczny może występować w innej sprawie - cudzej, w ramach celów statutowych - i z takim działaniem ustawa wiąże problem zdolności sądowej. Najczęściej są to podmioty na prawach trony.

Zdolność procesowa

1. to zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowo - administracyjnych;

2. zdolność procesową posiadają:

1. osoby posiadające pełną zdolność do czynności prawnych;

2. osoby prawne

3. jednostki organizacyjne posiadające zdolność sądową w postępowaniu sądowo - administracyjnym;

Jest to zdolność do dokonywania czynności procesowych, czyli dokonywania takich czynności, które uznajemy za skuteczne dla postępowania sądowo - administracyjnego. Osoba fizyczna, to osoba pełnoletnia i nieubezwłasnowolniona (wyjątek stanowi wcześniejsze zawarcie związku małżeńskiego). Tj. każda osoba, która na podstawie prawa cywilnego posiada zdolność do czynności prawnych.

Ograniczenia i brak zdolności procesowej

1. osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie;

2. osoba fizyczna nie posiadająca zdolności procesowej może podejmować czynności tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego.

Gdy osoba fizyczna nie ma zdolności do czynności prawnych ze względu na wiek, albo całkowite ubezwłasnowolnienie - musi działać przez swojego przedstawiciela ustawowego. Rodzice albo opiekunowie. Osoby które mają ograniczoną zdolność do czynności prawnej - mogą dokonywać tylko takich czynności, jakich mogą dokonywać na podstawie prawa cywilnego (czyli bardzo podstawowe działania). Ale te nie mają wymiaru administracyjnego a jedynie wymiar cywilny. Zatem ta zasadę przeniesiono z prawa cywilnego, ale możliwości osób z pkt 1 są w istocie żadne.

Zdolność postulacyjna

1. to zdolność do samodzielnego działania w postępowaniu, tj. osobistego a nie przez pełnomocnika procesowego, podejmowania czynności prawnych;

2. brak tej zdolności może wynikać z przyczyn faktycznych (ułomności osoby, nieznajomości języka urzędowego) lub prawnych (obowiązek ustanowienia pełnomocnika np. przymus adwokacko - radcowski zakresie sporządzania skargi kasacyjnej (art. 175 Ppsa).

Zdolność postulacyjna związana jest ze zdolnością procesową. Jest to jej kwalifikowana postać, bo skoro mam zdolność procesową to mogę samodzielnie działać. Tego w KPA nie ma. Skarga kasacyjna musi być sporządzona (ale tylko i wyłącznie sporządzona a nie wniesiona) przez adwokata bądź radcę prawnego. To jedyna sytuacja, gdy strona postępowania pozbawiona jest zdolności postulacyjunej. Ale dotyczy to jedynie sporządzenia skargi kasacyjnej a właściwie jedynie jej podpisania.

Pełnomocnictwo w postępowaniu sądowo - administracyjnym

Krąg osób, które mogą występować w charakterze pełnomocników.

1. adwokat lub radca prawny

2. inny skarżący lub uczestnik postępowania

3. osoby najbliższe dla strony (rodzice, małżonek, rodzeństwo, zstępni strony oraz osoby pozostające ze strona w stosunku przysposobienia)

4. inne osoby przewidziane w przepisach szczególnych (np. doradca podatkowy, rzecznik patentowy, pracownik osoby pranej lub przedsiębiorcy - w tym nie posiadającego osobowości prawnej, pracownik państwowy lub samorządowej jednostki organizacyjnej)

Tu ustawa przyjęła zasadę pełnomocnika wykwalifikowanego ( w KPA jedyny problem to ten, czy osoba posiada pełną zdolność czy nie). Postępowanie sądowo - administracyjne to sprawy złożone i dlatego jest ograniczony katalog osób, które mogą być pełnomocnikami. W pierwszej kolejności ustawa wskazuje na wykwalifikowanego i profesjonalnego pełnomocnika (adwokat i radca prawny). Pozostałe wskazują na ścisły związek ze stroną. Wąski jest krąg pełnomocników.

Rodzaje pełnomocnictw

1. ogólne - do prowadzenia spraw przed sądem administracyjnym;

2. szczególne - do prowadzenia poszczególnych spraw;

3. do niektórych tylko czynności w postępowaniu.

Pełnomocnictwo ogólne i szczególne obejmuje z mocy prawa umocowanie do:

1. wszystkich łączących się ze sprawa czynności;

2. udzielenia substytucji na zasadach określonych w odrębnych przepisach;

3. cofnięcia skargi w całości albo części - chyba że czynności te wyłączono w pełnomocnictwie;

4. odbioru kosztów postępowania.

Powyższe pełnomocnictwa to 3 postacie zakresu umocowania. Pełnomocnictwo ogólne w żaden sposób nie precyzuje zakresu postępowania przed sądem, nie ma tam wskazania przedmiotu umocowania. Pełnomocnictwo szczególne to też umocowanie do prowadzenia sprawy przed sądem, ale do konkretnej sprawy oznaczonej np. sygn. akt. Pełnomocnictwo w pkt 3 to może być pełnomocnictwo do reprezentowania strony na konkretnej rozprawie konkretnym dniu, do sporządzenia skargi kasacyjnej, tylko do reprezentowania przed NSA. Pełnomocnictwa ogólne i szczególne są bardzo szerokie, bo obejmują również czynności o charakterze rozporządzającym, dyspozycyjne które mogą unicestwić postępowanie (chyba, że w umowie jest to wyłączone).

Wygaśnięcie pełnomocnictwa

1. z mocy ustawy: na skutek śmierci strony albo utraty przez nią zdolności sądowej (pełnomocnik działa do czasu zawieszenia postępowania), śmierci pełnomocnika bądź utraty przez niego zdolności procesowej albo zdolności bycia pełnomocnikiem;

2. z woli stron - na skutek wypowiedzenia (art. 42 Ppsa) tak przez mocodawcę jak i pełnomocnika (obowiązek działania przez dwa tygodnie, chyba że nastąpi wyraźne zwolnienie) bądź z woli (zgodnej) obu stron;

3. ze względu na cofnięcie prawa pomocy (art. 249 Ppsa)

Pełnomocnictwo - przy wypowiedzeniu przez pełnomocnika - musi działać przez dwa tygodnie albo tak długo, by uchronić mocodawcę od negatywnych skutków.

Uczestnicy postępowania sądowo - administracyjnego

Można wyróżnić dwie grupy uczestników postępowania sądowo - administracyjnego.

1. uczestnicy na prawach strony (art. 33 p 1 Ppsa) uzyskują taki status z mocy prawa z chwilą wszczęcia postępowania ( z mocy prawa);

2. pozostali uczestnicy postępowania (art. 33 § 2 Ppsa) mogą uzyskać taki status po zgłoszeniu wniosku, jeżeli zostaną dopuszczeni przez Sąd na mocy postanowienia (na akt odmowy służy zażalenie)

Uczestnik na prawach strony

To osoby które:

1. brały udział postępowaniu sądowo - administracyjnym;

2. nie wniosły skargi do sądu

3. wynik postępowania sądu administracyjnego dotyczy ich interesu prawnego - czyli np. jedna ze stron postępowania sądowo - administracyjnego o spornych interesach, która nie wniosła skargi ze względu na korzystna treść decyzji administracyjnej.

Uczestnik na prawach strony to taki podmiot, który brał udział przed organem administracji publicznej, ale nie wniósł skargi ale wynik postępowania sądowo - administracyjnego na pewno będzie ich dotyczył. Są sprawy masowe, gdzie tych stron jest wiele - nawet w tysiące.

Pozostali uczestnicy postępowania

1. osoby, które nie brały udziału w postępowaniu sądowo - administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy ich interesu prawnego;

2. organizacje społeczne, które działają w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy ich statutowej działalności.

Podmioty te musza zostać dopuszczone do udziału ale nie z mocy samego prawa (???). Jeśli chodzi do pkt 1 to podmiot, który nie brał udziału w postępowaniu sądowo - administracyjnym z różnych przyczyn (najczęściej został przez organ pominięty) a rozstrzygnięcie dotyczy jego interesu. Taka strona może złożyć wniosek o status uczestnika postępowania. Tu jest ważne ustalenie, czy jest ten interes prawny.

Jeśli chodzi o podmioty z pkt 2 - jeżeli organizacja społeczna wykonuje działania, które nakładają się na postępowanie sądowo - administracyjne. I tu Sąd musi zbadać, czy jest ten interes prawy czy nie i albo dopuszcza te stronę albo nie.

Pozycja prokuratora i Rzecznika Prawo Obywatelskich

1. podmioty te mogą wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu, czyli przystąpić do już toczącego się postępowania;

2. mają prawo do wniesienia skargi, skargi kasacyjnej, zażalenia oraz skargi o wznowienie postępowania;

3. przesłanką skorzystania z uprawnień jest wymóg ochrony praworządności (prokurator) lub praw człowieka i obywatela (RPO);

4. po skorzystaniu z uprawnienia uzyskuje status podmiotu na prawach strony.

W przeciwieństwie do organizacji społecznych które wymagają dopuszczenia do udziału - prokurator i RPO nie wymagają zgody sądu, ale musi mieścić się w ramach ustawy Ppsa. Mogą oni wstąpić do już toczącego się postępowania - wystarczy oświadczenie przesłane do sądu. Mogą oni również inicjować postępowanie sądowo -administracyjne i mogą wszcząć postępowanie nadzwyczajne o wznowienie postępowania. Jedyne ograniczenia, to funkcje pełnione przez te podmioty - przy czym dla prokuratora nie ma żadnych ograniczeń. Prokurator może przystąpić i wszcząć każde postępowanie sądowo - administracyjne. W przypadku RPO może on przystąpić tylko do takiego postępowania albo wnosić skargi które rzeczywiście dotyczą praw człowieka. Po zawiadomieniu sądu o przystąpieniu, czy po wniesieniu skargi - staja się podmiotami na prawach strony.

Przesłanki dopuszczalności zaskarżenia

1. pojecie: to wszystkie warunki formalne, wymagane przepisami prawa, od zaistnienia których zależy skuteczność złożenia skargi do sądu administracyjnego jako pisma procesowego.

2. skutki ich braku - co do zasady - odrzucenie skargi (art. 58 Ppsa) w formie postanowienia;

3. w pojęciu tym nie mieści się wymóg materialny w postaci posiadania legitymacji skargowe j- jego brak skutkuje oddaleniem skargi, nie zaś jej odrzuceniem.

Tylko wniesienie skargi przez uprawniony podmiot powoduje wszczęcie postępowania sądowo - administracyjnego. Sąd nie działa z urzędu. Przesłanki to wszystkie warunki formalne, których spełnienie powoduje dopuszczalność skargi do SW. Do tych formalnych wymogów nie zalicza się interesu prawnego - czyli legitymacji skargowej. To jest wymóg materialny. Jeżeli podmiot jej nie posiada to oddala się skargę. Odrzucenie skargi oznacza przeszkodę formalną, oddalenie skargi to rozstrzygnięcie materialne - merytoryczne. Oddalenie jest wówczas, gdy skarga jest dopuszczalna formalnie, ale merytorycznie nieuzasadniona.

Legitymacja skargowa

(art. 50 Ppsa)

1. każdemu kto ma interes prawny

2. prokurator

3. RPO

4. organizacje społeczne w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dot. innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym

5. innemu podmiotowi, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi (np. organom jednostek samorządu terytorialnego, organowi nadzoru)

ad. 5 - przykładowo wojewoda może składać skargę na uchwałę rady gminy - nie ma interesu prawnego, ale to leży w jego zadaniach. Wszyscy pozostali muszą mieć interes prawny.

Klasyfikacja przesłanek formalnych

Przesłanki dopuszczalności zaskarżenia:

1. sensu largo - istnieje pod określonymi warunkami - możliwość ich konwalidacji

2. sensu stricte - nie dopuszczają konwalidacji.

Przesłanki sensu stricte to przesłanki, które muszą być spełnione od początku do końca, bez możliwości ich „naprawy”. Ich brak powoduje od razu odrzucenie skargi. Przesłanki sensu largo - odwrotnie, można je „naprawić” i nie będzie odrzucenia skargi.

Przesłanki sensu largo:

1. zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi

2. wniesienie prawidłowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupełnienie w terminie

3. wniesienie skargi przez podmiot mający zdolność sadową i zdolność procesową;

4. uiszczenie wymaganego wpisu

5. zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi

przesłanki sensu stricte

1. istnienie drogi sądowo - administracyjnej - skarga obejmuje przedmiot mieszczący się w zakresie właściwości sądu administracyjnego;

2. wyczerpania środków zaskarżenia w rozumieniu art. 52 PPsa;

3. brak zawisłości sprawy sądowo - administracyjnej (ius pendens) lub jej prawomocnego rozstrzygnięcia (ius iudicata)

W/w przesłanki muszą wystąpić jednocześnie, by móc wszcząć postępowanie sądowo-administracyjne i rozpoznać skargę.

Termin do wniesienia skargi (art. 53 Ppsa)

1. co do zasady jest to termin 30-dniowy od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie;

2. w pozostałych przypadkach 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa - a w braku odpowiedzi 60 dni od dnia wniesienia wezwania;

3. dla prokuratora i RPO termin 6 miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia, od wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności, termin ten nie dotyczy aktów prawa miejscowego;

4. może być przywrócony jeżeli strona nie dotrzymała go bez swojej winy; wymaga to uprawdopodobnienia.

Przy przywróceniu terminu skarżący musi dołożyć szczególnej staranności, by wykazać uprawdopodobnienie (nie udowodnienie), że termin nie został dotrzymany bez winy skarżącego. Jak go wykaże - termin ten zostanie przywrócony. Ale skarżący musi złożyć stosowny wniosek w terminie 7 dni od dnia ustania przyczyny wraz z wnioskiem. Przywrócenie ma postać postanowienia. Nie ma jednolitego terminu składania skarg. Co do zasady wynosi on 30 dni - liczony od różnych zdarzeń. Jeżeli przedmiotem skargi jest inne zachowanie niż decyzja i postanowienie - przed złożeniem skargi należy wezwać organ do usunięcia naruszenia prawa. Na takie wezwanie organ powinien odpowiedzieć. Termin 30 dni biegnie od doręczenia tej odpowiedzi - a jeśli organ nie odpowie (bo może tak właśnie zrobić) skargę można złożyć do 60 dnia od wezwania organu. Prokurator i RPO mogą powziąć informację o określonym zachowaniu się organu później - dlatego termin dla nich jest dłuższy.

Wymogi skargi jako pisma procesowego (art. 55 PPsa)

1. skarga winna odpowiadać wymogom pisma procesowego, czyli zawierać oznaczenie sądu, stron (także przedstawicieli i pełnomocników), miejsca zamieszkania (siedziba bądź adresu do doręczeń), rodzaju pisma, a nadto konieczny jest podpis oraz wymienienie załączników (np. doł. pełnomocnictwa)

2. ponadto powinna zawierać:

1. wskazanie przedmiotu zaskarżenia (decyzja, postanowienie, akt, czynność)

2. oznaczenie organu, którego działania lub bezczynność dotyczy

3. określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego

3. brak podlega uzupełnieniu (ewentualnie poprawieniu) na wezwanie przewodniczącego w terminie 7 dni od rygorem odrzucenia skargi (jest to wyjątek od zasady pozostawiania pisma bez rozpoznania)

W skardze muszą być koniecznie elementy o charakterze podmiotowym - tj. jaki jest typ podmiotu; oznaczenie SKARGA przy czym o tym, czy jest to faktycznie skarga czy nie decyduje treść a nie nazwa. Odnośnie określenia naruszenia prawa lub interesu prawnego - sądy ten wymóg traktują bardzo liberalnie. Skarga im bardziej będzie sporządzona profesjonalnie - tym większa szansa na jej uwzględnienie. Każdy zarzut musi być uzasadniony.

Zdolność sądowa i procesowa podmiotu skarżącego

1. posiadanie wskazanych zdolności jest podstawowym warunkiem wniesienia skargi lecz o charakterze względnym;

2. w tym przypadku sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak zdolności sądowej lub procesowej skarżącego, nie działania przedstawiciela ustawowego lub brak w składzie organów jednostki skarżącej - nie zostanie uzupełniony (np. podpisanie skargi przez osobę nieuprawnioną do działania w imieniu skarżącego, osoby prawnej - wymaga uprzedniego uzyskania oświadczenia od tej osoby).

To przesłanka względna, która podlega konwalidacji na wezwanie sądu.

Uiszczenie wymaganego wpisu (art. 214 i 220 Ppsa)

1. do uiszczenia kosztów sądowych (czyli także wpisu) obowiązany jest ten, kto wnosi pismo podlegające opłacie;

2. sąd nie podejmuje żadnej czynności na skutek pisma od którego nie została uiszczona opłata. W braku opłaty sąd wzywa do jej uiszczenia w terminie 7 dni (art. 220 § 1 Ppsa);

3. skarga od której mimo wezwania nie uiszczono wpisu - podlega odrzuceniu;

4. jeżeli skargę wnosi adwokat lub radca prawny a wpis jest stały i nie zostanie uiszczony - sąd odrzuca skargę bez wzywania o uiszczenie.

Obowiązek uiszczenia opłaty ma wnoszący skargę, ale sąd może udzielić pomocy - w postaci np. zwolnienia od ponoszenia kosztów. Wpis może być stały, proporcjonalny do wartości przedmiotu zaskarżenia. To regulują szczegółowe przepisy. Skarga wnoszona przez profesjonalnych pełnomocników (adwokaci i radcy prawni) musi być złożona wraz z opłatą.

Tryb wniesienia skargi

1. Ppsa ustanowiło pośredni typ wniesienia skargi do sądu administracyjnego czyli skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność zaskarżono. Przepisy szczególne mogą wprowadzić wyjątki np. ustawa z 1990 roku „prawo o zgromadzeniach” wprowadza tryb bezpośredni wniesienia skargi;

2. organ przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzi na skargę w terminie 30 dni od dnia wniesienie. Istnieje tu możliwość (na wniosek skarżącego) wymierzenia organowi grzywny za niewykonanie wskazanych obowiązków w formie postanowienia;

3. organ ma prawo autokontroli własnego rozstrzygnięcia, może uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy;

4. wniesienie skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego lub innego organu (niewłaściwego), może wpływać na zachowanie terminu do wniesienia skargi, za datę wniesienie uznaje się wówczas dzień nadania skargi przez sąd (inny organ) na adres właściwego organu administracji publicznej;

Organ może uwzględnić skargę ale jedynie w całości (nie w jakiejś tylko części zakresie), wtedy wydaje nową decyzję ale „felerną” i tak przekazuje sądowi, by ten umorzył postępowanie.

Istnienie drogi sądowo - administracyjnej (1. sensu stricte)

1. skarga jest dopuszczalna tylko wówczas, gdy przedmiotem jest sprawa należąca do właściwości sądu administracyjnego (właściwość rzeczowa);

2. jeżeli sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego (zasadniczo chodzi o właściwość miejscową) sąd który stwierdzi swoją niewłaściwość przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu w formie postanowienia. Postanowienie to wiąże sąd, któremu przekazano sprawę, poza przypadkiem, gdy sprawę przekazano NSA; na to postanowienie służy zażalenie;

Właściwość sądu administracyjnego ustala się na podstawie siedziby organu. Właściwość NSA jest wyłącznie do podejmowania uchwal i rozstrzygania sporów kompetencyjnych. Przekazanie przez WSA sprawo do NSA wcale go nie wiąże.

Wyczerpanie środków zaskarżenia - art. 52 Ppsa (2.sensu stricte)

1. skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia jak zażalenie, odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy;

2. skargę na inne akty lub czynności (art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa) można wnieść po wezwaniu na piśmie organu w terminie 14 dni od dowiedzenia się lub możliwości dowiedzenia przez skarżącego o wydaniu aktu - do usunięcia naruszenia prawa;

3. w odniesieniu do innych aktów konieczne jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, chyba że, przepis stanowi inaczej (np. ustawy samorządowe) - nie stosuje się terminu 14-dniowego;

4. wymóg wyczerpania nie dotyczy prokuratora i RPO - wniesienie skargi przez te podmioty nie może zależeć od zachowania się strony postępowania administracyjnego a jednocześnie nie jest możliwy ich udział w każdym postępowaniu administracyjnym;

Celem ustawodawcy -> rozwiązać jak najwięcej spraw na drodze administracyjnej, dopiero jak to nie pomoże sięgamy po środek „ostateczny” - czyli sądowa kontrolę administracji publicznej. W pkt 1 mowa o typowym postępowaniu administracyjnym lub podatkowym. Nie wolno wnieść bezpośrednio do sądu skargi na decyzję administracyjną I instancji i postanowienie I instancji. Na decyzje przysługuje odwołanie do II instancji a na postanowienie - zażalenie. Dopiero od rozstrzygnięcia II instancji można się odwołać do sadu administracyjnego. Skarga złożona z pominięciem II instancji zostaje odrzucona. Natomiast przy innych aktach (pkt 4) w pierwszej kolejności należy wezwać organ do usunięcia naruszenia prawa - w terminie 14 dni. Po wezwaniu skargę można wnieść do 30 dni od uzyskania od organu odpowiedzi, albo do 60 dni od wezwania - jeżeli tej odpowiedzi nie ma. Pkt 3 dotyczy aktów generalnych (samorządowych i rządowych) - co do zasady trzeba by wzywać do usunięcia braków, ale bez terminu - ale przepis może stanowić inaczej. Zasadniczo jest tak, że jeżeli skargę na akt prawa miejscowego wnosi jednostka - takie wezwanie musi być zastosowane, jeżeli wnosi podmiot publiczny - ustawa zwalnia z obowiązku wezwania. Prokuratora i RPO wymóg wyczerpania nie dotyczy.

Skarga do WSA na bezczynność.

1. środkiem zaskarżenia w rozumieniu art. 52 Ppsa jest także zażalenie na nie załatwienie sprawy terminie w rozumieniu art. 37 kpa;

2. warunkiem skutecznego wniesienia skargi jest wykazanie przez skarżącego wniesienia zażalenia do organu wyższego stopnia;

3. nie ma istotnego znaczenia dla dopuszczalności skargi sposób rozpoznania zażalenia przez organ wyższego stopnia;

4. wyczerpanie zażalenia otwiera drogę do wniesienia skargi na bezczynność; przedmiotem skargi w tym wypadku nie jest postanowienie wydane przez organ wyższego stopnia (choć pośrednio możemy kwestionować długość terminu wyznaczonego na załatwienie sprawy) lecz stan bezczynności;

Zażalenie występuje w kpa również jako odwołanie na nie załatwienie sprawy w terminie. Żeby wnieść skargę do sądu administracyjnego na bezczynność, najpierw trzeba złożyć zażalenie na nie załatwienie sprawy w terminie. I nie ma znaczenia jakiej treści będzie postanowienie - o ile będzie w ogóle. Przy czym problem jest z ordynacją podatkową, bo tam nie ma zażalenie a jedynie ponaglenie. Po wniesieniu zażalenia (ponaglenia) przysługuje dopiero skarga do WSA ale nie na zachowanie organu II stopnia ale na bezczynność.

Brak zawisłości sprawy (3. sensu stricte ) Ius Pendens

1. nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania sądowo - administracyjnego w sprawie sadowo - administracyjnej, co do którego postępowanie pozostaje w toku (konieczność tożsamości podmiotowej i przedmiotowej);

2. powyższy zakaz odnosi się także do sprawy już prawomocnie osądzonej;

Prawomocność res iudicata - powaga rzeczy osądzonej. Jeżeli sąd administracyjny wydał prawomocne orzeczenie - nie ma możliwości jego wzruszenia. Odrzuceniu podlega ponowny wniosek o to samo. W zwyczajnym postępowaniu nie ma możliwości ponownego rozpoznania, chyba że w postępowaniu nadzwyczajnym (o wznowienie postępowania).

Skutki wniesienia skargi

1. wniesienie skargi spełniającej wymogi formalne wszczyna postępowanie sądowo - administracyjne;

2. wniesienie skargi do sądu wyklucza możliwość wszczęcia nadzwyczajnego postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu - wniesienie skargi po wszczęciu takiego postępowania powoduje zawieszenie postępowania sądowo - administracyjnego (56 Ppsa)

3. wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu, ale może wstrzymać takie wykonanie organ (brak wskazania pozytywnych przesłanek wstrzymania) bądź po przekazaniu skargi sądowi - sąd (już są przesłanki - niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

W relacji postępowanie sądowe - a postępowanie nadzwyczajne - postępowanie może toczyć się tylko przez jednym z nich. Nie mogą się toczyć równolegle dwa postępowania mające ten sam przedmiot. O tym, które postępowanie będzie się toczyło decyduje to, które w nich zostało wszczęte wcześniej. Jeżeli wcześniej wszczęto postępowanie sądowe - to postępowanie administracyjne nadzwyczajne jest niedopuszczalne, gdyby najpierw wszczęto postępowanie administracyjne nadzwyczajne a dopiero w drugiej kolejności sądowe - trzeba zawiesić postępowanie sądowe do czasu rozstrzygnięcia sprawy w postękiwaniu administracyjnym.

Zasadą jest nie suspensywność skargi - tj. jej wniesienie nie wstrzymuje wykonania aktu. Wniesienie skargi daje możliwość i organowi i sądowi, by o takim wstrzymaniu orzec. Jeżeli wniosek o wstrzymanie wykonania aktu złożono do organu, ten organ go rozpatruje bez uwzględniania jakichkolwiek przesłanek. Wydaje postanowienie, na które nie przysługuje zażalenie. Jeżeli wniosek zostanie skierowany do sądu - sąd administracyjny musi odpowiedzieć na pytanie - wstrzymać czy nie?. Ale sąd ma już przesłanki, które musi rozważyć.

Doręczenia w postępowaniu sądowo - administracyjnym

1. pojęcie - to czynność procesowa sądu o charakterze technicznym, zmierzająca do umożliwienia adresatowi zapoznania się z pismem, dokonywana za potwierdzeniem odbioru;

2. Ppsa przyjmuje zasadę oficjalności doręczeń - doręczeń dokonuje Sąd. Wadliwości w doręczeniu, to wadliwa czynność procesowa sądu: wyjątek - zasada dyspozycji stron - w toku sprawy adwokaci i radcy prawni mogą doręczać sobie wzajemnie pisma bezpośrednio lub a potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty (66 § 1);

3. przepisu o doręczeniach nie są przepisami instrukcyjnymi lecz przepisami ius cognes;

4. podmioty doręczające: poczta, pracownicy sądu, inne upoważnione przez Sąd osoby lub organy;

Zasada oficjalności doręczenia - skoro jest to czynność sadu, to nawet gdy doręczyciel dokona doręczenia z naruszeniem prawa, to skutki ponosi jedynie sąd. Dla adresata pisma istotne jest to, by przesyła była doręczona zgodnie z przepisami -nieważne kto doręcza. Wyjątek od zasady oficjalności doręczenia istnieje w przypadku gdy strony reprezentowane są przez profesjonalnych pełnomocników - wtedy sami sobie doręczają.

Podmiot doręczeń :

1. osoba fizyczna - doręczenia dokonuje się jej osobiście, gdy nie ma zdolności procesowej - jej przedstawicielowi ustawowemu, jeżeli ustanowiła pełnomocnika - tylko pełnomocnikowi;

2. osoba prawna lub jednostka organizacyjna - doręczane są organowi uprawnionemu do reprezentowania przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pism;

3. pełnomocnikowi kilku osób doręcza się jeden odpis pisma i załączników;

4. jeżeli jedna strona ustanowiła kilku pełnomocników - doręcza się tylko jednemu z nich

Trzeba dążyć do osobistego doręczenia pisma - do rąk własnych. Jeżeli pismo adresowane jest do osoby prawnej, to doręczenie organowi upoważnionemu do odbioru bądź pracownikowi. Przy czym z pracownikami są czasem problemy, bo pracodawcy podnoszą zarzut, że pracownik nie był upoważniony do odbierania korespondencji. Ale w takich sytuacjach Sąd uznaje, że jeżeli pracownik przebywający na terenie zakładu odbierze pismo, to jest domniemanie, że jest upoważniony do odbioru pisma. Z zasady doręczenia dokonuje się tylko jednemu pełnomocnikowi.

Wymogi doręczeń

1. miejsce doręczeń - mieszkanie adresata, miejsce pracy, sekretariat sądu, miejsce gdzie adresata się zastanie, siedziba organu uprawnionego do reprezentowania osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej;

2. pora doręczeń - w dni powszednie, w porze dziennej (7 - 21) w dni ustawowo wolne od pracy oraz w porze nocnej - można doręczać tylko wyjątkowo - za uprzednim zarządzeniem prezesa Sądu

Sposób doręczenia

1. właściwe - czyli doręczenia do rąk własnych adresata - zasada;

2. zastępcze (art. 72) - doręczenie dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było w domu: administracji domu lub dozorcy (jeżeli adresata nie zastanie się w mieszkaniu);

3. subsydiarne (art. 73) złożenie pisma w placówce pocztowej lub w urzędzie gminy - podwójne zawiadomienie i fikcja doręczenia po upływie 14 dni od dnia pierwszego zawiadomienia;

4. konkludentnie (art. 74) odmowa przyjęcia pisma;

5. elektronicznie (art. 65§3) dokonane za pośrednictwem telefaxu lub poczty elektronicznej; dowodem doręczenia jest wówczas potwierdzenie transmisji danych;

Pod pojęciem dorosłego domownika rozumie się domownika pełnoletniego. Odmówić przyjęcia pisma może tylko!!!! adresat - wtedy będzie uznane za doręczone. Jak odmówi domownik albo dozorca - nie ma skutku doręczenia.

Zasada obliczania terminów procesowych

1. termin oblicza się wg przepisów prawa cywilnego ;

2. sobota jest dniem o takich samych skutkach jak dzień ustawowo wolny od pracy;

3. równocześnie z wniesieniem pisma do sądu jest:

1. oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym;

2. oddanie pisma w polskim urzecie konsularnym;

3. złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie;

4. złożenie pisma przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego;

5. złożenie pisma przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku;

instytucja przywrócenia terminu

1. oparta jest na zasadzie skargowości; przywrócenie tylko na wniosek strony;

2. termin do złożenia wniosku - 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminu;

3. przesłanka przywrócenia: niedokonanie w terminie czynności - przesłanka ta wymaga uprawdopodobnienia;

4. równocześnie z wnioskiem należy dokonać czynności, której strona nie dokonała bez swojej winy w terminie;

5. forma orzeczenia: postanowienie, na które służy zażalenie (zarówno na przywrócenie jak i odrzucenie)

Termin 7 dni do złożenia wniosku o przywrócenie jest terminem nieprzekraczalnym.

Przerwanie biegu postępowania sądowo - administracyjnego

1. obejmuje dwie odrębne instytucje procesowe: zawieszenie postępowania wywołane przeszkodą usuwalną, oraz umorzenie postępowania (wywołane przeszkodą trwałą);

2. formą orzeczeń w tych kwestiach jest postanowienie, które może być wydane na posiedzeniu niejawnym; wyjątek stanowi zawieszenie z mocy prawa w razie zaprzestania czynności przez sąd wskutek siły wyższej;

Na postanowienie o umorzeniu postępowania służy skarga kasacyjna, na zawieszenie wystarczy zażalenie. Zawieszenie z mocy prawa rzadko jest stosowane. Jeżeli sąd nie może wykonać czynności np. z powodu powodzi.

Zawieszenie postępowania sądowo - administracyjnego

1. ma postać obligatoryjną bądź fakultatywną

2. przesłanki zawieszenia o b l i g a t o r y j n e g o:

1. śmierć strony, jej przedstawiciela ustawowego, utrata przez nich zdolności procesowej, utrata przez przedstawiciela ustawowego takiego charakteru, chyba że, przedmiot dotyczy spraw i obowiązków osobistych - wówczas umorzenie,

2. wystąpienie braków w składzie organów jednostki organizacyjnej uniemożliwiając ej jej działanie;

3. pozostawanie przez stronę lub przedstawiciela ustawowego w miejscowości pozbawionej komunikacji z sądem.

4. wszczęcie postępowania upadłościowego oraz sprawa dot. przedmiotu wchodzącego do masy upadłości;

5. przedstawienie przez sąd w tym postępowaniu pytania prawnego Trybunałowi Konstytucyjnemu;

6. wniesienie skargi do sądu po wszczęciu postępowania nadzwyczajnego;

Przesłanki zawieszenia fakultatywnego:

1. prejudycjalność - zależność od rozstrzygnięcia sprawy od wyniku toczącego się postępowania administracyjnego, sądowo-administracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym;

2. ujawnienie się czynu, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy sądowo - administracyjnej;

3. brak lub wskazanie złego adresu skarżącego lub niewykonanie przez skarżącego innych zaleceń i związany z tym skutek w postaci niemożności nadania sprawie dalszego biegu;

4. śmierć pełnomocnika chyba, że strona działa przed sądem osobiście;

5. zgodny wniosek stron (spoczywanie postępowania) maksymalnie przez 3 lata od daty postanowienia o zawieszeniu, po tym terminie, jeżeli brak wniosku o podjecie - sąd umarza postępowanie.

---